ฮกไกโด

ฮกไกโด 北海道
จังหวัด
การถอดเสียงภาษาญี่ปุ่น
• ภาษาญี่ปุ่น	北海道
• โรมาจิ	Hokkaidō
ธง สัญลักษณ์
ประเทศ	ญี่ปุ่น
ภูมิภาค	ฮกไกโด
เกาะ	ฮกไกโด
เมืองหลวง	ซัปโปโระ
เมืองใหญ่สุด	ซัปโปโระ
หน่วยงานย่อย	อำเภอ: 74, เทศบาล: 179
การปกครอง
• ผู้ว่าราชการ	นาโอมิจิ ซูซูกิ
พื้นที่
• ทั้งหมด	83,423.84 ตร.กม. (32,210.12 ตร.ไมล์)
อันดับพื้นที่	1
ประชากร  (31 พฤษภาคม 2019)
• ทั้งหมด	5,281,297 คน
• อันดับ	8
• ความหนาแน่น	63 คน/ตร.กม. (160 คน/ตร.ไมล์)
รหัส ISO 3166	JP-01
เว็บไซต์	www.pref.hokkaido.lg.jp
สัญลักษณ์ สัตว์ปีก นกกระเรียนมงกุฎแดง (Tanchō, Grus japonensis) ดอกไม้ กุหลาบญี่ปุ่น (Hamanasu, Rosa rugosa) ต้นไม้ สนเจโซ (Ezomatsu, Picea jezoensis)

ฮกไกโด (ญี่ปุ่น: 北海道; โรมาจิ: ฮกไกโด; ไอนุ: アィヌ・モシリ อัยนูโมซีร์) เดิมเรียก เอโซะ (ญี่ปุ่น: 蝦夷; โรมาจิ: Ezo) เป็นชื่อจังหวัดและเกาะที่ใหญ่เป็นอันดับสองในประเทศญี่ปุ่น รองจากเกาะฮนชูโดยมีอุโมงค์เซกังเชื่อมถึงกัน นอกจากนี้ฮกไกโดยังเป็นเขตการปกครอง ซึ่งประกอบไปด้วยหมู่เกาะ โดยมีเกาะฮกไกโดเป็นศูนย์กลาง และเป็นที่ตั้งของเมืองหลวงและเมืองที่ใหญ่ที่สุดของเขตได้แก่ซัปโปโระ

ฮกไกโดเป็นเขตที่มีคนอาศัยอยู่เบาบาง มีประชากรทั้งเกาะประมาณ 5 ล้านคน คนส่วนใหญ่ย้ายมาจากเกาะฮนชูเมื่อราว 100 กว่าปีก่อน โดยเป็นแหล่งที่ซามูไรแพ้สงครามจึงต้องหนีมาอยู่ที่เกาะนี้ ความจริงแล้วที่เกาะนี้มีชนพื้นเมืองอาศัยอยู่มานานแล้วคือชาวไอนุ แต่ถูกกลืนชนชาติไป ปัจจุบันหลงเหลืออยู่น้อยมากและดำรงชีวิตเช่นเดียวกับชาวญี่ปุ่นทั่วไป

ฮกไกโดเป็นเขตที่มีอากาศหนาวเย็น โดยเฉลี่ยจะมีหิมะท่วมอยู่ทั่วไปประมาณ 4-6 เดือน ในถดูหนาวจะมีอุณหภูมิ -20 ถึง 5 องศาเซลเซียส ในหน้าร้อนจะมีอุณหภูมิ 15 ถึง 30 องศาเซลเซียส ภูมิประเทศเป็นภูเขาเป็นส่วนใหญ่ ในบริเวณที่ราบลุ่มก็จะเป็นเมืองที่คนอาศัย โดยจะหนาแน่นในบริเวณเมืองซัปโปโระ ซึ่งมีอากาศอุ่นกว่าบริเวณต่าง ๆ ของเกาะ แต่ก็ยังหนาวกว่าเมืองอื่น ๆ ในเกาะฮนชู

ฮกไกโดเป็นเกาะที่มีธรรมชาติอุดมสมบูรณ์ มีทิวทัศน์ที่สวยงาม ชาวญี่ปุ่นจากส่วนที่อื่น ๆ ของประเทศจึงนิยมมาตากอากาศหรือย้ายมาอาศัยและทำงานเป็นจำนวนมาก

ประวัติศาสตร์

ฮกไกโดเป็นถิ่นที่อยู่ของชาวไอนุตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ ชื่อสถานที่หลายแห่งบนเกาะเช่นเมืองซัปโปโระก็เป็นภาษาไอนุ

ฮกไกโดเคยมีชื่อว่าเอโซะจนสิ้นยุคเมจิ ในช่วงสงครามโบชินเมื่อปี พ.ศ. 2411 (ค.ศ. 1868) กองกำลังสนับสนุนรัฐบาลโชกุนโทกูงาวะซึ่งนำโดยเอโนโมโตะ ทาเกอากิ ได้ประกาศเป็นรัฐอิสระในนามสาธารณรัฐเอโซะ แต่ก็ล่มสลายในปี พ.ศ. 2412 (ค.ศ. 1869) ภายหลังแบ่งเขตการปกครองเป็น 4 ส่วน

ชื่อ

ชื่อ ฮกไกโด ในภาษาญี่ปุ่นเขียนว่า 北海道 โรมาจิสะกดว่า Hokkaidō หมายถีง "เส้นทางสู่ทะเลเหนือ" ฮกไกโดเป็นทั้งชื่อเกาะ เขตแดนและจังหวัดในประเทศญี่ปุ่น ซึ่งจะมีให้เห็นคำว่า เกาะฮกไกโด ซึ่งกล่าวถึงเกาะโดยรวม เขตฮกไกโดกล่าวในลักษณะโดยรวมของบริเวณทางส่วนเหนือของญี่ปุ่น แต่จะไม่เพิ่มคำว่าจังหวัดลงหน้าชื่อฮกไกโด เนื่องจากคำว่า โด (道) ในชื่อฮกไกโดมีความหมายว่าจังหวัดอยู่แล้ว

สำหรับชื่อจังหวัดนี้ในชาวไทยนั้นนิยมเรียกว่า "ฮอกไกโด" เสียมากกว่า แต่การอ่านออกเสียงที่ถูกต้องของชื่อจังหวัดนี้คือ "ฮกไกโด"

ภูมิศาสตร์

เกาะฮกไกโดตั้งอยู่ทางตอนเหนือของประเทศญี่ปุ่น ใกล้กับประเทศรัสเซีย (แคว้นซาคาลิน) มีแนวชายฝั่งทะเลญี่ปุ่น (ทางทิศตะวันตกของเกาะ) ทะเลโอค็อตสค์ (ทางเหนือ), และมหาสมุทรแปซิฟิก (ทางทิศตะวันออก) ศูนย์กลางของเกาะเป็นภูเขา มีที่ราบสูงภูเขาไฟ ฮกไกโดมีที่ราบหลายแห่ง เช่น ที่ราบอิชิคาริ 3,800 ตารางกิโลเมตร (1,500 ตารางไมล์) ที่ราบโทคาชิ 3,600 ตารางกิโลเมตร (1,400 ตารางไมล์) ที่ราบคุชิโระ 2,510 ตารางกิโลเมตร (970 ตารางไมล์) (พื้นที่ชุ่มน้ำที่ใหญ่ที่สุดในญี่ปุ่น) และทีราบซาโระเบะสึ 200 ตารางกิโลเมตร (77 ตารางไมล์) ฮกไกโดมีแค่ 83,423.84 ตารางกิโลเมตร (32,210.12 ตารางไมล์) ซึ่งทำให้เป็นเกาะที่ใหญ่เป็นอันดับสองของญี่ปุ่น

ช่องแคบสึงารุแยกฮกไกโดออกจากฮนชู (จังหวัดอาโอโมริ) ช่องแคบลาเปรูสแยกฮอกไกโดออกจากเกาะซาฮาลินในรัสเซีย; ช่องแคบเนมุโระแยกฮกไกโดออกจากเกาะคุนาชิร์ในหมู่เกาะคูริลของรัสเซีย

เขตอำนาจศาลของรัฐบาลฮกไกโดประกอบด้วยเกาะเล็ก ๆ หลายแห่ง รวมทั้งเกาะริชิริ เกาะโอคุชิริ และเกาะเรบุง (ตามการคำนวณของญี่ปุ่น ฮกไกโดยังได้รวมหมู่เกาะคูริลไว้ด้วย) ฮกไกโดเป็นจังหวัดที่ใหญ่ที่สุดและอยู่เหนือสุดของญี่ปุ่น เกาะนี้อยู่ในอันดับที่ 21 ของโลกตามพื้นที่

พืชและสัตว์

มีหมีสีน้ำตาลอุสสุริอยู่ 3 ตัวที่พบบนเกาะ เขตฮกไกโดมีหมีสีน้ำตาลมากกว่าที่อื่นในเอเชียนอกจากรัสเซีย หมีสีน้ำตาลฮอกไกโดแบ่งออกเป็นสามสายเลือดที่แตกต่างกัน มีเพียง 8 สายเลือดในโลก

รายชื่อพืชและสัตว์ที่โดดเด่น

ชื่อพืชและสัตว์	ประเภท	หมายเหตุ
หมีสีน้ำตาลอุสสุริ	สัตว์
นกอินทรีทะเลชเต็ลเลอร์	สัตว์
หมาป่าฮกไกโด	สัตว์	ชนิดย่อยที่สูญพันธุ์ของหมาป่าสีเทา
กวางซิกาเอโซะ	สัตว์
กระรอกเอโซะริสุ	สัตว์	เรียกอีกอย่างว่ากระรอกเอโซะ
หมาจิ้งจอกแดงเอโซะ	สัตว์
จิ้งจอกแร็กคูนเอโซะทานุกิ	สัตว์
สุนัขพันธุ์ฮกไกโด	สัตว์
ม้าโดซังโกะ	สัตว์	เรียกอีกอย่างว่าม้าฮกไกโด
จิ้งจกไววีพารัส	สัตว์
ซาลาแมนเดอร์เอโซะ	สัตว์
Dolly Varden trout	สัตว์
สนเจโซ	พืช
Picea glehnii	พืช
กุหลาบญี่ปุ่น	พืช

อุทยาน

ทะเลสาบอากัง

ร่องผาโซอุน ในเขตภูเขาไฟไดเซ็ตสึซัง

เขตการปกครองฮกไกโดรวมเกาะเล็ก ๆ ที่อยู่รอบเกาะฮกไกโดด้วย เช่น เกาะริชิริ เกาะเรบุง และเกาะโอกูชิริ

นอกจากนั้นยังมีเขตอุทยานแห่งชาติอีก 6 แห่ง ได้แก่

• อุทยานแห่งชาติชิเรโตโกะ (知床) (มีทั้งทะเลและทะเลสาบ)
• อุทยานแห่งชาติอากัง (阿寒) (เป็นทะเลสาบ)
• อุทยานแห่งชาติคูชิโรชิตสึเง็ง (釧路湿原) (เป็นพื้นที่ชุ่มน้ำ)
• อุทยานแห่งชาติไดเซ็ตสึซัง (大雪山) (เป็นเทือกเขา)
• อุทยานแห่งชาติชิกตสึ-โทยะ (支笏洞爺) (เป็นทะเลสาบ)
• อุทยานแห่งชาติริชิริ-เรบุง-ซาโรเบ็ตสึ (利尻礼文サロベツ) (เป็นเกาะ)
• 5 วนอุทยาน (準国立公園)
• 12 เขตอนุรักษ์ธรรมชาติ

เขตการปกครอง

แผนที่เกาะฮกไกโด แสดงกิ่งจังหวัดและเมืองสำคัญ

บทความหลัก: กิ่งจังหวัดของฮกไกโด

เนื่องจากฮกไกโดมีขนาดใหญ่มาก เพื่ออำนวยความสะดวกในการให้บริการต่อประชาชน ฮกไกโดจึงตั้งสำนักงานจังหวัดขึ้นเพื่อดูแลในแต่ละท้องที่จำนวน 14 สำนักงาน เรียกว่า กิ่งจังหวัด

1 ก 2 3 ข 4 ค 5 ง 6 7 8 9 จ (เขตพิพาท) (เขตพิพาท)
กิ่งจังหวัด		ภาษาญี่ปุ่น	ศูนย์กลาง	เมืองใหญ่ที่สุด	ประชากร (2009)	พื้นที่ (ตารางกิโลเมตร)	เทศบาลท้องถิ่น
1	โซราจิ	空知総合振興局	อิวามิซาวะ	อิวามิซาวะ	338,485	5,791.19	10 นคร, 14 หมู่บ้าน
ก	↳ อิชิการิ	石狩振興局	ซัปโปโระ	ซัปโปโระ	2,324,878	3,539.86	6 นคร, 1 เมือง, 1 หมู่บ้าน
2	ชิริเบชิ	後志総合振興局	เมืองคุตจัง	โอตารุ	234,984	4,305.83	1 นคร, 13 เมือง, 6 หมู่บ้าน
3	อิบูริ	胆振総合振興局	มูโรรัง	โทมาโกไม	419,115	3,698.00	4 นคร, 7 หมู่บ้าน
ข	↳ ฮิดากะ	日高振興局	เมืองอูรากาวะ	เมืองชิงฮิดากะ	76,084	4,811.97	7 เมือง
4	โอชิมะ	渡島総合振興局	ฮาโกดาเตะ	ฮาโกดาเตะ	433,475	3,936.46	2 นคร, 9 เมือง
ค	↳ ฮิยามะ	檜山振興局	เมืองเอซาชิ	เมืองเซตานะ	43,210	2,629.94	7 เมือง
5	คามิกาวะ	上川総合振興局	อาซาฮิกาวะ	อาซาฮิกาวะ	527,575	10,619.20	4 นคร, 17 เมือง, 2 หมู่บ้าน
ง	↳ รูโมอิ	留萌振興局	รูโมอิ	รูโมอิ	53,916	3,445.75	1 นคร, 6 เมือง, 1 หมู่บ้าน
6	โซยะ	宗谷総合振興局	วักกาไน	วักกาไน	71,423	4,625.09	1 นคร, 8 เมือง, 1 หมู่บ้าน
7	โอค็อตสค์	オホーツク総合振興局	อาบาชิริ	คิตามิ	309,487	10,690.62	3 นคร, 14 เมือง, 1 หมู่บ้าน
8	โทกาจิ	十勝総合振興局	โอบิฮิโระ	โอฮิบิโระ	353,291	10,831.24	1 นคร, 16 เมือง, 2 หมู่บ้าน
9	คูชิโระ	釧路総合振興局	คูชิโระ	คูชิโระ	252,571	5,997.38	1 นคร, 6 เมือง, 1 หมู่บ้าน
จ	↳ เนมูโระ	根室振興局	เนมูโระ	เนมูโระ	84,035	3,406.23	1 นคร, 4 เมือง
เขตพิพาท; ญี่ปุ่นเรียกร้องดินแดนทางใต้ของหมู่เกาะคูริล ซึ่งปัจจุบันปกครองโดยรัสเซีย ตั้งแต่ พ.ศ. 2488 ภายหลังญี่ปุ่นพ่ายแพ้สงครามโลกครั้งที่สอง ซึ่งจะถือเป็นส่วนหนึ่งของกิ่งจังหวัดเนมูโระ ↳ หมายถึง กิ่งจังหวัดที่แยกออกมาจากกิ่งจังหวัดก่อนหน้า ซึ่งมีอยู่ 5 กิ่งจังหวัด

ภูมิอากาศ

ฮกไกโดมีชื่อว่าเป็นดินแดนที่มีฤดูร้อนที่เย็นสบาย จึงเป็นที่นิยมสำหรับนักท่องเที่ยวชาวญี่ปุ่นจากส่วนอื่น ๆ ของประเทศ ส่วนในฤดูหนาวก็จะมีหิมะมากและหนาวนานอยู่ประมาณครึ่งปี (ปลายเดือนพฤศจิกายนจนถึงต้นเดือนเมษายน) แม้อุณหภูมิโดยเฉลี่ยอยู่ที่ 22 °C (72 °F) แต่เดือนมกราคมจะมีช่วงอุณหภูมิต่ำมากประมาณ -12 °C ถึง -4 °C (10 °F ถึง 25 °F)

ในระหว่างฤดูหนาว ทะเลโอค็อตสค์ทางตะวันออกของเกาะจะกลายเป็นน้ำแข็งทำให้การเดินทางทางทะเลแถบน้ำเป็นไปได้ยาก ต้องใช้เรือตัดน้ำแข็ง ส่วนการประมงก็ต้องรอจนกว่าจะสิ้นฤดูหนาว

เนื่องจากฮกไกโดเป็นดินแดนหิมะ ที่เมืองซัปโปโระจึงมีการจัดเทศกาลหิมะเป็นประจำทุกปี ในราวต้นเดือนกุมภาพันธ์

เศรษฐกิจ

ฮกไกโดเป็นเขตเกษตรกรรมที่สำคัญของประเทศญี่ปุ่น เป็นแหล่งผลิตข้าวญี่ปุ่น อาหารทะเลชั้นดี และผักผลไม้คุณภาพสูง ฮกไกโดยังเป็นแหล่งของอุตสาหกรรมเบาบางประเภท เช่น เยื่อกระดาษ เบียร์ซัปโปโระ และผลิตภัณฑ์อาหาร นอกจากนี้ อุตสาหกรรมการท่องเที่ยวก็เป็นอีกหนึ่งองค์ประกอบหลักของรายได้ของเขตนี้ ทั้งฤดูร้อนที่เย็นสบายเป็นที่ชมธรรมชาติ ป่าเขาที่สวยงาม และในฤดูหนาวก็มีเทศกาลหิมะซัปโปโรที่เลื่องชื่อเป็นที่นิยมของชาวญี่ปุ่นเองและชาวต่างชาติเป็นจำนวนมาก และสถานที่เล่นสกีก็มีอยู่มากมายเช่นเดียวกับบ่อน้ำร้อนที่คนญี่ปุ่นชื่นชอบทำรายได้มหาศาลให้แก่ผู้คนในฮกไกโด

ระบบขนส่งมวลชน

ฮกไกโดเชื่อมกับเกาะฮนชูทางอุโมงค์เซกัง นักท่องเที่ยวส่วนใหญ่เดินทางมาฮกไกโดโดยทางเครื่องบิน โดยมาลงที่ท่าอากาศยานชินชิโตเซะในเมืองชิโตเซะ ซึ่งอยู่ห่างจากซัปโปโระเพียง 40 นาทีโดยรถไฟ เที่ยวบินระหว่างโตเกียวและชิโตเซะมีมากถึง 45 เที่ยวต่อวันโดย 3 สายการบิน ซึ่งนับว่าติดอันดับโลก ฮกไกโดยังมีสายการบินเป็นของตัวเองชื่อแอร์โดซึ่งก็มาจากชื่อของเกาะฮกไกโดนั่นเอง นอกจากเครื่องบินแล้วฮกไกโดยังมีท่าเรือเฟอร์รีที่สามารถเดินทางไปยังเกาะต่าง ๆ ได้ แต่จะใช้เวลาค่อนข้างมาก

ส่วนภายในฮกไกโดนั้นจะใช้รถไฟเป็นหลัก รถไฟระหว่างเมืองดำเนินงานโดย JR ฮกไกโด แต่บางเมืองต้องเดินทางด้วยรถประจำทางหรือรถยนต์ส่วนตัวเท่านั้น สำหรับรถไฟใต้ดินมีเฉพาะที่นครซัปโปโระ

ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ

ฮกไกโดมีความสัมพันธ์กับเขตการปกครองในพื้นที่อื่นๆของโลกดังต่อไปนี้.

• แอลเบอร์ตา ประเทศแคนาดา (1980)
• เฮย์หลงเจียง ประเทศจีน (1980)
• แมสซาชูเซตส์ สหรัฐอเมริกา (1988)
• ซาฮาลินโอบลาส ประเทศรัสเซีย (1998)
• ปูซาน ประเทศเกาหลีใต้ (2005)
• คย็องซังใต้ ประเทศเกาหลีใต้ (2006)
• โซล ประเทศเกาหลีใต้ (2010)
• เชียงใหม่ ประเทศไทย (2013)
• ทิมพู ประเทศภูฏาน

แหล่งข้อมูลอื่น

• เว็บไซต์ทางการของฮกไกโด (ในภาษาญี่ปุ่น)
• เว็บไซต์ทางการของฮกไกโด (ในภาษาอังกฤษ)
• Amazing Details on Hokkaido (ในภาษาอังกฤษ)
• Hokkaido Ski Resort เก็บถาวร 2020-08-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน