ประเทศชิลี

สาธารณรัฐชิลี
สาธารณรัฐชิลี; República de Chile (สเปน); Chile Wüdalmapu แม่แบบ:Arn icon; Chili Suyu (ไอมารา); Chili Ripuwlika (เกชัว); Repūvirika o Tire แม่แบบ:Rap icon
	ธงชาติ ตราแผ่นดิน
	คำขวัญ: "Por la razón o la fuerza" (สเปน)
	เพลงชาติ: Himno Nacional de Chile;
เมืองหลวง; และเมืองใหญ่สุด	ซานเตียโก ก
ภาษาราชการ	ภาษาสเปน
การปกครอง	สาธารณรัฐระบบประธานาธิบดี
• ประธานาธิบดี	เซบัสเตียน ปิญเญรา
ได้รับเอกราช จากสเปน
• ประกาศเอกราช	12 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2361
• ได้รับการรับรอง	25 เมษายน พ.ศ. 2387
พื้นที่
• รวม	756,950 ตารางกิโลเมตร (292,260 ตารางไมล์) (37)
• แหล่งน้ำ (%)	1.07 ข
ประชากร
• 2558 ประมาณ	18,006,407 (62)
• สำมะโนประชากร 2555	16,341,929
• ความหนาแน่น	24 ต่อตารางกิโลเมตร (62.2 ต่อตารางไมล์) (194)
จีดีพี (อำนาจซื้อ)	2560 (ประมาณ)
• รวม	$ 452.095 พันล้าน
• ต่อหัว	$ 24,587
จีดีพี (ราคาตลาด)	2560 (ประมาณ)
• รวม	$ 263.206 พันล้าน
• ต่อหัว	$ 14,314
จีนี (2558)	47.7; ข้อผิดพลาด: ค่าจีนีไม่ถูกต้อง
เอชดีไอ (2559)	0.847; ข้อผิดพลาด: ค่า HDI ไม่ถูกต้อง · 38th
สกุลเงิน	เปโซ (CLP)
เขตเวลา	UTC−3 ถึง −5
รหัสโทรศัพท์	56
โดเมนบนสุด	.cl
	ก รัฐสภาตั้งอยู่ที่เมืองบัลปาราอีโซ; ข รวมเกาะอีสเตอร์และเกาะซาลาอีโกเมซ แต่ไม่นับรวมพื้นที่ 1,250,000 ตร.กม. ของดินแดนที่ชิลีอ้างสิทธิ์ในทวีปแอนตาร์กติกา

ชิลี (สเปน: Chile ชีเล; ภาษาสเปน: [ˈtʃile]) มีชื่อทางการว่า สาธารณรัฐชิลี (อังกฤษ: Republic of Chile; สเปน: República de Chile) เป็นประเทศในทวีปอเมริกาใต้ มีเนื้อที่ติดชายฝั่งทะเลยาวระหว่างเทือกเขาแอนดีสกับมหาสมุทรแปซิฟิก มีอาณาเขตจรดประเทศอาร์เจนตินาทางทิศตะวันออก จรดโบลิเวียทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ และจรดเปรูทางทิศเหนือ ชายฝั่งมหาสมุทรแปซิฟิกทางตะวันตกของประเทศมีความยาว 6,435 กิโลเมตร^[4] ชิลีมีดินแดนในมหาสมุทรแปซิฟิก โดยครอบครองหมู่เกาะควนเฟร์นันเดซ เกาะซาลาอีโกเมซ หมู่เกาะเดสเบนตูราดัส และเกาะอีสเตอร์ในโพลินีเซีย ชิลียังอ้างสิทธิ์เหนือดินแดนในแอนตาร์กติกาด้วย

ภูมิศาสตร์

ประเทศชิลีเป็นประเทศหนึ่งในทวีปอเมริกาใต้ มีลักษณะพื้นที่ทอดตัวเป็นแนวยาวทางด้านทิศตะวันตกของทวีป ติดกับมหาสมุทรแปซิฟิก บริเวณประเทศชิลีมีการตั้งถิ่นฐานมาตั้งแต่เมื่อ 10,000 ปีที่แล้ว^[5] โดยผู้ที่เข้ามาตั้งถิ่นฐานเรียกว่าชาวมาปูเช (Mapuche) ซึ่งตั้งถิ่นฐานในบริเวณชายฝั่งและบริเวณที่มีความอุดมสมบูรณ์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในบริเวณมอนเตเบร์เด (Monte Verde) และกูเอบาเดลมีโลดอน (Cueva Del Milodon)

ประวัติศาสตร์

ยุคโบราณ

อาณานิคมสเปน

ในสมัยคริตศตวรรษที่ 16 สเปนภายใต้การนำของเปโดร เด บัลดีเบีย (Pedro De Valdivia) หนึ่งในกองกิสตาดอร์ เข้ามาพิชิตชิลี แม้ว่าจะได้รับการต่อต้านจากชาวมาปูเชแต่ก็สามารถยึดชิลีได้เป็นผลสำเร็จและนำชิลีรวมเข้าเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิสเปน อย่างไรก็ตามชัยชนะของสเปนในครั้งนี้ทำให้สเปนสามารถยึดได้เฉพาะดินแดนแถบเมืองซานเตียโกและบริเวณใกล้เคียงเท่านั้น เพราะบริเวณอื่นกองทัพสเปนยังไม่สามารถเอาชนะกองทัพของชาวมาปูเชที่เหลือได้ ซึ่งสเปนพยายามปราบปรามหลายครั้งแต่ไม่สำเร็จ จนในที่สุดต้องใช้แม่น้ำบีโอบีโอเป็นตัวแบ่งเขตแดน

สงครามประกาศเอกราช

เบอร์นาร์โด โอ ฮิกกินส์, ผู้อำนวยการศาลฎีกาชิลี

ในสมัยคริสต์ศตวรรษที่ 19 โคเซ มีเกล การ์เรรา (Jose Miguel Carrera) ได้ประกาศเอกราชให้ชิลีเป็นอิสระจากสเปน แม้ว่าสเปนจะพยายามเข้ามาปราบปรามและยึดครองชิลีอีกครั้ง แต่การยึดครองก็เป็นช่วงเวลาสั้น ๆ เท่านั้น จนในที่สุดชิลีสามารถขับไล่อิทธิพลของสเปน และได้เอกราชจากสเปนโดยสมบูรณ์ในวันที่ 12 พฤษภาคม 1818 หลังจากได้เอกราชจากสเปนแล้ว รัฐบาลชิลีใช้ความพยายามอย่างสูงในการยึดครองดินแดนของชาวมาปูเชจนสามารถยึดดินแดนได้โดยเด็ดขาดในปี ค.ศ. 1871 และขยายอาณาเขตทางทิศใต้จนครอบคลุมถึงบริเวณช่องแคบมาเจลลัน นอกจากนี้แล้ว รัฐบาลชิลีได้ทำสงครามแปซิฟิกกับประเทศโบลิเวียและเปรูจนได้รับชัยชนะ ทำให้สามารถขยายดินแดนทางตอนเหนือ ซึ่งดินแดนที่ได้มาจากทั้งสองเหตุการณ์กลายเป็นดินแดนของประเทศชิลีในปัจจุบัน^[6]

ศตวรรษที่ 20

รัฐบาลทหาร เอากุสโต ปีโนเชต

ดูเพิ่มเติมความสัมพันธ์ระหว่างสหรัฐอเมริกากับชิลีที่ การเข้าแทรกแซงของสหรัฐอเมริกาในชิลี

การเมืองการปกครอง

ชิลีปกครองในรูปแบบสาธารณรัฐ แบบประธานาธิบดี มีประธานาธิบดีเป็นประมุขแห่งรัฐและหัวหน้ารัฐบาล รัฐบาลเป็นผู้ใช้อำนาจบริหาร รัฐธรรมนูญของชิลีฉบับปัจจุบันผ่านการลงประชามติในปี พ.ศ. 2523 สมัยรัฐบาลทหารของเอากุสโต ปีโนเชต และเริ่มมีผลบังคับใช้ในวันที่ 11 มีนาคม พ.ศ. 2524 จากนั้นได้ผ่านการแก้ไขหลายครั้ง โดยครั้งสุดท้ายเกิดขึ้นในปี พ.ศ. 2553

บริหาร

ประธานาธิบดีเป็นทั้งประมุขของรัฐและหัวหน้าคณะรัฐบาล รวมถึงเป็นผู้แต่งตั้งคณะรัฐมนตรี ประธานาธิบดีมาจากการเลือกตั้งในระบบคะแนนนิยม วาระการดำรงตำแหน่ง 6 ปี (ไม่กำหนดวาระ สามารถดำรงตำแหน่งได้หากได้รับการเลือกตั้งต่อไป)

นิติบัญญัติ

ตุลาการ

การบังคับใช้กฎหมาย

ระบบกฎหมาย : ระบบประมวลกฎหมาย ที่มีรากฐานมาจากระบบกฎหมายของสเปน

สิทธิมนุษยชน

การแบ่งเขตการปกครอง

ชิลีแบ่งเขตการปกครองออกเป็น แคว้น (สเปน: regiones) 15 แคว้น แต่ละแคว้นมี ผู้ว่าการแคว้น (intendente) ได้รับการแต่งตั้งโดยประธานาธิบดี

แคว้นต่าง ๆ มีชื่อทางการทั้งเป็นชื่อเรียกและตัวเลขโรมัน (เช่น IV - เขตที่ 4) ลำดับตัวเลขเรียงตามที่ตั้งของแคว้นต่าง ๆ ตั้งแต่ทางตอนเหนือลงมาทางตอนใต้ ซึ่งโดยทั่วไป ตัวเลขโรมันจะถูกใช้มากกว่าชื่อของแคว้น ยกเว้นแคว้นอันเป็นที่ตั้งของเมืองหลวง ซึ่งเรียกว่า แคว้นเมืองหลวงซานเตียโก (Región Metropolitana de Santiago หรือ RM)

แต่ละแคว้นแบ่งออกเป็น จังหวัด (provincias) รวม 51 จังหวัด มีผู้ว่าราชการจังหวัด (gobernador) เป็นหัวหน้า โดยแต่ละจังหวัดก็ยังแบ่งพื้นที่ย่อยลงไปอีกเป็น เทศบาล (comunas) แต่ละแห่งมีนายกเทศมนตรี (alcalde) เป็นของตนเอง ผู้ว่าราชการจังหวัดได้รับการแต่งตั้งจากประธานาธิบดี ขณะที่นายกเทศมนตรีได้รับการเลือกตั้งจากประชาชน

หมายเลข	แคว้น	เมืองหลวง
I	ตาราปากา	อีกีเก
II	อันโตฟากัสตา	อันโตฟากัสตา
III	อาตากามา	โกเปียโป
IV	โกกิมโบ	ลาเซเรนา
V	บัลปาราอีโซ	บัลปาราอีโซ
VI	โอคีกินส์	รังกากวา
VII	เมาเล	ตัลกา
VIII	บีโอ-บีโอ	กอนเซปซีออน
IX	อาเรากานีอา	เตมูโก
X	โลสลาโกส	ปวยร์โตมอนต์
XI	ไอเซน	โกไยเก
XII	มากายาเนส	ปุนตาอาเรนัส
RM	แคว้นมหานครซานเตียโก	ซานเตียโก
XIV	โลสรีโอส	บัลดีเบีย
XV	อารีกา-ปารีนาโกตา	อารีกา

ด ค ก เมืองที่ใหญ่ที่สุดในชิลี 2012 pre-Census[1]
	อันดับ	ชื่อ	แคว้น	ประชากร
ซันติอาโก กอนเซปซิออน	1	ซันติอาโก	แคว้นมหานครซันติอาโก	6,026,797	บัลปาราอิโซ ลาเซเรนา
	2	กอนเซปซิออน	แคว้นบิโอ-บิโอ	945,544
	3	บัลปาราอิโซ	แคว้นบัลปาราอิโซ	930,220
	4	ลาเซเรนา	แคว้นโกกิมโบ	412,586
	5	อันโตฟากัสตา	แคว้นอันโตฟากัสตา	346,126
	6	เตมูโก	แคว้นอาเรากานิอา	339,750
	7	อิกิเก	แคว้นตาราปากา	278,250
	8	รังกากัว	แคว้นโอฆิกินส์	276,532
	9	ปูเอร์โตมอนต์	แคว้นโลสลาโกส	228,118
	10	อาริกา	แคว้นอาริกาและปารินาโกตา	210,920

นโยบายต่างประเทศ

ความสัมพันธ์กับกลุ่มประเทศลาตินอเมริกา

ความสัมพันธ์กับราชอาณาจักรไทย

การทูต

เศรษฐกิจ

กองทัพ

ความร่วมมือทางวิชาการ

การเยือน
- ฝ่ายไทย

- ฝ่ายชิลี

กองทัพ

เศรษฐกิจ

โครงสร้างเศรษฐกิจ

อุตสาหกรรมและเกษตรกรรม

แหล่งพลังงานน้ำมัน และ ปิโตรเลียม

การท่องเที่ยว

โครงสร้างพื้นฐาน

การคมนาคม และ โทรคมนาคม

เส้นทางคมนาคม

โทรคมนาคม

วิทยาศาสตร์ และ เทคโนโลยี

การศึกษา

สาธารณสุข

ประชากรศาสตร์

เชื้อชาติ

ชนพื้นเมือง

ภาษา

ภาษาประจำชาติของชิลีคือภาษาสเปน แต่ว่าภาษาสเปนที่ใช้พูดสื่อสารในประเทศชิลีจะมีเอกลักษณ์เป็นของตัวเอง โดยมีไวยากรณ์และการออกเสียงที่ผิดแผกแตกต่างจากภาษาสเปนที่ใช้พูดสื่อสารในประเทศรอบข้างพอสมควร

ศาสนา

กีฬา

ฟุตบอล

บาสเกตบอล

ฟลอร์บอล

มวยสากล

เบสบอล

วัฒนธรรม

สถาปัตยกรรม

วรรณกรรม

ดนตรี

อาหาร

สื่อสารมวลชน

วันหยุด

อ้างอิง

↑ "CIFRAS DE ENVEJECIMIENTO Y MIGRACIÓN MUESTRAN UN CHILE DISTINTO AL DE HACE UN DECENIO". POBLACIÓN PAÍS Y REGIONES – ACTUALIZACIÓN 2002–2012. National Statistics Institute. 4 September 2014. สืบค้นเมื่อ 4 September 2014.
↑ "Revisión del cuestionado Censo 2012 reduce población chilena a 16.341.929" (ภาษาSpanish). Emol. สืบค้นเมื่อ 26 February 2014.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (ลิงก์)
↑ "Chile". World Bank.
↑ ข้อมูลประเทศเปรูจากเดอะเวิลด์แฟกต์บุก ซีไอเอ (อังกฤษ)
↑ Brian Bell, Insight Guides : Chile, (New York : Langenscheidt Publishing, 2002), 24.
↑ Appletons' annual cyclopaedia and register of important events of the year: 1900. New York: Appletons. p. 87.

แหล่งข้อมูลอื่น

รัฐบาล

เว็บไซต์รัฐบาลชิลี (สเปน)
เว็บไซต์ภาษาอังกฤษของรัฐบาลชิลี (อังกฤษ)

การศึกษา
ด้านการท่องเที่ยว

วิกิท่องเที่ยว มีคำแนะนำการท่องเที่ยวสำหรับ Chile

ประเทศชิลี จากเว็บไซต์กระทรวงต่างประเทศ
ข้อมูลประเทศชิลี จากเดอะเวิลด์แฟกต์บุก (อังกฤษ)
ข้อมูลประเทศชิลี จากสารานุกรมบริทานิกา (อังกฤษ)

บทความประเทศ ดินแดน หรือเขตการปกครองนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

[1] "CIFRAS DE ENVEJECIMIENTO Y MIGRACIÓN MUESTRAN UN CHILE DISTINTO AL DE HACE UN DECENIO". POBLACIÓN PAÍS Y REGIONES – ACTUALIZACIÓN 2002–2012. National Statistics Institute. 4 September 2014. สืบค้นเมื่อ 4 September 2014.

[2] "Revisión del cuestionado Censo 2012 reduce población chilena a 16.341.929" (ภาษาSpanish). Emol. สืบค้นเมื่อ 26 February 2014.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (ลิงก์)

[GINI-3] "Chile". World Bank.

[ciafactbook-4] ข้อมูลประเทศเปรูจากเดอะเวิลด์แฟกต์บุก ซีไอเอ (อังกฤษ)

[5] Brian Bell, Insight Guides : Chile, (New York : Langenscheidt Publishing, 2002), 24.

[6] Appletons' annual cyclopaedia and register of important events of the year: 1900. New York: Appletons. p. 87.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

ด ค ก ความร่วมมือทางเศรษฐกิจเอเชีย-แปซิฟิก (เอเปค)
ประเทศสมาชิก	เกาหลีใต้ แคนาดา จีน ชิลี ญี่ปุ่น ไต้หวัน นิวซีแลนด์ ไทย บรูไน ปาปัวนิวกินี เปรู ฟิลิปปินส์ มาเลเซีย เม็กซิโก รัสเซีย เวียดนาม สหรัฐ สิงคโปร์ ออสเตรเลีย อินโดนีเซีย ฮ่องกง¹
การประชุม	1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023
อื่น ๆ	บัตรเดินทางสำหรับนักธุรกิจเอเปค เอเปคบลู ศูนย์ภูมิอากาศของเอเปค สวนประติมากรรมเอเปค เทศกาลวิทยาศาสตร์เยาวชนเอเปค
1. เป็นเขตปกครองพิเศษของจีนเข้าร่วมในนาม "ฮ่องกง, จีน"

**ความสัมพันธ์ชิลี – ไทย**


ชิลี	ไทย