ราชวงศ์สทิวเวิร์ต
 | บทความนี้ยังต้องการเพิ่มแหล่งอ้างอิงเพื่อพิสูจน์ความถูกต้อง |
.svg) | |
| พระราชอิสริยยศ | |
|---|---|
| ปกครอง | |
| สาขา | |
| ประมุขพระองค์แรก | รอเบิร์ตที่ 2 แห่งสกอตแลนด์ |
| ประมุขพระองค์สุดท้าย | แอนน์แห่งบริเตนใหญ่ |
| สถาปนา | ราว ค.ศ. 1371 |
| สิ้นสุด | ค.ศ. 1807 |
ราชวงศ์สทิวเวิร์ต[1] หรือ สตูเวิร์ต[2] (อังกฤษ: House of Stuart, เดิมเขียน Stewart) เป็นราชวงศ์แห่งราชอาณาจักรสกอตแลนด์ ราชอาณาจักรอังกฤษ และราชอาณาจักรไอร์แลนด์ ซึ่งภายหลังหลอมรวมกันเป็นราชอาณาจักรบริเตนใหญ่ ชื่อราชวงศ์นั้นมาจากชื่อตำแหน่งไฮสทิวเวิร์ดแห่งสกอตแลนด์ (High Steward of Scotland) ซึ่งเป็นตำแหน่งของวอลเทอร์ ฟิตซ์ อะลัน (Walter fitz Alan) ผู้เป็นต้นตระกูล กษัตริย์สทิวเวิร์ตพระองค์แรก คือ รอเบิร์ตที่ 2 แห่งสกอตแลนด์ และทายาทสายบุรุษของพระองค์ได้กลาายเป็นพระราชาและราชินีแห่งสกอตแลนด์นับตั้งแต่ ค.ศ. 1371 และแห่งอังกฤษกับบริเตนใหญ่ตั้งแต่ ค.ศ. 1603 จนถึง ค.ศ. 1714 ชื่อราชวงศ์นี้ในภาษาอังกฤษเดิมเขียนว่า "Stewart" แต่ภายหลังเปลี่ยนเป็น "Stuart" ตามการสะกดแบบฝรั่งเศสซึ่งเป็นพระราชนิยมของแมรีที่ 1 แห่งสกอตแลนด์ ผู้เจริญพระชนม์ในประเทศฝรั่งเศส
ใน ค.ศ. 1503 เจมส์ที่ 4 แห่งสกอตแลนด์ กษัตริย์สกอตแลนด์จากราชวงศ์สทิวเวิร์ต เสกสมรสกับมาร์เกอริต ทิวเดอร์ (Margaret Tudor) พระธิดาของเฮนรีที่ 8 แห่งอังกฤษ กษัตริย์อังกฤษจากราชวงศ์ทิวเดอร์ จึงเป็นอันเกี่ยวดองราชวงศ์สกอตแลนด์กับอังกฤษเข้าด้วยกัน ครั้น ค.ศ. 1603 เอลิซาเบธที่ 1 แห่งอังกฤษ กษัตริย์อังกฤษจากราชวงศ์ทิวเดอร์ สิ้นพระชนม์โดยไร้ราชบุตร เจมส์ที่ 6 แห่งสกอตแลนด์ จึงได้ขึ้นสืบราชบัลลังก์เป็นเจมส์ที่ 1 แห่งอังกฤษและไอร์แลนด์ผ่านการหลอมรวมราชบัลลังก์ (Union of the Crowns) เมื่อวันที่ 24 มีนาคม ค.ศ. 1603 นับแต่นั้น ราชวงศ์สทิวเวิร์ตจึงได้เป็นใหญ่ในเกาะบริเตนและไอร์แลนด์ รวมถึงจักรวรรดิที่แผ่ขยายขึ้น จนถึงกษัตริย์พระองค์สุดท้าย คือ แอนน์แห่งบริเตนใหญ่ ผู้สิ้นพระชนม์ใน ค.ศ. 1714
เมื่อแอนน์แห่งบริเตนใหญ่สิ้นพระชนม์โดยไม่มีราชบุตรหลงเหลือ ราชบัลลังก์จึงตกแก่ราชวงศ์แฮนโนเวอร์ (Hanover) ตามความในพระราชบัญญัติการสืบราชสันตติวงศ์ ค.ศ. 1701 และพระราชบัญญัติความมั่นคง ค.ศ. 1704 เมื่อเวนราชบัลลังก์ให้แก่แฮนโนเวอร์แล้ว ทายาทของเจมส์ที่ 2 แห่งอังกฤษได้รับการเรียนขานว่า แจกเคอไบต์ (Jacobite) และพยายามทวงราชบัลลังก์คืนสืบ ๆ กันมาหลายชั่วอายุ ทายาทแจกเคอไบต์คนปัจจุบันที่สืบสิทธิอ้างราชบัลลังก์มาจากบรรพบุรุษ คือ ฟรานซ์ ดยุกแห่งบาวาเรีย (Franz, Duke of Bavaria) ส่วนสมาชิกราชวงศ์สทิวเวิร์ตที่มีอายุมากที่สุดและยังดำรงชีพอยู่ คือ อาร์เทอร์ สทิวเวิร์ต เอิร์ลแคสเซิลสทิวเวิร์ตที่ 8 (Arthur Stuart, 8th Earl Castle Stewart)