ทางด่วนในประเทศไทย

ทางด่วนในประเทศไทย เป็นถนนที่เก็บค่าผ่านทาง มีการควบคุมจุดเข้าออกของรถยนต์ แบ่งออกเป็นทางหลวงพิเศษระหว่างเมืองที่กำกับดูแลโดยกรมทางหลวง และทางพิเศษที่กำกับดูแลโดยการทางพิเศษแห่งประเทศไทย ดำเนินงานโดยบริษัททางด่วนและรถไฟฟ้ากรุงเทพ เปิดให้บริการครั้งแรกในปี พ.ศ. 2524 ปัจจุบันทางด่วนที่เปิดใช้งานมีทั้งหมด 10 เส้นทาง เป็นทางพิเศษ 7 เส้นทาง ทางหลวงพิเศษ 2 เส้นทาง นอกจากนี้ยังมี ทางยกระดับอุตราภิมุข เป็นทางหลวงที่มีลักษณะเป็นทางด่วน โดยบางช่วงเป็นทางหลวงแผ่นดิน บางช่วงเป็นทางหลวงสัมปทาน ซึ่งอยู่ในความรับผิดชอบของกรมทางหลวง และ บริษัท ทางยกระดับดอนเมือง จำกัด ตามลำดับ

ประเภท

ทางหลวงพิเศษระหว่างเมือง

บทความหลัก: ทางหลวงพิเศษระหว่างเมืองในประเทศไทย

ป้ายบอกหมายเลขทางหลวงพิเศษระหว่างเมือง

ทางหลวงพิเศษระหว่างเมือง (อังกฤษ: intercity motorway) หรือเรียกสั้น ๆ ว่า ทางหลวงพิเศษ คือ ทางหลวงที่จัดหรือทำไว้เพื่อให้การจราจรผ่านได้ตลอดรวดเร็วเป็นพิเศษเป็นโครงข่ายทั่วประเทศ ตามที่รัฐมนตรีประกาศกำหนดและได้ลงทะเบียนไว้เป็นทางหลวงพิเศษโดยกรมทางหลวง เป็นผู้ดำเนินการก่อสร้าง, ขยาย, บูรณะ และบำรุงรักษา รวมทั้งควบคุมให้มีการเข้าออกได้เฉพาะ โดยทางเสริมที่เป็นส่วนหนึ่งของทางหลวงพิเศษตามที่กรมทางหลวงจัดทำขึ้นไว้เท่านั้น อธิบดีกรมทางหลวงเป็นผู้จัดให้ลงทะเบียนไว้ ณ กรมทางหลวง

ทางพิเศษ

ป้ายแสดงทางพิเศษ

แผนที่แสดงส่วนต่าง ๆ ของระบบทางพิเศษในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล

ด่านเก็บค่าผ่านทางพิเศษ

ทางพิเศษ (อังกฤษ: expressway) สร้างขึ้นเพื่อแก้ปัญหาจราจรติดขัดในตัวเมือง โดยปัจจุบันมีแค่ในกรุงเทพมหานครและปริมณฑล รวมทั้งจังหวัดใกล้เคียง ส่วนใหญ่ออกแบบเป็นทางยกระดับ ระบบทางพิเศษนั้นมีความแตกต่างจากระบบทางหลวงพิเศษในประเทศไทย โดยทางพิเศษมีการดำเนินการภายใต้การกำกับดูแลของการทางพิเศษแห่งประเทศไทย เปิดให้บริการครั้งแรกในปี พ.ศ. 2524 ปัจจุบันทางพิเศษที่เปิดใช้งานมีทั้งหมด 8 เส้นทาง

รายชื่อทางด่วนที่เปิดให้บริการ

รายชื่อทางด่วนที่เปิดให้บริการในประเทศไทย

ชื่อทางการ	ชื่ออื่น	ระยะทาง	ผู้ดำเนินงาน
ทางพิเศษ
ทางพิเศษเฉลิมมหานคร	ระบบทางด่วนขั้นที่ 1	27.1 กิโลเมตร (16.8 ไมล์)	การทางพิเศษแห่งประเทศไทย
ทางพิเศษศรีรัช	ระบบทางด่วนขั้นที่ 2	38.4 กิโลเมตร (23.9 ไมล์)	การทางพิเศษแห่งประเทศไทย บมจ. ทางด่วนและรถไฟฟ้ากรุงเทพ
ทางพิเศษฉลองรัช	ทางด่วนสายรามอินทรา–อาจณรงค์ ทางด่วนสายรามอินทรา–วงแหวนรอบนอก	28.2 กิโลเมตร (17.5 ไมล์)	การทางพิเศษแห่งประเทศไทย
ทางพิเศษบูรพาวิถี	ทางด่วนสายบางนา–ชลบุรี (สายบางนา-บางพลี-บางปะกง)	55.0 กิโลเมตร (34.2 ไมล์)	การทางพิเศษแห่งประเทศไทย
ทางพิเศษอุดรรัถยา	ทางด่วนสายบางปะอิน–ปากเกร็ด (สายแจ้งวัฒนะ–บางพูน–บางไทร)	32.0 กิโลเมตร (19.9 ไมล์)	การทางพิเศษแห่งประเทศไทย บมจ. ทางด่วนและรถไฟฟ้ากรุงเทพ บจ. ทางด่วนกรุงเทพเหนือ
ทางพิเศษสาย S1	ระบบทางด่วนขั้นที่ 3 สายใต้ ตอน S1 ทางด่วนอาจณรงค์–บางนา	4.1 กิโลเมตร (2.5 ไมล์)	การทางพิเศษแห่งประเทศไทย
ทางพิเศษกาญจนาภิเษก	ทางด่วนสายบางพลี–สุขสวัสดิ์ ถนนกาญจนาภิเษกด้านใต้	34.0 กิโลเมตร (21.1 ไมล์)	การทางพิเศษแห่งประเทศไทย กรมทางหลวง
ทางพิเศษประจิมรัถยา	ทางด่วนสายศรีรัช–วงแหวน ทางด่วนหมอชิต–วงแหวน	16.7 กิโลเมตร (10.4 ไมล์)	บมจ. ทางด่วนและรถไฟฟ้ากรุงเทพ
ทางหลวงพิเศษระหว่างเมือง
ทางหลวงพิเศษหมายเลข 7	มอเตอร์เวย์กรุงเทพฯ−ชลบุรี–พัทยา–มาบตาพุด	149.3 กิโลเมตร (92.8 ไมล์)	กรมทางหลวง
ทางหลวงพิเศษหมายเลข 9	ถนนกาญจนาภิเษกด้านตะวันออก–ตะวันตก	147.0 กิโลเมตร (91.3 ไมล์)	กรมทางหลวง
ทางด่วนอื่น ๆ
ทางยกระดับอุตราภิมุข	ดอนเมืองโทลล์เวย์	28.2 กิโลเมตร (17.5 ไมล์)	บจ. ทางยกระดับดอนเมือง
รวมระยะทาง		560 กิโลเมตร (350 ไมล์)

โครงการในอนาคต

โครงการทางด่วนในอนาคต

ระบบ	ช่วง	ระยะทาง	สถานะ
			อีไอเอ	ครม.	ประมูล	ทำสัญญา
ทางหลวงพิเศษหมายเลข 6	บางปะอิน-นครราชสีมา	196 กิโลเมตร (122 ไมล์)	สำเร็จ	สำเร็จ	สำเร็จ	สำเร็จ
ทางหลวงพิเศษหมายเลข 81	บางใหญ่-กาญจนบุรี	98 กิโลเมตร (61 ไมล์)	สำเร็จ	สำเร็จ	สำเร็จ	สำเร็จ
ทางหลวงพิเศษหมายเลข 5	รังสิต-นครสวรรค์	198 กิโลเมตร (123 ไมล์)	สำเร็จ
ทางหลวงพิเศษหมายเลข 8	นครปฐม-ชะอำ	115 กิโลเมตร (71 ไมล์)	สำเร็จ
ทางพิเศษสายพระราม 3-ดาวคะนอง-วงแหวนรอบนอกตะวันตก	-	18.7 กิโลเมตร (11.6 ไมล์)	สำเร็จ	สำเร็จ	สำเร็จ	สำเร็จ
ทางยกระดับช่วงศรีนครินทร์-ท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ	ศรีนครินทร์-ท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ-ลาดกระบัง	18.5 กิโลเมตร (11.5 ไมล์)	สำเร็จ
ทางพิเศษอุดรรัถยา	อุดรรัถยา-พระนครศรีอยุธยา	42 กิโลเมตร (26 ไมล์)	สำเร็จ
ทางพิเศษฉลองรัช	ฉลองรัช-นครนายก-สระบุรี	104.7 กิโลเมตร (65.1 ไมล์)	สำเร็จ
ทางพิเศษกะทู้-ป่าตอง	-	3.98 กิโลเมตร (2.47 ไมล์)	สำเร็จ	สำเร็จ	ยังไม่ได้ข้อสรุป
ระบบทางด่วนขั้นที่ 3 สายเหนือ	N1 N2 N3 และ East-West Corridor ด้านตะวันออก	ยังไม่ได้ข้อสรุป	อยู่ในพิพาทช่วง N1 และ N3 โดยจะมีแผนก่อสร้างช่วง N2 ควบ East-West Corridor แทน
ทางหลวงพิเศษเชียงใหม่-เชียงราย	-	184 กิโลเมตร (114 ไมล์)	อาจจะมีการยกเลิกโครงการ
ทางพิเศษบูรพาวิถี	บูรพาวิถี–พัทยา	68 กิโลเมตร (42 ไมล์)	ยังไม่ได้ข้อสรุป
ทางหลวงพิเศษหมายเลข 91 (ด้านตะวันตก)	ถนนพระราม 2-ทางหลวงพิเศษหมายเลข 81		อยู่ระหว่างการศึกษา
ทางหลวงพิเศษหมายเลข 91 (ด้านตะวันออก)	ถนนรังสิต-นครนายก-ถนนเทพรัตน		อยู่ระหว่างการศึกษา
ทางหลวงพิเศษหมายเลข 82	ทางแยกต่างระดับบางขุนเทียน-บ้านแพ้ว	24.7 กิโลเมตร (15.3 ไมล์)	สำเร็จ	สำเร็จ	สำเร็จ	สำเร็จ
	บ้านแพ้ว-ทางแยกต่างระดับปากท่อ		อยู่ระหว่างการศึกษา

ดูเพิ่ม

• ทางพิเศษ
• การทางพิเศษแห่งประเทศไทย
• ทางหลวงในประเทศไทย

แหล่งข้อมูลอื่น

• การทางพิเศษแห่งประเทศไทย