อำเภอภูกามยาว

อำเภอภูกามยาว
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Phu Kamyao
คำขวัญ:  ภูกามยาวดอยงาม ดินแดนสามพระธาตุ ประวัติศาสตร์เมืองเก่า อู่ข้าวลุ่มน้ำอิง
แผนที่จังหวัดพะเยา เน้นอำเภอภูกามยาว
พิกัด: 19°16′18″N 99°58′12″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	พะเยา
พื้นที่
• ทั้งหมด	213.8 ตร.กม. (82.5 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	20,877 คน
• ความหนาแน่น	97.65 คน/ตร.กม. (252.9 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	56000
รหัสภูมิศาสตร์	5609
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอภูกามยาว หมู่ที่ 17 ตำบลห้วยแก้ว อำเภอภูกามยาว จังหวัดพะเยา 56000
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ภูกามยาว (ไทยถิ่นเหนือ: ) เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดพะเยา

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอภูกามยาวมีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอแม่ใจ และอำเภอป่าแดด (จังหวัดเชียงราย)
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอดอกคำใต้
• ทิศใต้ ติดต่อกับ อำเภอดอกคำใต้ และอำเภอเมืองพะเยา
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับ อำเภอเมืองพะเยา

ประวัติ

ภูยาว หรือ ภูกามยาว บางทีเรียกว่า ดอยชม ภู-ดอยด้วน เป็นทิวเขาที่ทอดยาวจากทิศเหนือลงไปทิศใต้ เริ่มจากบริเวณที่ราบเขตอำเภอพาน จังหวัดเชียงราย อันเป็นเขตติดต่ออำเภอแม่ใจ จังหวัดพะเยา หัวดอยที่อำเภอพานมีลักษณะตั้งชันคล้ายถูกตัดให้ด้วน ซึ่งแตกต่างจากดอยลูกอื่น ๆ ในละแวกเดียวกัน ชาวบ้านจึงเรียกดอยด้วน แต่เอกสารประเภทตำนานและพงศาวดารเรียก ภูยาว หรือ ภูกามยาว ทิวเขาดอยด้วนหรือภูกามยาวจะทอดยาวลงไปทางทิศใต้ แล้วค่อย ๆ ลาดต่ำลงเรื่อย ๆ จนถึงบริเวณที่ตั้งจังหวัดพะเยาอันเป็นที่ราบริมแม่น้ำอิง หรือแม่น้ำสายตาจึงสิ้นสุดทิวเขา ซึ่งชื่อของจังหวัดพะเยา หรือ พยาว มาจากชื่อเทือกเขาภูยาว หรือ ภูกามยาว

ท้องที่อำเภอภูกามยาวเดิมเป็นส่วนหนึ่งของอำเภอเมืองพะเยา ทางราชการได้แบ่งพื้นที่การปกครองออกมาตั้งเป็น กิ่งอำเภอภูกามยาว ตามประกาศกระทรวงมหาดไทยเมื่อวันที่ 1 มิถุนายน พ.ศ. 2540 โดยมีผลบังคับตั้งแต่วันที่ 1 กรกฎาคม ปีเดียวกัน และต่อมาได้มีพระราชกฤษฎีกายกฐานะขึ้นเป็น อำเภอภูกามยาว ในวันที่ 24 สิงหาคม พ.ศ. 2550 โดยมีผลบังคับตั้งแต่วันที่ 8 กันยายน ปีเดียวกัน

• วันที่ 23 มกราคม 2481 รวมพื้นที่ตำบลบ้านต๋อม ตำบลสันนกกก ตำบลบ้านต๊ำ กับพื้นที่หมู่ 13 (ในขณะนั้น) ของตำบลดงเจน จัดตั้งขึ้นเป็น ตำบลบ้านต๊ำ และรวมพื้นที่หมู่ 6, 11-12, 15-17 (ในขณะนั้น) ของตำบลดงเจน กับตำบลห้วยลาน จัดตั้งขึ้นเป็น ตำบลห้วยลาน และรวมพื้นที่ตำบลร่องจะว้า ตำบลสันช้างหิน ตำบลดอกคำ พื้นที่หมู่ 1-5, 7-10,14,18 (ในขณะนั้น) ของตำบลดงเจน หมู่ 1-3 (ในขณะนั้น) ของตำบลจำป่าหวาย หมู่ 1,6 (ในขณะนั้น) ของตำบลแม่ต๋ำ หมู่ 7 (ในขณะนั้น) ของตำบลในเวียง จัดตั้งขึ้นเป็น ตำบลดอกคำใต้ และยุบพื้นที่ตำบลดงเจน เนื่องจากไม่มีหมู่บ้านเหลืออยู่ จึงหมดความจำเป็นที่จะให้ตั้งเป็นตำบลอยู่ต่อไป
• วันที่ 12 พฤศจิกายน 2483 แยกหมู่บ้านที่ 27 (ในขณะนั้น) ของตำบลบ้านต๊ำ หมู่ 1-6,14 (ในขณะนั้น) ของตำบลห้วยลาน หมู่ 1-11,34 (ในขณะนั้น) ตั้งเป็น ตำบลดงเจน
• วันที่ 26 ตุลาคม 2514 ตั้งตำบลห้วยแก้ว แยกออกจากตำบลดงเจน
• วันที่ 28 กรกฎาคม 2520 แยกพื้นที่อำเภอพะเยา อำเภอจุน อำเภอเชียงคำ อำเภอเชียงม่วน อำเภอดอกคำใต้ อำเภอปง และอำเภอแม่ใจ ออกจากการปกครองจังหวัดเชียงราย รวมตั้งขึ้นเป็น จังหวัดพะเยา
• วันที่ 27 พฤศจิกายน 2535 ตั้งตำบลแม่อิง แยกออกจากตำบลดงเจน
• วันที่ 23 สิงหาคม 2536 จัดตั้งสุขาภิบาลดงเจน ในท้องที่หมู่ 1-2, 9-12, 15 ตำบลดงเจน และหมู่ 4-5 ตำบลแม่อิง
• วันที่ 30 มกราคม 2539 ยกฐานะจากสภาตำบลห้วยแก้ว เป็น องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยแก้ว
• วันที่ 25 ธันวาคม 2539 ยกฐานะจากสภาตำบลแม่อิง (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลดงเจน) เป็นองค์การบริหารส่วนตำบลแม่อิง
• วันที่ 25 มิถุนายน 2540 แยกพื้นที่ตำบลห้วยแก้ว ตำบลดงเจน และตำบลแม่อิง อำเภอเมืองพะเยา มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอภูกามยาว และกำหนดให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอเมืองพะเยา
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลดงเจน เป็น เทศบาลตำบลดงเจน ด้วยผลของกฎหมาย
• วันที่ 15 ตุลาคม 2542 ยกฐานะสภาตำบลดงเจน (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลดงเจน) เป็น องค์การบริหารส่วนตำบลดงเจน
• วันที่ 8 กันยายน 2550 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอภูกามยาว อำเภอเมืองพะเยา เป็น อำเภอภูกามยาว

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอภูกามยาวแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 3 ตำบล 41 หมู่บ้าน ได้แก่

ที่	ชื่อตำบล	ตัวเมือง	อักษรโรมัน	จำนวนหมู่บ้าน	จำนวนครัวเรือน	จำนวนประชากร
1.	ห้วยแก้ว		Huai Kaeo	17	3,209	8,380
2.	ดงเจน		Dong Chen	16	3,793	8,537
3.	แม่อิง		Mae Ing	8	1,642	3,960

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอภูกามยาวประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 4 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลดงเจน ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลดงเจนและตำบลแม่อิง
• องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยแก้ว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลห้วยแก้วทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลดงเจน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดงเจน (นอกเขตเทศบาลตำบลดงเจน)
• องค์การบริหารส่วนตำบลแม่อิง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแม่อิง (นอกเขตเทศบาลตำบลดงเจน)