รัฐสภาญี่ปุ่น

รัฐสภาญี่ปุ่น
รัฐสภาญี่ปุ่น ; 国会; คกไก
	สมัยประชุมสามัญที่ 201
ประเภท
ประเภท	ระบบสองสภา
องค์ประกอบ	ราชมนตรีสภา; สภาผู้แทนราษฎร
ผู้บริหาร
ประธานสภาผู้แทนราษฎร	ทาดาโมริ โอชิม่า (พรรคเสรีประชาธิปไตย) ; ตั้งแต่ 21 เม.ย. 2558
ประธานราชมนตรีสภา	อะกิโกะ ซานโตะ (พรรคเสรีประชาธิปไตย) ; ตั้งแต่ 1 ส.ค. 2562
โครงสร้าง
สมาชิก	710 คน; 245 (ราชมนตรีสภา); 465 (สภาผู้แทนราษฎร)
กลุ่มการเมืองในราชมนตรีสภา	รัฐบาล (141 คน): เสรีประชาธิปไตย (113) โคเมโตะ (28) ฝ่ายค้าน (104 คน): CPD & DPFP&SDP และอิสระ (61) Ishin (อิชิน) (16) JCP (16) Okinawa Whirlwind (2) Reiwa (เรวะ) (2) Hekisuikai (ฮีกิซูอิคาย) (2) Your Party (ยูว ปาร์ตี้) (2) ไม่สังกัดพรรค (6)
กลุ่มการเมืองในสภาผู้แทนราษฎร	รัฐบาล (313): เสรีประชาธิปไตย (284) โคเมโตะ (29) ฝ่ายค้าน (151): CPD & DPFP&SDP และอิสระ (61) JCP (12) Ishin (อิชิน) (11) Kibo (กิโบะ) (2) ไม่สังกัดพรรค (7) ว่าง (1)
การเลือกตั้ง
การเลือกตั้งสมาชิกราชมนตรีสภาล่าสุด	21 กรกฎาคม พ.ศ. 2562 (ครั้งที่ 25)
การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรล่าสุด	22 ตุลาคม พ.ศ. 2560 (ครั้งที่ 48)
ที่ประชุม
	อาคารสภานิติบัญญัติแห่งชาติ แขวงชิโยะดะ โตเกียว
เว็บไซต์
	ราชมนตรีสภา – เว็บไซต์อย่างเป็นทางการ; สภาผู้แทนราษฎร – เว็บไซต์อย่างเป็นทางการ

รัฐสภาญี่ปุ่น (ญี่ปุ่น: 国会 โรมาจิ: Kokkai, อังกฤษ: National Diet) เป็นฝ่ายนิติบัญญัติของญี่ปุ่นประกอบด้วยสองสภาคือ สภาล่างเรียกว่า สภาผู้แทนราษฎร และสภาสูงเรียกว่า ราชมนตรีสภา สมาชิกของสภาทั้งสองมาจากระบบการเลือกตั้งแบบคู่ขนาน สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรมีวาระ 4 ปี ส่วนสมาชิกราชมนตรีสภามีวาระ 6 ปี และนอกเหนือไปจากการพิจารณากฎหมายต่าง ๆ แล้ว รัฐสภายังมีหน้าที่เลือกนายกรัฐมนตรี รัฐสภาของญี่ปุ่นประชุมครั้งแรกในชื่อ สภานิติบัญญัติแห่งสมเด็จพระจักรพรรดิ เมื่อ พ.ศ. 2432 รูปแบบและโครงสร้างของสภาในปัจจุบันนั้นจัดตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2490 สองปีหลังสิ้นสงครามโลกครั้งที่สอง สภาในรูปแบบนี้เองที่รัฐธรรมนูญถือว่าเป็นองค์กรอำนาจสูงสุดของรัฐ มีตั้งอยู่ที่ อาคารสภานิติบัญญัติแห่งชาติ ในแขวงชิโยะดะ มหานครโตเกียว

อำนาจ[แก้]

ตามมาตราที่ 41 แห่งรัฐธรรมนูญ ได้นิยามแก่รัฐสภาไว้ว่าเป็น "องค์กรสูงสุดแห่งอำนาจรัฐ" และ "องค์กรออกกฎหมายแต่ผู้เดียวของรัฐ" ซึ่งบทบัญญัตินี้ได้แตกต่างกับรัฐธรรมนูญสมัยจักรวรรดิญี่ปุ่น ซึ่งได้บัญญัติให้องค์จักรพรรดิทรงเป็นผู้ใช้อำนาจนิติบัญญัติโดยความยินยอมของสภา รัฐสภาไม่เพียงแต่มีหน้าที่ในการพิจารณาเรื่องกฎหมายเท่านั้น แต่ยังรวมถึงการอนุมัติงบประมาณแผ่นดินประจำปีที่รัฐบาลเป็นผู้จัดทำมาเสนอต่อสภา นอกจากนี้รัฐสภายังมีอำนาจในออกร่างแก้ไขรัฐธรรมนูญ ซึ่งหากร่างแก้ไขฯได้รับการอนุมัติจากสภา ก็จะต้องดำเนินการให้ประชาชนลงประชามติ นอกเหนือไปจากนี้ สภานิติบัญญัติยังมีหน้าที่ "ตรวจสอบการทำงานที่เกี่ยวข้องกับรัฐบาล" (มาตรา 62) และนายกรัฐมนตรี จะต้องมาจากการเลือกตั้งโดยสภาผู้แทนราษฎร ซึ่งลักษณะแบบนี้ได้สร้างหลักการที่ว่ากฎหมายอยู่เหนือกว่าผู้บริหารขององค์กรของรัฐ (มาตรา 67) หรือก็คือ สภาสามารถถอดถอนนายกรัฐมนตรีและสมาชิกคณะรัฐมนตรีได้ ผ่านการอภิปรายไม่ไว้วางใจโดยการเข้าชื่อของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรอย่างน้อย 50 คน ซึ่งรัฐบาลมีหน้าที่ในการชี้แจงข้อกล่าวหารวมไปถึงคำถามจากสภาในการอภิปรายไม่ไว้วางใจ นอกจากนี้ สภายังมีอำนาจในการดำเนินคดีแก่ผู้พิพากษาที่ถูกตัดสินว่ากระทำผิดทางอาญา ทางวินัย หรือการกระทำที่มิชอบตามกฎหมาย^[1]