วัดไตรมิตรวิทยารามวรวิหาร

บทความนี้เกี่ยวกับวัดที่มีชื่อเสียงในกรุงเทพมหานครและประเทศไทย สำหรับความหมายอื่น ดูที่ ไตรมิตร (แก้ความกำกวม)

วัดไตรมิตรวิทยารามวรวิหาร
วัดไตรมิตรวิทยารามวรวิหาร
ชื่อสามัญ	วัดไตรมิตร, วัดสามจีน
ที่ตั้ง	ถนนตรีมิตรและถนนเจริญกรุง แขวงตลาดน้อย เขตสัมพันธวงศ์ กรุงเทพมหานคร 10100
ประเภท	พระอารามหลวงชั้นโท ชนิดวรวิหาร
นิกาย	เถรวาท
พระประธาน	พระพุทธทศพลญาณ
พระพุทธรูปสำคัญ	พระพุทธมหาสุวรรณปฏิมากร
เจ้าอาวาส	สมเด็จพระพุฒาจารย์ (สนิท ชวนปญฺโญ)
ความพิเศษ	ในพระมหามณฑปชั้น 4 ประดิษฐานพระพุทธมหาสุวรรณปฏิมากร
จุดสนใจ	ชั้น 2 ชมนิทรรศการศูนย์ประวัติศาสตร์เยาวราช ชั้น 3 ชมนิทรรศการที่เกี่ยวกับพระพุทธมหาสุวรรณปฏิมากร
เว็บไซต์	wattraimitr-withayaram.com
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมพระพุทธศาสนา

วัดไตรมิตรวิทยาราม ตั้งอยู่ที่ถนนตรีมิตร แขวงตลาดน้อย เขตสัมพันธวงศ์ เป็นวัดโบราณอยู่ในที่ลุ่มพระอารามเป็นเรือนไม้ มีชื่อเดิมว่า "วัดสามจีน" เข้าใจกันว่า ชาวจีน 3 คนร่วมกันสร้างพระอารามเพื่อเป็นวิหารทานการบุญ

ในปี พ.ศ. 2477 พระมหากิ๊ม สุวรรณชาต ผู้รักษาการในหน้าที่เจ้าอาวาสเป็นผู้ริเริ่มปรับปรุงวัด ต่อมาในปี พ.ศ. 2480 ได้รับอนุมัติจากมหาเถรสมาคมให้ปรับปรุงสภาพวัดให้ดีขึ้น ปี พ.ศ. 2482 พ่อค้าประชาชน คณะครูและนักเรียน ได้ร่วมกันปฏิสังขรณ์และเปลี่ยนนามใหม่ เป็นชื่อ "วัดไตรมิตรวิทยาราม" ซึ่งมีความหมายว่า เพื่อน 3 คนร่วมกันสร้างวัดนี้ ประกอบกับวัดเป็นที่ตั้งโรงเรียนปริยัติธรรมและโรงเรียนไตรมิตรวิทยาลัยของรัฐบาลอยู่ภายในบริเวณวัด

เจ้าอาวาสรูปปัจจุบันคือ สมเด็จพระพุฒาจารย์ (สนิท ชวนปญฺโญ)​

ปูชนียวัตถุ

พระพุทธรูป

ซ้าย: พระพุทธทศพลญาณ พระประธานในพระอุโบสถ
ขวา: พระสุโขทัยไตรมิตร พระประธานในพระวิหารหลวง

พระพุทธทศพลญาณ พระประธานในพระอุโบสถ เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย ปูนปั้น ลงรักปิดทอง ประชาชนทั่วไปเรียกว่า “หลวงพ่อโต” บ้าง “หลวงพ่อวัดสามจีน” มีประชาชนมาบนบานกันเสมอ ๆ ด้วยพวงมาลัยดอกมะลิ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้เคยทรงเสด็จพระราชดำเนินมานมัสการ และได้ตรัสยกย่องว่า เป็นพระพุทธรูปที่มีพระพุทธลักษณะงดงามยิ่งนัก “หลวงพ่อโม” อดีตเจ้าอาวาสวัดไตรมิตรวิทยาราม เคยได้ทำพระเครื่องแจกครั้งหนึ่ง ได้ทำเป็นรูปพระพุทธทศพลญาณสร้างด้วยเนื้อชิน เรียกชื่อว่า หลวงพ่อโตวัดสามจีน ปรากฏว่าเป็นที่นิยมนับถือของคนทั่งไปว่าศักดิ์สิทธินัก ปัจจุบันนี้หายากแล้ว

พระสุโขทัยไตรมิตร

สิ่งสำคัญของวัด คือ พระสุโขทัยไตรมิตร เป็นพระพุทธรูปทองคำที่ใหญ่ที่สุดและได้รับการบันทึกในหนังสือบันทึกสถิติโลกกินเนสส์ พระพุทธรูปทองคำองค์นี้มีหน้าตั้งกว้าง 3.01 เมตร สูง 3.91 เมตร องค์พระสามารถถอดได้ 9 องค์ จากฐานองค์พระขึ้นไปเนื้อทองบริสุทธิ์ 40% พระพักตร์มีเนื้อทอง 80% ส่วนพระเกศมีน้ำหนัก 45 กิโลกรัม เป็นเนื้อทองบริสุทธิ์ 99.99%

สันนิษฐานว่าสร้างในสมัยสุโขทัย ปางมารวิชัย เข้าใจว่า เดิมประดิษฐานอยู่ที่วัดมหาธาตุ จังหวัดสุโขทัย ต่อมาในสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ได้โปรดเกล้าฯ ให้กรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาท ไปอัญเชิญพระพุทธรูปมาจากเมืองเหนือเพื่อนำมาประดิษฐานยังวัดสำคัญ พระพุทธรูปที่เชิญมามีจำนวนมาก ทำให้ดูแลไม่ทั่วถึง ขุนนางผู้หนึ่งจึงแอบเอาปูนไล้พระพุทธรูปทองคำแล้วนำมาไว้ยังวัดที่ตนสร้าง จนได้อัญเชิญมาไว้ที่วัดพระยาไกร (วัดโชติการาม) ต่อมาบริษัท อี๊สต์เอเชียติ๊ก ได้ขอเช่าที่วัด (ซึ่งขณะนั้นเป็นวัดร้างแล้ว) เป็นโรงเลื่อยจักร จึงได้อัญเชิญไว้ที่ข้างพระเจดีย์และปลูกเพิงสังกะสีมุงเป็นหลังคากั้นไว้อย่างหยาบ ๆ หลังจากนั้นเป็นเวลาเกือบ 20 ปี เมื่อพระอุโบสถและพระวิหารหลังใหม่สร้างเสร็จจึงได้อัญเชิญขึ้นประดิษฐาน แต่ในระหว่างการเคลื่อนย้ายปูนที่หุ้มองค์พระกระเทาะออก จึงทำให้เห็นองค์พระข้างในเป็นทองคำ เมื่อวันที่ 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2498

ลำดับเจ้าอาวาส

ลำดับเจ้าอาวาสวัดไตรมิตรวิทยารามวรวิหาร 9 รูป ได้แก่

ลำดับที่	รายนาม	เริ่มวาระ	สิ้นสุดวาระ
1	พระปรากรมมุนี (เปลี่ยน)	พ.ศ. 2421	ไม่มีข้อมูล
2	พระครูวิริยานุกิจจารี (กล่อม)	ไม่มีข้อมูล	ไม่มีข้อมูล
3	พระครูวิริยกิจจากรี (โม)	ไม่มีข้อมูล	ไม่มีข้อมูล
4	พระอธิการโป๊ ธมฺมสโร	ไม่มีข้อมูล	ไม่มีข้อมูล
5	พระใบฎีกา ขำ อินฺทโชโต	ไม่มีข้อมูล	ไม่มีข้อมูล
6	พระมหากิ๊ม สุวรรณชาติ	ไม่มีข้อมูล	ไม่มีข้อมูล
รักษาการ	พระปริยัติบัณฑิต (คำ อาภารํสิเถร)	พ.ศ. 2479	ไม่มีข้อมูล
7	พระมหาเจียม กมโล	ไม่มีข้อมูล	ไม่มีข้อมูล
8	พระวิสุทธาธิบดี (ไสว ฐิตวีโร)	พ.ศ. 2487	พ.ศ. 2531
9	สมเด็จพระพุฒาจารย์ (สนิท ชวนปญฺโญ)	พ.ศ. 2532	ยังดำรงตำแหน่ง

อ้างอิง

• แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ วัดไตรมิตรวิทยารามวรวิหาร
  • ภาพถ่ายดาวเทียมจากวิกิแมเปีย หรือกูเกิลแมปส์
  • แผนที่จากมัลติแมป หรือโกลบอลไกด์
  • ภาพถ่ายทางอากาศจากเทอร์ราเซิร์ฟเวอร์

• http://www.wattraimitr-withayaram.com/new_t/history_wat_page.php