อำเภอท่าวังผา

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
อำเภอท่าวังผา
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
 • อักษรโรมันAmphoe Tha Wang Pha
วัดหนองบัว
คำขวัญ: 
ธรรมชาติงดงาม ข้าวหลามชวนลอง ส้มสีทองเลิศล้ำ
จิตรกรรมสูงค่า ผ้าลายน้ำไหล ยิ่งใหญ่แข่งเรือ
แผนที่จังหวัดน่าน เน้นอำเภอท่าวังผา
แผนที่จังหวัดน่าน เน้นอำเภอท่าวังผา
พิกัด: 19°7′11″N 100°48′35″E / 19.11972°N 100.80972°E / 19.11972; 100.80972
ประเทศ ไทย
จังหวัดน่าน
พื้นที่
 • ทั้งหมด702.204 ตร.กม. (271.122 ตร.ไมล์)
ประชากร
 (2564)
 • ทั้งหมด50,495 คน
 • ความหนาแน่น71.91 คน/ตร.กม. (186.2 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์ 55140
รหัสภูมิศาสตร์5506
ที่ตั้งที่ว่าการที่ว่าการอำเภอท่าวังผา หมู่ที่ 4 ถนนน่าน-ทุ่งช้าง ตำบลท่าวังผา อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน 55140
สารานุกรมประเทศไทย ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ท่าวังผา (คำเมือง: Lanna-Tha Wang Pha.png) เป็นอำเภอที่ตั้งอยู่ทางทิศเหนือของจังหวัดน่าน เป็นอำเภอที่รองรับการขยายตัวเศรษฐกิจแห่งที่ 1 ของจังหวัดน่านตอนเหนือ

วิหารวัดหนองบัว สร้างขึ้นเมื่อประมาณ พ.ศ. 2405 โดยการนำของครูบาหลวงสุนันต๊ะร่วมกับชาวบ้านหนองบัวช่วยกันสร้างขึ้น เป็นสถาปัตยกรรมรูปแบบไทลื้อ

ที่ตั้งและอาณาเขต[แก้]

อำเภอท่าวังผามีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้

วัดหนองบัว

ประวัติ[แก้]

ความเป็นมาของนามท่าวังผานั้นคือ ลักษณะของเกาะแก่งในแม่น้ำน่าน ซึ่งมีแต่หินผาและเป็นวังน้ำอยู่มากมาย ซึ่งเป็นเส้นทางคมนาคมระหว่างเมืองปัวกับเมืองน่านในอดีต หากมุมมองด้านโบราณคดีแล้ว พบชุมชนโบราณต้นกำเนิดเมืองน่านซึ่งมีอายุกว่า 800 ปี สร้างในสมัยพญาภูคา ปฐมกษัตริย์น่านแห่งราชวงค์ภูคา อยู่ในท้องที่ตำบลยม (รวมจอมพระด้วย) ซึ่งในปัจจุบันยังคงสภาพสมบูรณ์อยู่ในท้องที่บ้านเสี้ยว บ้านลอมกลาง บ้านทุ่งฆ้อง บ้านนานิคม บ้านถ่อน จากสภาพชุมชนนั้นเป็นชุมชนเมืองขนาดใหญ่ เพราะมีการค้นพบกำแพงเมือง วัดร้าง และพระพุทธรูปเป็นจำนวนมากในบริเวณลุ่มแม่น้ำย่าง ฉะนั้นท่าวังผาในอดีตเป็นส่วนหนึ่งของเมืองปัว จึงเป็นเมืองเก่าแก่ ยุคเดียวกับสุโขทัย

ท้องที่อำเภอท่าวังผาเดิมอยู่ในเขตการปกครองของอำเภอปัว ต่อมาเมื่อวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2505 ได้มีประกาศกระทรวงมหาไทยให้แบ่งตำบลริม ตำบลป่าคา ตำบลตาลชุม และตำบลยม ออกจากการปกครองของอำเภอปัวรวมตั้งเป็น กิ่งอำเภอท่าวังผา[1] และต่อมาได้มีพระราชกฤษฎีกาฯ ยกฐานะเป็น อำเภอท่าวังผา เมื่อวันที่ 28 กรกฎาคม พ.ศ. 2508[2] ตั้งที่ว่าการอำเภอ ณ บ้านสบยาว หมู่ที่ 4 ตำบลท่าวังผา อำเภอท่าวังผา

  • วันที่ 27 มีนาคม 2481 โอนพื้นที่หมู่ 9 (ในตอนนั้น) จากตำบลตาลชุม อำเภอเมืองน่าน ไปขึ้นกับตำบลบ่อ อำเภอเมืองน่าน และโอนพื้นที่ตำบลดอนมูล ตำบลตาลชุม อำเภอเมืองน่าน มาขึ้นกับอำเภอปัว[3]
  • วันที่ 10 มิถุนายน 2490 ตั้งตำบลตาลชุม แยกออกจากตำบลป่าคา ตั้งตำบลศิลาเพชร แยกออกจากตำบลยม[4]
  • วันที่ 15 ตุลาคม 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลริม ในท้องที่บางส่วนของตำบลริม[5]
  • วันที่ 2 ตุลาคม 2505 แยกพื้นที่ตำบลริม ตำบลป่าคา ตำบลตาลชุม และตำบลยม อำเภอปัว มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอท่าวังผา และให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอปัว[1]
  • วันที่ 18 มิถุนายน 2506 ตั้งตำบลผาตอ แยกออกจากตำบลริม[6]
  • วันที่ 27 กรกฎาคม 2508 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอท่าวังผา อำเภอปัว เป็น อำเภอท่าวังผา[2]
  • วันที่ 2 พฤษภาคม 2515 เปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดเชียงรายกับจังหวัดน่าน โดยโอนพื้นที่หมู่ 10 (ในขณะนั้น) ของตำบลควร อำเภอปง จังหวัดเชียงราย มาขึ้นกับตำบลป่าคา อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน[7]
  • วันที่ 16 เมษายน 2517 ตั้งตำบลศรีภูมิ แยกออกจากตำบลตาลชุม[8]
  • วันที่ 24 กรกฎาคม 2522 ตั้งตำบลแสนทอง แยกออกจากตำบลผาตอ ตั้งตำบลจอมพระ แยกออกจากตำบลยม[9]
  • วันที่ 23 กันยายน 2523 ตั้งตำบลท่าวังผา แยกออกจากตำบลริม[10]
  • วันที่ 28 เมษายน 2524 เปลี่ยนแปลงชื่อสุขาภิบาลริม อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน เป็นสุขาภิบาลท่าวังผา อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน[11]
  • วันที่ 29 กรกฎาคม 2534 ตั้งตำบลผาทอง แยกออกจากตำบลผาตอ[12]
  • วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลท่าวังผา เป็นเทศบาลตำบลท่าวังผา[13] ด้วยผลของกฎหมาย
  • วันที่ 3 เมษายน 2551 เปลี่ยนแปลงชื่อหมู่ที่ 5 บ้านนาไฮ ตำบลศรีภูมิ เป็น หมู่ที่ 5 บ้านนาอุดม[14]
ภายในวิหารมีภาพจิตรกรรมที่แสดงเรื่องราวทางพุทธชาดก โดยช่างฝีมือสกุลไทลื้อที่ปัจจุบันเหลืออยู่เพียงสองแห่งคือที่วัดภูมินทร์กับที่วัดหนองบัว ภาพเขียนจิตรกรรมในวิหารวัดหนองบัวเขียนโดย ทิดบัวผัน ซึ่งเป็นช่างชาวลาวพวนที่นายเทพได้นำตัวมาจากเมืองพวนในแคว้นหลวงพระบาง

การแบ่งเขตการปกครอง[แก้]

การปกครองส่วนภูมิภาค[แก้]

อำเภอท่าวังผาแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 10 ตำบล 91 หมู่บ้าน ได้แก่

ที่ ชื่อตำบล ตัวเมือง อักษรโรมัน จำนวนหมู่บ้าน จำนวนครัวเรือน (ปี 2564)[15] จำนวนประชากร (ปี 2564)[15]
1. ริม LN-Tambon-Rim.png Rim 7 1,468 3,962
2. ป่าคา LN-Tambon-Pa Kha.png Pa Kha 7 1,869 4,951
3. ผาตอ LN-Tambon-Pha To.png Pha To 7 1,538 5,591
4. ยม LN-Tambon-Yom.png Yom 10 1,558 4,545
5. ตาลชุม LN-Tambon-Tan Chum.png Tan Chum 14 2,116 6,330
6. ศรีภูมิ LN-Tambon-Si Phum.png Si Phum 12 2,061 6,641
7. จอมพระ LN-Tambon-Chom Phra.png Chom Phra 11 1,718 5,288
8. แสนทอง LN-Tambon-Saen Thong.png Saen Thong 8 1,288 3,796
9. ท่าวังผา LN-Tambon-Tha Wang Pha.png Tha Wang Pha 7 2,742 5,206
10. ผาทอง LN-Tambon-Pha Thong.png Pha Thong 8 1,122 4,185

การปกครองส่วนท้องถิ่น[แก้]

ท้องที่อำเภอท่าวังผาประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 10 แห่ง ได้แก่

  • เทศบาลตำบลท่าวังผา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าวังผาทั้งตำบล (สุขาภิบาลท่าวังผาเดิม)[5][11][13][16]
  • องค์การบริหารส่วนตำบลริม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลริมทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลป่าคา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลป่าคาทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลผาตอ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลผาตอทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลยม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลยมทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลตาลชุม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลตาลชุมทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลศรีภูมิ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลศรีภูมิทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลจอมพระ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลจอมพระทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลแสนทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแสนทองทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลผาทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลผาทองทั้งตำบล

สถานที่ท่องเที่ยว[แก้]

แม่น้ำสำคัญของอำเภอท่าวังผา

  • ลำน้ำย่าง
  • ลำน้ำยาว
  • ลำน้ำสาย
  • ลำน้ำริม

อ้างอิง[แก้]

  1. ↑ 1.0 1.1 "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งท้องที่ตั้งเป็นกิ่งอำเภอ" (PDF). Royal Gazette. 79 (90 ง): 2097–2098. October 2, 1962.
  2. ↑ 2.0 2.1 "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอศรีสวัสดิ์ อำเภอสังขละบุรี อำเภอท่าคันโท อำเภอดอกคำใต้ อำเภอแม่ใจ อำเภอจุน อำเภอขามทะเลสอ อำเภอไพศาลี อำเภอท่าวังผา อำเภอบ้านกรวด อำเภอเด่นชัย อำเภอปทุมรัตต์ อำเภอกะเปอร์ อำเภออากาศอำนวย อำเภอดอนเจดีย์ อำเภอจอมพระ และอำเภอสามโก้ พ.ศ. ๒๕๐๘" (PDF). Royal Gazette. 81 (49 ก): 565–569. July 27, 1965.
  3. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลและอำเภอในจังหวัดน่าน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 55 (0 ง): 4313. March 27, 1938.
  4. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งตำบลในจังหวัดต่าง ๆ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 64 (26 ง): 1114–1433. June 10, 1947.
  5. ↑ 5.0 5.1 "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลริม อำเภอปัว จังหวัดน่าน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 73 (83 ง): (ฉบับพิเศษ) 49-50. วันที่ 15 ตุลาคม พ.ศ. 2499
  6. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอปัว จังหวัดน่าน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 80 (62 ง): 1562–1566. June 18, 1963.
  7. ↑ "ประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ ๑๓๗" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 89 (70 ก): (ฉบับพิเศษ) 8-9. May 2, 1972.
  8. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 91 (66 ง): 885–887. April 16, 1974.
  9. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 96 (122 ง): 2664–2667. July 24, 1979.
  10. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 97 (147 ง): 3289–3290. September 23, 1980.
  11. ↑ 11.0 11.1 "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนชื่อสุขาภิบาลริม อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน เป็นสุขาภิบาลท่าวังผา อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 98 (63 ง): 1193. วันที่ 28 เมษายน พ.ศ. 2524
  12. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบลในท้องที่อำเภอท่าวังผา อำเภอเวียงสา และกิ่งอำเภอบ่อเกลือ อำเภอปัว จังหวัดน่าน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 108 (131 ง): (ฉบับพิเศษ) 95-105. July 29, 1991.
  13. ↑ 13.0 13.1 "พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงฐานะของสุขาภิบาลเป็นเทศบาล พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (9 ก): 1–4 – โดยทาง ให้บรรดาสุขาภิบาลตามกฎหมายว่าด้วยสุขาภิบาลที่มีอยู่ในวันที่พระราชบัญญัตินี้ประกาศในราชกิจจานุเบกษา มีฐานะเป็นเทศบาลตำบลตามกฎหมายว่าด้วยเทศบาลในพระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ. วันที่ 24 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2542
  14. ↑ "ประกาศจังหวัดน่าน เรื่อง การเปลี่ยนแปลงชื่อหมู่บ้าน (อำเภอท่าวังผา)" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 125 (39 ง): 238. April 3, 2008.
  15. ↑ 15.0 15.1 กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "ประกาศสำนักทะเบียนกลาง เรื่อง จำนวนราษฎรทั่วราชอาณาจักร แยกเป็นกรุงเทพมหานครและจังหวัดต่าง ๆ ตามหลักฐานการทะเบียนราษฎร ณ วันที่ 31 ธันวาคม 2564." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: [1] 2565. สืบค้น 24 มกราคม 2565.
  16. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง รวมองค์การบริหารส่วนตำบลกับเทศบาล [ให้ยุบองค์การบริหารส่วนตำบลท่าวังผา อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน รวมกับเทศบาลตำบลท่าวังผา]" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 121 (ตอนพิเศษ 75 ง): 19–21. 9 กรกฎาคม 2004.

แหล่งข้อมูลอื่น[แก้]

เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=อำเภอท่าวังผา&oldid=10544105"