สหภาพเคมีบริสุทธิ์และเคมีประยุกต์ระหว่างประเทศ
 | |
| ชื่อย่อ | ไอยูแพ็ก, ยูแพ็ก |
|---|---|
| คําขวัญ | Advancing Chemistry Worldwide |
| ก่อตั้ง | 1919 |
| ประเภท | องค์การนอกภาครัฐระหว่างประเทศ, องค์กรกำหนดมาตรฐาน |
| สํานักงานใหญ่ | รีเซิร์ชไทรแองเกิลพาร์ก นอร์ทแคโรไลนา สหรัฐ |
ภูมิภาคที่รับผิดชอบ | ทั่วโลก |
สมาชิก | สภาวิทยาศาสตร์ระหว่างประเทศ |
ภาษาทางการ | อังกฤษ |
ประธาน |  ฆาบิเอร์ การ์ซิอา-มาร์ติเนซ[1] |
เลขาธิการ |  ริชาร์ด ฮาตส์ฮอร์น |
| เว็บไซต์ | iupac |
สหภาพเคมีบริสุทธิ์และเคมีประยุกต์ระหว่างประเทศ (อังกฤษ: International Union of Pure and Applied Chemistry) หรือ ไอยูแพ็ก (IUPAC, /ˈaɪjuːpæk, ˈjuː-/) เป็นสหพันธ์ระหว่างประเทศซึ่งประกอบด้วยองค์กรที่เป็นตัวแทนของนักเคมีในแต่ละประเทศ สหภาพฯ เป็นสมาชิกของสภาสหภาพวิทยาศาสตร์ระหว่างประเทศ (ICSU)[2] มีสำนักงานใหญ่ตั้งอยู่ในซือริช ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ สำนักงานบริหาร หรือที่รู้จักกันในชื่อ "สำนักเลขาธิการไอยูแพ็ก" ตั้งอยู่ที่อุทยานสามเหลี่ยมวิจัย รัฐนอร์ทแคโรไลนา สหรัฐอเมริกา สำนักงานบริหารแห่งนี้นำโดยผู้อำนวยการบริหารของ IUPAC[3]
ไอยูแพ็กก่อตั้งขึ้นในปี ค.ศ. 1919 ให้ทำหน้าที่สืบต่อจากสภาเคมีประยุกต์ระหว่างประเทศเพื่อการพัฒนาวิชาเคมี สมาชิกของสหภาพฯ ซึ่งได้แก่ National Adhering Organization อาจเป็นสมาคมเคมีประจำประเทศ สถาบันวิทยาศาสตร์ประจำประเทศ หรือองค์การอื่นที่เป็นตัวแทนของนักเคมีก็ได้ ระบบการเรียกชื่อสารเคมีของ IUPAC ได้รับการยอมรับจากนักวิชาการทั่วโลกในการพัฒนามาตรฐานสำหรับการตั้งชื่อธาตุเคมีและสารประกอบ นับตั้งแต่ก่อตั้งขึ้นมา ไอยูแพ็กได้มีคณะกรรมการหลายชุดซึ่งมีความรับผิดชอบแตกต่างกัน[4] คณะกรรมการเหล่านี้ต่างทำงานในหลายโครงการซึ่งรวมไปถึงการวางมาตรฐานระบบการตั้งชื่อ[5] ค้นหาวิธีในการนำเคมีมาสู่โลก[6] และตีพิมพ์ผลงานต่าง ๆ
ไอยูแพ็กเป็นที่รู้จักกันดีที่สุดในผลงานด้านการวางมาตรฐานระบบการตั้งชื่อในวิชาเคมีและวิทยาศาสตร์สาขาอื่น แต่ไอยูแพ็กยังได้มีผลงานตีพิมพ์ในหลายสาขา ทั้งในด้านเคมี ชีววิทยาและฟิสิกส์ ผลงานที่สำคัญของไอยูแพ็กในสาขาเหล่านี้รวมไปถึงการวางมาตรฐานชื่อรหัสลำดับเบสนิวคลีโอไทด์[7]
ระบบการเรียกชื่อสารเคมี[แก้]
คณะกรรมการไอยูแพ็กมีประวัติยาวนานในการตั้งชื่ออย่างเป็นทางการของสารประกอบอินทรีย์และอนินทรีย์ ระบบการตั้งชื่อได้ถูกพัฒนาขึ้นเพื่อที่ว่าสารประกอบใด ๆ จะสามารถเรียกชื่อได้ภายใต้กฎมาตรฐานเดียวกันเพื่อหลีกเลี่ยงชื่อซ้ำกัน ผลงานตีพิมพ์แรก ซึ่งเป็นข้อมูลจากสภาเคมีประยุกต์ระหว่างประเทศ ว่าด้วยระบบการเรียกชื่อสารประกอบอินทรีย์ของไอยูแพ็กสามารถพบได้ตั้งแต่ช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20 ในหนังสือ A Guide to IUPAC Nomenclature of Organic Compounds
ระบบการเรียกชื่อสารอินทรีย์[แก้]
ระบบการเรียกชื่อสารอินทรีย์ของไอยูแพ็กนั้นแบ่งออกเป็นสามส่วนหลัก ได้แก่ หมู่แทนที่ ความยาวโซ่คาร์บอนและชื่อเคมีลงท้าย[8] หมู่แทนที่หมายถึงหมู่ฟังก์ชันใด ๆ ที่เกาะเข้ากับโซ่คาร์บอนหลัก โซ่คาร์บอนหลักเป็นโซ่ที่ประกอบด้วยคาร์บอนเกาะกันเป็นแถวที่ยาวที่สุดที่เป็นไปได้ ส่วนชื่อเคมีลงท้ายเป็นการระบุว่าโมเลกุลของสารนั้นเป็นประเภทใด ยกตัวอย่างเช่น ชื่อลงท้าย "เอน" หมายความว่า ในโซ่คาร์บอนนั้นเกาะกันด้วยพันธะเดี่ยวทั้งหมด เช่นใน "เฮกเซน" (C6H14)[9]
อีกตัวอย่างหนึ่งของระบบการเรียกชื่อสารอินทรีย์ของไอยูแพ็กคือ ไซโคลเฮกซานอล
- ชื่อหมู่แทนที่สำหรับสารประกอบรูปวง คือ "ไซโคล"
- ตัวบ่งชี้ว่าในโซ่คาร์บอนมีคาร์บอนอยู่หกอะตอม คือ "เฮกซ"
- ชื่อเคมีลงท้ายสำหรับโซ่คาร์บอนที่เกาะกันด้วยพันธะเดี่ยวทั้งหมด คือ "เ-น"
- ชื่อเคมีลงท้ายสำหรับแอลกอฮอล์ คือ "-อล"
ชื่อเคมีลงท้ายทั้งสองเมื่อประกอบกันแล้วได้เป็น "-านอล" ซึ่งหมายถึงโซ่คาร์บอนที่เกาะกันด้วยพันธะเดี่ยวทั้งหมดและมีแอลกอฮอล์มาเกาะโซ่คาร์บอนนั้นด้วย[8][9][10]
ระบบการเรียกชื่อสารอนินทรีย์[แก้]
ระบบการเรียกชื่อสารอนินทรีย์พื้นฐานของไอยูแพ็กนั้นมีสองส่วนหลัก คือ ไอออนบวกและไอออนลบ ไอออนบวกเป็นชื่อสำหรับไอออนที่มีประจุบวกและไอออนลบเป็นชื่อสำหรับไอออนที่มีประจุลบ
ตัวอย่างของระบบการเรียกชื่อสารอนินทรีย์ของไอยูแพ็กคือ โพแทสเซียมคลอไรด์ ซึ่งโพแทสเซียมเป็นชื่อไอออนบวก และคลอไรด์เป็นไอออนลบ[8]
อ้างอิง[แก้]
- ↑ "Our Leadership". IUPAC. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 15 June 2018. สืบค้นเมื่อ 27 January 2022.
- ↑ "IUPAC National Adhering Organizations". Iupac.org. 2011-06-02. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-06-04. สืบค้นเมื่อ 2011-06-08.
- ↑ "IUPAC Council Agenda Book 2009" (PDF). IUPAC. 2009. สืบค้นเมื่อ 2010-04-17.
- ↑ IUPAC Committees list retrieved 15 April 2010
- ↑ Interdivisional Committee on Terminology web page เก็บถาวร 2010-10-09 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน retrieved 15 April 2010
- ↑ Chemdrawn เก็บถาวร 2008-07-06 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน retrieved 15 April 2010
- ↑ Fennel, R.W. (1994). History of IUPAC, 1919-1987. Blackwell Science. ISBN 0-86542-8786(94).
{{cite book}}: ตรวจสอบค่า|isbn=: ตัวอักษรไม่ถูกต้อง (help) - ↑ 8.0 8.1 8.2 Brown, Theodore L. (2006). Chemistry The Central Science Tenth Edition. Pearson Books. ISBN 0-13-109686-9.
{{cite book}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์|coauthors=ถูกละเว้น แนะนำ (|author=) (help) - ↑ 9.0 9.1 Klein, David R. (2008). Organic Chemistry I As a Second Language: Translating the Basic Concepts Second Edition. John Wiley & Sons Inc. ISBN 978-0470-12929-6. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ
<ref>ไม่สมเหตุสมผล มีนิยามชื่อ "Organic Chemistry I As a Second Language: Translating the Basic Concepts" หลายครั้งด้วยเนื้อหาต่างกัน - ↑ "Gold Book web page". Old.iupac.org. 2006-10-19. สืบค้นเมื่อ 2011-06-08.