ข้ามไปเนื้อหา

อำเภอตาพระยา

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
อำเภอตาพระยา
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
 • อักษรโรมันAmphoe Ta Phraya
ละลุในอุทยานแห่งชาติตาพระยา
คำขวัญ: 
งานประติมากรรมธรรมชาติ แหล่งประวัติศาสตร์โบราณ
ตำนานเจ้าพระยาบดินทรเดชา ที่มาของนักสู้
ประตูสู่อีสานใต้ จุดค้าขายชายแดนไทย-เขมร
แผนที่จังหวัดสระแก้ว เน้นอำเภอตาพระยา
แผนที่จังหวัดสระแก้ว เน้นอำเภอตาพระยา
พิกัด: 14°0′18″N 102°48′18″E / 14.00500°N 102.80500°E / 14.00500; 102.80500
ประเทศ ไทย
จังหวัดสระแก้ว
พื้นที่
 • ทั้งหมด642.345 ตร.กม. (248.011 ตร.ไมล์)
ประชากร
 (2564)
 • ทั้งหมด57,336 คน
 • ความหนาแน่น89.26 คน/ตร.กม. (231.2 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์ 27180
รหัสภูมิศาสตร์2703
ที่ตั้งที่ว่าการที่ว่าการอำเภอตาพระยา ถนนธนะวิถี ตำบลตาพระยา อำเภอตาพระยา จังหวัดสระแก้ว 27180
สารานุกรมประเทศไทย ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ตาพระยา เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดสระแก้ว เดิมพื้นที่อำเภอเป็นเขตของตำบลโคกสูงทั้งหมด ต่อมาได้แยกตำบลโคกสูงออกเป็นตำบลตาพระยา พ.ศ. 2470[1] และตั้งเป็นกิ่งอำเภอในปี พ.ศ. 2502[2] โดยแยกการปกครองออกจากอำเภออรัญประเทศ ภายหลังได้ยกฐานะเป็นอำเภอตาพระยา[3] ในปี 2506

ที่ตั้งและอาณาเขต

[แก้]

อำเภอตาพระยามีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

ประวัติ

[แก้]

ตั้งชื่อจากประวัติการพักทัพของเจ้าพระยาบดินทรเดชา (สิงห์ สิงหเสนี) ขณะเดินทัพไปรบกับเขมร เดิมตาพระยาขึ้นกับอำเภออรัญประเทศ ต่อมาเมื่อปี พ.ศ. 2502 มีประชากรเพิ่มขึ้น จึงได้แยกเป็นกิ่งอำเภอ[2] โดยมีร้อยโทมนตรี มณีเลิศ เป็นปลัดอำเภอผู้เป็นหัวหน้าประจำกิ่งอำเภอตาพระยา เป็นคนแรก (16 มีนาคม 2502 - 29 ธันวาคม 2503) ยกฐานะเป็นอำเภอตาพระยาเมื่อ พ.ศ. 2506[3] มีนายประเทือง เวียรศิลป์ เป็นนายอำเภอคนแรก พื้นที่นี้เป็นสมรภูมิรบระหว่างรัฐบาลกับพรรคคอมมิวนิสต์ (ชาวบ้านเรียกทหารป่า) รบกับเขมรแดงที่ทิวเขาพนมมาลัยและตลอดแนวชายแดน

วันที่ 12 กุมภาพันธ์ 2470 ยุบตำบลหนองแวง และแยกเอาหมู่บ้านไปรวมขึ้นกับตำบลโคกสูง และรวมหมู่บ้านบางส่วนของตำบลโคกสูงตั้งเป็นตำบลตาพระยา แยกออกจากตำบลโคกสูง[1]

วันที่ 10 พฤศจิกายน 2502 แยกพื้นที่ตำบลตาพระยา และตำบลโคกสูง จากอำเภออรัญประเทศ มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอตาพระยา[2] และให้ขึ้นการปกครองกับอำเภออรัญประเทศ วันที่ 16 กรกฎาคม 2506 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอตาพระยา อำเภออรัญประเทศ เป็น อำเภอตาพระยา[3]

วันที่ 7 กรกฎาคม 2507 จัดตั้งสุขาภิบาลตาพระยา ในท้องที่บางส่วนของตำบลตาพระยา[4]

วันที่ 13 กุมภาพันธ์ 2511 ตั้งตำบลทัพเสด็จ แยกออกจากตำบลตาพระยา[5]

วันที่ 26 กรกฎาคม 2520 ตั้งตำบลหนองแวง แยกออกจากตำบลโคกสูง ตั้งตำบลหนองม่วง แยกออกจากตำบลโคกสูง[6] เช้ามืดของวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2520 กองกำลังเขมรแดงบุกโจมตีหมู่บ้านจำนวนสามแห่งในอำเภอตาพระยาซึ่งอยู่ในเขตอธิปไตยของไทย ได้แก่ บ้านสะแหง บ้านสันลอชงัน (ปัจจุบันชื่อ บ้านทัพไทย) และบ้านกระสัง ซึ่งทหารและตำรวจตระเวนชายแดนได้ทำการตอบโต้กองกำลังเขมรแดงอย่างแข็งขัน แต่อย่างไรก็ตามเหตุการณ์ดังกล่าวทำให้ราษฎรไทยทั้งเด็กและผู้ใหญ่ รวมทั้งเจ้าหน้าที่รักษาความปลอดภัยเสียชีวิตจำนวน 42 คน เช้าวันรุ่งขึ้น สมัคร สุนทรเวช รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย ขึ้นเฮลิคอปเตอร์บินด่วนมายังหมู่บ้านและฐานที่ถูกกองกำลังเขมรแดงโจมตี เหตุการณ์ดังกล่าวได้รับการถ่ายทอดเป็นบทเพลงลูกทุ่งสองเพลง คือ "ยอมตายที่ตาพระยา" แต่งโดยชลธี ธารทอง ขับร้องโดยสายัณห์ สัญญา และเพลง "ตาพระยาร้องไห้" แต่งโดยฉลอง ภู่สว่าง ขับร้องโดยศรชัย เมฆวิเชียร[7]

พลเอก เกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์ นายกรัฐมนตรีของไทยได้ออกนโยบาย "เปิดประตู" ซึ่งอนุญาตให้ผู้ลี้ภัยชาวกัมพูชาข้ามพรมแดนได้อย่างปลอดภัยและอาศัยอยู่ในสถานที่เฉพาะ เมื่อวันที่ 19 ตุลาคม พ.ศ. 2522[8][9]:173 เขาอีด่างในอำเภอตาพระยาถูกใช้เป็นศูนย์กักกันชั่วคราวสำหรับผู้ลี้ภัยที่จะส่งตัวกลับกัมพูชาหรือส่งตัวไปประเทศที่สาม ในวันแรกมีผู้เดินทางมาถึง 4,800 คน และภายในวันที่ 31 ธันวาคม มีผู้เดินทางมาถึง 84,800 คน[10] ระหว่างเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2522 ถึงสิ้นเดือนมกราคม พ.ศ. 2523 ผู้ลี้ภัยเดินทางมาถึงค่ายเฉลี่ยวันละ 1,600 คน[11] นโยบายเปิดประตูของประเทศไทยสิ้นสุดลงอย่างกะทันหันเมื่อวันที่ 24 มกราคม พ.ศ. 2523[9]:251

วันที่ 23 ตุลาคม 2527 ตั้งตำบลทัพราช แยกออกจากตำบลตาพระยา[12]

วันที่ 15 กันยายน 2532 ตั้งตำบลทัพไทย แยกออกจากตำบลทัพเสด็จ[13]

วันที่ 12 กันยายน 2533 ตั้งตำบลโนนหมากมุ่น แยกออกจากตำบลโคกสูง[14]

วันที่ 27 พฤศจิกายน 2535 ตั้งตำบลโคคลาน แยกออกจากตำบลหนองแวง[15]

วันที่ 2 กันยายน 2536 แยกพื้นที่อำเภอสระแก้ว อำเภอคลองหาด อำเภอตาพระยา อำเภอวังน้ำเย็น อำเภอวัฒนานคร และอำเภออรัญประเทศ จังหวัดปราจีนบุรี มาตั้งเป็น จังหวัดสระแก้ว และเปลี่ยนชื่ออำเภอสระแก้ว เป็นอำเภอเมืองสระแก้ว[16]

วันที่ 26 มิถุนายน 2539 แยกพื้นที่ตำบลโคกสูง ตำบลหนองม่วง ตำบลหนองแวง และตำบลโนนหมากมุ่น จากอำเภอตาพระยา ไปตั้งเป็น กิ่งอำเภอโคกสูง[17] และให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอตาพระยา

วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะสุขาภิบาลตาพระยา เป็นเทศบาลตำบลตาพระยา[18] ด้วยผลของกฎหมาย

วันที่ 8 กันยายน 2550 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอโคกสูง อำเภอตาพระยา เป็น อำเภอโคกสูง[19]

การแบ่งเขตการปกครอง

[แก้]

การปกครองส่วนภูมิภาค

[แก้]

อำเภอตาพระยาแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 5 ตำบล 64 หมู่บ้าน ได้แก่

ลำดับ อักษรไทย อักษรโรมัน จำนวนหมู่บ้าน จำนวนประชากร
(ธันวาคม 2565)[20]
1. ตาพระยา Ta Phraya
17
16,542
2. ทัพเสด็จ Thap Sadet
12
8,994
3. ทัพราช Thap Rat
17
15,230
4. ทัพไทย Thap Thai
12
8,692
5. โคคลาน Kho Khlan
6
7,933

การปกครองส่วนท้องถิ่น

[แก้]

ท้องที่อำเภอตาพระยาประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 6 แห่ง ได้แก่

  • เทศบาลตำบลตาพระยา ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลตาพระยา
  • องค์การบริหารส่วนตำบลตาพระยา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลตาพระยา (นอกเขตเทศบาลตำบลตาพระยา)
  • องค์การบริหารส่วนตำบลทัพเสด็จ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทัพเสด็จทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลทัพราช ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทัพราชทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลทัพไทย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทัพไทยทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลโคคลาน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโคคลานทั้งตำบล

อ้างอิง

[แก้]
  1. 1 2 "ประกาศกระทรวงธรรมการ เรื่อง การใช้พระราชบัญญัติประถมศึกษา พุทธศักราช ๒๔๖๔ สำหรับตำบลหนองแวง อำเภออรัญประเทศ จังหวัดปราจีนบุรี ซึ่งยุบและแบ่งเป็นหมู่บ้านไปรวมกับตำบลโคกสูงและไปรวมตั้งเป็นตำบลตาพระยา ท้องทีอำเภอเดียวกัน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 45 (0 ก): 312. February 12, 1927.
  2. 1 2 3 "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งกิ่งอำเภอตาพระยา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 76 (105 ง): 2481–2482. November 10, 1959. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-05-10. สืบค้นเมื่อ 2021-02-25.
  3. 1 2 3 "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอบ่อพลอย อำเภอไทรโยค อำเภอหนองปรือ อำเภอหนองสองห้อง อำเภอประทาย อำเภอห้วยแถลง อำเภอละหานทราย อำเภอกุยบุรี อำเภอตาพระยา อำเภอหนองไผ่ อำเภอนาเชือก อำเภอวัดเพลง อำเภอพนัสนิคม อำเภอภูกระดึง อำเภอปรางค์กู่ อำเภอท่าช้าง อำเภอบ้านด่านลานหอย อำเภอบ้านดุง อำเภอสว่างอารมณ์ และอำเภอกุดชุม พ.ศ. ๒๕๐๖" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 80 (72 ก): 362–366. July 17, 1963. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2009-05-21. สืบค้นเมื่อ 2021-02-25.
  4. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลตาพระยา อำเภอตาพระยา จังหวัดปราจีนบุรี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 81 (62 ง): 1820–1821. July 7, 1964.
  5. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอตาพระยา จังหวัดปราจีนบุรี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 85 (15 ง): 439–441. February 13, 1968.
  6. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอตาพระยา จังหวัดปราจีนบุรี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 94 (68 ง): 2975–2981. July 26, 1977.
  7. ↑ อิทธิเดช พระเพ็ชร (25 สิงหาคม 2568). "'ชาติ' นี้ที่รัก เราคงรักกันไม่ได้?: 
ฟังเสียงความรัก ความชัง และสัมพันธ์ไทย – กัมพูชา ผ่าน 'เพลงลูกทุ่งไทย'". The 101.World. สืบค้นเมื่อ 27 ตุลาคม 2568. {{cite web}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= (help)
  8. ↑ ""Thailand's Open-Door Policy"". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-06-22. สืบค้นเมื่อ 2009-11-04.
  9. 1 2 Shawcross, William (1984). The Quality of Mercy: Cambodia, Holocaust, and Modern Conscience'. New York: Simon and Schuster.
  10. ↑ Barber, in Levy and Susott, p. 32
  11. ↑ "Khao-I-Dang". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-06-22. สืบค้นเมื่อ 2007-12-24.
  12. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอวังน้ำเย็น อำเภอสระแก้วและอำเภอตาพระยา จังหวัดปราจีนบุรี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 101 (150 ง): 3949–3955. October 23, 1984.
  13. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบล ในท้องที่อำเภอตาพระยา จังหวัดปราจีนบุรี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 106 (154 ง): (ฉบับพิเศษ) 233-237. September 15, 1989.
  14. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบลในท้องที่อำเภอตาพระยา จังหวัดปราจีนบุรี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 107 (170 ง): (ฉบับพิเศษ) 15-21. September 12, 1990.
  15. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบลในท้องที่อำเภอตาพระยา จังหวัดปราจีนบุรี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 109 (151 ง): (ฉบับพิเศษ) 67-70. November 27, 1992.
  16. ↑ "พระราชบัญญัติตั้งจังหวัดสระแก้ว พ.ศ. ๒๕๓๖" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 110 (125 ก): (ฉบับพิเศษ) 1-3. September 2, 1993. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-06-01. สืบค้นเมื่อ 2021-02-25.
  17. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งเขตท้องที่อำเภอตาพระยา จังหวัดสระแก้ว ตั้งเป็นกิ่งอำเภอโคกสูง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 113 (พิเศษ 18 ง): 29. June 26, 1996. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2009-01-26. สืบค้นเมื่อ 2021-02-25.
  18. ↑ "พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงฐานะของสุขาภิบาลเป็นเทศบาล พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (9 ก): 1–4. February 24, 1999. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2008-04-09. สืบค้นเมื่อ 2021-02-25.
  19. ↑ "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอฆ้องชัย...และอำเภอเหล่าเสือโก้ก พ.ศ. ๒๕๕๐" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 124 (46 ก): 14–21. August 24, 2007. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2007-09-30. สืบค้นเมื่อ 2021-02-25.
  20. ↑ "ระบบสารสนเทศเพื่อการบริหาร". stat.bora.dopa.go.th.
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=อำเภอตาพระยา&oldid=12626099"