รัฐเคาะลีฟะฮ์อับบาซียะฮ์

รัฐเคาะลีฟะฮ์อับบาซียะฮ์ الخلافة العباسية al-Khilāfah al-‘Abbāsīyyah
ค.ศ. 750–ค.ศ. 1258
รัฐเคาะลีฟะฮ์อับบาซียะฮ์ (เขียว) เมื่อมีอาณาเขตมากที่สุดราวปี ค.ศ. 850
สถานะ	รัฐเคาะลีฟะฮ์
เมืองหลวง	แบกแดด
ภาษาทั่วไป	อาหรับ (ทางการ), ภาษาอราเมอิค, อาร์เมเนียน, เบอร์เบอร์, จอร์เจีย, กรีก, ฮิบรู, เปอร์เชียกลาง, เตอร์กิค,เคิร์ด
ศาสนา	ซุนนีย์
การปกครอง	รัฐเคาะลีฟะฮ์
อาเมียร์ อัล-มูมินิน¹
• ค.ศ. 721–754	อัส-ซัฟฟาห์
• ค.ศ. 786–809	ฮารัน อัล-ราชิด
• ค.ศ. 1261–1262	อัล-มุสตันเซียร์
• ค.ศ. 1242–1258	อัล-มุสตาซิม
ประวัติศาสตร์
• ก่อตั้ง	ค.ศ. 750
• สิ้นสุด	ค.ศ. 1258
พื้นที่
–	10,000,000 ตารางกิโลเมตร (3,900,000 ตารางไมล์)
ประชากร
• –	50000000
สกุลเงิน	ดินาร์อับบาซียะฮ์
ก่อนหน้า ถัดไป รัฐเคาะลีฟะฮ์อุมัยยะห์ รัฐเคาะลีฟะฮ์ฟาติมียะห์ รัฐเคาะลีฟะฮ์ข่านอิล
¹ อาเมียร์ อัล-มูมินิน (أمير المؤمنين), เคาะลีฟะฮ์ (خليفة)

ประวัติศาสตร์อิหร่านแผ่นดินใหญ่
กษัตริย์แห่งเปอร์เชีย
ก่อนยุคใหม่
ก่อน อิสลาม ก่อนคริสต์ศักราช ก่อนประวัติศาสตร์ วัฒนธรรมก่อนเอลาไมท์ 3200–2800 จักรวรรดิเอลาไมท์ 2800–550 แหล่งโบราณคดีบัคเตรีย-มาร์เกียนา 2200–1700 ราชอาณาจักรมานไน ศตวรรษที่ 10-7 จักรวรรดิมีเดีย 728–550 จักรวรรดิอคีเมนียะห์ 550–330 จักรวรรดิซิลูซิด 330–150 ราชอาณาจักรกรีก-บัคเตรีย 250-125 จักรวรรดิพาร์เธีย 248–ค.ศ.  224 หลังคริสต์ศักราช จักรวรรดิกุษาณะ 30–275 จักรวรรดิซาสซานิยะห์ 224–651 จักรวรรดิเฮพธาไลท์ 425–557 เฮพธาไลท์-กุษาณะ 565–670
หลัง อิสลาม อาณาจักรกาหลิป 637–651 จักรวรรดิอุมัยยะฮ์ 661–750 จักรวรรดิอับบาซียะฮ์ 750–1258 จักรวรรดิทาฮิริยะห์ 821–873 ราชวงศ์อาลาวิยะห์ 864–928 จักรวรรดิซัฟฟาริยะห์ 861–1003 จักรวรรดิซามานิยะห์ 819–999 จักรวรรดิไซยาริยะห์ 928–1043 จักรวรรดิไบอิยะห์ 934–1055 จักรวรรดิกาสนาวิยะห์ 975–1187 จักรวรรดิกอร์ 1149–1212 จักรวรรดิเซลจุค 1037–1194 จักรวรรดิควาเรซเมีย 1077–1231 ราชวงศ์คาร์ติยะห์ 1231-1389 จักรวรรดิข่านอิล 1256–1353 ราชวงศ์มุซาฟฟาริยะห์ 1314–1393 ราชวงศ์จุพานิยะห์ 1337–1357 ราชวงศ์จาไลยิริยะห์ 1339–1432 ราชวงศ์เตมือร์ 1370–1506 คารา โคยันลู เตอร์โคมันส์ 1407–1468 อัค โคยันลู เตอร์โคมันส์ 1378–1508 จักรวรรดิซาฟาวิยะห์ 1501–1722* จักรวรรดิโมกุล 1526–1857 ราชวงศ์โฮทาคิ 1722–1738 จักรวรรดิอาฟชาริยะห์ 1736–1750 * หรือ 1736
ยุคใหม่ สสซ = สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียต
อัฟกานิสถาน จักรวรรดิดุรรานี 1747–1823 เอมิเรตอัฟกานิสถาน 1823–1929 อิทธิพลของบริติชและรัสเซีย 1826–1919 อิสรภาพและสงครามกลางเมือง 1919–1929 สมัยปกครองของมุฮัมมัดเมดไซ 1929–1973 สาธารณรัฐอัฟกานิสถาน 1973–1978 สาธารณรัฐประชาธิปไตยอัฟกานิสถาน 1978–1992 ประวัติศาสตร์อัฟกานิสถานสมัยปัจจุบัน ตั้งแต่ 1992 ลำดับเหตุการณ์
อาเซอร์ไบจาน อาณาจักรข่านแห่งคอเคซัส 1722–1828 ภายใต้การปกครองของรัสเซีย 1828–1917 สาธารณรัฐประชาธิปไตย 1918–1920 สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียต 1920–1991 สาธารณรัฐอาเซอร์ไบจาน ตั้งแต่ 1991
ตุรกี รัฐสุลต่านรูม 1077–1308 จักรวรรดิออตโตมัน 1299–1923 สาธารณรัฐตุรกี ตั้งแต่ 1923
อิหร่าน ราชวงศ์ซานด์ 1750–1794 ราชวงศ์กอญัร 1781–1925 ราชวงศ์ปาห์ลาวี 1925–1979 การปฏิวัติอิหร่าน 1979 รัฐบาลชั่วคราว 1979 สาธารณรัฐอิสลามอิหร่าน ตั้งแต่ 1979
อิรัก อีรักออตโตมัน 1632–1919 กษัตริย์ฮาชิไมท์ 1920–1958 การปฏิวัติและสาธารณรัฐ 1958–2003 สาธารณรัฐอิรัก ตั้งแต่ 2004
ทาจิกิสถาน เอมิเรตบูคารา 1785–1920 สาธารณรัฐประชาชนโซเวียตบุฮารา / อุซเบก 1920–1929 สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตอิสระทาจิก 1929 สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตทาจิก 1929–1991 สาธารณรัฐทาจิกิสถาน ตั้งแต่ 1991
อุซเบกิสถาน เอมิเรตบูคารา 1785–1920 สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตอุซเบก 1924–1991 อิสรภาพ 1991 สาธารณรัฐอุซเบกิสถาน ตั้งแต่ 1991

รัฐเคาะลีฟะฮ์อับบาซียะฮ์(อาหรับ: الخلافة العباسية: al-Khilāfah al-‘Abbāsīyyah) เป็นราชวงศ์เคาะลีฟะฮ์ราชวงศ์ที่สามของรัฐอิสลาม ที่มีเมืองหลวงที่แบกแดดหลังจากที่โค่นราชวงศ์อุมัยยะฮ์ออกจากบริเวณต่าง ๆ ยกเว้นอัล-อันดะลุส (Al-Andalus)

รัฐเคาะลีฟะฮ์อับบาซียะห์ก่อตั้งโดยผู้ที่สืบเชื้อสายมาจากอับบาส อิบน์ อับดุลมุฏฏอลิบ (العباس بن عبد المطلب‎ – Abbas ibn Abd al-Muttalib) ลุงคนเล็กของมุฮัมมัด โดยก่อตั้งขึ้นในฮาร์รานในปี ค.ศ. 750 และย้ายเมืองหลวงจากฮาร์รานไปแบกแดดในปี ค.ศ. 762 รัฐเคาะลีฟะฮ์นี้รุ่งเรืองอยู่ราวสองร้อยปีแต่ก็มาเสื่อมโทรมลงเมื่ออำนาจของตุรกีแข็งแกร่งขึ้น ภายใน 150 ปีทีแผ่ขยายอำนาจไปทั่วเปอร์เชีย รัฐเคาะลีฟะฮ์อับบาซียะห์ก็สูญเสียอำนาจให้แก่ราชวงศ์ท้องถิ่น ในปี ค.ศ. 1258