สถานีรถไฟศิลาอาสน์

ศิลาอาสน์
สถานีระดับที่ 1
อาคารสถานีรถไฟศิลาอาสน์
ข้อมูลทั่วไป
ที่ตั้ง	ตำบลท่าอิฐ อำเภอเมืองอุตรดิตถ์ จังหวัดอุตรดิตถ์ ประเทศไทย
พิกัด	17°38′23″N 100°06′03″E
ผู้ให้บริการ	การรถไฟแห่งประเทศไทย
ผู้บริหาร	กระทรวงคมนาคม
สาย	สายเหนือ
ชานชาลา	3
ทางวิ่ง	8
ข้อมูลอื่น
รหัสสถานี	1151 (ศล.)
ประวัติ
เริ่มเปิดให้บริการ	1 พฤศจิกายน พ.ศ. 2501 (2501-11-01)
ชื่อเดิม	อุตรดิตถ์ใหม่
การเชื่อมต่อ
สถานีก่อนหน้า การรถไฟแห่งประเทศไทย สถานีต่อไป อุตรดิตถ์ มุ่งหน้า กรุงเทพอภิวัฒน์ สายเหนือ ท่าเสา มุ่งหน้า เชียงใหม่
ศิลาอาสน์ Sila At กิโลเมตรที่ 487.52 อุตรดิตถ์ Uttaradit −2.35 กม. ท่าเสา Tha Sao +1.83 กม. ดูเพิ่ม: รายชื่อสถานีรถไฟ สายเหนือ
ที่ตั้ง

ชานชาลาสถานีรถไฟศิลาอาสน์

สถานีรถไฟศิลาอาสน์ ตั้งอยู่ที่ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1045 (ถนนย่านศิลาอาสน์) ตำบลท่าอิฐ อำเภอเมืองอุตรดิตถ์ จังหวัดอุตรดิตถ์ เป็นสถานีรถไฟระดับ 1 ออกแบบโดยนายประยูร ศรีสำรวล เป็นอาคารคอนกรีตเสริมเหล็กชั้นเดียว ลักษณะทางสถาปัตยกรรมแบบไทยประยุกต์ สถานีรถไฟศิลาอาสน์เป็นย่านสถานีรถไฟที่สำคัญของภาคเหนือ และศูนย์คอนเทนเนอร์ของรถไฟสายเหนือ ระยะทางจากกรุงเทพถึงสถานีศิลาอาสน์ คือ 487.52 กิโลเมตร ใช้เวลาเดินทางประมาณ 7 ชั่วโมง

ประวัติ

สถานีรถไฟศิลาอาสน์ เริ่มก่อสร้างเมื่อปี พ.ศ. 2495 และเปิดให้บริการเมื่อ วันที่ 1 พฤศจิกายน พ.ศ. 2501 เวลา 7.00 น. ตั้งขึ้นเพื่อจุดประสงค์ในการตัดขบวนรถไฟขึ้นภาคเหนือ สร้างขึ้นหลังจากที่สถานีรถไฟอุตรดิตถ์ประสบปัญหาการตัดขบวนรถไฟจึงย้ายที่ทำการตัดขบวนรถมาไว้ที่สถานีรถไฟศิลาอาสน์ และการรถไฟแห่งประเทศไทยต้องการจะปิดสถานีรถไฟอุตรดิตถ์เก่า เพราะ ย่านสถานีอุตรดิตถ์เก่า นั้น คับแคบ ไม่มีทางขยายออกไปได้ เพราะ เนื้อที่จำกัดและ ทางราชการมีนโยบายขยายตัวเมืองอุตรดิตถ์ออกไป ทางเหนือ และต้องการมอบพื้นที่ให้กับฝ่ายช่างกล การรถไฟฯ เพื่อตั้งเป็นศูนย์ซ่อมบำรุงรถจักร และรถพ่วงภาคเหนือ ในดังนั้น เพื่อสนองนโยบายดังกล่าว และเพื่อให้ สถานีอุตรดิตถ์ใหม่ เป็นศูนย์กลางในการเดินรถภาคเหนือ โดยขยายหลีกรถโดยสาร หลีกสับเปลี่ยน และหลีกรถสินค้า และ สร้างอาคารที่ทำการและบ้านพัก หลังจาก คณะกรรมการสำรวจพื้นที่ ได้มีมติให้ซื้อที่เอกชนเหนือสถานีอุตรดิตถ์แห่งเดิม 2 กิโลเมตร โดยเปลี่ยนแนวทาง และ วางแนวโค้งใหม่ ให้บรรจบกับทางเข้าสถานีท่าเสา และ วางผังย่านสถานีอุตรดิตถ์ใหม่ โดยเริ่มตั้งแต่ปี 2495 จนสามารถเปิด การเดินรถ (โดยไม่รับผู้โดยสารและสินค้า) เมื่อ 26 มีนาคม พ.ศ. 2499 โดยใช้ชื่อสถานีแห่งนี้ใหม่ว่า สถานีอุตรดิตถ์ใหม่ เป็นย่านสถานีรถไฟที่รองรับการบริการด้านโดยสาร และแปรรูปขบวนรถสินค้า ซึ่งบริเวณตั้งแต่สถานีขึ้นไปเป็นทางตอนภูเขา

ในปี พ.ศ. 2499 ได้รับงบประมาณก่อสร้างสถานีอุตรดิตถ์ใหม่ ตามแบบหมายเลข 5150-2 ผลการประมูล นายชิง บุญไทย เป็นผู้ประกวดได้ในราคา 544,500 บาท โดยเริ่มก่อสร้างตั้งแต่ 19 มกราคม 2500 เป็นเวลา 221 วัน แต่ เมื่อถึงกำหนด อายุสัญญาเมื่อ 26 สิงหาคม 2500 งานไม่แล้วเสร็จ รฟท. จึงต่อเวลาให้อีก 90 วัน ถึงวันที่ 24 พฤศจิกายน 2500 ผู้รับเหมาทิ้งงาน ทั้งๆที่งานเสร็จไปแล้ว 80% ทำให้ต้องประกวดราคา ก่อสร้างต่อเติมส่วนที่ผู้รับเหมายังทำไม่เสร็จ ปรากฏว่า นาย นาค สอนคม ในนามบริษัทไทยเสรีพานิชจำกัด เป็นผู้ประกวดได้ ในราคา 280,000 บาท มีกำหนด 120 วัน เริ่มตั้งแต่ 18 กุมภาพันธ์ 2502 ถึงวันที่ 17 มิถุนายน 2502 ณ บัดนี้ การก่อสร้างอาคารสถานีอุตรดิตถ์ใหม่ได้สำเร็จลงเป็นอาคารคอนกรีตชั้นเดียว ตามแบบ 5150-2 ขนาด 14.00 x 40.00 เมตร และ สรุปค่าก่อสร้างดังนี้ 1. ค่ารับเหมา 2 ครั้ง รวม 715,600 บาท 2. ค่าวัสดุของรฟท. ที่จ่ายให้ผู้รับเหมา เช่นปูนซีเมนต์ หิน ดินกากหิน 166,759.39 บาท 3. ค่าติดตั้งไฟฟ้าโดยฝ่ายการช่างกล 42,000 บาท สิ้นค่าก่อสร้างรวม 924,359.39 บาท ผู้ว่าราชการจังหวัดอุตรดิตถ์ เป็นประธานประกอบพิธีเปิดป้ายชื่อสถานีอุตรดิตถ์ใหม่ เพื่อเป็นสิริมงคล

แต่การจะยุบสถานีรถไฟอุตรดิตถ์ ได้รับการคัดค้านจากพ่อค้า และประชาชนชาวอุตรดิตถ์ ซึ่งส่วนใหญ่ใช้บริการทางรถไฟเป็นหลัก ได้จัดตั้งตัวแทนยื่นหนังสือคัดค้านผ่านส.ส.จังหวัดอุตรดิตถ์ในสมัยนั้น โดยให้เหตุผลว่า สถานีอุตรดิตถ์ตั้งอยู่ใจกลางเมืองอุตรดิตถ์ เมื่อเลื่อนสถานีบริการให้ออกไปอีก ต้นทุนการผลิต และค่าขนส่งก็ต้องสูงตามไปด้วย การรถไฟแห่งประเทศไทยจึงยอมเปิดให้บริการสถานีรถไฟอุตรดิตถ์มาจนถึงทุกวันนี้

ในปีพ.ศ. 2503 จึงเปลี่ยนชื่อสถานีอุตรดิตถ์ใหม่เป็นสถานีศิลาอาสน์ ตามคำสั่งทั่วไปที่ 68/2963 การรถไฟแห่งประเทศไทยเรื่อง ตั้งชื่อสถานีที่สร้างขึ้นใหม่ในทางสายเหนือว่า "ศิลาอาสน์" ด้วยการรถไฟฯ ได้จัดสร้างสถานีขึ้นที่ ก.ม.488 ระหว่างสถานีอุตรดิตถ์ กับสถานีท่าเสาในทางสายเหนือที่ย่านสถานีอุตรดิตถ์ใหม่ แต่สถานีดั่งกล่าวยังไม่มีชื่อ จึงให้ตั้งชื่อสถานีที่สร้างขึ้นใหม่ตามที่กระทรวงมหาดไทยและกรมศิลปากรเห็นชอบ โดยให้เจ้าหน้าที่เกี่ยวข้องปฏิบัติดั่งต่อไปนี้

1. ให้ใช้ชื่อสถานีใหม่นี้ว่า "สถานีศิลาอาสน์" ใช้อักษรย่อว่า ศล. ชื่อภาษาอังกฤษว่า "Sila At"
2. ฝ่ายการช่างโยธา จัดทำป้ายสถานีตามที่กำหนดไว้ในข้อ 1
3. ให้ยกเลิกอักษรย่อ ศล. ซึ่งใช้กับสถานีหนองศาลา ในทางสายใต้ และให้ใช้อักษรย่อสำหรับสถานีหนองศาลาว่า งา.
4. ฝ่ายการเดินรถ จัดการเพิ่มเติมชื่อสถานีแห่งใหม่นี้ลงในสมุดกำหนดเดินรถ, สมุดอัตราสินค้า, สมุดกฎข้อบังคับใด ๆ ที่เกี่ยวกับการเดินรถตามคำสั่งนี้

ทั้งนี้ ตั้งแต่บัดนี้เป็นต้นไป

สั่ง ณ วันที่ 26 เมษายน 2503

ในปีพ.ศ. 2549 การรถไฟแห่งประเทศไทยร่วมผลักดันการพัฒนาสถานีรถไฟศิลาอาสน์เพื่อเป็นศูนย์ Container Yard ร่วมกับจังหวัดอุตรดิตถ์ทั้งภาครัฐและเอกชน เพื่อรองรับการขยายตัวทางเศรษฐกิจ การค้าชายแดนกับประเทศลาว ตามนโยบายรัฐบาลประเด็นยุทธศาสตร์ที่ 3 การปรับโครงสร้างเศรษฐกิจให้สมดุล และแข่งขันได้โดยการพัฒนาระบบโลจิสติกส์ โดยมีพิธีเปิดในวันศุกร์ที่ 13 มกราคม 2549 ณ บริเวณย่านสถานีรถไฟศิลาอาสน์ จังหวัดอุตรดิตถ์

ในปีพ.ศ. 2556 ได้เกิดเหตุรถไฟตกรางบ่อยในช่วงที่ผ่านมา จึงมีการปรับปรุงทางรถไฟสายเหนือทั้งหมด มีการปิดทำการหยุดเดินรถไฟตั้งแต่สถานีรถไฟศิลาอาสน์จนถึงเชียงใหม่ จึงมีประกาศเดินรถไฟสายเหนือปลายทางถึงเพียงสถานีศิลาอาสน์ จ.อุตรดิตถ์ จากนั้นได้ประสานกับบริษัท ขนส่ง จำกัด จัดรถยนต์ รับ-ส่ง ผู้โดยสารจากสถานีศิลาอาสน์เดินทางต่อไปจนถึงปลายทางเชียงใหม่โดย รฟท. ได้ประกาศเปลี่ยนแปลงการเดินรถในเส้นทางสายเหนือ จากกรุงเทพฯ จะไปสิ้นสุดที่สถานีรถไฟศิลาอาสน์แทน สถานีรถไฟเชียงใหม่ ตั้งแต่วันที่ 16 กันยายน - 30 พฤศจิกายน 2556 โดยมีรายละเอียด ดังนี้

• ขบวนรถด่วนพิเศษดีเซลราง ที่ 9 (กรุงเทพ-ศิลาอาสน์) 08.30 น. - 14.52 น.
• ขบวนรถเร็ว ที่ 109 (กรุงเทพ – ศิลาอาสน์) 12.45 - 21.27 น. ,
• ขบวนรถเร็ว ที่ 105 (กรุงเทพ – ศิลาอาสน์) 19.50 - 04.00 น. ,
• ขบวนรถเร็ว ที่ 107 (กรุงเทพ – ศิลาอาสน์) 20.10 - 05.07 น. ,
• ขบวนรถด่วน ที่ 51 (กรุงเทพ – ศิลาอาสน์) 22.00 - 06.41 น. ,
• ขบวนรถด่วนพิเศษ ที่ 1 กรุงเทพ – เชียงใหม่ และ ขบวนรถด่วนพิเศษที่ 13 กรุงเทพ – เชียงใหม่ งดเดินตั้งแต่วันที่ 16 กันยายน - 30 พฤศจิกายน 2556

ต่อมา สถานีรถไฟศิลาอาสน์ได้มีการทาสีอาคารใหม่บางส่วนบริเวณทางเข้าสถานีเป็นสีไข่ไก่และสีน้ำตาลเข้ม มีการปรับภูมิทัศน์ ตามโครงการ SMART Station ของการรถไฟฯ ในระยะที่ 2

ในปัจจุบันสถานีรถไฟศิลาอาสน์เป็นย่านสับเปลี่ยนรถไฟ ย่านสินค้า จุดตัดตู้โบกี้รถไฟขึ้นสู่ภาคเหนือ ศูนย์รวบรวมตู้สินค้า(Container Yard) จุดสิ้นสุดสถานีรถไฟทางราบ สถานีเริ่มต้นการส่งห่วงตราทางสะดวก เป็นสถานีเดียวของอุตรดิตถ์ที่ขบวนรถทุกขบวนจอดที่สถานี จุดรับส่งสินค้าทางรถไฟของอำเภอเมือง จังหวัดอุตรดิตถ์ และเป็นสถานีกลางทางที่ขบวนรถไฟทุกขบวนจะใช้เวลาจอดมากกว่าปกติ

ระบบควบคุมอาณัติสัญญาณ

ประแจกลสายลวดพร้อมสัญญาณหางปลาชนิดมีเสาเตือน เสาเข้าเขตใน และเสาออก (ก.3)

ขบวนรถไฟ

สถานีศิลาอาสน์เป็นสถานีเดียวในจังหวัดอุตรดิตถ์ที่มีขบวนรถต้นทางและปลายทาง คือ ขบวนรถเร็วที่ 105/106 (กรุงเทพ-ศิลาอาสน์-กรุงเทพ ซึ่งแต่เดิมคือขบวนรถเร็ว 53/54) ขบวนรถท้องถิ่นที่ 403/410 (พิษณุโลก-ศิลาอาสน์-พิษณุโลก) ขบวนรถท้องถิ่นที่ 405/406 (ศิลาอาสน์-สวรรคโลก-ศิลาอาสน์) และขบวนรถด่วนพิเศษที่ 3/4 (กรุงเทพ-สวรรคโลก-ศิลาอาสน์-กรุงเทพ) แต่ขบวนที่ 4 จะเริ่มจัดทำขบวนใหม่ตั้งแต่สถานีรถไฟสวรรคโลกแล้วไปจอดรอรถไฟที่สถานีศิลาอาสน์ก่อนจะเดินทางไปกรุงเทพ โดยขณะนี้ขบวนด่วนพิเศษที่ 3/4 และ ขบวนรถเร็วที่ 105/106 อยู่ในสถานะ "งดให้บริการชั่วคราว" อันเนื่องจากการระบาดทั่วของโควิด-19 นอกจากนี้ในช่วงเทศกาล สถานีรถไฟศิลาอาสน์จะเป็นจุดหมายปลายทางของขบวนพิเศษช่วยเทศกาลสงกรานต์ และเทศกาลปีใหม่อีกด้วย

ตารางเวลาการเดินรถ

เที่ยวขึ้น

ขบวนรถ		ต้นทาง		ศิลาอาสน์	ปลายทาง		หมายเหตุ
		ชื่อสถานี	เวลาออก		ชื่อสถานี	เวลาถึง
	ดพ9	กรุงเทพอภิวัฒน์	18.40	01.44	เชียงใหม่	07.15
	ดพ13	กรุงเทพอภิวัฒน์	20.05	03.11	เชียงใหม่	08.40
	ร107	กรุงเทพอภิวัฒน์	20.45	04.08	เด่นชัย	05.15
	ร105	กรุงเทพอภิวัฒน์	21.45	ปลายทาง	ศิลาอาสน์	05.15	งดเดินรถ
	ด51	กรุงเทพอภิวัฒน์	22.30	06.10	เชียงใหม่	12.10
	ท403	พิษณุโลก	05.55	ปลายทาง	ศิลาอาสน์	07.40
	ท407	นครสวรรค์	05.00	09.09	เชียงใหม่	14.35
	ท406	สวรรคโลก	13.00	ปลายทาง	ศิลาอาสน์	14.05
	ดพ7	กรุงเทพอภิวัฒน์	09.05	14.30	เชียงใหม่	19.30
	ร111	กรุงเทพอภิวัฒน์	07.30	15.27	เด่นชัย	16.30
	ดพ3	กรุงเทพอภิวัฒน์	10.50	ปลายทาง	ศิลาอาสน์	19.15	งดเดินรถ
	ร109	กรุงเทพอภิวัฒน์	14.15	22.27	เชียงใหม่	04.05
หมายเหตุขบวนรถ: ■ = สายเหนือ / ■ = สายตะวันออกเฉียงเหนือ / ■ = สายใต้ / ■ = สายตะวันออก / ■ = สายแม่กลอง ดพ = รถด่วนพิเศษ / ด = รถด่วน / ร = รถเร็ว / ธ = รถธรรมดา / ช = รถชานเมือง / พช = รถพิเศษชานเมือง / ท = รถท้องถิ่น / น = รถนำเที่ยว / ส = รถสินค้า

เที่ยวล่อง

ขบวนรถ		ต้นทาง		ศิลาอาสน์	ปลายทาง		หมายเหตุ
		ชื่อสถานี	เวลาออก		ชื่อสถานี	เวลาถึง
	ร106	ศิลาอาสน์	07.30	ต้นทาง	กรุงเทพอภิวัฒน์	14.10	งดเดินรถ
	ร112	เด่นชัย	07.30	08.25	กรุงเทพอภิวัฒน์	17.20
	ท405	ศิลาอาสน์	10.00	ต้นทาง	สวรรคโลก	11.00
	ร102	เชียงใหม่	06.30	11.37	กรุงเทพอภิวัฒน์	20.25
	ดพ8	เชียงใหม่	08.50	13.25	กรุงเทพอภิวัฒน์	18.55
	ท408	เชียงใหม่	09.30	15.25	นครสวรรค์	19.55
	ท410	ศิลาอาสน์	16.30	ต้นทาง	พิษณุโลก	18.10
	ดพ4	ศิลาอาสน์	19.50	ต้นทาง	กรุงเทพอภิวัฒน์	04.00	งดเดินรถ
	ร108	เด่นชัย	19.05	20.02	กรุงเทพอภิวัฒน์	04.30
	ด52	เชียงใหม่	15.30	21.20	กรุงเทพอภิวัฒน์	05.10
	ดพ14	เชียงใหม่	17.00	22.32	กรุงเทพอภิวัฒน์	06.10
	ดพ10	เชียงใหม่	18.00	23.33	กรุงเทพอภิวัฒน์	06.50
หมายเหตุขบวนรถ: ■ = สายเหนือ / ■ = สายตะวันออกเฉียงเหนือ / ■ = สายใต้ / ■ = สายตะวันออก / ■ = สายแม่กลอง ดพ = รถด่วนพิเศษ / ด = รถด่วน / ร = รถเร็ว / ธ = รถธรรมดา / ช = รถชานเมือง / พช = รถพิเศษชานเมือง / ท = รถท้องถิ่น / น = รถนำเที่ยว / ส = รถสินค้า

หน่วยงานสำคัญ

• ฝ่ายการเดินรถ
  • กองจัดการเดินรถเขต 3 (จดข.3) ศูนย์ภาคเหนือ
  • ที่ทำการพนักงานการเดินรถ 10 (พ.การเดินรถ 10 ศิลาอาสน์)
• ฝ่ายการช่างโยธา
  • วิศวกรอำนวยการศูนย์บำรุงทางสายเหนือ (วอน.)
  • ศูนย์บำรุงทางภาคเหนือ
  • ที่ทำการนายตรวจทางศิลาอาสน์ (นตท.ศล.)
  • พนักงานสถานที่ศิลาอาสน์ (พสถ.ศล.)
• ฝ่ายการอาณัติสัญญาณและโทรคมนาคม
  • ที่ทำการนายตรวจสายศิลาอาสน์ (นตส.ศล.)

• ฝ่ายการพาณิชย์
  • สารวัตรแขวงพาณิชย์ศิลาอาสน์ (สพณ.ศล.)
• สำนักงานแพทย์รถไฟ
  • ที่ทำการนายแพทย์เขตศิลาอาสน์ (นพข.ศล.)
• กองบังคับการตำรวจรถไฟ
  • สถานีตำรวจรถไฟศิลาอาสน์ (สร.ฟ.ศิลาอาสน์)

สถานที่ใกล้กับสถานี

หัวรถจักรไอน้ำ

รถจักรไอน้ำแปซิฟิก (ฮาโนแมค)

• รถจักรไอน้ำแปซิฟิก (ฮาโนแมค) เลขที่ 274 ตั้งอยู่ด้านข้างสถานีรถไฟศิลาอาสน์

หัวรถจักรไอน้ำแปซิฟิกที่ตั้งอยู่สถานีรถไฟศิลาอาสน์เป็นแบบล้อ 4-6-2 ผลิตที่ประเทศเยอรมัน เลขรหัสตัวรถ 10614 นำเข้ามาใช้เมื่อ ค.ศ. 1928 เดิมหัวรถจักรนี้ใช้ในการลากจูงขึ้นบริเวณที่เป็นภูเขา สันนิษฐานว่า น่าจะเคยวิ่งประจำเส้นทางสายเหนือช่วง อุตรดิตถ์ – เด่นชัย หลังจากยกเลิกการใช้รถจักรไอน้ำ การรถไฟฯ จึงมีแผนงานจัดตั้งรถจักรไอน้ำเป็นพิพิธภัณฑ์กลางแจ้งตามหน้าสถานีต่าง ๆ ซึ่งมีรายชื่อสถานีรถไฟอุตรดิตถ์รวมอยู่ด้วย แต่อาจเป็นเพราะพื้นที่คับแคบ ไม่เหมาะสมต่อการทำสถานที่ตั้งรถจักร จึงมีแต่หอนาฬิกาที่ตั้งอยู่บริเวณด้านหน้าสถานี (เดิม) ในปัจจุบัน ส่วนสถานที่ตั้งแรกหัวรถจักรไอน้ำนี้ตั้งอยู่ที่ด้านหน้าสถานีตำรวจรถไฟศิลาอาสน์ ภายหลังจึงย้ายมาตั้งไว้ป็นพิพิธภัณฑ์กลางแจ้งที่บริเวณย่านสถานีรถไฟศิลาอาสน์แทนจนถึงปัจจุบัน

ส่วนราชการและเอกชน

• โรงพยาบาลอุตรดิตถ์ สาขา 1
• โรงเรียนภราดานุสรณ์
• โรงเรียนอุตรดิตถ์

อ้างอิง

• รถไฟไทยดอตคอม
• การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย สำนักงานจังหวัดแพร่ เก็บถาวร 2009-10-23 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• ทรานสปอร์ตทราเวล เก็บถาวร 2006-12-11 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• การรถไฟแห่งประเทศไทย เก็บถาวร 2006-10-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• ทรานสปอต์ทราเวล เก็บถาวร 2006-12-11 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• [1]
• ขุดจากกรุ : ภาพเก่าเล่าเรื่อง
• รถจักรไอน้ำอยู่ที่ไหนหว่า?
• หนังสือรถไฟสัมพันธ์ เดือน พฤษภาคม-มิถุนายน 2552
• หนังสือรถไฟสัมพันธ์ เดือน พฤษภาคม-มิถุนายน 2534