อำเภอดงหลวง

อำเภอดงหลวง
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Dong Luang
อุทยานแห่งชาติภูผายล
คำขวัญ:  น้ำตกห้วยเลาแก่งโพธิ์ แหล่งวัฒนธรรมไทโซ่ คชสารไม้โบราณ พระอวตารประทับบาท งามพิลาสอ่างชะโนด โขดหินภูเขาไฟ ทรามวัยนอนสำราญ
แผนที่จังหวัดมุกดาหาร เน้นอำเภอดงหลวง
พิกัด: 16°48′54″N 104°32′18″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	มุกดาหาร
พื้นที่
• ทั้งหมด	1,076.2 ตร.กม. (415.5 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2565)
• ทั้งหมด	39,119 คน
• ความหนาแน่น	36.34 คน/ตร.กม. (94.1 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	49140
รหัสภูมิศาสตร์	4904
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอดงหลวง ถนนเปรมพัฒนา ตำบลดงหลวง อำเภอดงหลวง จังหวัดมุกดาหาร 49140
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ดงหลวง เป็นอำเภอในจังหวัดมุกดาหาร

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอดงหลวง มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอเต่างอย (จังหวัดสกลนคร) อำเภอนาแก (จังหวัดนครพนม)
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอธาตุพนม (จังหวัดนครพนม) และอำเภอเมืองมุกดาหาร
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอเมืองมุกดาหารและอำเภอคำชะอี
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอเขาวงและอำเภอนาคู (จังหวัดกาฬสินธุ์)

อุทยานแห่งชาติภูผายล

ประวัติ

พื้นที่อำเภอดงหลวงเดิมอยู่ในเขตของเมืองมุกดาหาร โอนไปขึ้นกับอำเภอนาแกในปี พ.ศ. 2450 จึงมีฐานะเป็นตำบลในอำเภอนาแก จังหวัดนครพนม โดยมีชาวผู้ไทยเป็นส่วนใหญ่กระจายอยู่ใน 13 หมู่บ้าน คือ บ้านก้านเหลืองดง บ้านหนองแคน บ้านหนองบัว บ้านหนองหนาว บ้านชะโนด บ้านกกตูม บ้านนาโคกกุง บ้านขัวสูง บ้านแก่งนาง บ้านกกกอก บ้านส้านแว้ บ้านคำผักกูด และบ้านนาหินกอง ต่อมาในปี พ.ศ. 2519 ทางราชการพิจารณาสภาพพื้นที่ทางด้านใต้ของอำเภอนาแกห่างไกลคมนาคม เจ้าหน้าที่ของรัฐออกตรวจตราและเยี่ยมเยียนราษฎรไม่ทั่วถึง พื้นที่ด้านใต้ 3 ตำบลมีพื้นที่มากกว่า 1,071.1 ตารางกิโลเมตรซึ่งมีพื้นที่มากกว่าสังกัดอำเภอเดิม ปี พ.ศ. 2520 จึงแยกตำบลดงหลวง ตำบลกกตูม และตำบลหนองบัว ของอำเภอนาแก ตั้งขึ้นเป็นกิ่งอำเภอ 1 แห่ง เรียกว่า กิ่งอำเภอดงหลวง ตามประกาศกระทรวงมหาดไทยลงวันที่ 3 มีนาคม พ.ศ. 2520 โดยมีผลบังคับตั้งแต่วันที่ 1 เมษายน ปีเดียวกัน

รวมทั้งปี พ.ศ. 2523 ได้ตั้งตำบลหนองแคน โดยแยก 11 หมู่บ้านออกจากตำบลดงหลวง ก่อนที่ปี พ.ศ. 2524 เขตหมู่ 7 บ้านมะนาว ตำบลคำพี้ ของอำเภอนาแกได้แจ้งแก่ทางราชการว่าไปติดต่อราชการกับกิ่งอำเภอดงหลวงซึ่งมีระยะทางเพียง 36 กิโลเมตร สะดวกกว่าไปติดต่อกับอำเภอนาแกที่มีระยะทางถึง 56 กิโลเมตร จึงแยกพื้นที่หมู่ 7 บ้านมะนาว ของตำบลคำพี้ อำเภอนาแก มาขึ้นกับตำบลหนองแคน กิ่งอำเภอดงหลวง ในปี พ.ศ. 2525 รัฐบาลได้ออกพระราชบัญญัติจัดตั้งจังหวัดมุกดาหาร ยกฐานะอำเภอมุกดาหารเป็นจังหวัด รวมกับอำเภอคำชะอี อำเภอดอนตาล อำเภอนิคมคำสร้อย กิ่งอำเภอดงหลวง และกิ่งอำเภอหว้านใหญ่ ตั้งแต่วันที่ 27 กันยายน พ.ศ. 2525 โดยการโอนกิ่งอำเภอดงหลวง อำเภอนาแก จังหวัดนครพนม มาขึ้นกับอำเภอเมืองมุกดาหารแทน

กิ่งอำเภอดงหลวงได้ดำเนินการจัดตั้งตำบลเพิ่ม โดยในปี พ.ศ. 2526 ได้แยก 7 หมู่บ้านของตำบลหนองบัว ตั้งเป็น ตำบลชะโนดน้อย เนื่องจากหลักเกณฑ์การจัดตั้งอำเภอต้องมีตำบลไม่น้อยกว่า 5 ตำบล ก่อนที่จะยกฐานะขึ้นเป็น อำเภอดงหลวง พร้อมกับอำเภอลานกระบือ จังหวัดกำแพงเพชร อำเภอบัวเชด จังหวัดสุรินทร์ อำเภอทรายมูล จังหวัดยโสธร และอำเภอแม่เมาะ จังหวัดลำปาง โดยพระราชกฤษฎีกาเมื่อวันที่ 16 กรกฎาคม พ.ศ. 2527 และตั้งตำบลลำดับที่ 6 ของทางอำเภอ โดยแยก 8 หมู่บ้านในเขตตำบลหนองแคน ตั้งเป็น ตำบลพังแดง ในปี พ.ศ. 2527 จนถึงปัจจุบัน

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอดงหลวงแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 6 ตำบล 60 หมู่บ้าน ได้แก่

1.	ดงหลวง		(Dong Luang)		12 หมู่บ้าน
2.	หนองบัว		(Nong Bua)		8 หมู่บ้าน
3.	กกตูม		(Kok Tum)		16 หมู่บ้าน
4.	หนองแคน		(Nong Khaen)		7 หมู่บ้าน
5.	ชะโนดน้อย		(Chanot Noi)		9 หมู่บ้าน
6.	พังแดง		(Phang Daeng)		8 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอดงหลวงประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 6 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลดงหลวง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดงหลวงทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลหนองแคน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองแคนทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลกกตูม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกกตูมทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองบัว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองบัวทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลชะโนดน้อย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลชะโนดน้อยทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลพังแดง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพังแดงทั้งตำบล