สถานีรถไฟจิตรลดา
สถานีรถไฟจิตรลดา | |
|---|---|
 | |
| ข้อมูลทั่วไป | |
| ที่ตั้ง | พระตำหนักจิตรลดารโหฐาน ถนนสวรรคโลก แขวงสวนจิตรลดา เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร |
| เจ้าของ |  การรถไฟแห่งประเทศไทย |
| สาย | รฟท. เหนือ รฟท. ตะวันออกเฉียงเหนือ รฟท. ใต้ |
| ชานชาลา | 1 |
| โครงสร้าง | |
| ประเภทโครงสร้าง | ระดับดิน |
| ระดับชานชาลา | ชั้นพิเศษ |
| ข้อมูลอื่น | |
| รหัสสถานี | 1003 |
| ประวัติ | |
| เปิดให้บริการ | พ.ศ. 2442 |
| สร้างใหม่ | 29 ธันวาคม พ.ศ. 2462 |
| ผู้โดยสาร | |
| ผู้โดยสาร (ปัจจุบัน) | สำหรับพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และพระบรมวงศานุวงศ์ |
| |||||||||||||
พิกัดภูมิศาสตร์: 13°45′59″N 100°31′28″E / 13.76648°N 100.52452°E สถานีรถไฟจิตรลดา หรือ สถานีรถไฟหลวงสวนจิตรลดา เป็นสถานีที่สร้างขึ้น สำหรับพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และพระบรมวงศานุวงศ์ เมื่อมีการเสด็จฯ ทางรถไฟ[1] อีกทั้งได้เคยใช้เป็นสถานที่ต้อนรับพระราชอาคันตุกะในบางโอกาส ตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกของพระตำหนักจิตรลดารโหฐาน ถนนสวรรคโลก แขวงสวนจิตรลดา เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร ตั้งอยู่ทางฝั่งซ้ายของทางรถไฟ
ถัดไปทางเหนือสถานีมีที่หยุดรถไฟโรงพยาบาลรามาธิบดี สำหรับผู้โดยสารรถไฟชานเมือง
ข้อมูลจำเพาะ[แก้]
- ประเภทเส้นทาง : ทางรถไฟทางไกลสายเหนือ สายตะวันออกเฉียงเหนือ สายใต้
- รหัส : 1003
- ชื่อภาษาไทย : จิตรลดา
- ชื่อภาษาอังกฤษ : Chit Lada
- ชื่อย่อภาษาไทย : จล.
- ชื่อย่อภาษาอังกฤษ : -
- ชั้นสถานี : สถานีรถไฟชั้นพิเศษ (เขตพระราชฐาน)
- ระบบอาณัติสัญญาณ : ไฟฟ้า-รีเลย์ ไฟสีสองท่า
- พิกัดที่ตั้ง : ตรงข้ามโรงพยาบาลรามาธิบดี และพระตำหนักจิตรลดารโหฐาน
- ที่อยู่ : ถนนสวรรคโลก แขวงสวนจิตรลดา เขตดุสิต กรุงเทพฯ 10400
- ขบวนรถ/วัน: -
- ปริมาณผู้โดยสาร/วัน : -
- สถานีถัดไป : ป้ายหยุดรถไฟโรงพยาบาลรามาธิบดี
- สถานีถัดไป(ที่ไม่ใช่ที่หยุดรถหรือป้ายหยุดรถ) : สถานีรถไฟสามเสน
- สถานีก่อนหน้า : ป้ายหยุดรถไฟยมราช
- สถานีก่อนหน้า(ที่ไม่ใช่ที่หยุดรถหรือป้ายหยุดรถ) : สถานีรถไฟกรุงเทพ
- สถานีก่อนหน้าในสายตะวันออก : ป้ายหยุดรถไฟอรุพงษ์
- สถานีก่อนหน้าในสายตะวันออก(ที่ไม่ใช่ที่หยุดรถหรือป้ายหยุดรถ) : สถานีรถไฟมักกะสัน / สถานีรถไฟแม่น้ำ
- ห่างจากสถานีกรุงเทพ : 3.29 กิโลเมตร
ประวัติ[แก้]
สถานีรถไฟจิตรลดา เป็นสถานีสำหรับพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และพระบรมวงศานุวุงศ์เสด็จพระราชดำเนินโดยรถไฟจากพระตำหนักจิตรลดารโหฐานที่ประทับไปยังสถานีต่างๆ โดยสถานีรถไฟจิตรลดาในปัจจุบันนั้นสร้างชึ้นมาแทนสถานีรถไฟหลวง(สามเสน) ที่สร้างขึ้นใน พ.ศ. 2442 ตั้งอยู่ริมคลองสามเสนฝั่งทางใต้ โดยกรมรถไฟได้สร้างสถานีรถไฟสวนจิตรลดาบนพื้นที่ใหม่ซึ่งอยู่ฝั่งตรง ข้ามพระตำหนักจิตรลดารโหฐาน พระราชวังดุสิต และอยู่ทางด้านทิศใต้ของสถานีรถไฟหลวง(สามเสน)
อาคารสถานีรถไฟจิตรลดาได้รับการออกแบบโดยนายมาริโอ ตามานโย(Mr. Mario Tamagno) สถาปนิกชาวอิตาลี เริ่มการออกแบบใน พ.ศ. 2458 ก่อสร้างอาคารแล้วเสร็จในวันที่ 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2461 และมีพิธีเปิดใช้อาคารอย่างเป็นทางการในวันที่ 29 ธันวาคม พ.ศ. 2462
สำหรับอาคารสถานีรถไฟหลวง(สามเสน) กรมรถไฟได้รื้อและได้นำโครงสร้างและส่วนประกอบของหลังคาคลุมชานชาลาไปปลูกที่สถานีรถไฟปากน้ำโพจนกระทั่งถูกวาตภัยพัดเสียหายเมื่อ พ.ศ. 2532 ส่วนอาคารสถานีทรงปั้นหยาได้นำไปปลูกเป็นห้องสมุดในบริเวณกรมรถไฟหลังจากนั้นได้ถูกทำลายไปพร้อมกับการทิ้งระเบิดในย่านสถานีกรุงเทพในช่วงสงครามมหาเอเซียบูรพา[2]
สถาปัตยกรรม[แก้]
สถานีรถไฟหลวง(สามเสน)[แก้]
อาคารเป็นไม้ผังพื้นอาคารแบ่งออกเป็น 2 ส่วน คือ
- ส่วนอาคารสถานีทรงปั้นหยา
- ส่วนชานชาลา และคลังคาคลุมชานชลา
ซึ่งแต่ละส่วนมีหลังคาคลุมของตนเอง
สถานีรถไฟจิตรลดา[แก้]
อาคารเป็นคอนกรีตเสริมเหล็กชั้นเดียวผังพื้นอาคารเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าแคบยาว แบ่งพื้นที่ออกเป็น 3 ส่วน คือ
- มุขทางเข้าเป็นมุขยื่นตรงกึ่งกลางอาคารสำหรับเทียบรถยนต์พระที่นั่ง
- โถงมุขกลาง อาคารเป็นโถงโล่งภายในและโถงพักคอยติดกับชานชาลา โดยผนังอาคารด้านที่หันหน้าสู่ถนนสวรรคโลกเป็นผนังก่อทึบ ส่วนด้านที่หันไปทางรางรถไฟเปิดโล่งตลอดแนวขนานไปกับรางรถไฟ
- หลังคามุขทางเข้า และโถงพักคอยเป็นหลังคาคอนกรีตแบนมีชายคายื่นคลุมรอบอาคาร ส่วนหลังคาเหนือโถงมุขกลางเป็นหลังคาโดมมีช่องหน้าต่างสำหรับให้แสงส่องเข้าไปที่โถงด้านล่าง ภายในโถงมุขกลางมีเพดานเป็นโดมอีกชั้นหนึ่งโดยมีการเขียนลวดลายตกแต่งสวยงาม[2]
วโรกาสที่ใช้[แก้]
แม้ว่าปัจจุบันพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และพระบรมวงศานุวงศ์ จะเสด็จพระราชดำเนินโดยทางคมนาคมรูปแบบอื่น เช่น ทางถนน หรือทางอากาศ เป็นหลัก ไม่มีการเสด็จโดยขบวนรถไฟมากเหมือนอย่างในอดีต แต่สถานีนี้ยังคงมีโอกาสใช้งานสนองพระราชกรณียกิจหลายครั้ง เช่น
- การเสด็จพระดำเนินของสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ไปทรงเปิดอุทยานประวัติศาสตร์เมืองสิงห์ จังหวัดกาญจนบุรี เมื่อวันที่ 3 เมษายน พ.ศ. 2530 และไปทรงเปิดห้องสมุดประชาชนเฉลิมราชกุมารี ที่หลังสถานีรถไฟท่าเรือ อำเภอท่าเรือ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เมื่อวันที่ 16 เมษายน พ.ศ. 2535
- การเสด็จพระราชดำเนินของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว พร้อมด้วย สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง และพระบรมวงศานุวงศ์ ไปทรงประกอบพระราชพิธีบวงสรวงสังเวยสมเด็จพระมหากษัตริย์ในอดีต ในพระราชพิธีรัชมังคลาภิเษก ที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เมื่อวันที่ 5 กรกฎาคม พ.ศ. 2531[3]
- เมื่อวันที่ 16 ตุลาคม พ.ศ. 2558 สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จโดยรถไฟพระที่นั่งขบวนพิเศษ 945 ออกจากสถานีรถไฟจิตรลดา เวลา 11.30 น.ทรงนำคณะกรรมการรางวัลนานาชาติ มูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล ไปทัศนศึกษาที่ จ.กาญจนบุรี ได้แก่ อุทยานประวัติศาสตร์ปราสาทเมืองสิงห์, สะพานข้ามแม่น้ำแคว, สุสานทหารสัมพันธมิตร,ศูนย์สงเคราะห์คนชราเฉลิมราชกุมารี, ศูนย์วัฒนธรรมจังหวัดกาญจนบุรี, โรงพยาบาลพหลพลพยุหเสนา, พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติบ้านเก่า และอุทยานแห่งชาติไทรโยค ในระหว่างวันที่ 16 - 18 ตุลาคม พ.ศ. 2558
สำหรับพระราชอาคันตุกะที่ได้รับการต้อนรับที่สถานีรถไฟจิตรลดา เช่น สมเด็จพระนโรดม สีหนุแห่งราชอาณาจักรกัมพูชา, สมเด็จพระเจ้าเฟรดดริคที่ 9 แห่งราชอาณาจักรเดนมาร์ก และ ซูการ์โน ประธานาธิบดีประเทศอินโดนีเซีย เมื่อวันที่ 15 ธันวาคม พ.ศ. 2487, 12 มกราคม พ.ศ. 2502 และ 16 เมษายน พ.ศ. 2504 ตามลำดับ ซึ่งทั้งสามครั้งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว(รัชกาลที่ 9) เสด็จพระราชดำเนินต้อนรับพระราชอาคันตุกะด้วยพระองค์เอง
อ้างอิง[แก้]
- ↑ "คำถวายชัยมงคล สำหรับเมืองนครลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา.
- ↑ 2.0 2.1 การอนุรักษ์และพัฒนาอาคารสถานีรถไฟในฐานะมรดกทางประวัติศาสตร์และสถาปัตยกรรมของไทย (2014). "อาคารสถานีรถไฟหลวงสวนจิตรลดา" (PDF). rotfaithai.com. สืบค้นเมื่อ 2021-11-27.
{{cite web}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์) - ↑ พระราชพิธีรัชมังคลาภิเษก เก็บถาวร 2007-09-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน จาก พระราชพิธีในรัชกาลปัจจุบัน หนังสือสารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนฯ ฉบับกาญจนาภิเษก
