เทศบาลนครบริหารโดยตรงของประเทศจีน
บทความนี้ยังต้องการเพิ่มแหล่งอ้างอิงเพื่อพิสูจน์ความถูกต้อง คุณสามารถพัฒนาบทความนี้ได้โดยเพิ่มแหล่งอ้างอิงตามสมควร เนื้อหาที่ขาดแหล่งอ้างอิงอาจถูกลบออก |
เทศบาลนคร[1] 直辖市 Zhíxiáshì | |
---|---|
![]() | |
หมวดหมู่ | เขตการปกครองระดับที่หนึ่ง รัฐเดี่ยว |
ที่ตั้ง | สาธารณรัฐประชาชนจีน |
จำนวน | 4 แห่ง (ตามภาพด้านบน: #1 ปักกิ่ง; #2 เทียนจิน; #3 ฉงชิ่ง; #4 เซี่ยงไฮ้) |
ประชากร | 12,938,224 คน (เทียนจิน) 28,846,170 คน (ฉงชิ่ง) 21.7 ล้านคน (ค.ศ. 2016) (ปักกิ่ง) 24.15 ล้านคน (ค.ศ. 2016) (เซี่ยงไฮ้) |
พื้นที่ | 6,341 km2 (2,448.1 sq mi) (เซี่ยงไฮ้) – 82,400 km2 (31,816 sq mi) (ฉงชิ่ง) |
หน่วยการปกครอง | เขต, เทศมณฑล, เทศมณฑลปกครองตนเอง |
เทศบาลนคร (จีนตัวย่อ: 直辖市; จีนตัวเต็ม: 直轄市; พินอิน: zhíxiáshì) หรือเรียกอย่างเป็นทางการว่า เทศบาลนครภายใต้การบริหารโดยตรงของรัฐบาลกลาง เป็นระดับสูงสุดของการจำแนกประเภทของนครที่ใช้ในสาธารณรัฐประชาชนจีน นครเหล่านี้มีระดับเทียบเท่ากับมณฑล และเป็นเขตการปกครองประเภทหนึ่งในบรรดาเขตการปกครองระดับที่หนึ่งของประเทศจีน
เทศบาลนครของจีนเป็น "นคร" (จีน: 市; พินอิน: shì) ที่มีอำนาจ "ระดับมณฑล" (จีน: 省级; พินอิน: shěngjí) ภายใต้เขตอำนาจเดียวกัน กล่าวคือ เทศบาลนครของจีนเป็นทั้งนครและมณฑลพร้อมกันในตัวมันเอง
เทศบาลนครของจีนมักไม่ใช่ "นคร" ตามความหมายของมันตามปกติ (กล่าวคือ ไม่ได้เป็นเมืองที่มีพื้นที่ต่อเนื่องขนาดใหญ่) แต่เป็นการประกอบเขตการปกครองหลายแห่งเข้าด้วยกัน ได้แก่ พื้นที่เมืองที่เป็นใจกลาง (ซึ่งคือเมืองในความเป็นจริง มักมีชื่อเดียวกันกับชื่อของเทศบาลนคร) และพื้นที่ชนบทขนาดใหญ่กว่าที่ล้อมรอบใจกลางเมือง ซึ่งประกอบไปด้วยเมืองขนาดเล็ก (เขตและแขวง) และหมู่บ้านหลายแห่ง เทศบาลนครของจีนที่ใหญ่ที่สุดมีพื้นที่ห่างไหลกว่า 100 กิโลเมตร (62 ไมล์) เพื่อที่จะแยกความแตกต่างของเทศบาลนครออกจากพื้นที่เมืองจริง ๆ จะใช้คำว่า "พื้นที่เมือง" (จีน: 市区)
ประวัติ[แก้]
เทศบาลนครเริ่มแรกมี 11 แห่ง ได้แก่ หนานจิง เซี่ยงไฮ้ ปักกิ่ง เทียนจิน ชิงเต่า ฉงชิ่ง ซีอาน กว่างโจว ฮั่นโข่ว (ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของอู่ฮั่น) เสิ่นหยาง และฮาร์บิน ในสมัยที่รัฐบาลสาธารณรัฐจีนปกครองประเทศจีน เทศบาลนครเหล่านี้จัดตั้งขึ้นในปี ค.ศ. 1927 ซึ่งจัดตั้งขึ้นไม่นานนับจากที่เมืองเหล่านี้ถูกจัดตั้งให้เป็น "นคร" ในช่วงทศวรรษ 1920 นอกจากนี้ ต้าเหลียนก็เป็นเทศบาลนครอีกแห่งหนึ่งเช่นกัน แต่เป็นเพียงในนาม เพราะอยู่ภายใต้การควบคุมของญี่ปุ่น เทศบาลนครดังกล่าวข้างต้นในตอนแรกเรียกว่า เทศบาลพิเศษ/นครพิเศษ (特别市; 特別市; tèbiéshì) แต่ต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็น เทศบาลนครในความควบคุมของยฺวั่น (院辖市; 院轄市; yuànxiáshì) และเปลี่ยนเป็น เทศบาลนครบริหารโดยตรง (直辖市; 直轄市; zhíxiáshì) ดังเช่นปัจจุบัน
หลังจากก่อตั้งสาธารณรัฐประชาชนจีนในปี ค.ศ. 1949 มีการยกฐานะอานชาน เปิ่นซี และฝู่ชุ่น ให้เป็นเทศบาลนคร ในขณะที่ชิงเต่า ต้าเหลียน และฮาร์บิน ถูกลดฐานะให้เป็นนครระดับจังหวัด[2] และฮั่นโข่วถูกรวมเข้ากับอู่ฮั่น ทำให้ยังคงมีเทศบาลนคร 12 แห่งดังเดิม จนกระทั่งยกฐานะต้าเหลียนกลับขึ้นมาในปี ค.ศ. 1950 ในเดือนพฤศจิกายน ค.ศ. 1952 ได้ลดฐานะหนานจิงให้เป็นนครระดับจังหวัด[3] ในเดือนกรกฎาคม ค.ศ. 1953 ได้ยกฐานะฮาร์บินกลับมาเป็นเทศบาลนครอีกครั้ง พร้อมกันกับฉางชุน[4]
ในเดือนมิถุนายน ค.ศ. 1954 เทศบาลนคร 11 แห่งจากทั้งหมด 14 แห่ง ถูกลดฐานะเป็นนครกึ่งมณฑล หลายแห่งก็ได้กลายเป็นเมืองเอกของมณฑลที่นครนั้นตั้งอยู่ มีเพียงปักกิ่ง เซี่ยงไฮ้ และเทียนจินเท่านั้น ที่ยังคงเป็นเทศบาลนคร จนกระทั่งในปี ค.ศ. 1997 ได้ยกฐานะฉงชิ่งให้กลับมาเป็นเทศบาลนครอีกครั้งด้วยพื้นที่ขนาดใหญ่ขึ้น นอกจากนี้ เทียนจินยังเคยถูกลดฐานะเป็นนครกึ่งมณฑลเป็นการชั่วคราวระหว่างปี ค.ศ. 1958–1967
ลำดับชั้น[แก้]
เทศบาลนครเป็นนครในลำดับชั้นสูงสุดในสาธารณรัฐประชาชนจีน โดยที่ลำดับชั้นของนครในสาธารณรัฐประชาชนจีนมีดังนี้
- เทศบาลนคร (直辖市; 直轄市; zhíxiáshì)
- นครระดับจังหวัด (地级市; 地級市; dìjíshì) รวมถึงนครกึ่งมณฑล
- นครระดับเทศมณฑล (县级市; 縣級市; xiànjíshì) รวมถึงนครกึ่งจังหวัด
การบริหาร[แก้]
ตำแหน่งสูงสุดในเทศบาลนคร คือ นายกเทศมนตรี นายกเทศมนตรีนั้นยังเป็นผู้แทนในสภาประชาชนแห่งชาติจีน (สภานิติบัญญัติ)[5] และรองเลขาธิการคณะกรรมการเทศบาลนครพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศจีนอีกด้วย อย่างไรก็ตาม อำนาจการบริหารสูงสุดในเทศบาลนครนั้นเป็นของเลขาธิการคณะกรรมการเทศบาลนครพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศจีน
เทศบาลนครในปัจจุบัน[แก้]
รายชื่อเทศบาลนครของสาธารณรัฐประชาชนจีนในปัจจุบัน
ISO[6] | ชื่อ | อักษรจีนตัวย่อ | พินอิน | ตัวย่อ | ประชากร (คน)[7] | พื้นที่ (ตร.กม.) | จำนวนเขตการปกครองย่อย | เขตที่ตั้งที่ทำการ | มณฑลเดิม (วันที่แยกออกมา) |
จังหวัดเดิม | เทศมณฑลเดิม |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
CN-11 | ปักกิ่ง | 北京市 | Běijīng Shì | 京 jīng | 19,612,368 | 16,801 | 16 เขต | เขตตงเฉิง เขตตงโจว |
เหอเป่ย์ (ต.ค. 1949) |
ชุ่นเทียน | ต้าซิง |
CN-12 | เทียนจิน | 天津市 | Tiānjīn Shì | 津 jīn | 12,938,224 | 11,760 | 16 เขต | เขตเหอผิง | เหอเป่ย์ (ม.ค. 1967) |
เทียนจิน | เทียนจิน |
CN-31 | เซี่ยงไฮ้ | 上海市 | Shànghǎi Shì | 沪 hù | 23,019,148 | 6,340 | 16 เขต | เขตหฺวางผู่ | เจียงซู (มี.ค. 1927) |
ซงเจียง | เซี่ยงไฮ้ |
CN-50 | ฉงชิ่ง | 重庆市 | Chóngqìng Shì | 渝 yú | 28,846,170 (ใจกลางเมือง 16,240,026) |
82,300 (ใจกลางเมือง 6,268) |
26 เขต, 8 เทศมณฑล, 4 เทศมณฑลปกครองตนเอง (ใจกลางเมือง: 19 เขต) |
เขตยฺหวีจง | เสฉวน (พ.ค. 1997) |
ฉงชิ่ง | ปา |
เทศบาลนครในอดีต[แก้]
รายชื่อเทศบาลนครของสาธารณรัฐจีนและสาธารณรัฐประชาชนจีนในอดีต
ชื่อ | อักษรจีนตัวย่อ | พินอิน | ตัวย่อ | เขตที่ตั้งที่ทำการ | ช่วงเวลา | มณฑลเดิม | จังหวัดเดิม | เทศมณฑลเดิม |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
จิงตู | 京都市 | Jīngdū Shì | 京 jīng | เขตตงเฉิง | 1921–1927 | จื๋อลี่ (มณฑลปัจจุบัน: เหอเป่ย์) |
ชุ่นเทียน | ต้าซิง |
จินกู | 津沽市 | Jīngū Shì | 津 jīn | เขตเหอผิง | 1921–1927 | จื๋อลี่ (มณฑลปัจจุบัน: เหอเป่ย์) |
เทียนจิน | เทียนจิน |
ซงฮู่ | 淞沪市 | Sōnghù Shì | 沪 hù | เขตหฺวางผู่ | 1921–1927 | เจียงซู | ซงเจียง | เซี่ยงไฮ้ |
ชิงเต่า | 青岛市 | Qīngdǎo Shì | 青 qīng | เขตชื่อหนาน | 1921–1927, 1929–1949 | ชานตง | เจียวโจว | เจียว |
ฮาร์บิน | 哈尔滨市 | Hārbīn Shì | 哈 hā | เขตหนานกั่ง | 1921–1927, 1947–1949, 1953–1954 | ซงเจียง (มณฑลปัจจุบัน: เฮย์หลงเจียง) |
ปินโจว | ปิน |
ฮั่นโข่ว | 汉口市 | Hànkǒu Shì | 汉 hàn | เขตเจียงอ้าน | 1921–1927, 1929–1931, 1947–1949 | หูเป่ย์ | ฮั่นหยาง | ฮั่นหยาง |
อู๋ซี | 无锡市 | Wúxī Shì | 锡 xī | เขตปินหู | 1921–1927 | เจียงซู | ฉางโจว | อู๋ซี |
หางโจว | 杭州市 | Hángzhōu Shì | 杭 háng | เขตก่งชู่ | 1921–1927 | เจ้อเจียง | หางโจว | อู๋หาง |
หนิงปัว | 宁波市 | Níngbō Shì | 甬 yǒng | เขตหยินโจว | 1921–1927 | เจ้อเจียง | หนิงปัว | หยิน |
อานชิ่ง | 安庆市 | Ānqìng Shì | 安 ān | เขตต้ากฺวัน | 1921–1927 | อานฮุย | อานชิ่ง | ไหฺวหนิง |
หนานชาง | 南昌市 | Nánchāng Shì | 洪 hóng | เขตตงหู | 1921–1927 | เจียงซี | หนานชาง | หนานชาง |
อู่ชาง | 武昌市 | Wǔchāng Shì | 武 wǔ | เขตอู่ชาง | 1921–1927 | หูเป่ย์ | อู่ชาง | เจียงเซี่ย |
กว่างโจว | 广州市 | Guǎngzhōu Shì | 穗 suì | เขตเยฺว่ซิ่ว | 1921–1927, 1930, 1947–1954 | กวางตุ้ง | กว่างโจว | พันยฺหวี หนานไห่ |
อู๋โจว | 梧州市 | Wúzhōu Shì | 梧 wú | เขตฉางโจว | 1921–1927 | กว่างซี | อู๋โจว | ชางอู๋ |
หนานจิง | 南京市 | Nánjīng Shì | 宁 níng | เขตสฺวันอู่ | 1927–1952 | เจียงซู | เจียงหนิง | เจียงหนิง |
ซีอาน | 西安市 | Xī'ān Shì | 鎬 hào | เขตเว่ย์ยาง | 1927–1954 | ส่านซี | ซีอาน | ฉางอาน |
อู่ฮั่น | 武汉市 | Wǔhàn Shì | 汉 hàn | เขตเจียงอ้าน | 1927–1929, 1949 | หูเป่ย์ | ฮั่นหยาง อู่ชาง |
ฮั่นหยาง เจียงเซี่ย |
จิงตู | 北平市 | Jīngdū Shì | 平 píng | เขตตงเฉิง | 1928–1949 | จื๋อลี่ (มณฑลปัจจุบัน: เหอเป่ย์) |
ชุ่นเทียน | ต้าซิง |
ต้าเหลียน | 大连市 | Dàlián Shì | 连 lián | เขตซีกั่ง | 1947–1949 | อานตง/เหลียวตง (มณฑลปัจจุบัน: เหลียวหนิง) |
จินโจว | หนิงไห่ |
เสิ่นหยาง | 沈阳市 | Shěnyáng Shì | 沈 shěn | เขตเฉิ่นเหอ | 1947–1954 | เหลียวซี (มณฑลปัจจุบัน: เหลียวหนิง) |
เฟิ่งเทียน | เฟิ่งเทียน |
อานชาน | 鞍山市 | Ānshān Shì | 鞍 ān | เขตเถี่ยตง | 1949–1954 | อานตง/เหลียวตง (มณฑลปัจจุบัน: เหลียวหนิง) |
เหลียวหยาง | ไห่เฉิง เหลียวหยาง |
เปิ่นซี | 本溪市 | Běnxī Shì | 本 běn | เขตผิงชาน | 1949–1954 | อานตง/เหลียวตง (มณฑลปัจจุบัน: เหลียวหนิง) |
เฟิ่งเทียน | เปิ่นซี |
ฝู่ชุ่น | 抚顺市 | Fǔshùn Shì | 抚 fǔ | เขตซินฝู่ | 1949–1954 | อานตง/เหลียวตง (มณฑลปัจจุบัน: เหลียวหนิง) |
เฟิ่งเทียน | ฝู่ชุ่น |
ลฺหวี่ต้า | 旅大市 | Lǚdà Shì | 旅 lǚ | เขตซีกั่ง | 1950–1954 | ลฺหวี่ต้า (มณฑลปัจจุบัน: เหลียวหนิง) |
จินโจว | หนิงไห่ |
ฉางชุน | 长春市 | Chángchūn Shì | 春 chūn | เขตหนานกฺวัน | 1953–1954 | จี๋หลิน | ฉางชุน | ฉางชุน |
อ้างอิง[แก้]
- ↑ "Local Governments". Chinese Government's Official Web Portal. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 13 March 2012. สืบค้นเมื่อ 10 January 2015.
- ↑ [1] Archived March 18, 2009, at the Wayback Machine.
- ↑ [2] Archived March 18, 2009, at the Wayback Machine.
- ↑ [3] Archived June 19, 2013, at the Wayback Machine.
- ↑ "Chongqing Mayor: Government Must Place Service Above Anything Else". Xinhua News Agency. March 3, 2003. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ November 21, 2008. สืบค้นเมื่อ February 21, 2011.
- ↑ ISO 3166-2:CN (ISO 3166-2 codes for the provinces of China)
- ↑ "Communiqué of the National Bureau of Statistics of People's Republic of China on Major Figures of the 2010 Population Census (No. 1)". National Bureau of Statistics of China. April 28, 2011. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ January 15, 2013. สืบค้นเมื่อ July 19, 2011.
แหล่งข้อมูลอื่น[แก้]
วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ เทศบาลนครของประเทศจีน