ประเทศเวลส์

สำหรับคำที่มักเข้าใจผิดของเวลส์ ดูที่ สหราชอาณาจักร

เวลส์
Wales (อังกฤษ) Cymru (เวลส์)
ธงชาติ ตราแผ่นดิน
คำขวัญ: "Cymru am byth" (เวลส์) "Wales forever" (อังกฤษ)
เพลงชาติ: "Hen Wald Fy Nhadau" (แผ่นดินปิตุภูมิ)
เมืองหลวง (และเมืองใหญ่สุด)		คาร์ดิฟฟ์ 51°29′N 3°11′W
ภาษาราชการ		เวลส์ อังกฤษ
เดมะนิม		เวลส์
การปกครอง		ราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ
•	ประมุข	สมเด็จพระราชินีนาถอลิซาเบธที่ 2 แห่งสหราชอาณาจักร
•	นายกรัฐมนตรี	แคร์วิน โจนส์
รัฐบาลสหราชอาณาจักร
•	นายกรัฐมนตรี	บอริส จอห์นสัน
•	รัฐมนตรี	อลัน แคนส์
ประเทศในสหราชอาณาจักร
พื้นที่
•	รวม	20,779 ตร.กม.  8,002 ตร.ไมล์
ประชากร
•	2560 (ประเมิน)	3,125,000 คน
•	2554 (สำมะโน)	3,063,456 คน
•	ความหนาแน่น	148 คน/ตร.กม.  381 คน/ตร.ไมล์
จีดีพี (ราคาตลาด)		2014 (ประมาณ)
•	รวม	54,000 ล้าน ปอนด์สเตอร์ลิง
•	ต่อหัว	18,000 ปอนด์สเตอร์ลิง
สกุลเงิน		ปอนด์สเตอร์ลิง (£) (GBP)
เขตเวลา		UTC (เวลามาตรฐานกรีนิช) (UTC+0)
•	ฤดูร้อน (DST)	BST (UTC+1)
ขับรถด้าน		ซ้าย
โดเมนบนสุด		.uk
เว็บไซต์ทางการ wales.com
รหัสโทรศัพท์		+44

เวลส์ (อังกฤษ: Wales; เวลส์: Cymru, ออกเสียง /ˈkəmrɨ/ คัมรึ) เป็น 1 ใน 4 ประเทศองค์ประกอบของสหราชอาณาจักร (ได้แก่อังกฤษ, สกอตแลนด์, เวลส์ และไอร์แลนด์เหนือ) มีพื้นที่ของประเทศอยู่ทิศตะวันตกเฉียงใต้ของเกาะบริเตนใหญ่ ทางตอนเหนือของมหาสมุทรแอตแลนติก

เวลส์มีอาณาเขตทางทิศตะวันออกติดกับประเทศอังกฤษ ทิศเหนือและทิศตะวันตกอยู่ติดกับทะเลไอริช ส่วนทางทิศใต้ติดกับช่องแคบบริสตอล จากการสำรวจสำมะโนประชากรในปี ค.ศ. 2011 ประเทศเวลส์มีประชากร 3,063,456 คน และมีพื้นที่ทั้งหมด 20,799 ตารางกิโลเมตร มีแนวชายฝั่งยาว 2,700 กิโลเมตร ภูมิประเทศส่วนใหญ่เป็นภูเขา โดยมีภูเขาที่สูงที่สุดในประเทศคือภูเขาสโนว์ดอน (อังกฤษ: Snowdon; Yr Wyddfa) ที่มีความสูงเหนือระดับน้ำทะเลมากถึง 1,085 เมตร นับเป็นหนึ่งในภูเขาที่สูงที่สุดในหมู่เกาะบริติชไอลส์ บริเวณพื้นที่ราบและส่วนที่ประชากรอาศัยหนาแน่นอยู่ทางตอนใต้ มีสภาพภูมิอากาศแบบอบอุ่นชื้นภาคพื้นสมุทร

ความเป็นชนชาติของเวลส์เริ่มจากชาวบริตันเคลต์ (Celtic Briton) โดยหลังจากจักรวรรดิโรมันได้ถอนตัวออกไปจากการยึดครองเกาะบริเตนในราวศตวรรษที่ 5 ทำให้เวลส์กลายมาเป็นหนึ่งใน 6 ของกลุ่มชาติเคลติกสมัยใหม่ (อังกฤษ: Celtic Nations) ได้แก่บริทานี, คอร์นวอลล์, ไอล์ออฟแมน, ไอร์แลนด์, เวลส์ และสก๊อตแลนด์

ในเดือนธันวาคม ค.ศ.1282 เวลส์และอังกฤษ ได้สู้รบกันในยุทธการที่โอเรวินบริดจ์ (Battle of Orewin Bridge) โดยเจ้าชายเลเวลิน อัพ กริฟฟิธ (เวลส์: Llywelyn ap Gruffudd) ซึ่งเป็นเจ้าชายแห่งเวลส์ ได้ถูกสังหารโดยสตีเฟน เดอ แฟรงตัน ทหารม้าของฝ่ายอังกฤษ ทำให้พระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 1 แห่งอังกฤษสามารถพิชิตเวลส์ได้อย่างราบคาบ

ในตอนต้นศตวรรษที่ 15 เวลส์กลับมามีอิสรภาพได้ชั่วขณะภายใต้การนำของโอเวน กลินดอร์ (Owain Glyndwr) แต่ก็ตกกลับไปอยู่ภายใต้การปกครองของอังกฤษอีก และถูกผนวกเข้ามาเป็นแผ่นดินเดียว และภายใต้ระบบกฎหมายเดียวกับอังกฤษ โดยการออกพระราชบัญญัติ Laws in Wales Acts 1535 and 1542. การเมืองที่เป็นแบบฉบับเฉพาะของเวลส์เพิ่งถูกพัฒนาขึ้นในศตวรรษที่ 19 อุดมการณ์เสรีนิยมแบบเวลส์ซึ่งมีอิทธิพลในช่วงต้นศตวรรษที่ 20 ถูกแทนที่ด้วยการขยายตัวของอุดมการณ์สังคมนิยม และพรรคแรงงาน ความรู้สึกทางชาตินิยมของเวลส์ถูกปลุกให้ฟื้นขึ้นมาในศตวรรษนี้เอง. ไพลด์คัมรี (เวลส์: Plaid Cymru) ถูกก่อตั้งขึ้นในปี ค.ศ. 1925 และมีการจัดตั้ง "สมาคมภาษาเวลส์" ขึ้นต่อมาในปี ค.ศ. 1962 เพื่อฟื้นฟูภาษาถิ่นที่กำลังจะสูญหายไปของเวลส์. สมัชชาแห่งชาติเวลส์ (National Assembly for Walses) ถูกก่อตั้งขึ้นในปี 1998 โดย Government of Wales Act 1998 โดยมีความรับผิดชอบในการสร้างและดำเนินนโยบายที่ได้รับการถ่ายโอนอำนาจมาจากรัฐบาลสหราชอาณาจักร

คำว่า ราชรัฐเวลส์ ยังคงเป็นที่นิยมใช้ ถึงแม้ว่าเจ้าชายแห่งเวลส์จะไม่มีบทบาททางการเมืองตั้งแต่ปี พ.ศ. 1825 (ค.ศ. 1282) โดยพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 2 แห่งอังกฤษทรงเข้ายึดครอง ต่อมาเมืองหลวงของเวลส์ถูกย้ายจากคายร์นาร์วอน (ซึ่งเป็นเมืองของเจ้าชายเวลส์) มาที่คาร์ดิฟฟ์ในปี พ.ศ. 2498 (ค.ศ. 1955)

บุคคลที่มีชื่อเสียงจากเวลส์

ปราสาทคายร์นาร์วอน

• เอโอส คาเตอร์ - นักไวโอลินวงบอนด์
• แคทารีน ซีตา-โจนส์ - นักแสดง (เกิด 1969)
• ไรอัน กิกส์ - นักฟุตบอล (เกิด 1973)
• โรอัลด์ ดาห์ล - นักเขียน (1916-1990)
• เซอร์ ทอม โจนส์ - นักร้อง/โค้ชรายการ The Voice UK (เกิด 1940)
• เซอร์ แอนโทนี ฮ็อปกินส์ - นักแสดง (เกิด 1937)
• คริสเตียน เบล - นักแสดง (เกิด 1974)
• มาร์ค เจ วิลเลียมส์ -นักสนุกเกอร์
• แอรอน แรมซีย์ - นักฟุตบอล
• แกเร็ธ เบล - นักฟุตบอล (เกิด 1989)
• โจ คัลซากี - นักมวยสากล แชมป์โลก 2 รุ่น (เกิด 1972)
• แกรี สปีด - นักฟุตบอล (1969-2011)
• เชอร์ลีย์ บาสซีย์ - นักร้อง (เกิด 1937)
• เบน ฟิลลิปส์ - นักจัดรายการเบสไวน์ (แกล้งน้อง เอลเลียต ไจลส์)
• ทิโมธี ดัลตัน - นักแสดง ผู้รับบท 007 คนที่ 4

ประชากรศาสตร์

กีฬา

ดูบทความหลักที่: กีฬาในประเทศเวลส์

ฟุตบอล

ดูบทความหลักที่: สมาคมฟุตบอลเวลส์ และ ฟุตบอลทีมชาติเวลส์

แหล่งข้อมูลอื่น

• BBC Wales
• BBC Nations (ประวัติศาสตร์ของเวลส์)
• ภาพยนตร์ในเวลส์
• http://www.wales.gov.uk