ราชอาณาจักรฝรั่งเศส

สำหรับความหมายอื่น ดูที่ ระบอบเก่า

ราชอาณาจักรฝรั่งเศส Royaume de France
ค.ศ. 987–1792 ค.ศ. 1814–1815 ค.ศ. 1815–1848
ธงประจำราชวงศ์บูร์บง ตราแผ่นดิน
คำขวัญ: มงต์ฌัวแซ็งต์เดอนี!
เพลงชาติ: (ค.ศ. 1590–1792 ค.ศ. 1814–1830) มาร์ช็องรีกัทร์ ("มาร์ชพระเจ้าอ็องรีที่ 4") (ค.ศ. 1830–ค.ศ. 1848) ลาปาริเซียน ("ชาวปารีสเอ๋ย") เพลงสรรเสริญพระบารมี:  (ค.ศ. 1686) กร็องดิเยอโซฟเฟอเลอรัว (ไม่เป็นทางการ) ("ขอพระเจ้าคุ้มครององค์ราชา")
ราชอาณาจักรฝรั่งเศสในปี ค.ศ. 1000
ราชอาณาจักรฝรั่งเศสในปี ค.ศ. 1789
เมืองหลวง	ปารีส (ค.ศ. 987–1682; ค.ศ. 1789–1792; ค.ศ. 1814–1848) แวร์ซาย (ค.ศ. 1682–1789)
ภาษาทั่วไป	ละติน ฝรั่งเศส (ภาษาราชการ) เบรอตาญ อาร์เปอตัง อุตซิตา นอร์มัน ปีการ์ ช็องปาญ อ็องเฌอแว็ง กอลโล บรูกอญ พรอว็อง บาสก์ อัลเซเชียน
ศาสนา	โรมันคาทอลิก (3 กรกฎาคม ค.ศ. 987 - 19 มีนาคม ค.ศ. 1682 และตั้งแต่ 15 กรกฎาคม ค.ศ. 1801 เป็นต้นไป) ศาสนจักรกอลลีน (19 มีนาคม ค.ศ. 1682 – มีนาคม ค.ศ. 1794) ศาสนจักรภายใต้รัฐธรรมนูญ (มกราคม ค.ศ. 1791 – 15 กรกฎาคม ค.ศ. 1801) ลัทธิคาลวิน ลูเทอแรน และ ศาสนายูดาห์ (15 กรกฎาคม ค.ศ. 1801 เป็นต้นไป)
การปกครอง	สมบูรณาญาสิทธิราชย์แบบเจ้าขุนมูลนาย (ค.ศ. 987–1791) ราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ (ค.ศ. 1791–1792; ค.ศ. 1814–1815; ค.ศ. 1815–1848)
พระมหากษัตริย์
• ค.ศ. 987–996	พระเจ้าอูก กาแป
• ค.ศ. 1180–1223	พระเจ้าฟีลิปที่ 2
• ค.ศ. 1364–1380	พระเจ้าชาร์ลที่ 5
• ค.ศ. 1422–1461	พระเจ้าชาร์ลที่ 7
• ค.ศ. 1589–1610	พระเจ้าอ็องรีที่ 4
• ค.ศ. 1643–1715	พระเจ้าหลุยส์ที่ 14
• ค.ศ. 1774–1792	พระเจ้าหลุยส์ที่ 16
• ค.ศ. 1814–1824	พระเจ้าหลุยส์ที่ 18
• ค.ศ. 1824–1830	พระเจ้าชาร์ลที่ 10
นายกรัฐมนตรี
• ค.ศ. 1815	ชาร์ล มอริส เดอ ตาแลร็อง-เปรีกอร์
• ค.ศ. 1847 – ค.ศ. 1848	ฟร็องซัว กีโซ
สภานิติบัญญัติ	สภาฐานันดร (ค.ศ. 1302–1791) สภานิติบัญญัติแห่งชาติ (ค.ศ. 1791–1792) รัฐสภา (ค.ศ. 1814–1848)
• สภาสูง	วุฒิสภาอนุรักษนิยม (ถึง ค.ศ. 1814) สภาขุนนาง (ค.ศ. 1814–1848)
• สภาล่าง	สภานิติบัญญัติ (ถึง 4 มิถุนายน ค.ศ. 1814) สภาผู้แทนราษฎร (4 มิถุนายน ค.ศ. 1814 – ค.ศ. 1848)
ยุคประวัติศาสตร์	สมัยกลาง / สมัยใหม่ตอนต้น
• ราชวงศ์กาเปเซียงเสวยราชสมบติ	3 กรกฎาคม ค.ศ. 987
• สงครามร้อยปี	ค.ศ. 1337–1453
• สงครามศาสนา	ค.ศ. 1562–1598
• การปฏิวัติฝรั่งเศส	5 พฤษภาคม ค.ศ. 1789
• การฟื้นฟูราชวงศ์บูร์บง	6 เมษายน ค.ศ. 1814
• การปลดพระเจ้าชาร์ลที่ 10	2 สิงหาคม ค.ศ. 1830
• การล้มล้างราชวงศ์ออร์เลอ็อง	24 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1848
สกุลเงิน	ลีฟ ลีฟปารีซิส ลีฟทัวนอยด์ ดีนาร์ โซล ฟรังก์ เอคู หลุยส์ดิออร์
ก่อนหน้า ถัดไป อาณาจักรแฟรงก์ตะวันตก สาธารณรัฐฝรั่งเศสที่ 1 สาธารณรัฐฝรั่งเศสที่ 2

ราชอาณาจักรฝรั่งเศส (ฝรั่งเศสเก่า: Reaume de France; ฝรั่งเศสกลาง:Royaulme de France; ฝรั่งเศส: Royaume de France) เป็นชื่อทางประวัติศาสตร์นิพนธ์หรือชื่อที่ให้ความหมายครอบคลุมในวงกว้าง (umbrella term) ได้ให้แก่อัตลักษณ์ทางการเมืองต่าง ๆ ของฝรั่งเศสในยุคกลางและสมัยใหม่ตอนต้น เป็นหนึ่งในรัฐมหาอำนาจที่มากที่สุดในยุโรปมาตั้งแต่สมัยกลางยุครุ่งโรจน์ นอกจากนี้ยังเป็นมหาอำนาจอาณานิคมในยุคแรก ซึ่งมีดินแดนอยู่ในความครอบครองทั่วโลก

ฝรั่งเศสมีต้นกำเนิดมาจากอาณาจักรแฟรงก์ตะวันตก (Francia Occidentalis) ส่วนหนึ่งทางตะวันตกของจักรวรรดิการอแล็งเฌียง ด้วยสนธิสัญญาแวร์เดิง(ค.ศ. 843) สาขาของราชวงศ์การอแล็งเฌียงยังคงปกครองจนถึง ค.ศ. 987 เมื่อพระเจ้าอูก กาแปได้รับเลือกให้เป็นกษัตริย์และก่อตั้งราชวงศ์กาเปเซียง ดินแดนแห่งนี้ยังคงเป็นที่รู้จักกันในนามว่า ฟรังเกีย และผู้ปกครองที่มีนามว่า เร็กซ์ ฟรานโครูม (rex Francorum ในภาษาละตินแปลว่า "พระมหากษัตริย์แห่งชาวแฟรงก์") ในช่วงเข้าสู่สมัยกลางยุครุ่งโรจน์ กษัตริย์องค์แรกที่เรียกตัวเองว่า เร็กซ์ ฟรังเกีย ("พระมหากษัตริย์แห่งฝรั่งเศส") คือ พระเจ้าฟิลิปที่ 2 ใน ค.ศ. 1190 และอย่างเป็นทางการตั้งแต่ ค.ศ. 1204 ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา ฝรั่งเศสถูกปกครองอย่างต่อเนื่องโดยราชวงศ์กาเปเซียงและสายเลือดราชวงศ์ของพวกเขาอย่างวาลัวและบูร์บง—จนกระทั่งระบอบพระมหากษัตริย์ถูกล้มล้างใน ค.ศ. 1792 ในช่วงการปฏิวัติฝรั่งเศส ราชอาณาจักรฝรั่งเศสยังได้ปกครองอยู่ในรัฐร่วมประมุขกับราชอาณาจักรนาวาร์ในสองช่วงเวลาคือ ค.ศ. 1284-1328 และ ค.ศ. 1572-1620 ภายหลังจากนั้นสถาบันนาวาร์ได้ถูกยุบและถูกผนวกรวมเข้ากับฝรั่งเศสโดยสมบูรณ์ (แม้ว่าพระมหากษัตริย์แห่งฝรั่งเศสจะยังคงใช้พระอิสริยยศว่า "พระมหากษัตริย์แห่งนาวาร์" จนถึงจุดสิ้นสุดของระบอบพระมหากษัตริย์)

ฝรั่งเศสในสมัยกลางเป็นระบอบราชาธิปไตยแบบระบบฟิวดัล ที่ถูกปกครองแบบกระจายอำนาจ ในบริตทานีและกาตาลุญญา(ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของเสปน) เช่นเดียวกับอากีแตน อำนาจของพระมหากษัตริย์ฝรั่งเศสแทบไม่มีความหมาย ลอแรนและพรอว็องส์เป็นรัฐของจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์และยังไม่ได้เป็นส่วนหนึ่งของฝรั่งเศส ในช่วงแรก พระมหากษัตริย์แห่งอาณาจักรแฟรงก์ตะวันตกได้ถูกเลือกโดยผู้มีอิทธิพลทั้งฝ่ายฆราวาสและฝ่ายนักบวช แต่โดยปกติแล้ว พิธีราชภิเษกของโอรสองค์โตของกษัตริย์ที่ครองราชย์อยู่ในช่วงตลอดพระชนม์ชีพของพระบิดาของพระองค์ได้ก่อให้เกิดหลักการของสิทธิบุตรหัวปีที่เป็นผู้ชาย ซึ่งได้ถูกประมวลไว้ในกฎหมายซาลิก ในช่วงปลายสมัยกลาง การแข่งขันระหว่างราชวงศ์กาเปเซียง ผู้ปกครองของราชอาณาจักรฝรั่งเศสและข้าราชบริวารของพวกเขาอย่างราชวงศ์แพลนแทเจอนิต ซึ่งยังได้ปกครองราชอาณาจักรอังกฤษ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการแข่งขันที่ถูกเรียกโดยรวมว่า จักรวรรดิอ็องเฌอแว็ง ส่งผลทำให้การต่อสู้รบด้วยอาวุธหลายครั้ง หนึ่งในความขัดแย้งทั้งหมดของพวกเขาที่เป็นที่ฉาวโฉ่มากที่สุดซึ่งเป็นที่รู้จักกันคือ สงครามร้อยปี (ค.ศ. 1337–1453) ซึ่งกษัตริย์แห่งอังกฤษได้อ้างสิทธิ์ในราชบังลังก์ฝรั่งเศส ภายหลังจากได้รับชัยชนะจากความขัดแย้งดังกล่าว ต่อมาฝรั่งเศสต้องการที่จะขยายอำนาจของตนไปยังอิตาลี แต่กลับพ่ายแพ้ให้กับเสปนและจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ในสงครามอิตาลีที่ตามมา (ค.ศ. 1494–1559)

ฝรั่งเศสในยุคสมัยใหม่ตอนต้นเป็นการรวมศูนย์กลางอำนาจที่เพิ่มมากขึ้น ภาษาฝรั่งเศสเริ่มถูกแทนที่ภาษาอื่นจากการใช้อย่างเป็นทางการ และพระมหากษัตริย์ทรงขยายพระราชอำนาจที่เด็ดขาด แม้ว่าจะอยู่ในระบบการบริหารปกครอง (ระบอบเก่า) ที่ซับซ้อนโดยความผิดปกติทางประวัติศาสตร์และระดับภูมิภาคในแผนกฝ่ายการเก็บภาษี ฝ่ายกฎหมาย ฝ่ายตุลาการ และฝ่ายคณะสงฆ์ และอภิสิทธิ์ท้องถิ่น ในทางศาสนา ฝรั่งเศสถูกแบ่งแยกระหว่างชาวคาทอลิกที่เป็นส่วนใหญ่และชาวโปรเตสแตนต์ที่เป็นส่วนน้อย อูว์เกอโน ซึ่งนำไปสู่สงครามกลางเมืองหลายครั้งคือ สงครามศาสนา (ค.ศ. 1562-1598) สงครามศาสนาได้บ่อนทำลายฝรั่งเศส แต่ชัยชนะเหนือเสปนและราชวงศ์ฮาพส์บวร์คในสงครามสามสิบปีทำให้ฝรั่งเศสกลายเป็นประเทศที่มีอำนาจมากที่สุดในภาคพื้นทวีปอีกครั้ง ราชอาณาจักรกลายเป็นมหาอำนาจทางทหาร การเมือง และวัฒนธรรมที่มีความสำคัญมากที่สุดของยุโรปในศตวรรษที่ 17 ภายใต้รัชสมัยของพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 ในขณะเดียวกัน ฝรั่งเศสได้พัฒนาจักรวรรดิอาณานิคมแห่งแรกในเอเชีย แอฟริกา และในอเมริกา ตั้งแต่ศตวรรษที่ 16 ถึง 17 จักรวรรดิอาณานิคมที่หนึ่งได้ขยายจากพื้นที่ทั้งหมด ณ จุดสูงสุดใน ค.ศ. 1680 มากกว่า 10,000,000 ตารางกิโลเมตร(3,900,000 ตารางไมล์) จักรวรรดิที่ใหญ่ที่สุดเป็นอันดับสองของโลกในช่วงเวลาตามหลังจักรวรรดิสเปนเท่านั้น ความขัดแย้งอาณานิคมกับบริเตนใหญ่ทำให้สูญเสียดินแดนที่ถือครองส่วนใหญ่ในอเมริกาเหนือใน ค.ศ. 1763 ฝรั่งเศสได้เข้าแทรกแซงในสงครามปฏิวัติอเมริกาได้ช่วยเหลือในการรับรองความเป็นเอกราชของสหรัฐอเมริกาที่เพิ่งถูกก่อตั้งขึ้นมาใหม่ แต่กลับมีค่าใช้จ่ายที่สูงและประสบความสำเร็จเพียงเล็กน้อยสำหรับฝรั่งเศส

ราชอาณาจักรฝรั่งเศสได้ประกาศใช้รัฐธรรมนูญที่เป็นลายลักษณ์อักษรใน ค.ศ. 1791 แต่ราชอาณาจักรได้ถูกยกเลิกในอีกหนึ่งปีต่อมาและถูกแทนที่ด้วยสาธารณรัฐฝรั่งเศสที่หนึ่ง ระบอบกษัตริย์ได้ถูกรื้อฟื้นโดยประเทศมหาอำนาจอื่น ๆ ใน ค.ศ. 1814 และได้ดำเนินต่อไป (ยกเว้นจากสงครามร้อยวันใน ค.ศ. 1815) จนถึงการปฏิวัติฝรั่งเศสใน ค.ศ. 1848

ดูเพิ่ม

• ประวัติศาสตร์ฝรั่งเศส
• ระบอบเก่า

หนังสืออ่านเพิ่ม

• Beik, William. A Social and Cultural History of Early Modern France (2009) excerpt and text search
• Caron, François. An Economic History of Modern France (1979) online edition เก็บถาวร 2004-11-03 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Doyle, William. Old Regime France: 1648–1788 (2001) excerpt and text search
• Duby, Georges. France in the Middle Ages 987–1460: From Hugh Capet to Joan of Arc (1993), survey by a leader of the Annales School excerpt and text search
• Fierro, Alfred. Historical Dictionary of Paris (1998) 392pp, an abridged translation of his Histoire et dictionnaire de Paris (1996), 1580pp
• Goubert, Pierre. The Course of French History (1991), standard French textbook excerpt and text search; also complete text online
• Goubert, Pierre. Louis XIV and Twenty Million Frenchmen (1972), social history from Annales School
• Haine, W. Scott. The History of France (2000), 280 pp. textbook. and text search; also online edition เก็บถาวร 2008-05-17 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Holt, Mack P. Renaissance and Reformation France: 1500–1648 (2002) excerpt and text search
• Jones, Colin, and Emmanuel Le Roy Ladurie. The Cambridge Illustrated History of France (1999) excerpt and text search
• Jones, Colin. The Great Nation: France from Louis XV to Napoleon (2002) excerpt and text search
• Jones, Colin. Paris: Biography of a City (2004), 592pp; comprehensive history by a leading British scholar excerpt and text search
• Le Roy Ladurie, Emmanuel. The Ancien Régime: A History of France 1610–1774 (1999), survey by leader of the Annales School excerpt and text search
• Potter, David. France in the Later Middle Ages 1200–1500, (2003) excerpt and text search
• Potter, David. A History of France, 1460–1560: The Emergence of a Nation-State (1995)
• Price, Roger. A Concise History of France (1993) excerpt and text search
• Raymond, Gino. Historical Dictionary of France (2nd ed. 2008) 528pp
• Roche, Daniel. France in the Enlightenment (1998), wide-ranging history 1700–1789 excerpt and text search
• Wolf, John B. Louis XIV (1968), the standard scholarly biography online edition เก็บถาวร 2012-04-20 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน

ประวัติศาสตร์นิพนธ์

• Gildea, Robert. The Past in French History (1996)
• Nora, Pierre, ed. Realms of Memory: Rethinking the French Past (3 vol, 1996), essays by scholars; excerpt and text search; vol 2 excerpts; vol 3 excerpts
• Pinkney, David H. "Two Thousand Years of Paris," Journal of Modern History (1951) 23#3 pp. 262–264 in JSTOR
• Revel, Jacques, and Lynn Hunt, eds. Histories: French Constructions of the Past (1995). 654pp, 64 essays; emphasis on Annales School
• Symes, Carol. "The Middle Ages between Nationalism and Colonialism," French Historical Studies (Winter 2011) 34#1 pp 37–46
• Thébaud, Françoise. "Writing Women's and Gender History in France: A National Narrative?" Journal of Women's History (2007) 19#1 pp. 167–172 in Project Muse