อาณาจักรหลวงพระบาง

กรุงศรีสัตนาคนหุตล้านช้างร่มขาวหลวงพระบาง อาณาจักรล้านช้างหลวงพระบาง
พ.ศ. 2250–2492
ธงชาติ
สถานะ	ราชอาณาจักร(2250 - 2308) ประเทศราชของพม่า(2308 - 2311) ประเทศราชของสยาม(2321 - 2436) อาณานิคมของฝรั่งเศส (2436 - 2496)
เมืองหลวง	หลวงพระบาง
ภาษาทั่วไป	ภาษาลาว
การปกครอง	สมบูรณาญาสิทธิราชย์
พระเจ้ามหาชีวิต
• 2246 - 2265	เจ้ากิ่งกิสราช
• 2415 - 2432	พระเจ้ามหินทรเทพนิภาธร
• 2432 - 2448	พระเจ้าสักรินทรฤทธิ์
• 2448 - 2492	พระเจ้าศรีสว่างวงศ์
ประวัติศาสตร์
• สถาปนาโดยการแยกมาจากอาณาจักรล้านช้าง	พ.ศ. 2250 พ.ศ. 2250
• กลายเป็นประเทศราชของสยาม	2321
• เปลี่ยนแปลงมาเป็นอาณานิคมของฝรั่งเศส	3 ตุลาคม 2436
• ปรับสถานะเป็นราชอาณาจักรลาวและได้รับเอกราชในเวลาต่อมา	พ.ศ. 2492 2492
ก่อนหน้า ถัดไป อาณาจักรล้านช้าง ราชอาณาจักรลาว
ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของ	ลาว ไทย เวียดนาม จีน

ประวัติศาสตร์ลาว
ยุคล้านช้าง
อาณาจักรล้านช้าง
ยุคแห่งความแตกแยก
อาณาจักรล้านช้างหลวงพระบาง อาณาจักรล้านช้างเวียงจันทน์ อาณาจักรพวน อาณาจักรล้านช้างจำปาศักดิ์
ยุครัฐในอารักขา
สงครามเจ้าอนุวงศ์ สงครามปราบฮ่อ วิกฤตการณ์ ร.ศ. 112 กรณีพิพาทอินโดจีน ลาวอิสระ
สมัยใหม่
ราชอาณาจักรลาว สงครามกลางเมืองลาว การรุกรานลาวโดยเวียดนามเหนือ การก่อการกำเริบในลาว สปป. ลาว (2518 - ปัจจุบัน)
ดูเพิ่ม
ลำดับกษัตริย์ลาว รายนามประธานประเทศลาว รายนามนายกรัฐมนตรีลาว
[]

อาณาจักรล้านช้างหลวงพระบาง อยู่ทางประเทศลาวตอนเหนือ ภายหลังเมื่อรวมลาวเป็นหนึ่งแล้ว ก็ยังเป็นเมืองหลวงของลาว จนกระทั่งเปลี่ยนแปลงการปกครอง

หลังเจ้ากิสราช กับเจ้าองค์นก (องค์ดำ) มาชิงเอาเมืองหลวงพระบางได้ ก็ประกาศขึ้นครองราชสมบัติของนครหลวงพระบางในระหว่างพ.ศ. 2250 ถึง พ.ศ. 2269 เจ้ากิ่งกิสราชขึ้นครองราชย์ ต่อมาเจ้าอินทะโสมอนุชาเป็นกบฏหนีไปอยู่สิบสองปันนา พระเจ้ากิ่งกิสราชอยู่ในราชสมบัติจนถึง พ.ศ. 2269 เป็นรัชสมัยเดียวกับพระเจ้าชัยเชษฐาธิราชที่ 2 หรือ พรเจ้าองค์ไชยเว้ครองนครเวียงจันทน์ พระเจ้าสร้อยศรีสมุทรครองนครจำปาศักดิ์ พระเจ้ากิ่งกิสราชมีโอรสนามว่าเจ้าแท่นขาว เจ้าแท่นคำ ครั้นในรัชสมัยเจ้าโชติกะ กองทัพญวนได้ยกทัพมาจากทางทิศตะวันออก บุกเข้ายึดเมืองพวนและเข้าประชิดแดนหลวงพระบาง ในเวลาที่เจ้าอินทะโสมสวรรคต เสนาอำมาตย์จึงเนามบรรดาโอรสของเจ้าอินทะโสมเสี่ยงทายให้เป็นแม่ทัพไปตีพวกญวนแตกพ่ายกลับไป จึงอัญเชิญขึ้นเสวยราชย์แทนได้ 8 เดือน บรรดาพระประยูรญาติไม่พอพระทัย จึงยอมสละราชสมบัติให้แก้เจ้าโชติกะปีนั้นเอง ต่อมาทัพพม่ายกทัพใหญ่มารุกรานหลวงพระบางเจ้าโชติกะเสด็จหนีออกไปจากนคร ปล่อยให้เจ้าสุริยะวงศ์รักษาเมืองแทน พม่าตีหลวงพระบางได้จับตัวเจ้าอินทะวงศ์และกวาดต้อนผู้คนไปยังพม่า

ต่อมา เจ้าอินทะวงศ์ หนีกลับพม่ามา ซ่องสุมผู้คนอยู่ในเขตเมืองแถงแล้วยกทัพมายึดหลวงพระบางไว้ เจ้าโชติกะหนีไปตั้งค่ายอยู่นอกเมือง เตรียมจะยกทัพมาสู้รบเจ้าหญิงศรีคำกองซึ่งเป็นขนิษฐาของเจ้าโชติกะเกลี้ยกล่อมมิให้ทั้ง 2 ฝ่ายรบราฆ่าฟันกันเอง จึงมอบราชสบัติให้แก่เจ้าสุริยวงศาในปี พ.ศ. 2314 หลวงพระบางมีเรื่องขัดแย้งกับนครเวียงจันทน์ในสมัยเจ้าสุริยวงศา จนล่วงมาถึงรัชสมัยเจ้าอุ่นคำ หลวงพระบางและเวียงจันทน์ไม่ปกติสุข ด้วยชาวฮ่อหนีมาจากยูนนาน เหตุการณ์สงบลงเนื่องจากทางฝ่ายญวนได้ตีขนาบมาอีกด้านหนึ่ง จนมาถึงสมัยพระเจ้าสักรินทรฤทธิ์ เพราะอันเนื่องมาจากเหตุการณ์ที่ไทยต้องทำสงครามกับฝรั่งเศสนั้นเอง จึงส่งผลทำให้ไทยต้องยอมยกดินแดนฝั่งซ้ายของแม่น้ำโขงซึ่งมีเมืองหลวงพระบางอยู่ด้วยนั้นให้ตกไปเป็นของฝรั่งเศสแทน เมื่อวันที่ 3 ตุลาคม พ.ศ. 2436

ลำดับกษัตริย์แห่งอาณาจักรล้านช้างหลวงพระบาง

ลำดับ	รายพระนาม	ครองราชย์	สิ้นสุด	หมายเหตุ
1	เจ้ากิ่งกิสราช	พ.ศ. 2246	พ.ศ. 2265	พระราชนัดดาในพระเจ้าสุริยวงศาธรรมิกราช
2	เจ้าองค์คำ	พ.ศ. 2265	พ.ศ. 2266	พระราชโอรสในเจ้าอินทรกุมาร เชื้อสายกษัตริย์เมืองเชียงรุ้ง
3	เจ้าอินทโฉม	พ.ศ. 2266	พ.ศ. 2292	พระราชอนุชาในเจ้ากิ่งกิสราช
4	เจ้าอินทพรหม	พ.ศ. 2292	พ.ศ. 2293	พระราชโอรสในเจ้าอินทโฉม ครองราชย์ 8 เดือน จึงถวายราชสมบัติให้เจ้าโชติกะ
5	เจ้าโชติกะ	พ.ศ. 2293	พ.ศ. 2314	พระเชษฐาองค์โตในเจ้าอินทพรหม
6	เจ้าสุริยวงศ์	พ.ศ. 2314	พ.ศ. 2334	พระราชอนุชาในเจ้าโชติกะ เสียเอกราชแก่สยามเมื่อ พ.ศ. 2322
7	เจ้าอนุรุทธ	พ.ศ. 2334	พ.ศ. 2359	พระราชโอรสองค์ที่ 2 ในเจ้าอินทโฉม พระเชษฐาในเจ้าสุริยวงศ์
8	เจ้ามันธาตุราช	พ.ศ. 2359	พ.ศ. 2378	พระราชโอรสในเจ้าอนุรุทธ
9	เจ้าสุกเสริม	พ.ศ. 2381	พ.ศ. 2393	พระราชโอรสในเจ้ามันธาตุราช
10	พระเจ้าจันทรเทพประภาคุณ (เจ้าจันทราช)	พ.ศ. 2395	พ.ศ. 2414	พระราชอนุชาในเจ้าสุกเสริม
11	พระเจ้ามหินทรเทพนิภาธร (เจ้าอุ่นคำ)	พ.ศ. 2415	พ.ศ. 2431	พระราชอนุชาในพระเจ้าจันทรเทพประภาคุณ พระราชโอรสในเจ้ามันธาตุราช, เกิดเหตุโจรจีนฮ่อยกทัพปล้นสะดมตามหัวเมืองลาวต่างๆ เป็นเวลาหลายปี เมืองหลวงพระบางถูกเผาจากเหตุการณ์ครั้งนี้, รัชกาลที่ 5 ทรงให้ออกจากตำแหน่งเจ้านครหลวงพระบาง ฐานหย่อนสมรรถภาพ, ถึงแก่พิราลัยใน พ.ศ. 2438
12	พระเจ้าสักรินทรฤทธิ์ (เจ้าคำสุก)	พ.ศ. 2432	พ.ศ. 2448	พระราชโอรสในพระเจ้ามหินทรเทพนิภาธร สมัยนี้ดินแดนลาวตกเป็นของฝรั่งเศสเมื่อ พ.ศ. 2436
13	พระเจ้าศรีสว่างวงศ์	พ.ศ. 2447	พ.ศ. 2488	พระราชโอรสในพระเจ้าสักรินทรฤทธิ์ หลัง พ.ศ. 2488 ทรงเปลี่ยนพระราชฐานะเป็นพระมหากษัตริย์แห่งราชอาณาจักรลาว