ท้าวทรงกันดาล (หุ่น)

ท้าวทรงกันดาล (หุ่น)
คุณ; ท้าวทรงกันดาล (หุ่น); ท.จ.ว.
เกิด	พ.ศ. 2383
เสียชีวิต	16 มีนาคม พ.ศ. 2466 (นับแบบปัจจุบันเป็น พ.ศ. 2467)
คู่สมรส	พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
บุตร	พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสมมตอมรพันธุ์

ท้าวทรงกันดาล นามเดิมว่า หุ่น (พ.ศ. 2383^[1] — 16 มีนาคม พ.ศ. 2467) เป็นบาทบริจาริกาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ให้ประสูติการพระราชโอรสพระองค์เดียวคือพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสมมตอมรพันธุ์ ต้นราชสกุลสวัสดิกุล ณ อยุธยา^[2]

ประวัติ[แก้]

วังกรมพระสมมตอมรพันธุ์ สถานที่ถึงแก่อสัญกรรม

ท้าวทรงกันดาล มีนามเดิมว่า หุ่น เกิดเมื่อปี พ.ศ. 2383^[1] บ้างว่าเกิดในปี พ.ศ. 2385^[3] ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ไม่ปรากฏนามบิดามารดาแต่อย่างใด ทราบแต่เพียงว่าท่านเป็นหลานสาวของเจ้าจอมเถ้าแก่ท่านหนึ่ง^[1]^[2] ต่อมาได้ถวายตัวเป็นบาทบริจาริกาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระราชโอรสเพียงพระองค์เดียวคือพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสมมตอมรพันธุ์

ต่อมารัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้สถาปนาท่านขึ้นเป็น ท้าวทรงกันดาล ดำรงตำแหน่งเป็นผู้บังคับบัญชาในพระคลัง^[2]

ท้าวทรงกันดาลป่วยเป็นโรคชรา ถึงแก่อสัญกรรม ณ วังกรมพระสมมตอมรพันธุ์ เมื่อวันอาทิตย์ที่ 16 มีนาคม พ.ศ. 2466 (นับแบบปัจจุบันเป็น พ.ศ. 2467) เวลา 01.05 น. สิริอายุ 83 ปี พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นราชศักดิ์สโมสร เสด็จแทนพระองค์ในการพระราชทานน้ำหลวงอาบศพ เจ้าพนักงานเชิญศพลงลองใน ตั้งบนแท่น 2 ชั้นในท้องพระโรง ประกอบโกศแปดเหลี่ยม แวดล้อมด้วยฉัตรเบญจา 7 กรมหมื่นราชศักดิ์สโมสรทรงทอดผ้าไตรบังสุกุล พระพิธีธรรมสวดเพระอภิธรรมมีกำหนด 15 วัน^[4] พระราชทานเพลิงศพในปี พ.ศ. 2468^[2]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์[แก้]

พ.ศ. 2454 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายใน)^[5]
พ.ศ. 2447 : เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 4 ชั้นที่ 4 (ม.ป.ร.4)^[6]
พ.ศ. 2454 : เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 5 ชั้นที่ 2 (จ.ป.ร.2)^[7]
พ.ศ. 2454 : เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 3 (ว.ป.ร.3)^[8]

อ้างอิง[แก้]

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 กรมศิลปากร. สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ (2554). ราชสกุลวงศ์ (PDF). กรุงเทพฯ: สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. p. 67. สืบค้นเมื่อ 2014-10-08. {{cite book}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |year= (help)
↑ ^2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 ส.พลายน้อย. พระบรมราชินีและเจ้าจอมมารดาแห่งราชสำนักสยาม. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ:ฐานบุ๊คส์. 2554, หน้า 311
↑ กัลยา เกื้อตระกูล. พระอัครมเหสี พระบรมราชินี พระชายานารี เจ้าจอมมารดา และเจ้าจอม ในรัชกาลที่ ๑-๗ กรุงเทพฯ : ยิปซี. 2552, หน้า 129
↑ "ข่าวอสัญญกรรม" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 40 (0 ง): 1516–1517. 23 มีนาคม 2466. สืบค้นเมื่อ 8 มีนาคม 2562. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= (help)
↑ "พระราชพิธีฉัตรมงคล แลถวายบังคมพระบรมรูป" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 28 (0ง): 1767. 12 พฤศจิกายน พ.ศ. 2454. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2015-10-02. สืบค้นเมื่อ 2017-04-28. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= (help)
↑ "พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ ฝ่ายใน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 21 (32): 570. 6 พฤศจิกายน พ.ศ. 2447. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2015-10-02. สืบค้นเมื่อ 2012-12-21. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= (help)
↑ "พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ ๕ ฝ่ายใน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 28 (0ง): 1887. 21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2454. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= (help)
↑ "พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลปัตยุบันฝ่ายใน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 28 (0ง): 80. 16 เมษายน พ.ศ. 2454. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= (help)

บทความเกี่ยวกับชีวประวัตินี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

[ราชสกุลวงศ์-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 กรมศิลปากร. สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ (2554). ราชสกุลวงศ์ (PDF). กรุงเทพฯ: สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. p. 67. สืบค้นเมื่อ 2014-10-08. {{cite book}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |year= (help)

[พลายน้อย-2] 2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 ส.พลายน้อย. พระบรมราชินีและเจ้าจอมมารดาแห่งราชสำนักสยาม. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ:ฐานบุ๊คส์. 2554, หน้า 311

[3] กัลยา เกื้อตระกูล. พระอัครมเหสี พระบรมราชินี พระชายานารี เจ้าจอมมารดา และเจ้าจอม ในรัชกาลที่ ๑-๗ กรุงเทพฯ : ยิปซี. 2552, หน้า 129

[4] "ข่าวอสัญญกรรม" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 40 (0 ง): 1516–1517. 23 มีนาคม 2466. สืบค้นเมื่อ 8 มีนาคม 2562. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= (help)

[5] "พระราชพิธีฉัตรมงคล แลถวายบังคมพระบรมรูป" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 28 (0ง): 1767. 12 พฤศจิกายน พ.ศ. 2454. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2015-10-02. สืบค้นเมื่อ 2017-04-28. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= (help)

[6] "พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ ฝ่ายใน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 21 (32): 570. 6 พฤศจิกายน พ.ศ. 2447. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2015-10-02. สืบค้นเมื่อ 2012-12-21. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= (help)

[7] "พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ ๕ ฝ่ายใน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 28 (0ง): 1887. 21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2454. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= (help)

[8] "พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลปัตยุบันฝ่ายใน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 28 (0ง): 80. 16 เมษายน พ.ศ. 2454. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= (help)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]