อำเภอท่าวังผา

อำเภอท่าวังผา
อำเภอ
คำขวัญ: ธรรมชาติงดงาม ข้าวหลามชวนลอง ส้มสีทองเลิศล้ำ จิตรกรรมสูงค่า ผ้าลายน้ำไหล ยิ่งใหญ่แข่งเรือ
พิกัดภูมิศาสตร์: 19°7′11″N 100°48′35″E
อักษรไทย	อำเภอท่าวังผา
อักษรโรมัน	Amphoe Tha Wang Pha
จังหวัด	น่าน
พื้นที่
• ทั้งหมด	702.204 ตร.กม. (271.122 ตร.ไมล์)
ประชากร (2560)
• ทั้งหมด	50,924
• ความหนาแน่น	72.52 คน/ตร.กม. (187.8 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	55140
รหัสภูมิศาสตร์	5506
ที่อยู่ ที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอท่าวังผา หมู่ที่ 4 ถนนน่าน-ทุ่งช้าง ตำบลท่าวังผา อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน 55140
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ท่าวังผา (คำเมือง: ) ตั้งอยู่ทางทิศเหนือของจังหวัดน่าน เป็นเมืองที่รองรับการขยายตัวเศรษฐกิจแห่งที่1 ของจังหวัดน่านตอนเหนือ

สาระสังเขป

อำเภอท่าวังผา เป็นแหล่งท่องเที่ยวอีกแห่งหนึ่งของดินแดนน่านเหนือ อาทิ อุทยานแห่งชาตินันทบุรี บ่อน้ำร้อนโป้งกิ อีกทั้ง วัดหนองบัว ซึ่งเป็นสถานที่สะท้อนให้เห็นถึงวิถีชีวิตของชาวไทลื้อผ่านภาพจิตรกรรมฝาผนัง แบบเดียวกันกับที่ปรากฏบนผนังของวัดภูมินทร์

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอท่าวังผาตั้งอยู่ทางทิศเหนือของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอสองแคว
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอเชียงกลางและอำเภอปัว
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอสันติสุขและอำเภอเมืองน่าน
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอปง (จังหวัดพะเยา)

ประวัติ

ความเป็นมาของนามท่าวังผานั้นคือ ลักษณะของเกาะแก่งในแม่น้ำน่าน ซึ่งมีแต่หินผาและเป็นวังน้ำอยู่มากมาย ซึ่งเป็นเส้นทางคมนาคมระหว่างเมืองปัวกับเมืองน่านในอดีต หากมุมมองด้านโบราณคดีแล้ว พบชุมชนโบราณต้นกำเนิดเมืองน่านซึ่งมีอายุกว่า 800 ปี สร้างในสมัยพญาภูคา ปฐมกษัตริย์น่านแห่งราชวงค์ภูคา อยู่ในท้องที่ตำบลยม (รวมจอมพระด้วย) ซึ่งในปัจจุบันยังคงสภาพสมบูรณ์อยู่ในท้องที่บ้านเสี้ยว บ้านลอมกลาง บ้านทุ่งฆ้อง บ้านนานิคม บ้านถ่อน จากสภาพชุมชนนั้นเป็นชุมชนเมืองขนาดใหญ่ เพราะมีการค้นพบกำแพงเมือง วัดร้าง และพระพุทธรูปเป็นจำนวนมากในบริเวณลุ่มแม่น้ำย่าง ฉะนั้นท่าวังผาในอดีตเป็นส่วนหนึ่งของเมืองปัว จึงเป็นเมืองเก่าแก่ ยุคเดียวกับสุโขทัย

ท้องที่อำเภอท่าวังผาเดิมอยู่ในเขตการปกครองของอำเภอปัว ต่อมาเมื่อวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2505 ได้มีประกาศกระทรวงมหาไทยให้แบ่งตำบลริม ตำบลป่าคา ตำบลตาลชุม และตำบลยม ออกจากการปกครองของอำเภอปัวรวมตั้งเป็น กิ่งอำเภอท่าวังผา และต่อมาได้มีพระราชกฤษฎีกาฯ ยกฐานะเป็น อำเภอท่าวังผา เมื่อวันที่ 28 กรกฎาคม พ.ศ. 2508 ตั้งที่ว่าการอำเภอ ณ บ้านสบยาว หมู่ที่ 4 ตำบลท่าวังผา อำเภอท่าวังผา

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอท่าวังผาแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 10 ตำบล 91 หมู่บ้าน ได้แก่

ที่	ชื่อตำบล	ตัวเมือง	อักษรโรมัน	จำนวนหมู่บ้าน	จำนวนครัวเรือน	จำนวนประชากร
1.	ริม		Rim	7	1,355	4,105
2.	ป่าคา		Pa Kha	7	1,690	5,045
3.	ผาตอ		Pha To	7	1,397	5,460
4.	ยม		Yom	10	1,465	4,626
5.	ตาลชุม		Tan Chum	14	2,010	6,416
6.	ศรีภูมิ		Si Phum	12	1,910	6,638
7.	จอมพระ		Chom Phra	11	1,597	5,340
8.	แสนทอง		Saen Thong	8	1,183	3,849
9.	ท่าวังผา		Tha Wang Pha	7	2,533	5,324
10.	ผาทอง		Pha Thong	8	1,010	4,152

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอท่าวังผาประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 10 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลท่าวังผา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าวังผาทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลริม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลริมทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลป่าคา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลป่าคาทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลผาตอ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลผาตอทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลยม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลยมทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลตาลชุม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลตาลชุมทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลศรีภูมิ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลศรีภูมิทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลจอมพระ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลจอมพระทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลแสนทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแสนทองทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลผาทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลผาทองทั้งตำบล

ประชากร

ประชาชนส่วนใหญ่เป็นชาวไทเชื้อสายยวนเชียงแสน นอกจากนั้นยังมีชาวไทลื้อ ชาวม้ง ชาวเย้า และขมุ

การคมนาคม

• ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1080 (น่าน-ท่าวังผา-เฉลิมพระเกียรติ)
• ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1148 (ท่าวังผา-เชียงคำ)
• ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1170 (ท่าวังผา-ศิลาเพชร)

สถานที่ท่องเที่ยว

• อุทยานแห่งชาตินันทบุรี
• วัดหนองบัว
• วัดดอนมูล
• วัดศรีมงคล (วัดบ้านก๋ง)
• บ่อน้ำร้อนโป่งกิ
• น้ำออกรู
• ดอยสวนยาหลวง
• ไร่กาแฟสวนยาหลวง บ้านสันเจริญ
• สถานีพัฒนาการเกษตรที่สูงบ้านสบขุ่น
• น้ำตกสันติสุข
• น้ำตกห้วยม่วง
• น้ำตกน้ำไคร้
• น้ำตกน้ำแป่ง
• น้ำตกห้วยหินขาว
• น้ำตกตาดฟ้าร้อง
• น้ำตกภูสัน
• น้ำตกนันทบุรี
• น้ำตกห้วยมืด

แม่น้ำสำคัญของอำเภอท่าวังผา

• แม่น้ำน่าน

• ลำน้ำย่าง

• ลำน้ำยาว

• ลำน้ำสาย

• ลำน้ำริม

แหล่งข้อมูลอื่น

• เว็บไซต์ฮักวังผาดอตคอม