วินิตา ดิถียนต์

รองศาสตราจารย์ คุณหญิง วินิตา ดิถียนต์ ป.ม., ท.ช., ต.จ., จ.ภ.
เกิด	วินิตา วินิจฉัยกุล 14 มีนาคม พ.ศ. 2492 โรงพยาบาลศิริราช จังหวัดธนบุรี
นามปากกา	ว.วินิจฉัยกุล แก้วเก้า รักร้อย ปารมิตา วัสสิกา อักษรานีย์
อาชีพ	นักเขียน
คู่สมรส	สมพันธ์ ดิถียนต์
บุตร	2 คน
บิดามารดา	วัลลภ วินิจฉัยกุล (บิดา) กาญจนี วินิจฉัยกุล (มารดา)

รองศาสตราจารย์ คุณหญิงวินิตา ดิถียนต์ (เกิด 14 มีนาคม พ.ศ. 2492) เป็นนักประพันธ์นวนิยายชาวไทย นามปากกาที่เป็นที่รู้จัก คือ แก้วเก้า, ว.วินิจฉัยกุล, รักร้อย, ปารมิตา, วัสสิกา, อักษรานีย์ และเป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ ประจำปี พ.ศ. 2547

ประวัติ

คุณหญิงวินิตาเกิดที่กรุงเทพฯ สำเร็จการศึกษาปริญญาอักษรศาสตรบัณฑิตจากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิตจากมหาวิทยาลัยนอร์เทิร์นโคโลราโด เธอสอนอยู่ที่มหาวิทยาลัยศิลปากรจนเกษียณอายุราชการก่อนกำหนดในปี 2538

คุณหญิงวินิตาตีพิมพ์นวนิยายเรื่องแรกของเธอเรื่อง มิถิลา เวสาลี ตอนที่เธอยังเป็นนักเรียนอยู่ นวนิยายของเธอประกอบด้วยนวนิยายแนวสมจริงที่สร้างจากชีวิตประจำวันของคนไทย นวนิยายแนวอิงประวัติศาสตร์ นวนิยายแนวแฟนตาซี และซีรีส์นิยายอาชญากรรมที่มีศูนย์กลางอยู่ที่ตัวละครหลักชื่อคุณป้ามาธูร คุณป่ามาธูรมีพื้นฐานมาจากมิสมาร์เปิล ของอกาธา คริสตี นวนิยายในเวลาต่อมาของเธอเป็นนวนิยายแนวแฟนตาซีและอิงประวัติศาสตร์ และนวนิยายแนวนี้กลายเป็นแนวที่ทำให้เธอเป็นที่รู้จัก

คุณหญิงวินิตาได้รับเลือกให้เป็นศิลปินแห่งชาติ ประจำปี 2547 นวนิยายของเธอ 9 เรื่องได้รับรางวัลหนังสือดีเด่น นวนิยายของเธอหลายเรื่องได้รับการดัดแปลงเป็นละครโทรทัศน์และภาพยนตร์ ในวันที่ 4 พฤษภาคม 2541 เธอได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ชั้นจตุตถจุลจอมเกล้า เนื่องในวันฉัตรมงคล ทำให้เธอได้เลื่อนฐานะเป็น คุณหญิง

ผลงาน

นามปากกา ว.วินิจฉัยกุล

• กลิ่นกุหลาบ
• กะไหล่ทอง
• แก้วตา
• ของขวัญวันวาน
• คืนสว่าง
• คลื่นกระทบฝั่ง
• ความฝันครั้งที่สอง
• ความลับของดาวมรกต (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2527 ช่อง 7)
• คุณชาย (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2542 ช่อง 7)
• เงาระบายสี
• จุดดับในดวงตะวัน
• เจ้าสาวในสายลม (อยู่ระหว่างสร้างเป็นละครโทรทัศน์ ช่องวัน)
• ชายแพศยา (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2566 ช่อง 3)
• ตามลมปลิว
• ทะเลแปร (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2 ครั้ง 2540 ช่อง 3 และ 2563 ช่องอมรินทร์ทีวี)
• ทางรัตติกาล
• ทางไร้ดอกไม้
• ทานตะวัน (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2540 ช่อง 3)
• เทวาพาคู่ฝัน
• นับทองครองคู่
• น้ำใสใจจริง (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 3 ครั้ง 2537 ช่อง 7 2543 ช่อง 3 และ 2558 ช่อง Mono29)
• บทเพลงแห่งคิมหันต์
• บ้านของพรุ่งนี้ (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2531 ช่อง 7)
• บ้านบุญหล่น
• บ้านพิลึก (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2528 ช่อง 7)
• บูรพา
• เบญจรงค์ห้าสี (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2 ครั้ง 2528 ช่อง 3 และ 2539 ช่อง 7)
• ใบไม้ร่วง
• ปัญญาชนก้นครัว (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 4 ครั้ง 2531 ช่อง 7 2542 2548 และ 2555 ช่อง 3)
• ปาก (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2 ครั้ง 2534 ช่อง 3 และ 2561 ช่อง GMM25)
• พลอยเปลี่ยนสี
• เพชรกลางไฟ (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2560 ช่อง 3)
• เพลงพรหม (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2527 ช่อง 3)
• เพลงสายลม-หน้าต่างสายลม
• พาเที่ยววันวานกับคุณยาย
• ฟ้าต่ำ (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2530 ช่อง 3)
• มณีร้าว (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2533 ช่อง 7)
• มายา (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 4 ครั้ง 2524 ช่อง 9 2531 2544 และ 2560 ช่อง 7)
• มาลัยลายคราม
• มาลัยสามชาย (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2553 ช่อง 5)
• มิถิลา-เวสาลี
• เมืองโพล้เพล้ (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2535 ช่อง 7)
• แม่พลอยหุง (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2536 ช่อง 3)
• เยี่ยมวิมาน (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2539 ช่อง 3)
• ร่มไม้ใบบาง
• รัตนโกสินทร์ (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2539 ช่อง 7)
• ระหว่างดอกไม้...กับต้นข้าว
• ราตรีประดับดาว
• ร้าย
• เรือนไม้สีเบจ (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2547 ช่อง 3)
• ไร้เสน่หา (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2 ครั้ง 2528 ช่อง 3 และ 2561 ช่อง GMM25)
• ลมพัดผ่านดาว (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2566 ช่อง 7)
• ละครคน (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2 ครั้ง 2530 ช่อง 3 และ 2560 ช่อง GMM25)
• ลินลาน่ารัก
• ลีลาแห่งใบไม้ร่วง
• วงศาคณาญาติ (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2 ครั้ง 2533 ช่อง 3 และ 2566 ช่องอมรินทร์ทีวี)
• วังดอกหญ้า
• วัสสิกา
• เศรษฐีตีนเปล่า (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 4 ครั้ง 2527 (ใช้ชื่อว่า เศรษฐีลูกทุ่ง) ช่อง 9 2533 2544 และ 2563 ช่อง 7)
• เศรษฐีใหม่
• สงครามเงิน (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2532 ช่อง 7 และ 2566 ช่องอมรินทร์ทีวี)
• สองฝั่งคลอง (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2535 ช่อง 7)
• เส้นไหมสีเงิน (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2555 ช่อง 3)
• สืบตำนาน สานประวัติ
• สุดหัวใจที่ปลายรุ้ง
• โสดสโมสร (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2548 ช่อง 3)
• หญ้าแพรก ดอกมะเขือ และเรือน้อย
• หลงเงา
• เหลี่ยมดาริกา

นามปากกา แก้วเก้า

• กลับไปสู่วันฝัน (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2562 ช่อง pptv)
• แก้วราหู (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2529 ช่อง 3)
• คนเหนือดวง (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2532 ช่อง 7)
• คุณป้ามาธูร ตอน คดีเจ้าสาวหาย
• คุณป้ามาธูร ตอน คดีศึกวังน้ำร้อน
• เงาพราย (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2554 ช่อง 3)
• จงกลกิ่งเทียน (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2553 ช่อง 3)
• จอมนาง
• จากฝัน...สู่นิรันดร (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2 ครั้ง 2537 ช่อง 7 และ 2541 ช่อง 3)
• เจ้าบ้าน เจ้าเรือน (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2559 ช่อง 3)
• ช่อมะลิลา
• ดอกแก้วการะบุหนิง (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2543 ช่อง 3)
• แดนดาว
• แต่ปางก่อน (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 3 ครั้ง 2530 และ 2548 ช่อง 3 2560 ช่องวัน)
• ทางเทวดา-เทวาวาด
• เทวัญบันดาล
• นาคราช (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2534 ช่อง 3)
• นางทิพย์ (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2 ครั้ง 2535 และ 2561 ช่อง 7)
• นิมิตมาร (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2551 ช่อง 3)
• นิรมิต (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2540 ช่อง 7)
• นิยายนิรภัย
• บารมีพระแม่ป้อง ปกพื้นธรณิน
• ปลายเทียน (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2545 ช่อง 3)
• ผ้าทอง (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2537 ช่อง 7)
• พลอยเก้าสี
• พญาปลา
• พิมมาลา (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2554 ช่อง 3)
• มนตรา
• เมืองมธุรส
• เรือนนพเก้า (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2544 ช่อง 3)
• เรือนมยุรา (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2540 ช่อง 3)
• วสันต์ลีลา
• วิมานมะพร้าว (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2 ครั้ง 2537 และ 2556 ช่อง 7)
• สาวสองวิญญาณ (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2565 ช่อง 7)
• สื่อสองโลก (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2560 ช่อง 7)
• หน้ากากดอกซ่อนกลิ่น (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2 ครั้ง 2536 ช่อง 7 และ 2552 ช่อง 3)
• หนุ่มทิพย์ (สร้างเป็นละครโทรทัศน์ 2 ครั้ง 2530 และ 2542 ช่อง 7)
• อธิษฐาน
• อมตะ

เรื่องสั้น

• เพชรสีน้ำเงิน (เขียนร่วมกับ ชูวงศ์ ฉายะจินดา , ชมัยภร แสงกระจ่าง , กฤษณา อโศกสิน , นราวดี , กิ่งฉัตร , ปิยะพร ศักดิ์เกษม , นายา และ ประภัสสร เสวิกุล )
• แหวนแกมแก้ว

รางวัลและเกียรติประวัติ

1. บุคคลดีเด่นทางด้านอนุรักษ์มรดกไทยสาขาภาษาและวรรณกรรม เนื่องในปีอนุรักษ์มรดกไทย สาขาภาษาและวรรณกรรม ปี พ.ศ. 2537 (The Thai National Heritage Preservation Award)
2. บุคคลดีเด่นทางด้านวัฒนธรรม สาขาวรรณศิลป์ ของสำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ ประจำปี พ.ศ. 2540 (The Thai National Culture Award)
3. รางวัลพระเกี้ยวทองคำ นิสิตเก่าดีเด่นของคณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ประจำปี พ.ศ. 2544
4. รางวัลเกียรติคุณเซอร์เวียม หรือ Angela Award ของชมรมศิษย์อุร์สุลิน แห่งประเทศไทย ในฐานะศิษย์เก่าโรงเรียนมาแตร์เดอีวิทยาลัย ที่ได้รับใช้สังคมอย่างมีคุณภาพ เมื่อปี พ.ศ. 2547
5. ศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ (National Artist) ปี พ.ศ. 2547
6. ครอบครัวประชาธิปไตยตัวอย่าง(ครอบครัว’ดิถียนต์’ สมพันธ์-คุณหญิงวินิตา ดิถียนต์) ประจำปี พ.ศ. 2548 จากคณะกรรมการเอกลักษณ์ของชาติ
7. เป็นชาวต่างชาติคนแรก ที่ได้รับปริญญาอักษรศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ (Doctor of Humane Letters) จากสภามหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยนอร์เทิร์นโคโลราโด รัฐโคโลราโด สหรัฐ ประจำปี พ.ศ. 2548 ในฐานะศิษย์เก่า ที่ได้สร้างผลงานวรรณกรรมจนได้รับรางวัลระดับชาติเป็นจำนวนมาก และนำชื่อเสียงมาให้มหาวิทยาลัย
8. แม่ดีเด่น ของกรุงเทพมหานคร ประจำปี พ.ศ. 2550
9. รางวัลสุรินทราชา นักแปลอาวุโสดีเด่นของสมาคมนักแปลและล่ามแห่งประเทศไทย ปี พ.ศ. 2551
10. ศิษย์เก่าดีเด่น (Honored Alumna) ของมหาวิทยาลัยนอร์เทิร์นโคโลราโด เมื่อปี พ.ศ. 2552
11. รางวัลปาฐกถาศิลป์ พีระศรี ประจำปี พ.ศ. 2557 ประกอบด้วยเหรียญเกียรติคุณศิลป์ พีระศรี และเกียรติบัตร
12. รางวัลเชิดชูเกียรติ งานวรรณกรรมประจำเขต ของกรุงเทพมหานคร จากนวนิยายเรื่อง “สองฝั่งคลอง”(เขตคลองสาน) “จากฝัน สู่นิรันดร”(เขตลาดพร้าว) และ “บูรพา”(เขตธนบุรี) ปี พ.ศ. 2557

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2538 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)
• พ.ศ. 2534 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 2 ทวีติยาภรณ์ช้างเผือก (ท.ช.)
• พ.ศ. 2544 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 3 ตติยจุลจอมเกล้า (ต.จ.) (ฝ่ายใน)
• พ.ศ. 2548 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่สรรเสริญยิ่งดิเรกคุณาภรณ์ ชั้นที่ 4 จตุตถดิเรกคุณาภรณ์ (จ.ภ.)
• พ.ศ. 2538 – เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)

แหล่งข้อมูลอื่น

• ข้อมูลศิลปินแห่งชาติ จากเว็บไซต์สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ เก็บถาวร 2005-03-13 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• ฐานข้อมูลเก็บถาวร 2006-03-16 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน