อำเภอคำเขื่อนแก้ว

อำเภอคำเขื่อนแก้ว
เมืองโบราณ ธารสองสาย ไก่รสเด็ด เมล็ดข้าวหอม
ข้อมูลทั่วไป
อักษรไทย	อำเภอคำเขื่อนแก้ว
อักษรโรมัน	Amphoe Kham Khuean Kaeo
จังหวัด	ยโสธร
ข้อมูลสถิติ
พื้นที่	538.25 ตร.กม.
ประชากร	66,818 คน (พ.ศ. 2560)
ความหนาแน่น	124.13 คน/ตร.กม.
รหัสทางภูมิศาสตร์	3504
รหัสไปรษณีย์	35110, 35180 (เฉพาะตำบลนาคำ ดงแคนใหญ่ นาแก และแคนน้อย)
ที่ว่าการอำเภอ
ที่ตั้ง	ที่ว่าการอำเภอคำเขื่อนแก้ว (ถนนแจ้งสนิท) ตำบลลุมพุก อำเภอคำเขื่อนแก้ว จังหวัดยโสธร 35110
พิกัด	15°39′11″N 104°18′32″E
โทรศัพท์	0 4579 1182
โทรสาร	0 4579 1015, 0 4579 1224
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

คำเขื่อนแก้ว เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดยโสธร ตั้งอยู่ทางตะวันออกของจังหวัด ห่างจากตัวจังหวัด 23 กิโลเมตร เป็นเมืองใหญ่อันดับ 3 รองจากอำเภอเมืองยโสธร และอำเภอเลิงนกทา อีกทั้งยังตั้งอยู่ในเส้นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 23 (ถนนแจ้งสนิท) ตัดกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2083 จึงเป็นชุมทางคมนาคมขนส่งที่สำคัญ คือ เส้นทางเชื่อมไปยังจังหวัดอุบลราชธานี (คำเขื่อนแก้ว-เขื่องใน-อุบลราชธานี) และเส้นทางเชื่อมไปยังจังหวัดศรีสะเกษ (คำเขื่อนแก้ว-มหาชนะชัย-ราษีไศล-อุทุมพรพิสัย-ศรีสะเกษ)

ประวัติ

อำเภอคำเขื่อนแก้ว เดิมชื่อ บ้านลุมพุก ขึ้นแขวงเมืองยโสธร บริเวณอุบลราชธานี ในปี พ.ศ. 2451 ได้ลดฐานะเมืองยโสธรลงเป็นอำเภอ แบ่งออกเป็น 2 อำเภอคือ บริเวณเมืองยโสธรเดิมให้เป็นอำเภอปจิมยะโสธร และบริเวณบ้านลุมพุกตั้งขึ้นเป็นอำเภออุทัยยะโสธรขึ้นกับจังหวัดอุบลราชธานี โดยมีเจ้าเหลี่ยม ณ จำปาศักดิ์ เป็นนายอำเภอคนแรก

ต่อมาในปี พ.ศ. 2515 กระทรวงมหาดไทยได้จัดตั้งจังหวัดยโสธรขึ้น โดยแยกออกมาจากจังหวัดอุบลราชธานี และได้รวมเอาอำเภอคำเขื่อนแก้วมาขึ้นกับจังหวัดยโสธรตั้งแต่บัดนั้น ครั้งหนึ่งอำเภอคำเขื่อนแก้วเคยกลับมาใช้ชื่อว่า อำเภอลุมพุก และประชาชนทั่วไปก็มักใช้เรียกอำเภอคำเขื่อนแก้วว่าอำเภอลุมพุกตลอดมา

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอคำเขื่อนแก้วตั้งอยู่ทางตอนกลาง ค่อนไปทางใต้ของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอป่าติ้ว
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอหัวตะพาน (จังหวัดอำนาจเจริญ)
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอเขื่องใน (จังหวัดอุบลราชธานี) และอำเภอมหาชนะชัย
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอพนมไพร (จังหวัดร้อยเอ็ด) และอำเภอเมืองยโสธร

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอคำเขื่อนแก้วแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 13 ตำบล 114 หมู่บ้าน ได้แก่

1.

ลุมพุก

(Lumphuk)

8.

กู่จาน

(Ku Chan)

2.

ย่อ

(Yo)

9.

นาแก

(Na Kae)

3.

สงเปือย

(Song Pueai)

10.

กุดกุง

(Kud Kung)

4.

โพนทัน

(Phon Than)

11.

เหล่าไฮ

(Lao Hai)

5.

ทุ่งมน

(Thung Mon)

12.

แคนน้อย

(Khaen Noi)

6.

นาคำ

(Na Kham)

13.

ดงเจริญ

(Dong Charoen)

7.

ดงแคนใหญ่

(Dong Khaen Yai)

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอคำเขื่อนแก้วประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 14 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลคำเขื่อนแก้ว ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลลุมพุก
• เทศบาลตำบลดงแคนใหญ่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดงแคนใหญ่ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลลุมพุก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลลุมพุก (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลคำเขื่อนแก้ว)
• องค์การบริหารส่วนตำบลย่อ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลย่อทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลสงเปือย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสงเปือยทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลโพนทัน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโพนทันทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลทุ่งมน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทุ่งมนทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลนาคำ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาคำทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลกู่จาน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกู่จานทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลนาแก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาแกทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลกุดกุง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกุดกุงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเหล่าไฮ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเหล่าไฮทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลแคนน้อย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแคนน้อยทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลดงเจริญ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดงเจริญทั้งตำบล

สถานศึกษา

• โรงเรียนคำเขื่อนแก้วชนูปถัมภ์
• โรงเรียนกู่จานวิทยาคม
• โรงเรียนโพนทันเจริญวิทย์
• โรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวร
• โรงเรียนราชประชานุเคราะห์ 28 จังหวัดยโสธร

สถานที่ท่องเที่ยว

• พระธาตุกู่จาน
• ดงเมืองเตย
• โบราณสถานกู่บ้านงิ้ว
• เจดีย์สังเวชนียสถาน วัดบ้านสงเปือย