รางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์
(เปลี่ยนทางจาก รายชื่อผู้ได้รับรางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์)
| รางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์ | |
|---|---|
| สวีเดน: Nobelpriset i fysik | |
 | |
| รางวัลสำหรับ | ผลงานที่โดดเด่นสำหรับมนุษยชาติในด้านฟิสิกส์ |
| วันที่ | 10 ธันวาคม 1901 |
| ที่ตั้ง | สต็อกโฮล์ม |
| ประเทศ | ประเทศสวีเดน  |
| จัดโดย | ราชบัณฑิตยสถานวิทยาศาสตร์แห่งสวีเดน |
| รางวัล | 11 ล้านครูนาสวีเดน (2024)[1] |
| รางวัลแรก | 1901 |
| ผู้รับรางวัล | จอห์น ฮอปฟีลด์ และเจฟฟรีย์ ฮินตัน (2024) |
| รางวัลมากที่สุด | จอห์น บาร์ดีน (2) |
| เว็บไซต์ | nobelprize |
รางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์ (สวีเดน: Nobelpriset i fysik, อังกฤษ: Nobel Prize in Physics) เป็นรางวัลโนเบลหนึ่งใน 5 สาขา ริเริ่มโดยอัลเฟรด โนเบล ตั้งแต่ ค.ศ. 1895 โดยราชบัณฑิตยสถานวิทยาศาสตร์สวีเดน ประเทศสวีเดน เป็นผู้คัดเลือกผู้รับรางวัล ซึ่งมีผลงานวิจัยด้านฟิสิกส์อย่างโดดเด่น มีพิธีมอบเป็นครั้งแรก เมื่อ ค.ศ. 1901 พิธีมอบรางวัลมีขึ้นในวันที่ 10 ธันวาคมของทุกปี ซึ่งตรงกับวันคล้ายวันเสียชีวิตของโนเบล
รายนามผู้ได้รับรางวัล
[แก้]พ.ศ. 2444 – 2468 (ค.ศ. 1901 – 1925)
[แก้]| ปี พ.ศ.(ค.ศ.) | ภาพ | ชื่อ | ประเทศ [2] | หัวข้อ |
|---|---|---|---|---|
| 2444 (1901) |
|
วิลเฮล์ม คอนราด เรินต์เกน (Wilhelm Röntgen) |
 เยอรมนี
|
สำหรับการค้นพบรังสีเอกซ์ |
| 2445 (1902) |
.jpg)
|
แฮ็นดริก โลเรินตส์ (Hendrik Antoon Lorentz) |
 เนเธอร์แลนด์
|
"ให้ไว้เพื่อความระลึกถึงผลงานอันเลิศที่พวกเขาได้ฝากไว้ ด้วยการทดลองต่างๆ เกี่ยวกับผลของสภาพแม่เหล็กต่อปรากฏการณ์การแผ่รังสี" ดูเพิ่มเติม ผลกระทบเซมาน |
|
ปีเตอร์ เซมัน (Pieter Zeeman) | |||
| 2446 (1903) |
|
อ็องตวน อ็องรี เบ็กแรล (Antoine Henri Becquerel) |
 ฝรั่งเศส
|
"ในการระลึกถึงผลงานอันเยี่ยมที่เขาได้ทำไว้โดยการค้นพบกัมมันตภาพรังสีที่เกิดขึ้นเอง (spontaneous radioactivity)" |
|
ปิแยร์ กูรี (Pierre Curie) |
ฝรั่งเศส
|
"ในการระลึกถึงผลงานอันเยี่ยมที่พวกเขาได้ให้ไว้โดยงานวิจัยที่พวกเขาทำร่วมกันเกี่ยวกับ ปรากฏการณ์การแผ่รังสี ที่ค้นพบโดยศาสตราจารย์ อองรี เบ็กเกอเรล" | |
|
มารี กูรี (Marie Skłodowska-Curie) |
 โปแลนด์
| ||
| 2447 (1904) |
|
จอห์น วิลเลียม สตรัทท์ (John William Strutt, 3rd Baron Rayleigh) |
 สหราชอาณาจักร
|
"สำรับการสืบเสาะค้นหาความหนาแน่นของก๊าซต่างๆ ที่สำคัญมาก และ การค้นพบ อาร์กอน ซึ่งเกี่ยวโยงกับการศึกษาเหล่านี้ของเขา" |
| 2448(1905) | 
|
ฟิลิปป์ เอดูอาร์ด แอนตัน วอน เลนนาร์ด (Philipp Eduard Anton von Lenard) |
 ออสเตรีย-ฮังการี เยอรมนี
|
"สำหรับงานเกี่ยวกับ รังสีแคโทดต่างๆของเขา" |
| 2449(1906) | 
|
โจเซฟ จอน ธอมสัน (Sir Joseph John Thomson) |
สหราชอาณาจักร
|
"ให้ไว้เพื่อความระลึกถึงคุณอันยิ่งใหญ่ในการสืบเสาะค้นหาทาง ทฤษฎี และ การทดลอง เกี่ยวกับการนำไฟฟ้าด้วยก๊าซต่างๆ" |
| 2450 (1907) |
|
อัลเบิร์ต อับราฮาม ไมเคิลสัน (Albert Abraham Michelson) |
 สหรัฐ/ โปแลนด์
|
"สำหรับอุปกรณ์ทัศนศาสตร์ที่มีความแม่นยำ และ การสืบเสาะค้นหาอย่างจำเพาะ และ การวัดผลอย่างเป็นตรรก ซึ่งได้ดำเนินไปด้วยความช่วยเหลือของพวกเขา" ดูเพิ่มเติม การทดลองของไมเคิลสัน-มอร์เลย์ |
| 2451 (1908) |
|
กาเบรียล ลิพพ์มานน์ (Jonas Ferdinand Gabriel Lippmann) |
ฝรั่งเศส
|
"สำหรับ แผ่นภาพลิพพ์มานน์ ซึ่งเป็นวิธีที่จะผลิตซ้ำภาพสีในการถ่ายภาพ โดยยืนพื้นบนปรากฏการณ์การแทรกสอด" |
| 2452 (1909) |
|
กูลเยลโม มาร์โกนี (Guglielmo Giovanni Maria Marconi) |
 อิตาลี
|
"ในการระลึกถึงการมีส่วนร่วมในการพัฒนาโทรเลขไร้สายของพวกเขา" |
|
คาร์ล เฟอร์ดินานด์ บรอน (Karl Ferdinand Braun) |
เยอรมนี
| ||
| 2453 (1910) |
|
โยฮานัส ดิเดอริค วาน เดอ วาลส์ (Johannes Diderik van der Waals) |
เนเธอร์แลนด์
|
"สำหรับงานเกี่ยวกับสมการสถานะของก๊าซ และ ของเหลว" ดูเพิ่มเติม แรง วาน เดอ วาลส์ |
| 2454 (1911) |
|
วิลเฮล์ม วีน (Wilhelm Carl Werner Otto Fritz Franz Wien) |
เยอรมนี
|
"สำหรับการค้นพบเกี่ยวกับกฎที่ใช้อธิบายการแผ่รังสีความร้อนของเขา" |
| 2455 (1912) |
|
นิลส์ กุสตาฟ เดเลน (Nils Gustaf Dalén) |
 สวีเดน
|
"การประดิษฐ์ลิ้นปิดเปิดอัตโนมัติที่ออกแบบเพื่อใช้ในการทำงานร่วมกับเครื่องสะสมก๊าซ ใน ประภาคาร และ ทุ่นแสง (light-buoys)" |
| 2456 (1913) |
|
ไฮเกอ กาเมอร์ลิง โอนเนิส (Heike Kamerlingh Onnes) |
เนเธอร์แลนด์
|
"สำหรับการค้นคว้าวิจัยของเขาในสมบัติของสสารที่อุณหภูมิต่ำ ซึ่ง ในท่ามกลางสิ่งอื่น นำไปสู่การผลิต ฮีเลียมเหลว (liquid helium)" |
| 2457 (1914) |
|
มัคส์ ฟ็อน เลาเออ (Max Theodor Felix von Laue) |
เยอรมนี
|
"สำหรับการค้นพบการเลี้ยวเบนของเอกซ์เรย์โดยผลึกของเขา" |
| 2458 (1915) |
|
ลอเรนซ์ แบรกก์ (Sir William Henry Bragg) |
สหราชอาณาจักร
|
การวิเคราะห์โครงสร้างผลึกโดยใช้รังสีเอกซ์ |
|
เซอร์เฮนรี แบรกก์ (Sir William Lawrence Bragg) |
 ออสเตรเลีย/ สหราชอาณาจักร
| ||
| 2459 (1916) |
ไม่มีการมอบรางวัล | เงินรางวัล มอบคืนแก่กองทุนพิเศษของรางวัลสาขานี้ | ||
| 2460 (1917) |
|
ชาลส์ โกลเวอร์ บาร์คลา (Charles Glover Barkla) |
สหราชอาณาจักร
|
"สำหรับการค้นพบลักษณะเฉพาะของการแผ่รังสีเรินต์เกนของธาตุต่างๆ" |
| 2461 (1918) |
.jpg)
|
มักซ์ พลังค์ (Max Karl Ernst Ludwig Planck) |
เยอรมนี
|
"ให้ไว้เพื่อความระลึกถึงผลงานที่เขาได้ฝากไว้ในความก้าวหน้าของฟิสิกส์ด้วยการค้นพบพลังงานที่ไม่ต่อเนื่อง (energy quanta)" ดูเพิ่มเติม ค่าคงตัวของพลังค์. |
| 2462 (1919) |
|
โยฮันเนิส ชตาร์ค (Johannes Stark) |
 ไวมาร์
|
"สำหรับการค้นพบผลกระทบดอพเพลอร์ ในรังสีคานาล (หรือ รังสีเอโนด) และ การแยกออกของ เส้นความถี่จำเพาะ (spectral lines) ในสนามไฟฟ้า" |
| 2463 (1920) |
|
ชาลส์ เอดูอาร์ด กูอิลลอเม (Charles Édouard Guillaume) |
 สวิตเซอร์แลนด์
|
"ในการระลึกถึงผลงานที่เขาได้ฝากไว้ สำหรับการวัดที่แม่นยำในฟิสิกส์ โดย การค้นพบสิ่งผิดปกติใน สตีลอัลลอย ของ นิเกิล" |
| 2464 (1921) |
.png)
|
อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ (Albert Einstein) |
ไวมาร์/ สวิตเซอร์แลนด์
|
"สำหรับผลงานของเขาในฟิสิกส์ทฤษฎี และโดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับคำอธิบายปรากฏการณ์โฟโตอิเล็กทริกของเขา" |
| 2465 (1922) |
|
นิลส์ โปร์ (Niels Henrik David Bohr) |
 เดนมาร์ก
|
"สำหรับผลงานของเขาเกี่ยวกับการสืบเสาะค้นหา โครงสร้างของอะตอม และ การที่พวกมันแผ่รังสี" |
| 2466 (1923) |
|
โรเบิร์ต แอนดรูวส์ มิลลิแกน (Robert Andrews Millikan) |
 สหรัฐ
|
"สำหรับงานเกี่ยวกับ ประจุพื้นฐานของไฟฟ้า และ ผลกระทบโฟโตอิเล็กทริก" |
| 2467 (1924) |
|
คาร์ล มานเน ยอร์จ ซีกบาห์น (Karl Manne Georg Siegbahn) |
สวีเดน
|
"สำหรับการค้นพบ และ งานวิจัย ในสาขา การหาแถบความถี่จำเพาะด้วยเอกซ์เรย์ (X-ray spectroscopy)" |
| 2468 (1925) |
|
เจมส์ ฟรังค์ (James Franck) |
ไวมาร์
|
"สำหรับการค้นพบกฎที่ครอบคลุมการปะทะระหว่าง อิเล็กตรอน และ อะตอม" |
|
กุสตาฟ ลุดวิก เฮิร์ตซ์ (Gustav Ludwig Hertz) | |||
พ.ศ. 2469 – 2493 (ค.ศ. 1926 – 1950)
[แก้]| ปี พ.ศ.(ค.ศ.) | ภาพ | ชื่อ | ประเทศ | หัวข้อ |
|---|---|---|---|---|
| 2469 (1926) |
|
ฌอง บาติสต์ แปร์แรง (Jean Baptiste Perrin) |
ฝรั่งเศส
|
"สำหรับการศึกษาของเขาในเรื่องโครงสร้างที่ไม่ต่อเนื่องของสสาร โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับการค้นพบสมดุลของการตกตะกอน" |
| 2470 (1927) |
|
อาเธอร์ คอมป์ตัน (Arthur Holly Compton) |
สหรัฐ
|
"สำหรับการค้นพบปรากฏการณ์คอมป์ตัน (Compton scattering)" |
|
ชาลส์ ทอมสัน รีส วิลสัน (Charles Thomson Rees Wilson) |
สหราชอาณาจักร
|
"สำหรับวิธีการของเขาในการทำเส้นทางของอนุภาคที่มีประจุโดยการรวมตัวของไอ" | |
| 2471 1928) |
|
โอเวน วิลลานส์ ริชาร์ดสัน (Owen Willans Richardson) |
สหราชอาณาจักร
|
"สำหรับงานของเขาเกี่ยวกับ การปลดปล่อยเทอร์มิออนิก และ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง สำหรับการค้นพบ กฎของริชาร์ดสัน ซึ่งได้ถูกตั้งชื่อขึ้นตามชื่อของเขา" |
| 2472 (1929) |
|
หลุยส์ เดอ เบรย (Louis Victor Pierre Raymond, 7th Duc de Broglie) |
ฝรั่งเศส
|
"สำหรับการค้นพบธรรมชาติความเป็นคลื่นของอิเล็กตรอน" ดูเพิ่มเติม สมมุติฐานของ เดอ บรอ-กลี |
| 2473 (1930) |
|
จันทราเสการ์ เวนกาตะ รามาน (Chandrasekhara Venkata Raman) |
 อินเดีย
|
"สำหรับงานของเขาเกี่ยวกับการกระเจิงของแสง และ สำหรับการค้นพบ การกระเจิงของรามาน ซึ่งถูกตั้งชื่อขึ้นตามชื่อของเขา" |
| 2477 (1931) |
ไม่มีการมอบรางวัล | |||
| 2475 (1932) |
|
แวร์เนอร์ ไฮเซินแบร์ก (Werner Heisenberg) |
ไวมาร์
|
"สำหรับการสร้างกลศาสตร์ควอนตัม ซึ่งนำไปสู่การค้นพบรูปแบบอื่นๆ ของ ไฮโดรเจน" |
| 2476 (1933) |
.jpg)
|
แอร์วิน ชเรอดิงเงอร์ (Erwin Schrödinger) |
 ออสเตรีย
|
"สำหรับการค้นพบรูปแบบต่างๆ ที่มีประโยชน์ต่อ ทฤษฎีอะตอม" |
|
พอล ดิแรก (Paul Dirac) |
สหราชอาณาจักร
| ||
| 2477 (1934) |
ไม่มีการมอบรางวัล | เงินรางวัล 1/2 มอบคืนแก่กองทุนหลัก และเงินรางวัล 1/2 มอบคืนแก่กองทุนพิเศษของรางวัลสาขานี้ | ||
| 2478 (1935) |
|
เจมส์ แชดวิก (James Chadwick) |
สหราชอาณาจักร
|
"สำหรับการค้นพบนิวตรอน" |
| 2479 (1936) |
|
วิคทอร์ ฟรันซ์ เฮสส์ (Victor Francis Hess) |
ออสเตรีย
|
"สำหรับการค้นพบการแผ่รังสีคอสมิก" |
|
คาร์ล เดวิด แอนเดอร์สัน (Carl David Anderson) |
สหรัฐ
|
"สำหรับการค้นพบโพซิตรอน" | |
| 2480 (1937) |
|
คลินตัน โจเซฟ ดวิสสัน (Clinton Joseph Davisson) |
สหรัฐ
|
"สำหรับการค้นพบการเลี้ยวเบนของอิเล็กตรอนโดยใช้ผลึกเป็นสลิต" |
|
จอร์จ พาเกต ทอมสัน (George Paget Thomson) |
สหราชอาณาจักร
| ||
| 2481 (1938) |
|
เอนรีโก แฟร์มี (Enrico Fermi) |
อิตาลี
|
"สำหรับการสาธิตการมีอยู่ของสารกัมมันตรังสีชนิดใหม่ที่ผลิตโดยการฉายรังสีนิวตรอนและสำหรับการค้นพบปฏิกิริยานิวเคลียร์ที่ทำให้เกิดโดยนิวตรอนพลังงานต่ำ slow neutrons" |
| 2482 (1939) |
|
เออร์เนสต์ ลอว์เรนซ์ (Ernest Lawrence) |
สหรัฐ
|
"สำหรับการคิดค้นและพัฒนาเครื่องแยกปรมาณู (the cyclotron)และผลลัพธ์ที่ได้จากมัน โดยเฉพาะผลงานเกี่ยวกับสารกัมมันตรังสีประดิษฐ์ (artificial radioactive elements)" |
| 2483 (1940) |
ไม่มีการมอบรางวัล | เงินรางวัล 1/2 มอบคืนแก่กองทุนหลัก และเงินรางวัล 1/2 มอบคืนแก่กองทุนพิเศษของรางวัลสาขานี้ | ||
| 2484 (1941) | ||||
| 2485 (1942) | ||||
| 2486 (1943) |
|
ออตโต ชแตร์น (Otto Stern) |
สหรัฐ/ ไรช์เยอรมัน
|
"สำหรับผลงานของเขาที่ไปสู่การพัฒนา the molecular ray methodและการค้นพบโมเมนต์แม่เหล็กของโปรตอน" |
| 2487 (1944) |
|
อิสิดอร์ อิซาค ราบี (Isidor Isaac Rabi) |
สหรัฐ/ โปแลนด์
|
"สำหรับวิธีการสั่นพ้องของเขา สำหรับบันทึกคุณสมบัติทางแม่เหล็ก ของ นิวเคลียสของอะตอม" |
| 2488 (1945) |
|
ว็อล์ฟกัง เพาลี (Wolfgang Pauli) |
ออสเตรีย
|
"สำหรับการค้นพบหลักการกีดกัน ซึ่งถูกเรียกได้อีกอย่างว่า หลักของเพาลี" |
| 2489 (1946) |
|
เพอร์ซี วิลเลียมส์ บริดจ์แมน (Percy Williams Bridgman) |
สหรัฐ
|
"สำหรับการประดิษฐ์อุปกรณ์ในการผลิตแรงกดดันสูงและสำหรับการค้นพบของเขาในสาขาฟิสิกส์แรงดันสูง" |
| 2490 (1947) |
|
เอดเวิร์ด วิกเตอร์ แอพเพิลตัน (Edward Victor Appleton) |
สหราชอาณาจักร
|
"สำหรับการตรวจสอบทางฟิสิกต์ของบรรยากาศชั้นสูง (the upper atmosphere) โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับการค้นพบ Appleton layer" |
| 2491 (1948) |
|
แพทริค แบลคเกตต์ (Patrick Maynard Stuart Blackett) |
สหราชอาณาจักร
|
"สำหรับการพัฒนาวิธี Wilson cloud chamber และนการค้นพบของเขาในด้านของฟิสิกส์นิวเคลียร์และรังสีจักรวาล" |
| 2492 (1949) |
|
ฮิเดกิ ยูกาวะ (Hideki Yukawa) |
 ญี่ปุ่น
|
"สำหรับการทำนายการมีอยู่ของ mesons บนการทำงานเชิงทฤษฎีต่อแรงนิวเคลียร์" |
| 2492 (1950) |
|
เซซิล แฟรงก์ โพเวลล์ (Cecil Frank Powell) |
สหราชอาณาจักร
|
"สำหรับการพัฒนาวิธีการถ่ายภาพของการศึกษากระบวนการทางนิวเคลียร์และการค้นพบเกี่ยวกับ mesons ที่ทำด้วยวิธีการนี้" |
พ.ศ. 2494 – 2518 (ค.ศ. 1951 – 1975)
[แก้]| ปี พ.ศ./ค.ศ. | ชื่อ | ประเทศ | หัวข้อ |
|---|---|---|---|
| 2494/1951 | John Douglas Cockcroft | สหราชอาณาจักร
|
"for their pioneer work on the transmutation of atomic nuclei by artificially accelerated atomic particles" |
| Ernest Thomas Sinton Walton |  ไอร์แลนด์
| ||
| 2495/1952 | Felix Bloch | สวิตเซอร์แลนด์/ สหรัฐ
|
"for their development of new methods for nuclear magnetic precision measurements and discoveries in connection therewith" |
| Edward Mills Purcell | สหรัฐ
| ||
| 2496/1953 | ฟริตซ์ แซร์นีเกอ | เนเธอร์แลนด์
|
"สำหรับการสาธิตวิธีความแตกต่างของเฟส (phase contrast method) โดยเฉพาะอย่างยิ่ง สำหรับ สิ่งประดิษฐ์ของเขา -- กล้องจุลทรรศน์ชนิดที่ใช้ความต่างเฟส" |
| 2497/1954 | มัคส์ บอร์น |  เยอรมนีตะวันตก
|
"สำหรับงานวิจัยพื้นฐานของเขาเกี่ยวกับกลศาสตร์ควอนตัม โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การตีความหมายเชิงสถิติของ ฟังก์ชันคลื่น" |
| วาลเทอร์ โบเท | เยอรมนีตะวันตก
|
"สำหรับวิธีการเหตุการณ์อุบัติพร้อม (coincidence method) และ การค้นพบอื่นๆ โดยวิธีการนั้น" | |
| 2498/1955 | วิลลิส ยูจีน แลมบ์ | สหรัฐ
|
"สำหรับการค้นพบของเขาเกี่ยวกับ โครงสร้างละเอียด (fine structure) ของ ความถี่จำเพาะ (spectrum) ของไฮโดรเจน" ดูเพิ่มเติม การเลื่อนของแลมบ์ (Lamb shift) |
| 2499/1956 | วิลเลียม แบรดฟอร์ด ชอกลีย์ จอห์น บาร์ดีน วอลเตอร์ เฮาเซอร์ แบรตเทน |
สหรัฐ สหรัฐ สหรัฐ
|
การวิจัยด้านสารกึ่งตัวนำ (semiconductors) และการค้นพบปรากฏการณ์ทรานซิสเตอร์ |
| 2501/1958 | ปาเวล อเลกซีเยวิช เชียเรนคอฟ อิลยา มิไฮลาวิช ฟรานค อีกอร์ เยเกเนวิช ตามม์ |
 สหภาพโซเวียต สหภาพโซเวียต สหภาพโซเวียต
|
สำหรับการค้นพบปรากฏการณ์เชียเรนคอฟ |
| 2505/1962 | เลฟ ดาวิโดวิช ลันเดา | สหภาพโซเวียต
|
"สำหรับผลงานที่ยอดเยี่ยมและโดดเด่นในทางฟิสิกส์ของสสารควบแน่น" |
| 2507/1964 | ชาร์ลซ์ ฮาร์ด เทาซ์ นิคาลัย เกนนาดิเยวิช บาซัฟ อเลกซานดระ มิไฮลาวิช โพรฮารอฟ |
สหรัฐ สหภาพโซเวียต สหภาพโซเวียต
|
"สำหรับงานพื้นฐานเกี่ยวกับ อิเล็กทรอนิกส์ควอนตัม (quantum electronics) ซึ่งนำไปสู่การสร้าง เครื่องสั่น (oscillator) และ เครื่องขยาย (amplifier) โดยยืนพื้นบนหลักการของ เมเซอร์-เลเซอร์ (maser-laser)" |
| 2508/1965 | ชินอิชิโร โทโมนางะ จูเลียน ชวิงเกอร์ ริชาร์ด ฟิลลิพส์ ฟายน์มัน |
 ญี่ปุ่น สหรัฐ สหรัฐ
|
"สำหรับงานพื้นฐานของพวกเขาเกี่ยวกับ อิเล็กโทรดายนามิกส์ควอนตัม (quantum electrodynamics) โดยผลที่ตามมาได้หยั่งรากลึกลงไปในฟิสิกส์ของอนุภาคพื้นฐาน (physics of elementary particles)" |
| 2509/1966 | อัลเฟรด คาสเทลอร์ |  ฝรั่งเศส
|
"สำหรับการค้นพบและพัฒนาทัศนวิธีในการศึกษา การสั่นพ้องแบบเฮิรตซ์ (Hertzian resonances) ในอะตอม" |
| 2510/1967 | ฮันส์ เบเทอ | สหรัฐ
|
"สำหรับการคิดค้นทฤษฎีด้านปฏิกิริยานิวเคลียร์ โดยเฉพาะการค้นพบที่เกี่ยวกับการผลิตพลังงานในดาวฤกษ์"[3] |
| 2511/1968 | ลุยส์ วอลเตอร์ อัลวาเรซ | สหรัฐ
|
"for his decisive contributions to elementary particle physics, in particular the discovery of a large number of resonance states, made possible through his development of the technique of using hydrogen bubble chamber and data analysis"[4] |
| 2512/1969 | เมอร์รีย์ เกลล์-แมนน์ | สหรัฐ
|
"for his contributions and discoveries concerning the classification of elementary particles and their interactions"[5] |
| 2513/1970 | Hannes Olof Gösta Alfvén |  สวีเดน
|
"for fundamental work and discoveries in magneto-hydrodynamics with fruitful applications in different parts of plasma physics"[6] |
| 2514/1971 | เดนนิส กาบอร์ | สหราชอาณาจักร
|
"สำหรับสิ่งประดิษฐ์ของเขา และ การพัฒนาวิธีการโฮโลแกรม (holographic method)" |
| 2515/1972 | จอห์น บาร์ดีน ลีออน นีล คูเปอร์ จอห์น โรเบิร์ต ชริฟเฟอร์ |
สหรัฐ สหรัฐ สหรัฐ
|
การพัฒนาทฤษฎีสภาพนำยวดยิ่ง (superconductivity) หรือที่นิยมเรียกว่าทฤษฎี BCS |
พ.ศ. 2519 – 2543 (ค.ศ. 1976 – 2000)
[แก้]| ปี พ.ศ./ค.ศ. | ชื่อ | ประเทศ | หัวข้อ |
|---|---|---|---|
| 2522/1978 | ปีเตอร์ เลโอนิดาวิช คาปิซา | สหภาพโซเวียต
|
"สำหรับผู้คิดค้นและค้นพบในงานด้านฟิสิกส์อุณหภูมิต่ำ" |
| อาร์โน เพนเซียส โรเบิร์ต วิลสัน |
สหรัฐ สหรัฐ
|
"สำหรับการค้นพบรังสีพื้นหลังของเอกภพ" | |
| 2524/1981 | นิโคลาส โบลมเบอร์เกน อาเธอร์ ลีโอนาร์ด ชอว์โลว์ |
สหรัฐ สหรัฐ
|
"สำหรับการมีส่วนร่วมในการพัฒนาการหาความถี่จำเพาะโดยใช้เลเซอร์ (laser spectroscopy)" |
| 2532/1989 | นอร์แมน ฟอสเตอร์ แรมซีย์ จูเนียร์ | สหรัฐ
|
"สำหรับการประดิษฐ์วิธีการสนามการสั่นแยก (separated oscillatory fields method) การใช้ประโยชน์ของมันในเมเซอร์ไฮโดรเจน (hydrogen maser) และนาฬิกาอะตอมอื่น ๆ (atomic clocks)" |
| ฮันส์ เกออร์ก เดห์เมลท์ โวล์ฟกัง เพาล์ |
สหรัฐ เยอรมนีตะวันตก
|
"สำหรับการพัฒนาเทคนิคการดักจับไอออน (ion trap technique)" | |
| 2540/1997 | สตีเฟน ชู โคลด โคเฮน-ทานนุดจิ วิลเลียม แดเนียล ฟิลลิพส์ |
สหรัฐ ฝรั่งเศส สหรัฐ
|
"สำหรับการพัฒนาวิธีการทำให้อะตอมเย็นลง และ การกักขังอะตอม ด้วยแสงเลเซอร์" |
| 2543/2000 | แจค คิลบี | สหรัฐ
|
"สำหรับงานวิจัยด้านระบบปริภัณฑ์" |
| ชาเรส อีวานาวิช อัลฟโยรอฟ เฮอร์เบิร์ต โครเมอร์ |
 รัสเซีย สหรัฐ
|
"สำหรับการคิดค้นและพัฒนาเทคนิคด้านฟิสิกส์ของสารกึ่งตัวนำ" |
พ.ศ. 2544 – ปัจจุบัน (ค.ศ. 2001 – ปัจจุบัน)
[แก้]| ปี พ.ศ./ค.ศ. | ชื่อ | ประเทศ | หัวข้อ |
|---|---|---|---|
| 2544/2001 | อีริค แอลลิน คอร์เนลล์ วอล์ฟกัง เคทแทร์เล คาร์ล เอดวิน ไวอ์แมน |
สหรัฐ เยอรมนี สหรัฐ
|
"สำหรับการบรรลุผลสำเร็จในการทำ สถานะควบแน่นแบบ โบส-ไอน์สไตน์ ใน แก๊สอัลคาไลเจือจาง และ สำหรับ การแรกเริ่มศึกษาพื้นฐานของคุณสมบัติของ สถานะควบแน่น" |
| 2545/2002 | เรย์มอนด์ เดวิส มาซาโตชิ โคชิบา |
สหรัฐ ญี่ปุ่น
|
การศึกษาฟิสิกส์ดาราศาสตร์จากการตรวจจับอนุภาค "นิวทริโน" ในอวกาศ (cosmic neutrinos) |
| ริคคาร์โด แจ็คโคนี | สหรัฐ
|
บุกเบิกสาขาฟิสิกส์ดาราศาสตร์ ซึ่งนำไปสู่การค้นพบแหล่งกำเนิดรังสีเอกซ์ในอวกาศ | |
| 2546/2003 | อเลกซี่ อเลกซีเยวิช อาบริโคซอฟ วิตาลี ลาเซียเรียวิช กินซ์บูร์ก แอนโทนี่ เลกเกท |
รัสเซีย รัสเซีย สหราชอาณาจักร
|
"เป็นผู้คิดค้นทฤษฎีตัวนำยิ่งยวดประเภททุติยภูมิและทฤษฎีของเหลวยิ่งยวดฮีเลียม-3" |
| 2547/2004 | เดวิด เจ. กรอส เอช. เดวิด พอลิตเซอร์ แฟรงก์ วิลเชก |
สหรัฐ สหรัฐ สหรัฐ
|
สำหรับการค้นพบ ความอิสระเข้าใกล้ ในทฤษฎี ปฏิกิริยาอย่างเข้ม |
| 2548/2005 | รอย เจย์ กลอเบอร์ | สหรัฐ
|
"สำหรับการมีส่วนร่วมในทฤษฎีควอนตัมของ ความพร้อมเพรียงเชิงทัศนศาสตร์ (optical coherence)" |
| จอห์น ลิวอีส ฮอลล์ เทโอดอร์ วอล์ฟกัง เฮนช์ |
สหรัฐ เยอรมนี
|
"สำหรับการมีส่วนร่วมในการพัฒนา การหาความถี่จำเพาะที่มีความแม่นยำโดยการใช้เลเซอร์ รวมไปถึงเทคนิคหวีความถี่เชิงทัศนศาสตร์ (optical frequency comb technique)" | |
| 2549/2006 | จอห์น ซี แมเธอร์ จอร์จ เอฟ สมูท |
สหรัฐ สหรัฐ
|
"สำหรับการค้นพบรูปแบบวัตถุดำและ ความไม่สม่ำเสมอ (Anisotropy) ของ รังสีจักรวาลพื้นหลังในย่านไมโครเวฟ (cosmic microwave background radiation)" |
| 2550/2007 | อัลเบิร์ต เฟิร์ต ปีเตอร์ กรุนแบร์ก |
ฝรั่งเศส เยอรมนี
|
"สำหรับการค้นพบ ปรากฏการณ์ ความต้านทานแม่เหล็ก ขนาดยักษ์ (Giant magnetoresistive effect) ของพวกเขา" |
| 2551/2008 | โยอิชิโร นัมบุ | ญี่ปุ่น สหรัฐ
|
"สำหรับการค้นพบกลไกการทำลายสมมาตรที่เกิดขึ้นเอง (Spontaneous symmetry breaking) ในฟิสิกส์ที่เล็กกว่าอะตอม (subatomic physics)" |
| มาโกโตะ โคบายาชิ โตชิฮิเดะ มาสคาวะ |
ญี่ปุ่น
|
"สำหรับการค้นพบต้นกำเนิดของสมมาตรที่ถูกทำลาย ซึ่งทำนายการมีอยู่ของ ควาร์ก อย่างน้อยสามตระกูล ในธรรมชาติ" | |
| 2552/2009 | ชาร์ลส ก. เกา | สหราชอาณาจักร
|
"สำหรับความสำเร็จที่เป็นกุญแจพื้นฐานเกี่ยวกับการส่งผ่านแสงในเส้นใยนำแสงสำหรับการสื่อสารเชิงทัศนศาสตร์" |
| วิลลาร์ด ส. บอยล์ จอร์จ อ. สมิธ |
 แคนาดา สหรัฐ
|
"สำหรับการประดิษฐ์ วงจรกึ่งตัวนำ ที่เกี่ยวกับการรับภาพ - ตัวตรวจวัดซีซีดี (CCD)" | |
| 2553/2010 | อันเดร ไกม คอนสแตนติน โนโวเซลอฟ |
รัสเซีย/ เนเธอร์แลนด์ รัสเซีย/ สหราชอาณาจักร
|
"สำหรับการทดลองบุกเบิก เกี่ยวกับ กราฟีน วัสดุสองมิติ" |
| 2554/2011 | ซอล เพิร์ลมุตเตอร์ (Saul Perlmutter) อดัม รีสส์ (Adam Riess) ไบรอัน ชมิดท์ (Brian Schmidt) |
สหรัฐ สหรัฐ สหรัฐ/ ออสเตรเลีย
|
"สำหรับงานวิจัยเกี่ยวกับซูเปอร์โนวาและการค้นพบว่าเอกภพกำลังขยายด้วยอัตราเร่งคงที่" [7] |
| 2555/2012 | แซร์ฌ อาร็อช (Serge Haroche) |
ฝรั่งเศส
|
"สำหรับวิธีทดลองแบบเปิดโลกที่ช่วยให้สามารถทำการวัด และ จัดการระบบควอนตัม เฉพาะเจาะจงแต่ละระบบได้".[8] |
| เดวิด เจ. ไวน์แลนด์ (David J. Wineland) |
สหรัฐ
| ||
| 2556/2013 | ฟร็องซัว อ็องแกลร์ (François Englert) |
 เบลเยียม
|
"สำหรับการค้นพบทฤษฎีกลไกของฮิกส์ (Higgs mechanism) ซึ่งสนับสนุนความเข้าใจเรื่องการกำเนิดมวลของอนุภาคต่าง ๆ โดยทฤษฎีดังกล่าวได้รับการยืนยันจากการค้นพบอนุภาคมูลฐานฮิกส์ จากการทดลองโดยใช้เครื่องชนอนุภาคขนาดใหญ่ (LHC) ในเซิร์น ตรวจวัดโดยเครื่อง ATLAS และ CMS[9][10] |
| ปีเตอร์ ฮิกส์ (Peter Higgs) |
สหราชอาณาจักร
| ||
| 2557/2014 | อิซามุ อาคาซากิ (Isamu Akasaki) |
 ญี่ปุ่น
|
"สำหรับนวัตกรรมไดโอดเปล่งแสงสีน้ำเงิน ซึ่งสร้างแหล่งพลังงานแสงขาวที่สว่างจ้าและประหยัดพลังงาน"[11] |
| ฮิโรชิ อามาโนะ (Hiroshi Amano) |
ญี่ปุ่น
| ||
| ชูจิ นากามูระ (Shuji Nakamura) |
ญี่ปุ่น สหรัฐ
| ||
| 2558/2015 | ทะกะอะกิ คะจิตะ (Takaaki Kajita, 梶田隆章) |
ญี่ปุ่น
|
"สำหรับการค้นพบปรากฏการณ์การแกว่งของนิวตริโน ซึ่งชี้ให้เห็นว่านิวตริโนนั้นมีมวล"[12] |
| อาร์เธอร์ บี. แมคโดนัลด์ (Arthur B. McDonald) |
 แคนาดา
| ||
| 2559/2016 | เดวิด เจ. เธาเลส (David J. Thouless) ดันแคน ฮัลเดน (Duncan Haldane) ไมเคิล คอสเตอร์ลิตซ์ (Michael Kosterlitz) |
สหราชอาณาจักร/ สหรัฐ สหราชอาณาจักร/ สหรัฐ สหราชอาณาจักร/ สหรัฐ
|
"สำหรับการค้นพบทางทฤษฎีของการเปลี่ยนผ่านเฟสทอพอโลยีและเฟสทอพอโลยีของสสาร"[13] |
| 2560/2017 | เรเนอร์ ไวส์ (Rainer Weiss) แบร์รี แบริช (Barry Barish) คิป ธอร์น (Kip Thorne) |
สหรัฐ สหรัฐ สหรัฐ
|
"สำหรับการมีส่วนร่วมสำคัญในโครงการไลโกและการตรวจหาคลื่นความโน้มถ่วง"[14] |
| 2561/2018 | อาร์เธอร์ แอชกิน (Arthur Ashkin) |
สหรัฐ
|
"สำหรับการประดิษฐ์คิดค้นครั้งสำคัญในสาขาฟิสิกส์เลเซอร์"[15] |
| เฌราร์ มูรู (Gérard Mourou) |
ฝรั่งเศส
| ||
| ดอนนา สตริกแลนด์ (Donna Strickland) |
แคนาดา
| ||
| 2562/2019 | จิม พีเบิลส์ | แคนาดา สหรัฐ
|
"สำหรับการค้นพบทฤษฎีทางจักรวาลวิทยาเชิงกายภาพ"[16] |
| มีแชล มายอร์ |  สวิตเซอร์แลนด์
|
"สำหรับการค้นพบดาวเคราะห์นอกระบบที่โคจรรอบดาวฤกษ์คล้ายดวงอาทิตย์"[16] | |
| ดีดีเย เกโล | สวิตเซอร์แลนด์
| ||
| 2563/2020 | โรเจอร์ เพนโรส | สหราชอาณาจักร
|
"สำหรับการค้นพบว่าการก่อตัวของหลุมดำเป็นการทำนายของทฤษฎีสัมพัทธภาพทั่วไป"[17] |
| ไรน์ฮาร์ด เกนเซล | เยอรมนี
|
"สำหรับการค้นพบวัตถุกะทัดรัดมวลยวดยิ่งที่ใจกลางดาราจักรของเรา"[17] | |
| แอนเดรีย เกซ | สหรัฐ
| ||
| 2564/2021 | ชูกูโร มานาเบะ | ญี่ปุ่น
|
"สำหรับแบบจำลองภูมิอากาศของโลก ซึ่งแสดงความแปรปรวนและการคาดการณ์ที่เชื่อถือได้ของภาวะโลกร้อน"[18] |
| เคลาส์ ฮัสเซิลมัน | เยอรมนี
| ||
| จอร์โจ ปารีซี |  อิตาลี
|
"สำหรับการค้นพบปฏิสัมพันธ์ของความไม่เป็นระเบียบและความผันผวนในระบบทางกายภาพ ตั้งแต่ระดับอะตอมถึงดาวเคราะห์"[18] | |
| 2565/2022 | อาแล็ง อัสแป | ฝรั่งเศส
|
"สำหรับการทดลองโฟตอนเชิงพัวพัน ซึ่งเป็นการละเมิดอสมการเบลล์และบุกเบิกวิทยาการสารสนเทศเชิงควอนตัม"[19] |
| จอห์น เคลาเซอร์ | สหรัฐ
| ||
| อันโทน ไซลิงเงอร์ |  ออสเตรีย
| ||
| 2566/2023 | ปีแยร์ อาก็อสตีนี | ฝรั่งเศส สหรัฐ
|
"สำหรับวิธีการทดลองการกำเนิดแสงกะพริบระดับอัตโตวินาที เพื่อศึกษาพลศาสตร์อิเล็กตรอนของสสาร"[20] |
| แฟแร็นตส์ กรออุส |  ฮังการี
| ||
| อาน ลุยเย | ฝรั่งเศส
| ||
| 2567/2024 | จอห์น ฮอปฟีลด์ (John Hopfield) |
สหรัฐ
|
"สำหรับการค้นพบพื้นฐานและการประดิษฐ์ ซึ่งช่วยให้เกิดการเรียนรู้ของเครื่องด้วยโครงข่ายประสาทเทียม"[21] |
| เจฟฟรีย์ ฮินตัน (Geoffrey Hinton) |
สหราชอาณาจักร แคนาดา
|
อ้างอิง
[แก้]- ↑ "The Nobel Prize amounts". The Nobel Prize. สืบค้นเมื่อ 29 September 2023.
- ↑ "รายนามผู้ได้รับรางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์". the Nobel Foundation. 2007. สืบค้นเมื่อ 2007-08-31.
- ↑ "The Nobel Prize in Physics 1967". Nobel Foundation. สืบค้นเมื่อ 2008-10-09.
- ↑ "The Nobel Prize in Physics 1968". Nobel Foundation. สืบค้นเมื่อ 2008-10-09.
- ↑ "The Nobel Prize in Physics 1969". Nobel Foundation. สืบค้นเมื่อ 2008-10-09.
- ↑ "The Nobel Prize in Physics 1970". Nobel Foundation. สืบค้นเมื่อ 2008-10-09.
- ↑ "The Nobel Prize in Physics 2011". Nobel Foundation. สืบค้นเมื่อ 2011-10-04.
- ↑ "The Nobel Prize in Physics 2012". Nobel Foundation. สืบค้นเมื่อ 2012-10-09.
- ↑ "The Nobel Prize in Physics 2013 Press Release" (PDF). Nobel Foundation. สืบค้นเมื่อ 2013-10-08.
- ↑ "The Nobel Prize in Physics 2013". CERN. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-10-10. สืบค้นเมื่อ 2021-08-24.
- ↑ "The Nobel Prize in Physics 2014". Nobel Foundation. สืบค้นเมื่อ October 7, 2014.
- ↑ "The Nobel Prize in Physics 2015". Nobel Foundation. สืบค้นเมื่อ October 6, 2015.
- ↑ "The Nobel Prize in Physics 2016". Nobel Foundation. สืบค้นเมื่อ October 8, 2016.
- ↑ "The Nobel Prize in Physics 2017". Nobel Foundation. สืบค้นเมื่อ October 3, 2017.
- ↑ "The Nobel Prize in Physics 2018". Nobel Foundation. สืบค้นเมื่อ October 2, 2018.
- ↑ 16.0 16.1 "The Nobel Prize in Physics 2019". Nobelprize.org. สืบค้นเมื่อ October 8, 2019.
- ↑ 17.0 17.1 "The Nobel Prize in Physics 2020". Nobelprize.org. สืบค้นเมื่อ October 6, 2020.
- ↑ 18.0 18.1 "The Nobel Prize in Physics 2021" (PDF). Nobel Foundation. สืบค้นเมื่อ 5 October 2021.
- ↑ "The Nobel Prize in Physics 2022". Nobelprize.org. สืบค้นเมื่อ 4 October 2022.
- ↑ "The Nobel Prize in Physics 2023". Nobelprize.org. สืบค้นเมื่อ 3 October 2023.
- ↑ "The Nobel Prize in Physics 2024". Nobel Foundation. สืบค้นเมื่อ October 8, 2024.
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]- มูลนิธิโนเบล - เว็บไซต์อย่างเป็นทางการ
- ผู้ได้รับรางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์
