จักรพรรดินีโคจุง

จักรพรรดินีโคจุง
พระอิสริยยศ	จักรพรรดินีพันปีหลวง
ราชวงศ์	ญี่ปุ่น
ข้อมูลส่วนพระองค์
พระราชสมภพ	6 มีนาคม พ.ศ. 2446 จังหวัดโตเกียว จักรวรรดิญี่ปุ่น
สวรรคต	16 มิถุนายน พ.ศ. 2543 (97 ปี) โตเกียว ประเทศญี่ปุ่น
พระราชบิดา	เจ้าชายคุนิโยะชิ เจ้าชายคุนิ
พระราชมารดา	ชิกะโกะ ชิมะซุ
พระราชสวามี	จักรพรรดิโชวะ (2467–2532)
พระราชบุตร	ชิเงะโกะ ฮิงะชิกุนิ เจ้าหญิงซะชิโกะ คะซุโกะ ทะกะสึกะซะ อะสึโกะ อิเกะดะ จักรพรรดิอะกิฮิโตะ เจ้าชายมะซะฮิโตะ ทะกะโกะ ชิมะซุ

จักรพรรดินีโคจุง (ญี่ปุ่น: 香淳皇后 kōjun kōgō; 6 มีนาคม พ.ศ. 2446 – 16 มิถุนายน พ.ศ. 2543) พระนามเดิม เจ้าหญิงนะงะโกะแห่งคุนิ (ญี่ปุ่น: 良子女王 Nagako Joō) เป็นพระจักรพรรดินีอัครมเหสีในจักรพรรดิโชวะ และเป็นพระราชมารดาในสมเด็จพระจักรพรรดิอะกิฮิโตะ ถือเป็นจักรพรรดินีแห่งญี่ปุ่นที่ดำรงตำแหน่งยาวนานที่สุดในประวัติศาสตร์ญี่ปุ่น รวม 63 ปีเต็ม

พระองค์เป็นจักรพรรดินีพระองค์แรกของญี่ปุ่นที่ไม่ได้มาจากตระกูลฟุจิวะระ โดยทั้งจักรพรรดินีโชเก็งและจักรพรรดินีเทเมล้วนมาจากตระกูลฟุจิวะระทั้งสิ้น เมื่อจักรพรรดินีนะงะโกะเสด็จสวรรคต พระนางจึงได้รับการสถาปนาเป็น จักรพรรดินีโคจุง ซึ่งมีความหมายว่า ความบริสุทธิ์หอมหวาน

ขณะทรงพระเยาว์

ขณะยังทรงพระเยาว์

เจ้าหญิงนะงะโกะ ประสูติ ณ กรุงโตเกียวเมื่อวันที่ 6 มีนาคม ปีเมจิที่ 36 (ค.ศ.1903,พ.ศ. 2446) เป็นพระธิดาคนที่ 3 จาก 6 พระองค์ ในเจ้าชายคุนิโยะชิ เจ้าคุนิ กับ ท่านหญิงชิกะโกะ ชิมะสึ พระองค์มีพระเชษฐา 2 พระองค์ พระขนิษฐา 2 พระองค์ และพระอนุชา 1 พระองค์ โดยในช่วงที่พระนางประสูติ เป็นช่วงที่วัฒนธรรมจากตะวันตกไหลบ่าเข้ามาในญี่ปุ่น เจ้าคุนิ พระบิดา ยังทรงเลี้ยงดูเจ้าหญิงนะงะโกะตามจารีตดั้งเดิมมาโดยตลอด โดยพระบิดาของเจ้าหญิงนะงะโกะ สืบเชื้อสายมาจากราชสกุลฟุชิมิ ซึ่งไม่ได้มาจากตระกูลฟุจิวะระ (มีตระกูลย่อย ได้แก่ ตระกูลโคโนะเอะ, อิชิโจ, นิโจ, คะซะสึคะซะ และคุโจ) ส่วนพระมารดาสืบเชื้อสายมาจากไดเมียว ทำให้เจ้าหญิงนะงะโกะ เป็นพระจักรพรรดินีพระองค์แรก ที่ไม่ได้มาจากตระกูลฟุจิวะระ

หลังจากที่เจ้าหญิงนะงะโกะสำเร็จในระดับประถมศึกษา เจ้าหญิงทรงเข้าศึกษาต่อในโรงเรียนกะคุชูอิน (学習院) ซึ่งเป็นโรงเรียนของสตรีชั้นสูงของญี่ปุ่นในระดับนั้น มีสูงสุดถึงชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โดยเจ้าหญิงนะงะโกะได้เข้ารับการศึกษาร่วมกับเจ้าหญิงมะซะโกะ นะชิโมะโตะ ซึ่งเป็นพระญาติ (ต่อมาเจ้าหญิงมะซะโกะ นะชิโมะโตะ ได้รับการสถาปนาเป็น เจ้าหญิงบังจา มกุฎราชกุมารีแห่งเกาหลี)

ระหว่างที่เจ้าหญิงนะงะโกะทรงศึกษาในระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 มกุฎราชมารฮิโระฮิโตะ ได้เสด็จประทับรถม้ามายังโรงเรียนกะคุชูอิน เพื่อหาสตรีชั้นสูงที่มาจากราชสกุลเป็นพระคู่หมั้น ซึ่งในเวลานั้นเจ้าหญิงนะงะโกะ ถือเป็นสตรีที่ถือว่ามีพระสิริโฉมพระองค์หนึ่ง แม้พระองค์จะสวมฉลองพระองค์เป็นกิโนโม และกระโปรงฮากามะ ซึ่งเป็นกระโปรงจับจีบแบบญี่ปุ่น รวบพระเกศาด้วยริบบิ้นสีขาว และถุงพระบาทสีดำ เมื่อมกุฎราชกุมารฮิโระฮิโตะทอดพระเนตรเห็น และให้ความสนพระทัยเจ้าหญิงนะงะโกะ พระองค์ก็ตัดสินพระทัยที่จะเลือกมาเป็นพระคู่หมั้น ซึ่งก่อนหน้านี้มกุฎราชกุมารฮิโระฮิโตะเคยรู้จักคุ้นเคยกับเจ้าหญิงนะงะโกะมาก่อนในสมัยอนุบาล ในสมัยประถมทั้งสองพระองค์ก็เคยเสวยพระกระยาหารกลางวันด้วยกัน แม้ในสมัยมัธยมโรงเรียนกะคุชูอินจะแยกเป็นฝ่ายชาย และฝ่ายหญิงก็ตาม

ทรงหมั้น

พิธีหมั้นได้จัดขึ้นในเดือนมกราคม ค.ศ. 1919 เมื่อเจ้าหญิงนะงะโกะมีพระชนมายุ 14 พรรษา และศึกษาอยู่ในชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 หลังจากนั้นเจ้าหญิงนะงะโกะต้องพักการเรียน เพื่อเข้ารับการศึกษา และรับการอบรมในการเตรียมสำหรับการอบรมที่มี ได้แก่ เรื่องกิริยามารยาท การวางพระองค์ในตำแหน่งสมเด็จพระจักรพรรดินี รวมไปถึงการจัดการดูแลภายในพระราชวัง และเรียนรู้ศิลปะต่างๆ เช่น การเล่นโกโตะ ทรงเปียโน การเต้นรำ เล่นเทนนิส และการใช้ดาบญี่ปุ่น หรือนางินาตะ สำหรับด้านวิชาการก็มีในด้านภาษา เช่น ภาษาญี่ปุ่น ภาษาอังกฤษ ภาษาฝรั่งเศส คณิตศาสตร์ และวิชาการทหาร

ในระหว่างการอบรม ได้มีการตรวจพบว่า พระเชษฐาของพระองค์เป็นตาบอดสี ทำให้เกิดเสียงคัดค้านในหมู่พระราชวงศ์ และชนชั้นสูง ถึงกับมีการกราบทูลให้สมเด็จพระจักรพรรดิไทโช พระราชบิดาในมกุฎราชกุมารให้เปลี่ยนตัวพระคู่หมั้นเสียใหม่ ทำให้เจ้าหญิงนะงะโกะต้องได้รับการอบรมยาวนานเพิ่มอีกถึง 4 ปี ขณะที่พระองค์อื่นๆ อบรมเพียง 2 ปีเท่านั้น แต่สมเด็จพระจักรพรรดิไทโชหาได้ทรงเชื่อในคำกราบทูลเหล่านั้น รวมไปถึงสมเด็จพระจักรพรรดินีเทเม พระราชมารดาในมกุฎราชกุมาร ซึ่งมีความโปรดปรานในตัวของเจ้าหญิงนะงะโกะมาก ก็แสดงพระองค์ปกป้องพระคู่หมั้นของพระโอรสอย่างแข็งขัน จนเสียงคัดค้านจึงหมดสิ้นไป แต่อย่างไรก็ตามเจ้าหญิงนะงะโกะต้องใช้เวลาถึง 6 ปี สำหรับการเตรียมตัวเป็นสมเด็จพระจักรพรรดินี

จักรพรรดินีนะงะโกะ และพระราชสวามี

อภิเษกสมรส

ในที่สุด สำนักพระราชวังก็ประกาศกฎหมายเรื่องการอภิเษกสมรสระหว่างมกุฎราชกุมารฮิโระฮิโตะ กับเจ้าหญิงนะงะโกะ ซึ่งจะมีขึ้นในวันที่ 27 พฤศจิกายน ค.ศ. 1923 นับจากวันที่มีประกาศจากสำนักพระราชวังซึ่งมีขึ้นตั้งแต่วันที่ 10 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1921 และผ่านมาด้วยความเรียบร้อยมากว่าสองปี โดยเหลือเวลาเพียงสองเดือนก็จะถึงวันอภิเษกสมรส ขณะนั้นได้เกิดแผ่นดินไหวในแถบคันโต สร้างความเสียหายแก่ประชาชนชาวญี่ปุ่นเป็นอย่างมาก ทำให้ประชาชนไร้ที่อยู่อาศัยหลายล้านคน เพื่อเป็นการไว้อาลัยในเหตุการณ์ครั้งนี้ สำนักพระราชวังจึงได้เลื่อนกำหนดการอภิเษกสมรส เป็นวันที่ 26 มกราคม ค.ศ. 1924 หรืออีกประมาณหนึ่งเดือนเศษ ซึงการอภิเษกสมรสเป็นไปได้อย่างราบรื่น และมกุฎราชกุมารฮิโระฮิโตะได้ประกาศยกเลิกระบบนางห้ามที่อนุญาตให้ชนชั้นสูงมีพระสนมได้หลายคน โดยมกุฎราชกุมารได้ปลดปล่อยพระสนม 39 พระองค์ โดยที่จะมีพระมเหสีเพียงพระองค์เดียว และเจ้าหญิงนะงะโกะ ได้รับการสถาปนาเป็น มกุฎราชกุมารีนะงะโกะ

พระราชโอรส-ธิดา

สมเด็จพระจักรพรรดินีนะงะโกะ และเจ้าชายอะกิฮิโตะ พระราชโอรสพระองค์แรกของพระองค์

สมเด็จพระจักรพรรดินีนะงะโกะ ได้ทรงให้การประสูติกาลเจ้าหญิงหลายพระองค์ตลอดเวลากว่าสิบปี ในการครองคู่กับสมเด็จพระจักรพรรดิโชวะ ทำให้เกิดเสียงซุบซิบนินทาเกี่ยวกับการสืบทอดราชบัลลังก์ จนในปี พ.ศ. 2476 สมเด็จพระจักรพรรดินีนะงะโกะได้ให้พระประสูติกาลพระโอรสพระองค์แรกคือมกุฎราชกุมารอะกิฮิโตะ

• เจ้าหญิงชิเงะโกะ เจ้าเทะรุ (ญี่ปุ่น: 照宮成子 เทะรุโนะมิยะ ชิเงะโกะ) ประสูติเมื่อวันที่ 6 ธันวาคม พ.ศ. 2468 เสกสมรสกับเจ้าชายโมะริฮิโระแห่งฮิงะชิกุนิ ต่อมาพระสวามีของเจ้าหญิงชิเงโกะได้ถูกสหรัฐอเมริกาถอดพระยศเป็นสามัญชน เจ้าหญิงชิเงะโกะจึงเป็นนางชิเงะโกะ ฮิงะชิกุนิ (ญี่ปุ่น: 東久邇成子) มีโอรส-ธิดา 5 คน และสิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 23 กรกฎาคม พ.ศ. 2504
• เจ้าหญิงซะชิโกะ เจ้าฮิซะ (ญี่ปุ่น: 久宮祐子 ฮิซะ-โนะ-มิยะ ซะชิโกะ) ประสูติ 10 กันยายน พ.ศ. 2470 พระราชธิดาองค์ที่สอง โดยต่อมาอีก 4 เดือนหลังจากพระประสูติกาล พระธิดาองค์น้อยนี้ก็มีพระอาการพระโลหิตเป็นพิษ โดยต่อมา 2 เดือน เจ้าหญิงซะชิโกะจึงสิ้นพระชนม์อย่างสงบ เมื่อวันที่ 8 มีนาคม พ.ศ. 2471
• เจ้าหญิงคะซุโกะ เจ้าทะกะ (ญี่ปุ่น: 孝宮和子 ทะกะโนะมิยะ คะซุโกะ) ประสูติเมื่อวันที่ 30 กันยายน พ.ศ. 2472 ต่อมาเจ้าหญิงทากะได้เสกสมรสกับนายโทะชิมิชิ ทะคะสึตะซะ เจ้าทะกะจึงลาออกจากฐานันดรศักดิ์ และใช้พระนามเป็นนางคะซุโกะ ทะกะสึกะซะ และสิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 28 พฤษภาคม พ.ศ. 2532
• เจ้าหญิงอะสึโกะ เจ้าโยะริ (ญี่ปุ่น: 順宮厚子 โยะริโนะมิยะ อะสึโกะ) ประสูติ 7 มีนาคม พ.ศ. 2474 เจ้าโยะริได้เสกสมรสแล้วกับนายทะกะมะซะ อิเกะดะ เจ้าโยะริจึงลาออกจากฐานันดรศักดิ์ และใช้พระนามเป็น นางอะสึโกะ อิเกะดะ
• มกุฎราชกุมารอะกิฮิโตะ (ญี่ปุ่น: 継宮明仁 สึงุโนะมิยะ อะกิฮิโตะ) พระราชสมภพเมื่อวันที่ 23 ธันวาคม พ.ศ. 2476 ต่อมาพระองค์ได้เป็นสมเด็จพระจักรพรรดิแห่งญี่ปุ่นองค์ปัจจุบัน มีพระนามว่า สมเด็จพระจักรพรรดิอะกิฮิโตะ อภิเษกสมรสกับนางสาวโชดะ มิชิโกะ มีพระราชโอรส-ธิดา 3 พระองค์
• เจ้าชายมะซะฮิโตะ เจ้าโยะชิ (ญี่ปุ่น: 義宮正仁 โยะชิโนะมิยะ มะซะฮิโตะ) ประสูติเมื่อวันที่ 28 ธันวาคม พ.ศ. 2478 ปัจจุบันทรงพระยศเป็น เจ้าฮิตะชิ (ญี่ปุ่น: 常陸宮 ฮิตะชิ โนะ มิยะ) ปัจจุบันเสกสมรสกับนางสาวสึงะรุ ฮะนะโกะ แต่ไม่มีโอรส-ธิดาด้วยกัน
• เจ้าหญิงทะกะโกะ เจ้าซุงะ (ญี่ปุ่น: 清宮貴子 ซุงะโนะมิยะ ทะกะโกะ) ประสูติเมื่อวันที่ 2 มีนาคม พ.ศ. 2482 ต่อมาเจ้าหญิงซุงะได้เสกสมรสกับนายฮิซะนะงะ ชิมะสึ เจ้าซุงะจึงลาออกจากฐานันดรศักดิ์เป็น นางทะกะโกะ ชิมะสึ มีโอรส 1 คน

สมเด็จพระจักรพรรดินี

สมเด็จพระจักรพรรดิโชวะ และสมเด็จพระจักรพรรดินีนะงะโกะ ขณะเสด็จประพาสสหรัฐอเมริกาหลังสงครามโลกครั้งที่ 2

สมเด็จพระจักรพรรดินีเป็นพระจักรพรรดินีแห่งประเทศญี่ปุ่นพระองค์แรกที่เสด็จเยือนต่างประเทศ โดยได้เสด็จเยือนทวีปยุโรปเมื่อปี พ.ศ. 2514 เสด็จเยือนสหรัฐอเมริกาเมื่อปี พ.ศ. 2518

หลังจากสมเด็จพระจักรพรรดิโชวะเสด็จสวรรคตเมื่อวันที่ 7 มกราคม พ.ศ. 2532 พระองค์ทรงดำรงพระอิสริยยศเป็น สมเด็จพระจักรพรรดินีพันปีหลวง ในงานพระราชพิธีพระบรมศพของพระราชสวามี สมเด็จพระจักรพรรดินีก็มิได้เสด็จไป เนื่องด้วยพระสุขภาพที่ไม่เอื้ออำนวย และหลังจากการปรากฏพระองค์ครั้งสุดของสมเด็จพระจักรพรรดินีเมื่อปี พ.ศ. 2531 พระองค์ก็มิได้เสด็จปรากฏพระองค์ที่ไหนอีกเลย ขณะที่พระองค์ก็ดำรงพระยศพระพันปีหลวงได้ยาวนานที่สุดในประวัติศาสตร์ ทำลายสถิติของสมเด็จพระจักรรดินีคันชิซึ่งสิ้นพระชนม์เมื่อ 873 ปีที่แล้ว

สมเด็จพระจักรพรรดินีนะงะโกะ พระพันปีหลวง เสด็จสวรรคตเมื่อวันที่ 16 มิถุนายน พ.ศ. 2543 สิริพระชนมายุได้ 97 พรรษา หลังจากพระราชพิธีพระบรมศพ สมเด็จพระจักรพรรดิอะกิฮิโตะได้ทรงอัญเชิญพระศพไปที่ สวนฮะจิโอจิ กรุงโตเกียวเคียงข้างพระราชสวามีของพระองค์

หลังจากการสวรรคตของสมเด็จพระพันปีหลวง สมเด็จพระจักรพรรดิอะกิฮิโตะได้สถาปนาพระนามสมเด็จพระจักรพรรดินีนะงะโกะ พระพันปีหลวง ขึ้นเป็น สมเด็จพระจักรพรรดินีโคจุง โดยพระศพถูกเก็บไว้ที่สุสานหลวงมุซะชิโนะ โนะ ฮิงะชิ โนะ มิซะซะงิ ใกล้สุสานหลวงมุซาชิโนะของพระราชสวามี

พระอิสริยยศ

• พ.ศ. 2446 - 2469 เจ้าหญิงนะงะโกะ (นะงะโกะ โจ)
• พ.ศ. 2467 - 2469 มกุฎราชกุมารีแห่งญี่ปุ่น (โคไตชิ ชินโนฮิ)
• พ.ศ. 2469 - 2532 จักรพรรดินี (โคโง)
• พ.ศ. 2532 - 2543 จักรพรรดินีพันปีหลวง (โคไตโง)
• (พระนามหลังการสวรรคต) สมเด็จพระจักรพรรดินีโคจุง

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• เครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติคุณรุ่งเรืองยิ่งมหาจักรีบรมราชวงศ์ (ม.จ.ก.)
• เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.)

พระราชบุตร

พระนาม	ประสูติ	สิ้นพระชนม์	เสกสมรส		พระราชนัดดา
ชิเงะโกะ ฮิงะชิกุนิ	6 ธันวาคม พ.ศ. 2468	23 กรกฎาคม พ.ศ. 2504	10 ตุลาคม พ.ศ. 2486	โมะริฮิโระ ฮิงะชิกุนิ	โนะบุฮิโกะ ฮิงะชิกุนิ ฟุมิโกะ โอะมุระ โมะโตะฮิโระ มิบุ นะโอะฮิโกะ ฮิงะชิกุนิ ยูโกะ ฮิงะชิกุนิ
เจ้าหญิงซะชิโกะ เจ้าหญิงฮิซะ	10 กันยายน พ.ศ. 2470	8 มีนาคม พ.ศ. 2471
คะซุโกะ ทะกะสึกะซะ	30 กันยายน พ.ศ. 2472	28 พฤษภาคม พ.ศ. 2532	21 พฤษภาคม พ.ศ. 2493	โทะชิมิชิ ทะกะสึกะซะ
อะสึโกะ อิเกะดะ	7 มีนาคม พ.ศ. 2474		10 ตุลาคม พ.ศ. 2496	ทะกะมะซะ อิเกะดะ
จักรพรรดิอะกิฮิโตะ	23 ธันวาคม พ.ศ. 2476		10 เมษายน พ.ศ. 2502	มิชิโกะ โชดะ	มกุฎราชกุมารนะรุฮิโตะ เจ้าชายฟุมิฮิโตะ เจ้าชายอะกิชิโนะ ซะยะโกะ คุโระดะ
เจ้าชายมะซะฮิโตะ เจ้าชายฮิตะชิ	28 ธันวาคม พ.ศ. 2478		30 กันยายน พ.ศ. 2507	ฮะนะโกะ สึงะรุ
ทะกะโกะ ชิมะซุ	2 มีนาคม พ.ศ. 2482		3 มีนาคม พ.ศ. 2503	ฮิซะนะงะ ชิมะซุ	โยะชิฮิซะ ชิมะซุ

พงศาวลี

พงศาวลีของจักรพรรดินีโคจุง

16. เจ้าชายซะดะโยะชิ เจ้าชายฟุชิมิ               8. เจ้าชายคุนิเอะ เจ้าชายฟุชิมิ                       4. เจ้าชายอะซะฮิโกะ เจ้าชายคุนิ                             9. โนะบุโกะ โทะริอิโชะจิ                       2. เจ้าชายคุนิโยะชิ เจ้าชายคุนิ                                   10. โทะชิมะซุ อิซุมิเต                       5. มะกิโกะ อิซุมิ                             11. มะโกะ ยะโตะชิ                       1. จักรพรรดินีโคจุง                                         24. นะริโอะกิ ชิมะซุ               12. ฮิซะมิสึ ชิมะซุ                       25. ยุระ โอะกะดะ               6. ทะดะโยะชิ ชิมะซุ                             26. ทะดะกิมิ ชิมะซุ               13. เซ็นเฮียะกุชิ ชิมะซุ                       3. ชิกะโกะ ชิมะซุ                                   7. ซุมะโกะ ยะมะซะกิ

ดูเพิ่ม

• มานพ ถนอมศรี. ราชา-ราชินีที่โลกไม่ลืม. กรุงเทพฯ:ฐานบุ๊คส์, 2552. หน้า 351-365
• Connors, Leslie. (1987). The Emperor's Adviser: Saionji Kinmochi and Pre-war Japanese Politics. London: Routledge. 10-ISBN 0-709-93449-1; 13-ISBN 978-0-7099-3449-3
• Koyama, Itoko. (1958). Nagako, Empress of Japan (translation of Kogo sama). New York: J. Day Co. OCLC 1251689
• Large, Stephen S. (1992). Emperor Hirohito and Shōwa Japan: Political Biography. London: Routledge. 10-ISBN 0-415-03203-2; 13-ISBN 978-0-415-03203-2

แหล่งข้อมูลอื่น

• คุไนโจ สำนักพระราชวังญี่ปุ่น (อังกฤษ)
• BBC News: Japan mourns Empress Nagako
• BBC News: In pictures: Japan's imperial funeral
• Chicago Tribune: photo of Empress Nagako at White House during State Visit in 1975

ก่อนหน้า		จักรพรรดินีโคจุง		ถัดไป
ซะดะโกะ คุโจ		จักรพรรดินีแห่งญี่ปุ่น (พ.ศ. 2469–2532)		มิชิโกะ โชดะ
ซะดะโกะ คุโจ		พระพันปีหลวงแห่งญี่ปุ่น (พ.ศ. 2532–2543)		ไม่มี