เทศบาลนครบริหารโดยตรงของประเทศจีน

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ไปยังการนำทาง ไปยังการค้นหา
เทศบาลนคร[1]
直辖市
Zhíxiáshì
China municipalities numbered.svg
หมวดหมู่เขตการปกครองระดับที่หนึ่ง
รัฐเดี่ยว
ที่ตั้งสาธารณรัฐประชาชนจีน
จำนวน4 แห่ง (ตามภาพด้านบน: #1 ปักกิ่ง; #2 เทียนจิน; #3 ฉงชิ่ง; #4 เซี่ยงไฮ้)
ประชากร12,938,224 คน (เทียนจิน)
28,846,170 คน (ฉงชิ่ง)
21.7 ล้านคน (ค.ศ. 2016) (ปักกิ่ง)
24.15 ล้านคน (ค.ศ. 2016) (เซี่ยงไฮ้)
พื้นที่6,341 km2 (2,448.1 sq mi) (เซี่ยงไฮ้) – 82,400 km2 (31,816 sq mi) (ฉงชิ่ง)
หน่วยการปกครองเขต, เทศมณฑล, เทศมณฑลปกครองตนเอง

เทศบาลนคร (จีนตัวย่อ: 直辖市; จีนตัวเต็ม: 直轄市; พินอิน: zhíxiáshì) หรือเรียกอย่างเป็นทางการว่า เทศบาลนครภายใต้การบริหารโดยตรงของรัฐบาลกลาง เป็นระดับสูงสุดของการจำแนกประเภทของนครที่ใช้ในสาธารณรัฐประชาชนจีน นครเหล่านี้มีระดับเทียบเท่ากับมณฑล และเป็นเขตการปกครองประเภทหนึ่งในบรรดาเขตการปกครองระดับที่หนึ่งของประเทศจีน

เทศบาลนครของจีนเป็น "นคร" (จีน: 市; พินอิน: shì) ที่มีอำนาจ "ระดับมณฑล" (จีน: 省级; พินอิน: shěngjí) ภายใต้เขตอำนาจเดียวกัน กล่าวคือ เทศบาลนครของจีนเป็นทั้งนครและมณฑลพร้อมกันในตัวมันเอง

เทศบาลนครของจีนมักไม่ใช่ "นคร" ตามความหมายของมันตามปกติ (กล่าวคือ ไม่ได้เป็นเมืองที่มีพื้นที่ต่อเนื่องขนาดใหญ่) แต่เป็นการประกอบเขตการปกครองหลายแห่งเข้าด้วยกัน ได้แก่ พื้นที่เมืองที่เป็นใจกลาง (ซึ่งคือเมืองในความเป็นจริง มักมีชื่อเดียวกันกับชื่อของเทศบาลนคร) และพื้นที่ชนบทขนาดใหญ่กว่าที่ล้อมรอบใจกลางเมือง ซึ่งประกอบไปด้วยเมืองขนาดเล็ก (เขตและแขวง) และหมู่บ้านหลายแห่ง เทศบาลนครของจีนที่ใหญ่ที่สุดมีพื้นที่ห่างไหลกว่า 100 กิโลเมตร (62 ไมล์) เพื่อที่จะแยกความแตกต่างของเทศบาลนครออกจากพื้นที่เมืองจริง ๆ จะใช้คำว่า "พื้นที่เมือง" (จีน: 市区)

ประวัติ[แก้]

เทศบาลนครเริ่มแรกมี 11 แห่ง ได้แก่ หนานจิง เซี่ยงไฮ้ ปักกิ่ง เทียนจิน ชิงเต่า ฉงชิ่ง ซีอาน กว่างโจว ฮั่นโข่ว (ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของอู่ฮั่น) เสิ่นหยาง และฮาร์บิน ในสมัยที่รัฐบาลสาธารณรัฐจีนปกครองประเทศจีน เทศบาลนครเหล่านี้จัดตั้งขึ้นในปี ค.ศ. 1927 ซึ่งจัดตั้งขึ้นไม่นานนับจากที่เมืองเหล่านี้ถูกจัดตั้งให้เป็น "นคร" ในช่วงทศวรรษ 1920 นอกจากนี้ ต้าเหลียนก็เป็นเทศบาลนครอีกแห่งหนึ่งเช่นกัน แต่เป็นเพียงในนาม เพราะอยู่ภายใต้การควบคุมของญี่ปุ่น เทศบาลนครดังกล่าวข้างต้นในตอนแรกเรียกว่า เทศบาลพิเศษ/นครพิเศษ (特别市; 特別市; tèbiéshì) แต่ต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็น เทศบาลนครในความควบคุมของยฺวั่น (院辖市; 院轄市; yuànxiáshì) และเปลี่ยนเป็น เทศบาลนครบริหารโดยตรง (直辖市; 直轄市; zhíxiáshì) ดังเช่นปัจจุบัน

หลังจากก่อตั้งสาธารณรัฐประชาชนจีนในปี ค.ศ. 1949 มีการยกฐานะอานชาน เปิ่นซี และฝู่ชุ่น ให้เป็นเทศบาลนคร ในขณะที่ชิงเต่า ต้าเหลียน และฮาร์บิน ถูกลดฐานะให้เป็นนครระดับจังหวัด[2] และฮั่นโข่วถูกรวมเข้ากับอู่ฮั่น ทำให้ยังคงมีเทศบาลนคร 12 แห่งดังเดิม จนกระทั่งยกฐานะต้าเหลียนกลับขึ้นมาในปี ค.ศ. 1950 ในเดือนพฤศจิกายน ค.ศ. 1952 ได้ลดฐานะหนานจิงให้เป็นนครระดับจังหวัด[3] ในเดือนกรกฎาคม ค.ศ. 1953 ได้ยกฐานะฮาร์บินกลับมาเป็นเทศบาลนครอีกครั้ง พร้อมกันกับฉางชุน[4]

ในเดือนมิถุนายน ค.ศ. 1954 เทศบาลนคร 11 แห่งจากทั้งหมด 14 แห่ง ถูกลดฐานะเป็นนครกึ่งมณฑล หลายแห่งก็ได้กลายเป็นเมืองเอกของมณฑลที่นครนั้นตั้งอยู่ มีเพียงปักกิ่ง เซี่ยงไฮ้ และเทียนจินเท่านั้น ที่ยังคงเป็นเทศบาลนคร จนกระทั่งในปี ค.ศ. 1997 ได้ยกฐานะฉงชิ่งให้กลับมาเป็นเทศบาลนครอีกครั้งด้วยพื้นที่ขนาดใหญ่ขึ้น นอกจากนี้ เทียนจินยังเคยถูกลดฐานะเป็นนครกึ่งมณฑลเป็นการชั่วคราวระหว่างปี ค.ศ. 1958–1967

ลำดับชั้น[แก้]

เทศบาลนครเป็นนครในลำดับชั้นสูงสุดในสาธารณรัฐประชาชนจีน โดยที่ลำดับชั้นของนครในสาธารณรัฐประชาชนจีนมีดังนี้

  1. เทศบาลนคร (直辖市; 直轄市; zhíxiáshì)
  2. นครระดับจังหวัด (地级市; 地級市; dìjíshì) รวมถึงนครกึ่งมณฑล
  3. นครระดับเทศมณฑล (县级市; 縣級市; xiànjíshì) รวมถึงนครกึ่งจังหวัด

การบริหาร[แก้]

ตำแหน่งสูงสุดในเทศบาลนคร คือ นายกเทศมนตรี นายกเทศมนตรีนั้นยังเป็นผู้แทนในสภาประชาชนแห่งชาติจีน (สภานิติบัญญัติ)[5] และรองเลขาธิการคณะกรรมการเทศบาลนครพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศจีนอีกด้วย อย่างไรก็ตาม อำนาจการบริหารสูงสุดในเทศบาลนครนั้นเป็นของเลขาธิการคณะกรรมการเทศบาลนครพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศจีน

เทศบาลนครในปัจจุบัน[แก้]

รายชื่อเทศบาลนครของสาธารณรัฐประชาชนจีนในปัจจุบัน

ISO[6] ชื่อ อักษรจีนตัวย่อ พินอิน ตัวย่อ ประชากร (คน)[7] พื้นที่ (ตร.กม.) จำนวนเขตการปกครองย่อย เขตที่ตั้งที่ทำการ มณฑลเดิม
(วันที่แยกออกมา) 		จังหวัดเดิม เทศมณฑลเดิม
CN-11 ปักกิ่ง 北京市 Běijīng Shì 京 jīng 19,612,368 16,801 16 เขต เขตตงเฉิง
เขตตงโจว 		เหอเป่ย์
(ต.ค. 1949) 		ชุ่นเทียน ต้าซิง
CN-12 เทียนจิน 天津市 Tiānjīn Shì 津 jīn 12,938,224 11,760 16 เขต เขตเหอผิง เหอเป่ย์
(ม.ค. 1967) 		เทียนจิน เทียนจิน
CN-31 เซี่ยงไฮ้ 上海市 Shànghǎi Shì 沪 hù 23,019,148 6,340 16 เขต เขตหฺวางผู่ เจียงซู
(มี.ค. 1927) 		ซงเจียง เซี่ยงไฮ้
CN-50 ฉงชิ่ง 重庆市 Chóngqìng Shì 渝 yú 28,846,170
(ใจกลางเมือง 16,240,026) 		82,300
(ใจกลางเมือง 6,268) 		26 เขต, 8 เทศมณฑล, 4 เทศมณฑลปกครองตนเอง
(ใจกลางเมือง: 19 เขต) 		เขตยฺหวีจง เสฉวน
(พ.ค. 1997) 		ฉงชิ่ง ปา

เทศบาลนครในอดีต[แก้]

รายชื่อเทศบาลนครของสาธารณรัฐจีนและสาธารณรัฐประชาชนจีนในอดีต

ชื่อ อักษรจีนตัวย่อ พินอิน ตัวย่อ เขตที่ตั้งที่ทำการ ช่วงเวลา มณฑลเดิม จังหวัดเดิม เทศมณฑลเดิม
จิงตู 京都市 Jīngdū Shì 京 jīng เขตตงเฉิง 1921–1927 จื๋อลี่
(มณฑลปัจจุบัน: เหอเป่ย์) 		ชุ่นเทียน ต้าซิง
จินกู 津沽市 Jīngū Shì 津 jīn เขตเหอผิง 1921–1927 จื๋อลี่
(มณฑลปัจจุบัน: เหอเป่ย์) 		เทียนจิน เทียนจิน
ซงฮู่ 淞沪市 Sōnghù Shì 沪 hù เขตหฺวางผู่ 1921–1927 เจียงซู ซงเจียง เซี่ยงไฮ้
ชิงเต่า 青岛市 Qīngdǎo Shì 青 qīng เขตชื่อหนาน 1921–1927, 1929–1949 ชานตง เจียวโจว เจียว
ฮาร์บิน 哈尔滨市 Hārbīn Shì 哈 hā เขตหนานกั่ง 1921–1927, 1947–1949, 1953–1954 ซงเจียง
(มณฑลปัจจุบัน: เฮย์หลงเจียง) 		ปินโจว ปิน
ฮั่นโข่ว 汉口市 Hànkǒu Shì 汉 hàn เขตเจียงอ้าน 1921–1927, 1929–1931, 1947–1949 หูเป่ย์ ฮั่นหยาง ฮั่นหยาง
อู๋ซี 无锡市 Wúxī Shì 锡 xī เขตปินหู 1921–1927 เจียงซู ฉางโจว อู๋ซี
หางโจว 杭州市 Hángzhōu Shì 杭 háng เขตก่งชู่ 1921–1927 เจ้อเจียง หางโจว อู๋หาง
หนิงปัว 宁波市 Níngbō Shì 甬 yǒng เขตหยินโจว 1921–1927 เจ้อเจียง หนิงปัว หยิน
อานชิ่ง 安庆市 Ānqìng Shì 安 ān เขตต้ากฺวัน 1921–1927 อานฮุย อานชิ่ง ไหฺวหนิง
หนานชาง 南昌市 Nánchāng Shì 洪 hóng เขตตงหู 1921–1927 เจียงซี หนานชาง หนานชาง
อู่ชาง 武昌市 Wǔchāng Shì 武 wǔ เขตอู่ชาง 1921–1927 หูเป่ย์ อู่ชาง เจียงเซี่ย
กว่างโจว 广州市 Guǎngzhōu Shì 穗 suì เขตเยฺว่ซิ่ว 1921–1927, 1930, 1947–1954 กวางตุ้ง กว่างโจว พันยฺหวี
หนานไห่
อู๋โจว 梧州市 Wúzhōu Shì 梧 wú เขตฉางโจว 1921–1927 กว่างซี อู๋โจว ชางอู๋
หนานจิง 南京市 Nánjīng Shì 宁 níng เขตสฺวันอู่ 1927–1952 เจียงซู เจียงหนิง เจียงหนิง
ซีอาน 西安市 Xī'ān Shì 鎬 hào เขตเว่ย์ยาง 1927–1954 ส่านซี ซีอาน ฉางอาน
อู่ฮั่น 武汉市 Wǔhàn Shì 汉 hàn เขตเจียงอ้าน 1927–1929, 1949 หูเป่ย์ ฮั่นหยาง
อู่ชาง 		ฮั่นหยาง
เจียงเซี่ย
จิงตู 北平市 Jīngdū Shì 平 píng เขตตงเฉิง 1928–1949 จื๋อลี่
(มณฑลปัจจุบัน: เหอเป่ย์) 		ชุ่นเทียน ต้าซิง
ต้าเหลียน 大连市 Dàlián Shì 连 lián เขตซีกั่ง 1947–1949 อานตง/เหลียวตง
(มณฑลปัจจุบัน: เหลียวหนิง) 		จินโจว หนิงไห่
เสิ่นหยาง 沈阳市 Shěnyáng Shì 沈 shěn เขตเฉิ่นเหอ 1947–1954 เหลียวซี
(มณฑลปัจจุบัน: เหลียวหนิง) 		เฟิ่งเทียน เฟิ่งเทียน
อานชาน 鞍山市 Ānshān Shì 鞍 ān เขตเถี่ยตง 1949–1954 อานตง/เหลียวตง
(มณฑลปัจจุบัน: เหลียวหนิง) 		เหลียวหยาง ไห่เฉิง
เหลียวหยาง
เปิ่นซี 本溪市 Běnxī Shì 本 běn เขตผิงชาน 1949–1954 อานตง/เหลียวตง
(มณฑลปัจจุบัน: เหลียวหนิง) 		เฟิ่งเทียน เปิ่นซี
ฝู่ชุ่น 抚顺市 Fǔshùn Shì 抚 fǔ เขตซินฝู่ 1949–1954 อานตง/เหลียวตง
(มณฑลปัจจุบัน: เหลียวหนิง) 		เฟิ่งเทียน ฝู่ชุ่น
ลฺหวี่ต้า 旅大市 Lǚdà Shì 旅 lǚ เขตซีกั่ง 1950–1954 ลฺหวี่ต้า
(มณฑลปัจจุบัน: เหลียวหนิง) 		จินโจว หนิงไห่
ฉางชุน 长春市 Chángchūn Shì 春 chūn เขตหนานกฺวัน 1953–1954 จี๋หลิน ฉางชุน ฉางชุน

อ้างอิง[แก้]

  1. ↑ "Local Governments". Chinese Government's Official Web Portal. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 13 March 2012. สืบค้นเมื่อ 10 January 2015.
  2. ↑ [1] Archived March 18, 2009, at the Wayback Machine.
  3. ↑ [2] Archived March 18, 2009, at the Wayback Machine.
  4. ↑ [3] Archived June 19, 2013, at the Wayback Machine.
  5. ↑ "Chongqing Mayor: Government Must Place Service Above Anything Else". Xinhua News Agency. March 3, 2003. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ November 21, 2008. สืบค้นเมื่อ February 21, 2011.
  6. ↑ ISO 3166-2:CN (ISO 3166-2 codes for the provinces of China)
  7. ↑ "Communiqué of the National Bureau of Statistics of People's Republic of China on Major Figures of the 2010 Population Census (No. 1)". National Bureau of Statistics of China. April 28, 2011. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ January 15, 2013. สืบค้นเมื่อ July 19, 2011.

แหล่งข้อมูลอื่น[แก้]

เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=เทศบาลนครบริหารโดยตรงของประเทศจีน&oldid=8865589"