นวังคสัตถุศาสน์

นวังคสัตถุศาสน์ (นวงฺคสตฺถุสาสนํ) (อ่านว่า นะวังคะสัดถุสาด บาลีอ่านว่า นะวังคะสัดถุสาสนัง แปลว่า คำสอนของพระศาสดามีองค์ ๙) หมายถึง คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าทั้งหมดซึ่งแบ่งเป็นส่วนย่อยตามลักษณะที่เหมือนกันได้ ๙ อย่าง คือ

1. สุตตะ ได้แก่ พระสูตรต่าง ๆ และวินัย
2. เคยยะ ได้แก่ พระสูตรที่มีคาถาผสม
3. เวยยากรณะ ได้แก่ ข้อความร้อยแก้วล้วน ๆ เช่น อภิธรรมปิฎก
4. คาถา ได้แก่ ข้อความร้อยกรองที่เป็นคาถาล้วน ๆ เช่น ธรรมบท เถรคาถา
5. อุทาน ได้แก่ ข้อความที่เป็นพุทธอุทาน
6. อิติวุตตกะ ได้แก่ ข้อความที่ตรัสอุเทศแล้วแสดงนิเทศจบลงด้วยบทสรุป (นิคม)
7. ชาตกะ ได้แก่ ชาดกทั้งหมด
8. อัพภูติธรรม ได้แก่ พระสูตรว่าด้วยเรื่องอัศจรรย์ต่าง ๆ
9. เวทัลละ ได้แก่ ข้อความที่ถามตอบกันไปมา

ดังนั้น นวังคสัตถุศาสน์ จึงหมายถึง พระพุทธพจน์ หรือ พระธรรมวินัย ก็ได้

อ้างอิง

พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช) ป.ธ. ๙ ราชบัณฑิต พจนานุกรมเพื่อการศึกษาพุทธศาสน์ ชุด คำวัด, วัดราชโอรสาราม กรุงเทพฯ พ.ศ. 2548