สมาพันธรัฐเยอรมัน

สมาพันธ์รัฐเยอรมัน Deutscher Bund (เยอรมัน)
ค.ศ. 1815–1848 (ถูกขัดขวางโดยจักรวรรดิเยอรมัน) ค.ศ. 1850–1866
ตราแผ่นดิน
สมาพันธรัฐเยอรมัน ค.ศ 1815
รัฐสมาชิกในสมาพันธรัฐเยอรมัน ค.ศ. 1815–1866
สถานะ	สมาพันธรัฐ
เมืองหลวง	แฟรงก์เฟิร์ต
ภาษาทั่วไป	เยอรมัน อิตาลี เยอรมันต่ำ เช็ก สโลวีเนีย โปแลนด์ ลิมเบิร์ก และอื่น ๆ
ศาสนา	โรมันคาทอลิก, โปรเตสแตนต์
ประธานเปรซีดีอัลมัชท์ออสเตรีย
• ค.ศ. 1815–1835	ฟรันทซ์ที่ 2
• ค.ศ. 1835–1848	แฟร์ดีนันท์ที่ 1
• ค.ศ. 1850–1866	ฟรันท์ โยเซ็ฟที่ 1
สภานิติบัญญัติ	การประชุมสหพันธ์
ประวัติศาสตร์
• การทัพเยอรมัน	ค.ศ. 1813
• ใช้รัฐธรรมนูญ	8 มิถุนายน ค.ศ. 1815
• การปฏิวัติเยอรมัน	13 มีนาคม ค.ศ. 1848
• ความตกลงโอลมึทซ์	29 พฤศจิกายน ค.ศ. 1850
• สงครามออสเตรีย-ปรัสเซีย	14 มิถุนายน ค.ศ. 1866
• สันติภาพปราก	23 สิงหาคม ค.ศ. 1866
สกุลเงิน	ไรชส์ทาเลอร์ (จนถึง 1857) ค็อนเวินทีอ็อนส์ทาเลอร์ (จนถึง ค.ศ. 1857) แฟไรนส์ทาเลอร์ (ตั้งแต่ ค.ศ. 1857)
ก่อนหน้า ถัดไป สมาพันธรัฐแห่งแม่น้ำไรน์ จักรวรรดิออสเตรีย ราชอาณาจักรปรัสเซีย จักรวรรดิเยอรมัน (ค.ศ. 1848–1849) จักรวรรดิเยอรมัน (ค.ศ. 1848–1849) สมาพันธรัฐเยอรมันเหนือ จักรวรรดิออสเตรีย ราชอาณาจักรบาวาเรีย ราชอาณาจักรเวือร์ทเทิมแบร์ค แกรนด์ดัชชีบาเดิน แกรนด์ดัชชีเฮ็สเซิน แกรนด์ดัชชีลักเซมเบิร์ก ราชรัฐลีชเทินชไตน์

สมาพันธรัฐเยอรมัน (อังกฤษ: German Confederation; เยอรมัน: Deutscher Bund) เป็นสมาคม 39 รัฐเยอรมันในยุโรปกลางอย่างหลวม ตั้งขึ้นโดยการประชุมใหญ่แห่งเวียนนา ค.ศ. 1815 เพื่อประสานเศรษฐกิจของประเทศที่พูดภาษาเยอรมันต่าง ๆ และเพื่อแทนที่จักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์เดิม สมาพันธรัฐดังกล่าวเป็นกันชนระหว่างรัฐออสเตรียและปรัสเซียที่ทรงอำนาจ ล่มสลายลงจากการแข่งขันระหว่างปรัสเซียและออสเตรียที่เรียกว่า "ทวินิยมเยอรมัน" (German dualism) การสงคราม และ การปฏิวัติ ค.ศ. 1848 ประกอบกับความที่รัฐสมาชิกหลายประเทศไม่สามารถประนีประนอมกันได้ สมาพันธรัฐเยอรมันยุบลงด้วยชัยชนะของปรัสเซียในสงครามเจ็ดสัปดาห์และการสถาปนาสมาพันธรัฐเยอรมันเหนือใน ค.ศ. 1866

ประวัติ

เบื้องหลัง

สงครามสหสัมพันธมิตรครั้งที่สามกินเวลาประมาณปี 1803 ถึง 1806 หลังจากพ่ายแพ้ในยุทธการเอาสเตอร์ลิตซ์โดยฝรั่งเศสภายใต้นโปเลียนในเดือนธันวาคม ค.ศ. 1805 จักรพรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ฟรานซิสที่ 2 สละราชสมบัติ และจักรวรรดิก็ถูกยุบเมื่อวันที่ 6 สิงหาคม1806 สนธิสัญญาที่เพรสเบิร์กเป็นผลพวงของการก่อตั้งสมาพันธ์แม่น้ำไรน์ขึ้นในเดือนกรกฎาคม 1806 โดยร่วมกับพันธมิตรของฝรั่งเศสจำนวน 16 ประเทศในรัฐต่างๆ ของเยอรมนี (รวมถึงบาวาเรียและเวิร์ทเทมแบร์ก) ภายหลังการรบที่เยนา–เอาเออร์สเต็ดท์ในเดือนตุลาคม ค.ศ. 1806 ในสงครามสหสัมพันธมิตรครั้งที่สี่ รัฐอื่นๆ ในเยอรมนี รวมทั้งแซกโซนีและเวสต์ฟาเลีย ก็เข้าร่วมสมาพันธรัฐด้วย มีเพียงออสเตรีย ปรัสเซีย เดนมาร์ก โฮลสไตน์ พอเมอราเนียของสวีเดน และอาณาเขตของเออร์เฟิร์ตที่ฝรั่งเศสยึดครองเท่านั้นที่อยู่นอกสมาพันธ์แม่น้ำไรน์ สงครามสหสัมพันธมิตรครังที่หกระหว่างปี ค.ศ. 1812 ถึงฤดูหนาว ค.ศ. 1814 เป็นการพ่ายแพ้ของนโปเลียนและการปลดปล่อยเยอรมนี ในเดือนมิถุนายน ค.ศ. 1814 ไฮน์ริช วอม สไตน์ ผู้รักชาติชาวเยอรมันผู้โด่งดังได้ก่อตั้งหน่วยงานจัดการกลางของเยอรมนี (Zentralverwaltungsbehörde) ในแฟรงค์เฟิร์ตเพื่อแทนที่สมาพันธ์แม่น้ำไรน์ที่ทำการยุบไปแล้ว อย่างไรก็ตาม ผู้มีอำนาจเต็มจำนวนที่รวมตัวกันที่รัฐสภาแห่งเวียนนามุ่งมั่นที่จะสร้างสหภาพที่อ่อนแอกว่าของรัฐในเยอรมนีมากกว่าที่สไตน์คิดไว้

การสถาปนาสมาพันธรัฐ

สมาพันธรัฐเยอรมันก่อตั้งขึ้นโดยพระราชบัญญัติที่ 9 ของการประชุมใหญ่แห่งเวียนนาเมื่อวันที่ 8 มิถุนายน พ.ศ. 2358 หลังจากถูกพาดพิงถึงในมาตรา 6 ของสนธิสัญญาปารีส พ.ศ. 2357 ซึ่งยุติสงครามสหสัมพันธมิตรที่หก

สมาพันธ์ก่อตั้งขึ้นอย่างเป็นทางการโดยสนธิสัญญาที่สอง ซึ่งเป็นพระราชบัญญัติขั้นสุดท้ายของการประชุมระดับรัฐมนตรีเพื่อทำให้องค์กรของสมาพันธรัฐเยอรมันสมบูรณ์และรวมเป็นหนึ่ง สนธิสัญญานี้ไม่ได้สรุปและลงนามโดยคู่สัญญาทั้งสองฝ่ายจนถึงวันที่ 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2363 รัฐต่าง ๆ เข้าร่วมสมาพันธ์เยอรมันโดยเข้าเป็นภาคีในสนธิสัญญาที่สอง รัฐที่กำหนดไว้สำหรับการรวมในสมาพันธ์คือ:

ธง	รัฐสมาชิก	หมายเหตุ
	อันฮัลท์-เบิร์นเบิร์ก	สืบทอดโดยดยุกแห่งอันฮัลต์-เดสเซา
	อันฮัลต์-เดสเซา
	อันฮัลท์-โคเธน	สืบเชื้อสายมาจากดยุกแห่งอันฮัลต์-เดสเซาในปี ค.ศ. 1847 รวมกับ อันฮัลต์-เดสเซา ในปี ค.ศ. 1853
	จักรวรรดิออสเตรีย	มีเพียงบางส่วนที่ โบฮีเมีย โมราเวีย และออสเตรียนซิลีเซีย – และดินแดนออสเตรีย – ออสเตรีย คารินเทีย คาร์นิโอลา ลิตโทรัล ยกเว้น อิสเตรีย ดัชชีส์แห่งเอาชวิทซ์และซาเตอร์ ส่วนหนึ่งของราชอาณาจักรกาลิเซียและ โลโดเมเรีย ที่เคยเป็นสมาชิกในปี พ.ศ. 2361-1850
	บาเดน
	บาวาเรีย
	เบราน์ชไวค์
	ฮันโนเฟอร์	ผนวกโดยปรัสเซีย 20 กันยายน พ.ศ. 2409
	รัฐเจ้าผู้คัดเลือกแห่งเฮ็สเซิน	ยังเป็นที่รู้จักในนามเฮ็สเซิน-คาสเซิล; ผนวกโดยปรัสเซีย 20 กันยายน พ.ศ. 2409
	แกรนด์ดัชชีเฮ็สเซิน	ยังเป็นที่รู้จักในนามเฮ็สเซิน-ดาร์มสตัดท์
	เฮ็สเซิน-ฮอมบวร์ค	เข้าร่วมในปี พ.ศ. 2360; สืบเชื้อสายมาจากแกรนด์ดยุกแห่งเฮ็สเซิน-ดาร์มสตัดท์ในเดือนมีนาคม พ.ศ. 2409; ผนวกโดยปรัสเซีย 20 กันยายน พ.ศ. 2409
	โฮเอินท์ซ็อลเลิร์น-เฮชินเงิน	เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของปรัสเซียในปี พ.ศ. 2393
	โฮเอินท์ซ็อลเลิร์น-ซีคมาริงเงิน	เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของปรัสเซียในปี พ.ศ. 2393
	ฮ็อลชไตน์	ปกครองโดยกษัตริย์เดนมาร์กตั้งแต่ศตวรรษที่ 15 เป็นรัฐศักดินาของจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ (รวมถึงดัชชีแห่งชเลสวิก ค.ศ. 1848–1851); เมื่อวันที่ 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2406 สมัชชาแห่งสหพันธรัฐได้ถอดผู้แทนชาวเดนมาร์กที่รอการแก้ปัญหาเรื่องการสืบทอดตำแหน่งและการตั้งชื่อผู้แทนใหม่จากรัฐบาลที่รับรองโดยสมัชชา เดนมาร์กยกให้และสเลสวิกร่วมกับออสเตรียและปรัสเซียในวันที่ 30 ตุลาคม พ.ศ. 2407 อันเป็นผลมาจากสงครามชเลสวิกครั้งที่สอง ขุนนางยังคงอยู่ในสมาพันธ์รอการพิจารณาขั้นสุดท้ายเกี่ยวกับสถานะของตน สเลสวิกไม่ได้เป็นสมาชิกในช่วงเวลาสั้นๆ ระหว่างสงครามครั้งนี้กับการยุบสมาพันธ์ ดัชชีทั้งสองถูกผนวกโดยปรัสเซียเมื่อวันที่ 24 ธันวาคม พ.ศ. 2409
	ลีชเทินชไตน์
	ลิมเบิร์ก	โดยมีกษัตริย์ดัตช์เป็นดยุก
	ราชรัฐลิพเพอ-เดทมอลด์
	ลักเซมเบิร์ก	โดยมีกษัตริย์ดัตช์เป็นแกรนด์ดยุก
	เมคเลินบวร์ค-ชเวรีน
	เมคเลินบวร์ค-ชเตรลิทซ์
	นัสเซา	ถูกผนวกเข้ากับปรัสเซีย 20 กันยายน พ.ศ. 2409
	อ็อลเดินบวร์ค
	ปรัสเซีย	จังหวัดปรัสเซียและแกรนด์ดัชชีแห่งโปเซนเป็นเพียงอาณาเขตของรัฐบาลกลางใน พ.ศ. 2391-2493
	รอยสส์-กรีสส์
	รอยสส์-เกรา
	ซัคเซิน-โคบวร์ค-ซาลเฟลด์	กลายเป็นซัคเซิน-โคบวร์คและโกทาในปี พ.ศ. 2369
	ซัคเซิน-โกทา-อัลเทินบวร์ค	ถูกแยกและกลายเป็นซัคเซิน-อัลเทินบวร์คในปี ค.ศ. 1826
	ซัคเซิน-ฮิลด์บวร์คเฮาเซิน	ถูกแบ่งแยกและผู้ปกครองกลายเป็นดยุกแห่งซัคเซิน-อัลเทินบวร์ค ในปี พ.ศ. 2369
	ซัคเซิน-เลาเอินบวร์ค	ถือครองโดยเดนมาร์กตั้งแต่ พ.ศ. 2358; โดยสนธิสัญญาเวียนนา (ค.ศ. 1864) พระเจ้าคริสเตียนที่ 9 แห่งเดนมาร์กสละราชสมบัติเป็นดยุกแห่งซัคเซิน-เลาบูร์ก และยกดัชชีให้กับปรัสเซียและออสเตรีย ในเดือนกันยายน พ.ศ. 2408 วิลเลียมที่ 1 แห่งปรัสเซียเข้ารับตำแหน่งดยุกตามอนุสัญญา Gastein และการลงคะแนนเสียงของ สภาแห่ง Lauenberg
	ซัคเซิน-ไมนิงเงิน
	ซัคเซิน-ไวมาร์-ไอเซอนัค
	ซัคเซิน
	ชอมบวร์ค-ลิพเพอ
	ชวาทซ์บวร์ค-รูดอลชตัท
	ชวาทซ์บวร์ค-ซ็อนเดิร์สเฮาเซิน
	วาลเดิก-พีร์มอนต์
	เวือร์ทเทิมแบร์ค
	เบรเมิน
	แฟรงก์เฟิร์ต	ผนวกโดยปรัสเซียเมื่อ 20 กันยายน พ.ศ. 2409
	ฮัมบวร์ค
	ลือเบ็ค

แผนที่สมาพันธรัฐเยอรมัน สีน้ำเงินคือปรัสเซีย สีเหลืองคือจักรวรรดิออสเตรีย สีเทาคือรัฐสมาชิกอื่นๆ ในสมาพันธ์

ภาพผู้นำรัฐสมาชิกของสมาพันธรัฐเยอรมันกับกษัตริย์แห่งปรัสเซีย ณ แฟรงค์เฟิร์ต ปี1863

ในปี ค.ศ. 1839 เพื่อเป็นการชดเชยการสูญเสียส่วนหนึ่งของจังหวัดลักเซมเบิร์กไปยังเบลเยียม ดัชชีแห่งลิมเบิร์กได้ถูกสร้างขึ้นและกลายเป็นสมาชิกของสมาพันธ์เยอรมัน (ถือโดยเนเธอร์แลนด์ร่วมกับลักเซมเบิร์ก) จนกระทั่งการล่มสลายในปี 2409 ในปี พ.ศ. 2410 ดัชชีได้รับการประกาศให้เป็น "ส่วนสำคัญของราชอาณาจักรเนเธอร์แลนด์" เมืองมาสทริชต์และเวนโลไม่รวมอยู่ในสมาพันธ์

จักรวรรดิออสเตรียและราชอาณาจักรปรัสเซียเป็นสมาชิกที่ใหญ่ที่สุดและมีอำนาจมากที่สุดของสมาพันธรัฐ ส่วนใหญ่ของทั้งสองประเทศไม่รวมอยู่ในสมาพันธรัฐ เพราะพวกเขาไม่ได้เป็นส่วนหนึ่งของอดีตจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ และไม่ได้รวมกองกำลังส่วนใหญ่ของพวกเขาในกองทัพสหพันธรัฐ ออสเตรียและปรัสเซียต่างมีคะแนนเสียงหนึ่งเสียงในสมัชชาแห่งสหพันธรัฐ

รัฐหลักอีกหกรัฐมีหนึ่งคะแนนเสียงในสภาแห่งชาติ ได้แก่ ราชอาณาจักรบาวาเรีย ราชอาณาจักรซัคเซิน ราชอาณาจักรเวือร์ทเทิมแบร์ค รัฐเจ้าผู้คัดเลือกแห่งเฮ็สเซิน แกรนด์ดัชชีบาเดิน และแกรนด์ดัชชีแห่งเฮ็สเซิน

กษัตริย์ต่างประเทศสามพระองค์ปกครองประเทศสมาชิก: กษัตริย์แห่งเดนมาร์กในฐานะดยุกแห่งดัชชีแห่งโฮลชไตน์และดยุกแห่งซัคเซิน-เลาบูร์ก กษัตริย์แห่งเนเธอร์แลนด์ในฐานะแกรนด์ดยุกแห่งลักเซมเบิร์กและ (จาก พ.ศ. 2382) ดยุกแห่งดัชชีแห่งลิมเบิร์ก และกษัตริย์แห่งบริเตนใหญ่ (จนถึง พ.ศ. 2380) ในฐานะกษัตริย์แห่งฮันโนเฟอร์เป็นสมาชิกของสมาพันธรัฐเยอรมัน แต่ละคนมีคะแนนเสียงในสมัชชากลาง เมื่อก่อตั้งในปี พ.ศ. 2358 ได้ออกจากประเทศสมาชิกสี่ประเทศซึ่งถูกปกครองโดยกษัตริย์ต่างประเทศ เนื่องจากกษัตริย์แห่งเดนมาร์กเป็นดยุกของทั้งฮ็อลชไตน์และซัคเซิน-เลาบวร์ค

เมืองอิสระสี่เมือง ได้แก่ เบรเมิน แฟรงก์เฟิร์ต ฮัมบวร์ค และลือเบ็ค ร่วมกันโหวตหนึ่งเสียงในสมัชชาแห่งสหพันธรัฐ

รัฐที่เหลือ 23 รัฐ (เมื่อก่อตั้งในปี พ.ศ. 2358) ได้ลงคะแนนเสียงห้าครั้งในสมัชชากลาง:

1.ซัคเซิน-ไวมาร์-ไอเซอนัค,ซัคเซิน-ไมนิงเงิน ,ซัคเซิน-โกทา-อัลเทินบวร์ค , ซัคเซิน-โคบวร์ค-ซาลเฟลด์ และซัคเซิน-ฮิลด์บวร์คเฮาเซิน (5 รัฐ)

2. เบราน์ชไวค์และนัสเซส (2 รัฐ)

3. เมคเลินบวร์ค-ชเวรีน และ เมคเลินบวร์ค-สเตรลิทซ์ (2 รัฐ)

4. อ็อลเดินบวร์ค, อันฮัลต์-เดสเซา,อันฮัลท์-เบิร์นเบิร์ก ,อันฮัลท์-โคเธน , ชวาทซ์บวร์ค-รูดอลชตัดท์ และชวาทซ์บวร์ค-ซ็อนเดิร์สเฮาเซิน (6 รัฐ)

5. โฮเอินท์ซ็อลเลิร์น-เฮ็สซิงเงิน ,โฮเอินท์ซ็อลเลิร์น-ซีคมาริงเงิน, ลีชเทินชไตน์ ,ราชรัฐร็อยส์-เกรา ,ราชรัฐร็อยส์-กรีส , เชาม์บวร์ค-ลิพเพอ, ลิพเพอ และ วัลเด็ค (8 รัฐ)

จึงมีคะแนนเสียง 17 เสียงในสมัชชากลาง

กำลังทหาร

กองทัพสมาพันธรัฐเยอรมัน (Deutsches Bundesheer) ควรร่วมกันปกป้องสมาพันธ์เยอรมันจากศัตรูภายนอก โดยเฉพาะฝรั่งเศส กฎหมายต่อเนื่องที่ผ่านโดย สมัชชาสมาพันธ์ กำหนดรูปแบบและหน้าที่ของกองทัพตลอดจนข้อจำกัดการบริจาคของรัฐสมาชิก สภาผู้แทนราษฎรมีอำนาจประกาศสงครามและมีหน้าที่แต่งตั้งผู้บัญชาการทหารสูงสุดและผู้บัญชาการของกองทัพแต่ละหน่วย ทำให้การระดมพลช้ามากและเพิ่มมิติทางการเมืองให้กับกองทัพ นอกจากนี้ สภาผู้แทนราษฎรยังดูแลการก่อสร้างและบำรุงรักษาป้อมปราการแห่งสมาพันธรัฐเยอรมันหลายแห่ง และรวบรวมเงินทุนทุกปีจากประเทศสมาชิกเพื่อการนี้

การคาดการณ์ความแข็งแกร่งของกองทัพได้รับการตีพิมพ์ในปี พ.ศ. 2378 แต่งานในการจัดตั้งกองทัพบกยังไม่เริ่มจนกระทั่ง พ.ศ. 2383 อันเป็นผลมาจากวิกฤตแม่น้ำไรน์ เงินสำหรับป้อมปราการถูกกำหนดโดยการกระทำของ สมัชชาสมาพันธ์ ในปีนั้น ในปี ค.ศ. 1846 ลักเซมเบิร์กยังไม่ได้จัดตั้งกองกำลังขึ้นเอง และปรัสเซียก็ถูกปฏิเสธไม่ให้จัดหาทหาร 1,450 นายไปประจำการที่ป้อมปราการลักเซมเบิร์ก ซึ่ง Waldeck และLippe ควรจัดหาให้ ในปีเดียวกันนั้นเอง ได้มีการตัดสินใจว่าสัญลักษณ์ทั่วไปของกองทัพสมาพันธรัฐควรเป็นนกอินทรีสองหัวของจักรวรรดิแต่ไม่มีมงกุฎ คทา หรือดาบ เนื่องจากอุปกรณ์ใดๆ ก็ตามที่บุกรุกอธิปไตยของรัฐแต่ละรัฐ พระเจ้าฟรีดริช วิลเฮ็ล์มที่ 4 แห่งปรัสเซียเป็นหนึ่งในบรรดาผู้ที่เย้ยหยัน "อินทรีปลดอาวุธ" เป็นสัญลักษณ์ประจำชาติ

กองทัพสมาพันธรัฐเยอรมันแบ่งออกเป็นสิบกองพล (ต่อมาขยายเพื่อรวมกองกำลังสำรอง) อย่างไรก็ตาม กองทัพบกไม่ได้มีเฉพาะในสมาพันธรัฐเยอรมันแต่ประกอบด้วยกองทัพแห่งชาติของประเทศสมาชิก และไม่รวมถึงกองกำลังติดอาวุธทั้งหมดของรัฐ ตัวอย่างเช่น กองทัพของปรัสเซียประกอบด้วยกองทหารราบ 9 กองแต่สนับสนุนเพียงสามกองทัพในกองทัพสหพันธรัฐเยอรมัน

อ้างอิง

• Westermann, Großer Atlas zur Weltgeschichte (in German, detailed maps)
• WorldStatesmen- here Germany; also links to a map on rootsweb.com
• Barrington Moore, Jr. 1993 [1966]. Social Origins of Dictatorship and Democracy. Boston: Beacon Press.

หนังสืออ่านเพิ่มเติม

• Blackbourn, David (1998). The Long Nineteenth Century: A History of Germany, 1780–1918. ISBN 9780195076714.
• Blackbourn, David; Eley, Geoff (1984). The Peculiarities of German History: Bourgeois Society and Politics in Nineteenth-Century Germany. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2009-10-07. สืบค้นเมื่อ 2022-11-05.
• Brose, Eric Dorn (1997). German History, 1789–1871: From the Holy Roman Empire to the Bismarckian Reich. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-12-01. สืบค้นเมื่อ 2022-11-05.
• Evans, Richard J.; Lee, W. R., บ.ก. (1986). The German Peasantry: Conflict and Community from the Eighteenth to the Twentieth Centuries.
• Nipperdey, Thomas (1996). Germany from Napoleon to Bismarck.
• Pflanze, Otto (1971). Bismarck and the Development of Germany, Vol. 1: The Period of Unification, 1815-1871.
• Ramm, Agatha (1967). Germany, 1789–1919.
• Sagarra, Eda (1977). A Social History of Germany: 1648–1914. pp. 37–55, 183–202. ISBN 0841903328.
• Sagarra, Eda (1980). Introduction to Nineteenth Century Germany.
• Sheehan, James J (1993). German History, 1770–1866.
• Werner, George S (1977). Bavaria in the German Confederation 1820–1848.