นิมิต (กรรมฐาน)
| ส่วนหนึ่งของชุดบทความ |
| ศาสนาพุทธ |
|---|
 |
นิมิต หมายถึงเครื่องหมายในเวลาทำกรรมฐาน คือเครื่องหมายสำหรับให้จิตกำหนดจับเป็นอารมณ์แล้วพิจารณาจนติดตาติดใจ
ประเภทของนิมิต
[แก้]นิมิต มี 3 อย่าง คือ
- บริกรรมนิมิต คือเครื่องหมายสำหรับกำหนดเป็นอารมณ์สำหรับบริกรรม เช่นอนุสสติ กสิณ อสุภะ
- อุคหนิมิต คือเครื่องหมายที่กำหนด ได้แก่อารมณ์ที่เจนตาเจนใจ หลังจากทีได้เพ่งพิจารณาบริกรรมนิมิตเช่นเพ่งกสิณแล้ว แม้หลับตาอยู่ก็สามารถเห็นนิมิตนั้นได้ชัดเจนเหมือนลืมตาเห็น เรียกว่า "นิมิตติดตา" ก็มี
- ปฏิภาคนิมิต คือเครื่องหมายเทียบเคียงหรืออารมณ์เทียบเคียง เกิดจากอุคหนิมิตที่เจนตาเจนใจจนใสบริสุทธิ์ และสามารถย่อหรือขยายส่วนแห่งนิมิตนั้นได้ตามต้องการ
อ้างอิง
[แก้]- พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช) ป.ธ. ๙ ราชบัณฑิต. พจนานุกรมเพื่อการศึกษาพุทธศาสน์ ชุด คำวัด. กรุงเทพฯ : วัดราชโอรสาราม, พ.ศ. 2548.