อำเภอท่าวังผา

อำเภอท่าวังผา
อำเภอท่าวังผา
	อำเภอ
	คำขวัญ: ธรรมชาติงดงาม ข้าวหลามชวนลอง ส้มสีทองเลิศล้ำ; จิตรกรรมสูงค่า ผ้าลายน้ำไหล ยิ่งใหญ่แข่งเรือ
	พิกัดภูมิศาสตร์: 19°7′11″N 100°48′35″E / 19.11972°N 100.80972°E
อักษรไทย	อำเภอท่าวังผา
อักษรโรมัน	Amphoe Tha Wang Pha
จังหวัด	น่าน
พื้นที่
• ทั้งหมด	702.204 ตร.กม. (271.122 ตร.ไมล์)
ประชากร (2562)
• ทั้งหมด	50,709 คน
• ความหนาแน่น	72.21 คน/ตร.กม. (187.0 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	55140
รหัสภูมิศาสตร์	5506
ที่ตั้ง; ที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอท่าวังผา หมู่ที่ 4 ถนนน่าน-ทุ่งช้าง ตำบลท่าวังผา อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน 55140
	ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ท่าวังผา (คำเมือง: ) เป็นอำเภอที่ตั้งอยู่ทางทิศเหนือของจังหวัดน่าน เป็นอำเภอที่รองรับการขยายตัวเศรษฐกิจแห่งที่ 1 ของจังหวัดน่านตอนเหนือ

สาระสังเขป[แก้]

อำเภอท่าวังผา เป็นแหล่งท่องเที่ยวอีกแห่งหนึ่งของดินแดนน่านเหนือ อาทิ อุทยานแห่งชาตินันทบุรี บ่อน้ำร้อนโป้งกิ อีกทั้ง วัดหนองบัว ซึ่งเป็นสถานที่สะท้อนให้เห็นถึงวิถีชีวิตของชาวไทลื้อผ่านภาพจิตรกรรมฝาผนัง แบบเดียวกันกับที่ปรากฏบนผนังของวัดภูมินทร์

ที่ตั้งและอาณาเขต[แก้]

อำเภอท่าวังผาตั้งอยู่ทางทิศเหนือของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้

ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอสองแคว
ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอเชียงกลางและอำเภอปัว
ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอสันติสุขและอำเภอเมืองน่าน
ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอปง (จังหวัดพะเยา)

ประวัติ[แก้]

ความเป็นมาของนามท่าวังผานั้นคือ ลักษณะของเกาะแก่งในแม่น้ำน่าน ซึ่งมีแต่หินผาและเป็นวังน้ำอยู่มากมาย ซึ่งเป็นเส้นทางคมนาคมระหว่างเมืองปัวกับเมืองน่านในอดีต หากมุมมองด้านโบราณคดีแล้ว พบชุมชนโบราณต้นกำเนิดเมืองน่านซึ่งมีอายุกว่า 800 ปี สร้างในสมัยพญาภูคา ปฐมกษัตริย์น่านแห่งราชวงค์ภูคา อยู่ในท้องที่ตำบลยม (รวมจอมพระด้วย) ซึ่งในปัจจุบันยังคงสภาพสมบูรณ์อยู่ในท้องที่บ้านเสี้ยว บ้านลอมกลาง บ้านทุ่งฆ้อง บ้านนานิคม บ้านถ่อน จากสภาพชุมชนนั้นเป็นชุมชนเมืองขนาดใหญ่ เพราะมีการค้นพบกำแพงเมือง วัดร้าง และพระพุทธรูปเป็นจำนวนมากในบริเวณลุ่มแม่น้ำย่าง ฉะนั้นท่าวังผาในอดีตเป็นส่วนหนึ่งของเมืองปัว จึงเป็นเมืองเก่าแก่ ยุคเดียวกับสุโขทัย

ท้องที่อำเภอท่าวังผาเดิมอยู่ในเขตการปกครองของอำเภอปัว ต่อมาเมื่อวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2505 ได้มีประกาศกระทรวงมหาไทยให้แบ่งตำบลริม ตำบลป่าคา ตำบลตาลชุม และตำบลยม ออกจากการปกครองของอำเภอปัวรวมตั้งเป็น กิ่งอำเภอท่าวังผา^[1] และต่อมาได้มีพระราชกฤษฎีกาฯ ยกฐานะเป็น อำเภอท่าวังผา เมื่อวันที่ 28 กรกฎาคม พ.ศ. 2508^[2] ตั้งที่ว่าการอำเภอ ณ บ้านสบยาว หมู่ที่ 4 ตำบลท่าวังผา อำเภอท่าวังผา

การแบ่งเขตการปกครอง[แก้]

การปกครองส่วนภูมิภาค[แก้]

อำเภอท่าวังผาแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 10 ตำบล 91 หมู่บ้าน ได้แก่

ที่	ชื่อตำบล	อักษรโรมัน	จำนวนหมู่บ้าน	จำนวนครัวเรือน	จำนวนประชากร^[3]
1.	ริม	Rim	7	1,355	4,105
2.	ป่าคา	Pa Kha	7	1,690	5,045
3.	ผาตอ	Pha To	7	1,397	5,460
4.	ยม	Yom	10	1,465	4,626
5.	ตาลชุม	Tan Chum	14	2,010	6,416
6.	ศรีภูมิ	Si Phum	12	1,910	6,638
7.	จอมพระ	Chom Phra	11	1,597	5,340
8.	แสนทอง	Saen Thong	8	1,183	3,849
9.	ท่าวังผา	Tha Wang Pha	7	2,533	5,324
10.	ผาทอง	Pha Thong	8	1,010	4,152