ข้ามไปเนื้อหา

ภาษามอแซนแดรอน

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ภาษามอแซนแดรอน
مازرونی‎ (Mazuroni)[1]
طبری (Tabari)[1]
มอแซนแดรอน (มอซูโรนี) ในแบบอักษรแนสแทอ์ลีก (مازرونی)
ประเทศที่มีการพูดประเทศอิหร่าน (จังหวัดมอแซนแดรอนและบางส่วนของจังหวัดแอลโบร์ซ, เตหะราน, เซมนอน และโกเลสถาน)
ภูมิภาคชายฝั่งทางใต้ของทะเลแคสเปียน
ชาติพันธุ์ชาวมอแซนแดรอน
จำนวนผู้พูด2.320 ล้านคน (2019)[2]  (2016)
ตระกูลภาษา
ภาษาถิ่น
มอแซนแดรอน (Main)
มอแซนแดรอน (Royan)
Shahmirzadi
Mazandarani-Gilaki
ระบบการเขียนอักษรเปอร์เซีย
สถานภาพทางการ
ผู้วางระเบียบไม่มี แต่ the Linguistic faculty of Mazandaran University เป็นผู้รวบรวมข้อมูลอย่างเป็นทางการ
รหัสภาษา
ISO 639-3อย่างใดอย่างหนึ่ง:
mzn – มอแซนแดรอน
srz – Shahmirzadi
พื้นที่ที่มีผู้พูดภาษามอแซนแดรอนเป็นภาษาแม่
บทความนี้มีสัญลักษณ์สัทอักษรสากล หากระบบของคุณไม่รองรับการแสดงผลที่ถูกต้อง คุณอาจเห็นปรัศนี กล่อง หรือสัญลักษณ์อย่างอื่นแทนที่อักขระยูนิโคด

มอแซนแดรอน (مازندرانی) หรือ แทแบรี (طبری)[1] เป็นภาษากลุ่มอิหร่านในสาขาตะวันตกเฉียงเหนือที่พูดโดยชาวมอแซนแดรอน ข้อมูลเมื่อ 2021 มีผู้พูดภาษาแม่มากกว่า 5,320,000 คน[2] ถึงแม้ว่าภาษาเปอร์เซียมีอิทธิพลต่อภาษามอแซนแดรอนอย่างมาก ภาษานี้ยังคงอยู่รอดในฐานะภาษาอิสระที่มีต้นกำเนิดจากอิหร่านตะวันตกเฉียงเหนือ[3][4]

ภาษามอแซนแดรอนมีความใกล้ชิดกับภาษาคิเลกี และทั้งสองภาษามีคำศัพท์คล้ายกัน[5] โดยมีคุณสมบัติประเภทของกลุ่มภาษาคอเคซัส[6][7][8] สะท้อนถึงประวัติศาสตร์, อัตลักษณ์ชาติพันธุ์ และความใกล้ชิดกับภูมิภาคคอเคซัสและชาวคอเคซัสของชาวมอแซนแดรอนกับชาวคิเลกี[9][10]

ที่มาของชื่อ

[แก้]

ชื่อภาษามาจากชื่อของบริเวณนี้ในอดีตคือมอแซนแดรอนซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของราชอาณาจักรตาปูเรียในอดีต ชาวบ้านเรียกภาษาของตนว่าภาษาแทแบรี[11]

ประวัติ

[แก้]

ในบรรดาภาษากลุ่มอิหร่านที่ยังเหลืออยู่ ภาษามอแซนแดรอนมีประวัติการเขียนที่ยาวนานเริ่มตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 15 -20 ซึ่งเป็นผลมาจากการที่มาซันดารานเป็นรัฐอิสระอีกหลายศตวรรษหลังการรุกรานของชาวอาหรับ[12] มีวรรณคดีที่สำคัญมาก เช่น Marzban Nameh (แปลเป็นภาษาเปอร์เซียแล้ว) การใช้ภาษามอแซนแดรอนในปัจจุบันเริ่มน้อยลง เนื่องจากได้รับอิทธิพลจากภาษาเปอร์เซียแ ละผู้พูดภาษานี้พยายามกลมกลืนเข้ากับผู้พูดภาษาเปอร์เซีย บทบาททางด้านวรรณคดีและการปกครองถูกแทนที่ด้วยภาษาเปอร์เซีย ซึ่งเป็นเพราะถูกผนวกเข้ากับอิหร่านตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 22

ไวยากรณ์

[แก้]

ภาษามอแซนแดรอนมีการผันคำ และไม่มีเพศทางไวยากรณ์ [13] เรียงประโยคแบบประธาน-กริยา-กรรม

สัณฐานวิทยา

[แก้]

การก

[แก้]
การก ตำแหน่ง ความหมาย

Sere-a

Nominative

The Home

Sere re

Accusative

To the Home

Sereo

Vocative

Home!

Sere şe

Genitive

Home’s

Sere re

Dative

To the Home

Sere ye jä

Ablative

By the Home

คุณศัพท์

[แก้]
คุณศัพท์ ตำแหน่ง ความหมาย

And-e Sere

Applicative

 

Gat e Sere

Comparative

Big Home

untä Sere

Determinative

That Home

Səre

Superlative

Xär Sere

ปัจจัย

[แก้]

ต่อไปนี้เป็นตัวอย่างที่ได้มาจาก Online Mazandarani-Persian dictionary เก็บถาวร 2007-05-18 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน.

บอกสถานที่
[แก้]

ปัจจัย

ตัวอย่าง

ความหมาย

Kash

Kharkash

Good Place

Kel

Tutkel

Mulberry Limit

Ij

Yoshij

Yoshian

Bun

Chenarbon

At the Plantain

Ja

Səre Ja

Of Home

Sar

Bənesar

At the Below

บอกประธาน
[แก้]

ปัจจัย

ตัวอย่าง

ความหมาย

Chaf

Au Chaf

Water Sucker

Rush

Halikrush

Drupelet Seller

Su

Vərgsu

Wolf Hunter

Kaf

Ukaf

Who acts in water

Vej

Galvej

Mouse Finder

Yel

vəngyel

Bandmaster


อ้างอิง

[แก้]
  1. 1.0 1.1 1.2 Eberhard, David M.; Gary F. Simons; Charles D. Fennig, บ.ก. (2021). "Mazandarani". Ethnologue (24th ed.). SIL International. สืบค้นเมื่อ 19 June 2021.
  2. 2.0 2.1 "Mazandarani: Language of the Day for 28 February 2020". Ethnologue. SIL International. 28 February 2020. สืบค้นเมื่อ 19 July 2021.
  3. Coon, "Iran:Demography and Ethnography" in Encyclopedia of Islam, Volume IV, E.J. Brill, pp. 10,8. Excerpt: "The Lurs speak an aberrant form of Archaic Persian" See maps also on page 10 for distribution of Persian languages and dialect
  4. Kathryn M. Coughlin, "Muslim cultures today: a reference guide," Greenwood Publishing Group, 2006. p. 89: "...Iranians speak Persian or a Persian dialect such as Gilaki or Mazandarani"
  5. Dalb, Andrew (1998). Dictionary of Languages: The Definitive Reference to More Than 400 Languages. Columbia University Press. p. 226. ISBN 978-0-231-11568-1.
  6. Nasidze, Ivan; Quinque, Dominique; Rahmani, Manijeh; Alemohamad, Seyed Ali; Stoneking, Mark (2006). "Concomitant Replacement of Language and mtDNA in South Caspian Populations of Iran". Current Biology. 16 (7): 668–673. doi:10.1016/j.cub.2006.02.021. PMID 16581511.
  7. Academic American Encyclopedia By Grolier Incorporated, page 294
  8. The Tati language group in the sociolinguistic context of Northwestern Iran and Transcaucasia By D.Stilo, pages 137–185
  9. "Bilingualism in Mazandaran: Peaceful Coexistence with Persian". CiteSeerX 10.1.1.501.9468. {{cite journal}}: Cite journal ต้องการ |journal= (help)
  10. Borjian, Habib (2004). "Māzandarān: Language and People". Iran & the Caucasus. Brill. 8 (2): 295. doi:10.1163/1573384043076045. JSTOR 4030997.
  11. Borjian, Habib (2004). "Māzandarān: Language and People". Iran & the Caucasus. Brill. 8 (2): 289–291. doi:10.1163/1573384043076045. JSTOR 4030997.
  12. Windfuhr, G. L. 1989. New Iranian languages: Overview. In Rüdiger Schmitt, ed., Compendium linguarum Iranicarum. Wiesbaden: L. Reichert. pp. 246–249.
  13. Fakhr-Rohani, Muhammad-Reza. 2004. She means only her 'husband': politeness strategies amongst Mazanderani-speaking rural women. (Conference abstract) CLPG Conference, University of Helsinli, Finland, PDF เก็บถาวร 2012-02-01 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน

อ่านเพิ่ม

[แก้]
  • Borjian, Habib (2006). "The Oldest Known Texts in New Tabari: The Collection of Aleksander Chodzko". Archiv Orientální. 74 (2): 153–171.
  • ______________. 2006. A Mazanderani account of the Babi Incident at Shaikh Tabarsi. Iranian Studies 39(3):381–400.
  • ______________. 2006. Textual sources for the study of Tabari language. I. Olddocuments. Guyesh-shenâsi 4.
  • ______________. 2008. Tabarica II: Some Mazanderani Verbs. Iran and the Caucasus 12(1):73–82.
  • ______________. Two Mazanderani Texts from the Nineteenth Century. Studia Iranica 37(1):7–50.
  • Borjian, Habib; Borjian, Maryam (2007). "Ethno-Linguistic Materials from Rural Mazandaran: Mysterious Memories of a Woman". Iran and the Caucasus. 11 (2): 226–254. doi:10.1163/157338407X265469.
  • Borjian, Habib; Borjian, Maryam (2008). "The Last Galesh Herdsman: Ethno-Linguistic Materials from South Caspian Rainforests". Iranian Studies. 41 (3): 365–402. doi:10.1080/00210860801981336.
  • Le Coq, P. 1989. Les dialects Caspiens et les dialects du nord-ouest de l'Iran. In Rüdiger Schmitt (ed.), Compendium linguarum Iranicarum. Wiesbaden: L. Reichert. pp. 296–312.
  • Nawata, Tetsuo. 1984. Māzandarāni. Tokyo: Institute for the Study of Languages and Cultures of Asia and Africa. Series: Asian and African Grammatical Manual; 17. 45 + iii pp.
  • Shokri, Giti. 1990. Verb Structure in Sāri dialect. Farhang, 6:217–231. Tehran: Institute for Humanities and Cultural Studies เก็บถาวร 2011-10-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน.
  • _________. 1995/1374 A.P. Sārī Dialect. Tehran: Institute for Humanities and Cultural Studies เก็บถาวร 2011-10-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน.
  • Shokri, Giti. 2006. Ramsarī Dialect. Tehran: Institute for Humanities and Cultural Studies เก็บถาวร 2011-10-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน.
  • Yoshie, Satoko. 1996. Sārī Dialect. Tokyo: Institute for the Study of Languages and Cultures of Asia and Africa. Series: Iranian Studies; 10.

แหล่งข้อมูลอื่น

[แก้]