ทัณฑฆาต

อักษรไทย
-์
รูปพยัญชนะ
ก	ข	ฃ	ค	ฅ	ฆ	ง	จ
ฉ	ช	ซ	ฌ	ญ	ฎ	ฏ	ฐ
ฑ	ฒ	ณ	ด	ต	ถ	ท	ธ
น	บ	ป	ผ	ฝ	พ	ฟ	ภ
ม	ย	ร	ล	ว	ศ	ษ	ส
		ห	ฬ	อ	ฮ
รูปสระ
ะ	–ั	า	–ํ	–ิ	'	"
–ุ	–ู	เ	โ	ใ	ไ	–็
อ	ว	ย	ฤ	ฤๅ	ฦ	ฦๅ
รูปวรรณยุกต์
		–่	–้	–๊	–๋
เครื่องหมายอื่น ๆ
		–์	–๎	–ฺ
เครื่องหมายวรรคตอน
		ฯ	ฯลฯ		ๆ
		๏	๚	๛	┼

ทัณฑฆาต (-์) บ้างเรียก หางกระแต หรือ วัญฌการ มีสัณฐานเหมือนหางกระรอก ใช้เติมเหนือพยัญชนะ พร้อมด้วยสระบนและสระล่าง ที่ไม่ต้องการให้ออกเสียง แต่ต้องการคงรูปแบบตัวอักษรไว้ หรือไม่สามารถออกเสียงได้ในภาษาไทย ตัวอักษรที่เติมไม้ทัณฑฆาตเรียกว่าการันต์ แปลว่า "อักษรตัวสุดท้าย" ส่วนใหญ่คำที่ปรากฏทัณฑฆาตจะเป็นคำที่ยืมมาจากภาษาต่างประเทศหรือคำทับศัพท์ บางคนเขียนทัณฑฆาตคล้ายเลขไทย (๙)

สำหรับสะกดคำสำหรับภาษาบาลี-สันสกฤต ก็ใช้ทัณฑฆาตในการสะกดคำ เช่นคำว่า สิน์ธู (อ่านว่า สิน-ทู) เพื่อให้ทราบว่า น เป็นตัวสะกด แต่การสะกดคำบาลี-สันสกฤตส่วนใหญ่จะใช้พินทุ (-ฺ) แทน

คำที่ปรากฏทัณฑฆาตแต่ยังคงออกเสียงพยัญชนะอยู่โดยมากเป็นคำเก่า เช่น สิริกิติ์ (อ่านว่า สิ-หฺริ-กิด), โลกนิติ์ (อ่านว่า โลก-กะ-นิด) และ สุรเกียรติ์ (อ่านว่า สุ-ระ-เกียด)

การใช้งาน

ทัณฑฆาตมักปรากฏในคำที่มีรากศัพท์มาจากภาษาต่างประเทศเป็นส่วนใหญ่ เช่น ภาษาบาลี ภาษาสันสกฤต ภาษาอังกฤษ เป็นต้น โดยใช้ทัณฑฆาตเพื่อคงรูปการสะกดของพยัญชนะต้นแบบเอาไว้ ตัวอย่างเช่น

• พยัญชนะทัณฑฆาตตัวเดียว เช่น ฤทธิ์ รื่นรมย์ สัมพันธ์ โทรศัพท์ อนุรักษ์ ไปป์ ฯลฯ
• พยัญชนะทัณฑฆาตมากกว่าหนึ่งตัว เช่น ดวงจันทร์ ภาพยนตร์ วิทยาศาสตร์ พิเรนทร์ อาถรรพณ์ พระลักษมณ์ ฯลฯ
• พยัญชนะทัณฑฆาตกลางคำ เช่น เดนมาร์ก กอล์ฟ ชอล์ก สาส์น ฯลฯ
• พยัญชนะทัณฑฆาตร่วมกับสระ เช่น สืบพันธุ์ ต้นโพธิ์ ฤทธิ์ ฯลฯ

หลักการดูว่าคำไหนที่ควรจะใส่ทัณฑฆาต สามารถดูได้จากการออกเสียงคำนั้น ๆ ซึ่งคำที่มีทัณฑฆาตจะไม่ออกเสียงพยัญชนะที่มีทัณฑฆาตกำกับเอาไว้ เช่นคำว่า ดวงจันทร์ อ่านว่า ดวง-จัน ไม่อ่านว่า ดวง-จัน-ทอน เพราะพยัญชนะ "ทร" ข้างหลังเป็นพยัญชนะทัณฑฆาต สำหรับการอ่านพยัญชนะทัณฑฆาตที่ผิด ๆ เช่น พิ-เรน-ทอน ก็จะเป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่จะช่วยในการเขียนให้ถูกยิ่งขึ้น เพราะจะรู้ได้ว่าเป็น "ทร์" แต่ก็ควรทราบด้วยว่าความจริงในการอ่านที่ถูกต้องเป็นอย่างไร

ในภาษาอื่น

นอกจากอักษรไทยแล้ว ทัณฑฆาต ยังมีการใช้ในอักษรอื่น ได้แก่

อักษร	เครื่องหมาย	การใช้งาน
เขมร	៍	ใช้กำกับอักษรบางตัวที่ไม่ออกเสียง
ลาว	໌	ใช้กำกับอักษรบางตัวที่ไม่ออกเสียง

สวัวา