ชุดตัวอักษรอาร์มีเนีย

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
(เปลี่ยนทางจาก อักษรอาร์เมเนีย)
ศิลปะตัวอักษรอาร์มีเนียและการแสดงออกทางวัฒนธรรม *
  มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมโดยยูเนสโก
เอกสารตัวเขียนภาษาอาร์มีเนียสมัยคริสต์ศตวรรษที่ 13
ประเทศ อาร์มีเนีย
ภูมิภาค **ยุโรปและอเมริกาเหนือ
สาขาศิลปะการแสดง, แนวปฏิบัติทางสังคม พิธีกรรม และงานเทศกาล, งานช่างฝีมือดั้งเดิม
เกณฑ์พิจารณาR.1, R.2, R.3, R.4, R.5
อ้างอิง01513
ประวัติการขึ้นทะเบียน
ขึ้นทะเบียน2019/2562 (คณะกรรมการสมัยที่ 14)
รายการตัวแทนมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของมนุษยชาติ
* ชื่อตามที่ได้ขึ้นทะเบียนในบัญชีมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมและการสงวนรักษาที่ดี
** ภูมิภาคที่จัดแบ่งโดยยูเนสโก

ชุดตัวอักษรอาร์มีเนีย ใช้เขียนภาษาอาร์มีเนีย แมสรอป มัชตอทส์ เป็นผู้ประดิษฐ์ในช่วง พ.ศ. 947–949 ต้นแบบของอักษรอาร์มีเนียมีหลายชนิด เช่น อักษรเปอร์เซียกลาง อักษรซีรีแอก และอักษรฟินิเชีย ในระหว่าง พ.ศ. 2300–2493 มีหนังสือกว่า 2,000 เล่มที่เขียนด้วยภาษาตุรกีและใช้อักษรอาร์มีเนีย และยังใช้เขียนภาษานอกกลุ่มอาร์มีเนีย เช่นภาษาตุรกีออตโตมันด้วย ชุดตัวอักษรนี้มี 2 แบบคือแบบตะวันตกและแบบตะวันออก ทั้ง 2 แบบมีรูปอักษรเหมือนกันแต่การออกเสียงต่างกัน

อักษรอาร์มีเนียตัวเล็ก อักษรอาร์มีเนียตัวใหญ่ ชื่ออักษร การออกเสียง ถอดอักษรโรมัน ถอดเสียงไทย ค่า
ดั้งเดิม ตะวันออก ตะวันตก ดั้งเดิม ตะวันออก ตะวันตก ดั้งเดิม ISO 9985
ա Ա /ajb/ /ajpʰ/ /ɑ/ a อา 1
բ Բ /bɛn/ /pʰɛn/ /b/ /pʰ/ b 2
գ Գ /gim/ /kʰim/ /ɡ/ /kʰ/ g ก (ก้อง) 3
դ Դ /dɑ/ /tʰɑ/ /d/ /tʰ/ d 4
ե Ե /jɛtʃʰ/ /ɛ/, ต้นคำ /jɛ/ e เย 5
զ Զ /zɑ/ /z/ z ซ (ก้อง) 6
է Է /ɛː/ /ɛ/ /ɛː/ /ɛ/ ē เอ 7
ը Ը /ətʰ/ /ə/ ə ë เออ 8
թ Թ /tʰo/ /tʰ/ tʿ t’ 9
ժ Ժ /ʒɛː/ /ʒɛ/ /ʒ/ ž ฌ (ส ลิ้นแตะหลังปุ่มเหงือก ก้อง) 10
ի Ի /ini/ /i/ i อี 20
լ Լ /lʏn/ /ljun/ /lʏn/ /l/ l 30
խ Խ /χɛː/ /χɛ/ /χ/ x ฅ, ค (กดเพดานลงกั้นลม, ลิ้นแตะลิ้นไก่) 40
ծ Ծ /tsɑ/ /dzɑ/ /ts/ /dz/ c ç จ (ลิ้นแตะฟันล่าง) 50
կ Կ /kɛn/ /gɛn/ /k/ /ɡ/ k 60
հ Հ /ho/ /h/ h 70
ձ Ձ /dzɑ/ /tsʰɑ/ /dz/ /tsʰ/ j จ (ลิ้นแตะฟันล่าง ก้อง) 80
ղ Ղ /ɫɑt/ /ʁɑt/ /ʁɑd/ /ɫ/ /ʁ/ ł ġ ฆ (กดเพดานกั้นลม, ลิ้นแตะลิ้นไก่ ก้อง) 90
ճ Ճ /tʃɛː/ /tʃɛ/ /dʒɛ/ /tʃ/ /dʒ/ č č̣ 100
մ Մ /mɛn/ /m/ m 200
յ Յ /ji/ /hi/ /j/ /h/, /j/ y 300
ն Ն /nu/ /n/, /ŋ/ n น, ง 400
շ Շ /ʃɑ/ /ʃ/ š ฌ, ช (ส ลิ้นแตะหลังปุ่มเหงือก) 500
ո Ո /o/ /vo/ /o/, ต้นคำ /vo/ o โว 600
չ Չ /tʃʰɑ/ /tʃʰ/ čʿ č 700
պ Պ /pɛː/ /pɛ/ /bɛ/ /p/ /b/ p 800
ջ Ջ /dʒɛː/ /dʒɛ/ /tʃʰɛ/ /dʒ/ /tʃʰ/ ǰ จ (ก้อง) 900
ռ Ռ /rɑ/ /ɾɑ/ /r/ /ɾ/ 1000
ս Ս /sɛː/ /sɛ/ /s/ s 2000
վ Վ /vɛv/ /v/ v ฟ (ก้อง) 3000
տ Տ /tʏn/ /tjun/ /dʏn/ /t/ /d/ t 4000
ր Ր /ɹɛː/ /ɾɛ/ /ɹ/ /ɾ/ r ร (ไม่กระดกลิ้น) 5000
ց Ց /tsʰo/ /tsʰ/ cʿ c’ ช (ลิ้นแตะฟันล่าง) 6000
ւ֊ Ւ /hʏn/ /w/ /v/ w 7000
փ Փ /pʰʏɹ/ /pʰjuɾ/ /pʰʏɾ/ /pʰ/ pʿ p’ 8000
ք Ք /kʰɛː/ /kʰɛ/ /kʰ/ kʿ k’ 9000
և - /jev/ - /ev/, ต้นคำ /jev/ ew เอฟ (ก้อง) -
օ Օ - /օ/ - /o/ ō ò โอ -
ֆ Ֆ - /fɛ/ - /f/ f -

ยูนิโคด[แก้]

อักษรอาร์มีเนียมีช่วงหลักอยู่ที่ U+0530-U+058F และมีรูปแบบอักษรรวมอีกห้าตัวที่ U+FB13-U+FB17

อาร์มีเนีย
Unicode.org chart (PDF)
  0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E F
U+053x   Ա Բ Գ Դ Ե Զ Է Ը Թ Ժ Ի Լ Խ Ծ Կ
U+054x Հ Ձ Ղ Ճ Մ Յ Ն Շ Ո Չ Պ Ջ Ռ Ս Վ Տ
U+055x Ր Ց Ւ Փ Ք Օ Ֆ     ՙ ՚ ՛ ՜ ՝ ՞ ՟
U+056x   ա բ գ դ ե զ է ը թ ժ ի լ խ ծ կ
U+057x հ ձ ղ ճ մ յ ն շ ո չ պ ջ ռ ս վ տ
U+058x ր ց ւ փ ք օ ֆ և   ։ ֊         ֏


รูปแบบนำเสนอเชิงอักษร
Unicode.org chart (PDF)
  0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E F
U+FB0x                  
U+FB1x                
U+FB2x
U+FB3x      
U+FB4x    


อ้างอิง[แก้]

แหล่งข้อมูลอื่น[แก้]