อำเภอเมืองนครปฐม

หน้าถูกกึ่งป้องกัน
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

อำเภอเมืองนครปฐม
การถอดเสียงอักษรโรมัน
 • อักษรโรมันAmphoe Mueang Nakhon Pathom
ที่ว่าการอำเภอเมืองนครปฐม
ที่ว่าการอำเภอเมืองนครปฐม
แผนที่จังหวัดนครปฐม เน้นอำเภอเมืองนครปฐม
แผนที่จังหวัดนครปฐม เน้นอำเภอเมืองนครปฐม
พิกัด: 13°49′11″N 100°3′57″E / 13.81972°N 100.06583°E / 13.81972; 100.06583
ประเทศ ไทย
จังหวัดนครปฐม
พื้นที่
 • ทั้งหมด417.44 ตร.กม. (161.17 ตร.ไมล์)
ประชากร
 (2564)
 • ทั้งหมด278,988 คน
 • ความหนาแน่น668.33 คน/ตร.กม. (1,731.0 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์ 73000
รหัสภูมิศาสตร์7301
ที่ตั้งที่ว่าการที่ว่าการอำเภอเมืองนครปฐม
เลขที่ 30 ถนนเทศา ตำบลพระปฐมเจดีย์ อำเภอเมืองนครปฐม จังหวัดนครปฐม 73000
สารานุกรมประเทศไทย ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

อำเภอเมืองนครปฐม เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดนครปฐม

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอเมืองนครปฐมมีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียง ดังนี้

ประวัติ

นครปฐมเป็นพื้นที่อู่อารยธรรมสำคัญที่มีประวัติความเป็นมายาวนานในแผ่นดินสุวรรณภูมิ จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์กล่าวว่า เมืองนครปฐมแต่เดิมนั้นตั้งอยู่ริมทะเล เป็นเมืองเก่าแก่ มีความเจริญรุ่งเรืองมานับตั้งแต่สมัยสุวรรณภูมิ และเป็นราชธานีสำคัญในสมัยทวารวดี ในยุคนั้นนครปฐมเป็นแหล่งเผยแพร่อารยธรรมจากประเทศอินเดีย ซึ่งรวมทั้งพุทธศาสนา จึงเป็นศูนย์กลางของความเจริญ มีชนชาติต่างๆ อพยพเข้ามาตั้งถิ่นฐานอยู่เป็นจำนวนมาก

ต่อมาได้เกิดความแห้งแล้งขึ้นในเมืองนครปฐม เพราะกระแสน้ำที่ไหลผ่านตัวเมืองเปลี่ยนเส้นทาง ประชาชนจึงอพยพไปตั้งหลักแหล่งอยู่ริมน้ำ และสร้างเมืองใหม่ขึ้นชื่อ “เมืองนครไชยศรี” หรือ “ศรีวิชัย” นครปฐมจึงกลายเป็นเมืองร้างมาเป็นเวลาหลายร้อยปี จนกระทั่งพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ขณะที่ทรงยังผนวชได้ธุดงค์ไปพบพระปฐมเจดีย์ และทรงเห็นว่าเป็นเจดีย์องค์ใหญ่ไม่มีที่ใดเทียบเท่า ครั้นเมื่อได้ครองราชย์ จึงโปรดฯ ให้ก่อเจดีย์แบบลังกาครอบองค์เดิมไว้ โดยให้ชื่อว่า “พระปฐมเจดีย์” ทรงปฏิสังขรณ์สิ่งต่างๆ ในบริเวณองค์พระปฐมเจดีย์ให้มีสภาพดี และโปรดฯ ให้ขุดคลองเจดีย์บูชาเพื่อให้การเสด็จมานมัสการสะดวกขึ้น

ต่อมาในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้เริ่มก่อสร้างทางรถไฟสายใต้ผ่านเมืองนครปฐม ซึ่งขณะนั้นยังเป็นป่ารก พระองค์จึงโปรดฯ ให้ย้ายเมืองจากตำบลท่านา อำเภอเมืองนครไชยศรี มาตั้งที่องค์พระปฐมเจดีย์เหมือนเช่นครั้งสมัยโบราณ และเปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอพระปฐมเจดีย์ ให้เป็น อำเภอเมืองนครปฐม[1] เนื่องจากเป็นเมืองศูนย์กลางของจังหวัดนครปฐม และลดฐานะอำเภอเมืองนครไชยศรีลงเป็นอำเภอนครไชยศรีจนปัจจุบัน

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองท้องที่

อำเภอเมืองนครปฐมแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 25 ตำบล 217 หมู่บ้าน ได้แก่

ลำดับ อักษรไทย อักษรโรมัน จำนวนหมู่บ้าน จำนวนประชากร
(ธันวาคม 2565)[2]
1. พระปฐมเจดีย์ Phra Pathom Chedi
26,445
2. บางแขม Bang Khaem
10
12,816
3. พระประโทน Phra Prathon
9
11,155
4. ธรรมศาลา Thammasala
7
12,447
5. ตาก้อง Ta Kong
10
6,873
6. มาบแค Map Khae
11
8,678
7. สนามจันทร์ Sanam Chan
6
13,921
8. ดอนยายหอม Don Yai Hom
9
11,458
9. ถนนขาด Thanon Khat
6
7,985
10. บ่อพลับ Bo Phlap
8
15,697
11. นครปฐม Nakhon Pathom
10
21,681
12. วังตะกู Wang Taku
8
6,325
13. หนองปากโลง Nong Pak Long
10
9,281
14. สามควายเผือก Sam Khwai Phueak
6
11,687
15. ทุ่งน้อย Thung Noi
7
5,847
16. หนองดินแดง Nong Din Daeng
8
8,603
17. วังเย็น Wang Yen
6
3,158
18. โพรงมะเดื่อ Phrong Maduea
17
17,057
19. ลำพยา Lam Phaya
9
13,256
20. สระกะเทียม Sa Kathiam
14
7,134
21. สวนป่าน Suan Pan
6
3,471
22. ห้วยจรเข้ Huai Chorakhe
7
12,585
23. ทัพหลวง Thap Luang
14
10,728
24. หนองงูเหลือม Nong Ngu Lueam
11
10,401
25. บ้านยาง Ban Yang
11
9,144

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอเมืองนครปฐมประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 28 แห่ง ได้แก่

  • เทศบาลนครนครปฐม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพระปฐมเจดีย์ทั้งตำบล และบางส่วนของตำบลบางแขม ตำบลพระประโทน ตำบลสนามจันทร์ ตำบลบ่อพลับ ตำบลนครปฐม ตำบลหนองปากโลง ตำบลลำพยา และตำบลห้วยจรเข้
  • เทศบาลเมืองนครปฐม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนครปฐม (เขตองค์การบริหารส่วนตำบลนครปฐมเดิม)
  • เทศบาลเมืองสามควายเผือก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสามควายเผือกทั้งตำบล
  • เทศบาลตำบลดอนยายหอม ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลดอนยายหอม
  • เทศบาลตำบลธรรมศาลา ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลธรรมศาลา
  • เทศบาลตำบลโพรงมะเดื่อ ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลหนองดินแดงและตำบลโพรงมะเดื่อ
  • เทศบาลตำบลบ่อพลับ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ่อพลับ (นอกเขตเทศบาลนครนครปฐม)
  • เทศบาลตำบลมาบแค ครอบคลุมพื้นที่ตำบลมาบแคทั้งตำบล
  • เทศบาลตำบลตาก้อง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลตาก้องทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลบางแขม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางแขม (นอกเขตเทศบาลนครนครปฐม)
  • องค์การบริหารส่วนตำบลพระประโทน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพระประโทน (นอกเขตเทศบาลนครนครปฐม)
  • องค์การบริหารส่วนตำบลธรรมศาลา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลธรรมศาลา (นอกเขตเทศบาลตำบลธรรมศาลา)
  • องค์การบริหารส่วนตำบลสนามจันทร์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสนามจันทร์ (นอกเขตเทศบาลนครนครปฐม)
  • องค์การบริหารส่วนตำบลดอนยายหอม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดอนยายหอม (นอกเขตเทศบาลตำบลดอนยายหอม)
  • องค์การบริหารส่วนตำบลถนนขาด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลถนนขาดทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลวังตะกู ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังตะกูทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลหนองปากโลง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองปากโลง (นอกเขตเทศบาลนครนครปฐม)
  • องค์การบริหารส่วนตำบลทุ่งน้อย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทุ่งน้อยทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลหนองดินแดง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองดินแดง (นอกเขตเทศบาลตำบลโพรงมะเดื่อ)
  • องค์การบริหารส่วนตำบลวังเย็น ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังเย็นทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลโพรงมะเดื่อ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโพรงมะเดื่อ (นอกเขตเทศบาลตำบลโพรงมะเดื่อ)
  • องค์การบริหารส่วนตำบลลำพยา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลลำพยา (นอกเขตเทศบาลนครนครปฐม)
  • องค์การบริหารส่วนตำบลสระกะเทียม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสระกะเทียมทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลสวนป่าน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสวนป่านทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยจรเข้ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลห้วยจรเข้ (นอกเขตเทศบาลนครนครปฐม)
  • องค์การบริหารส่วนตำบลทัพหลวง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทัพหลวงทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลหนองงูเหลือม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองงูเหลือมทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านยาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านยางทั้งตำบล

ภาพ

อ้างอิง

  1. "ประกาศเปลี่ยนชื่ออำเภอพระปฐมและอำเภอเมืองนครไชยศรี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 30 (0 ก): 378. วันที่ 23 พฤศจิกายน พ.ศ. 2456
  2. "ระบบสารสนเทศเพื่อการบริหาร". stat.bora.dopa.go.th.