ภูมิศาสตร์ยุโรป

ภูมิศาสตร์ยุโรป
Geography of Europe
พื้นที่	10,180,000 ตร.กม. (อันดับที่ 6)
ประชากร	742,452,000 คน; (2013, อันดับที่ 3)
ความหนาแน่น	72.9 คน/ตร.กม. (อันดับที่ 2)
เดมะนิม	ชาวยุโรป (European)
ประเทศ	~ 45 ประเทศ; (รับรองบางส่วน ~1 ประเทศ)
ดินแดน	4 ดินแดน ยิบรอลตาร์ ; ไอล์ออฟแมน ; เกิร์นซีย์ ; เจอร์ซีย์ ;
ภาษา	~225 ภาษา
เขตเวลา	UTC−1 ถึง UTC+5

ภูมิศาสตร์ยุโรป (อังกฤษ: Geography of Europe) คือลักษณะภูมิศาสตร์ของทวีปยุโรปซึ่งเป็น 1 ใน 7 ทวีปบนโลกและเป็นคาบสมุทรตะวันตกเฉียงเหนือของทวีปแอฟโฟร-ยูเรเชีย การแบ่งทวีปยุโรปตะวันออกกับทวีปเอเชียจะใช้เทือกเขายูรัลในประเทศรัสเซีย ส่วนในตะวันออกเฉียงใต้นั้นยังไม่มีการกำหนดอย่างแน่ชัด แต่ส่วนมากจะใช้แม่น้ำยูรัล, แม่น้ำเอ็มบาและทะเลดำในการแบ่งเขต จุดสิ้นสุดของทวีปเอเชียคือช่องแคบบอสพอรัสในประเทศตุรกี

ส่วนการแบ่งเขตของทวีปยุโรปกับทวีปแอฟริกาจะใช้ทะเลเมดิเตอร์เรเนียน จุดที่ทวีปยุโรปใกล้กับทวีปแอฟริกามากที่สุดคือช่องแคบยิบรอลตาร์ที่ห่างกันเพียง 14.3 กิโลเมตรหรือ 8.9 ไมล์^[2]

พรมแดนทางตะวันตกมีเทือกเขากลางสมุทรไอซ์แลนด์เป็นตัวแบ่งอาณาเขตระหว่างยุโรปกับอเมริกาเหนือ ส่วนประเทศไอซ์แลนด์ที่อยู่กึ่งกลางระหว่างอเมริกาเหนือกับยุโรปนั้นถือว่าอยู่ในทวีปยุโรปเพราะเหตุผลทางด้านวัฒนธรรมและมีพื้นที่ใกล้กับแผ่นดินใหญ่ของทวีปยุโรปมากกว่าแผ่นดินใหญ่ของทวีปอเมริกาเหนือถึง 2 เท่า

นี้คือภาพถ่ายจากสถานนีอวกาศแห่งชาติโดยใช้กล้อง2ตัวโดยทางซ้ายมองไปทางเหนือและทางขวามองมาทางตรง

ภาพรวม[แก้]

ในตำราภูมิศาสตร์นั้นจะเรียกทวีปยุโรปร่วมกับทวีเอเชียเนืองจากทวีปยุโรปไม่ได้ถูกล้อมด้วยมหาสมุทรและตึดกับแผ่นดินใหญ่ทางตะวันออกเฉียงใต้

นั้นทำให้ยุโรปถูกเรียกว่าคาบสมุทรที่ใหญ่ที่สุดในโลกและมีสแกนดิเนเวียทางเหนือของยุโรปเป็นคาบสมุทรที่ใหญ่เป็นอันดับสองซึ่งถูกแบ่งด้วยทะเลบอลติกและทวีปยุโรปยังมีคาบสมุทรเล็กๆอีกสามแห่งคือคาบสมุทรอิตาลี, คาบสมุทรไอบีเรียและคาบสมุทรบอลข่านซึ่งจะอยู่ทางใต้ของทวีป

คาบสมุทรบอลข่านนั้นถูกแยกออกมาจากทวีปเอเชียโดยทะเลดำและทะเลอีเจียน ส่วนคาบสมุทรอิตาลีถูกแยกจากคาบสมุทรบอลข่านด้วยทะเลเอเดรียติกและคาบสมุทรไอบีเรียถูกแยกจากคาบสมุทรอิตาลีด้วยทะเลเมดิเตอร์เรเนียนซึ่งทะเลเมดิเตอร์เรเนียนนั้นยังเป็นทะเลที่แยกยุโรปกับแอฟริกาออกจากกันอีกด้วย

ทวีปยุโรปมีลักษณะภูทิประเทศที่หลากหลายมากซึ่งถือเป็นการเปลี่ยนแปลงมากมายในพื้นที่เล็ก ๆ เช่นมีเทือกเขาแอลป์, เทือกเขาพิเรนีส, เทือกเขาคาร์เพเทียนในภาคใต้ของทวีปและยังมีที่ราบสูงที่กว้างใหญ่ทางตะวันออกของทวีปและยังมีฟยอร์ดมากมายตรงแถบสแกนดิเนเวียและตรงตะวันตกของประเทศนอร์เวย์และมีการคาดว่าเกาะ[บริเตนใหญ่และเกาะไอร์แลนด์นั้นเคยติดกับพื้นแผ่นดินใหญ่ของทวีปก่อนถูกแยกออกจากกันด้วยระดับน้ำทะเลที่สูงขึ้น

คาบสมุทร[แก้]

ยุโรปนั้นถูกเรียกว่าเป็น "คาบสมุทรของคาบสมุทร"เนืองจากทวีปยุโรปนั้นเป็นทวีปที่มีทะเลล้อมลอบสามด้านจึงถูกเรียกว่าคาบสมุทรที่ใหญ่ที่สุดในโลกอีกทั้งทวีปยุโรปยังประกอบไปด้วยคาบสมุทรใหญ่เล็กอีกมากมาย^[3]

รายชื่อคาบสมุทรบ้างส่วนของยุโรป[แก้]

ธรณีวิทยา[แก้]

ลักษณะทางธรณีวิทยาที่สำคัญที่สุดของยุโรปคือการแบ่งแยกระหว่างที่ราบสูงและเทือกเขาทางตอนใต้ของทวีปยุโรปและพื้นที่ใต้น้ำบางส่วนของเกาะบริเตนใหญ่ ทั้งนี้ธรณีวิทยาของทวีปยุโรปมีความหลากหลายและซับซ้อนมากซึ่งก่อให้เกิดความหลากหลายของภูมิประเทศและจะสามารถพบได้ทั่วทั้งทวีปจากที่ราบสูงสกอตติชไปจนถึงที่ราบลุ่มของฮังการี

ประชากร[แก้]

ตัวเลขของประชากรในยุโรปนั้นแตกต่างกันไปตามข้อกำหนดในการแบ่งเขตแดนของยุโรปที่ใช้ประชากรที่อยู่ในขอบเขตของภูมิศาสตร์ทางกายภาพมีจำนวนประมาณ 731 ล้านคนในปี 2005 และในปี 2010 มีจำนวนประชากร 857 ล้านคนตามที่สหประชาชาติประกาศซึ่งการประกาศครั่งนี้นั้นรวมถึงประเทศข้ามทวีปด้วยเช่นประเทศรัสเซียและประเทศตุรกี

ค่าเฉลี่ยอายุของคนในทวีปยุโรปส่วนมากจะอายุมัธยฐานค่อนข้างน้อยเมื่อเทียบกับทวีปอิ่น ๆ

อุณหภูมิและฝนตก[แก้]

บริเวณที่มีภูเขาสูงในทวีปยุโรปมีอากาศหนาวเย็นและมีฝนตกมากกว่าบริเวณที่ต่ำกว่าเช่นเดียวกับพื้นที่ภูเขาทั่วไป ยุโรปมีฝนตกน้อยกว่าในภาคกลางและตะวันตกของยุโรป ความแตกต่างของอุณหภูมิระหว่างฤดูร้อนและฤดูหนาวค่อยๆเพิ่มขึ้นจากชายฝั่งตะวันตกเฉียงเหนือและค่อย ๆ ไล่ไปจนถึงตะวันออกเฉียงใต้ของทวีป

แม่น้ำ[แก้]

รายชื่อแม่น้ำที่ยาวที่สุดในยุโรปตามลำดัยความยาวโดยประมาณ

ทะเลสาบและทะเลภายในประเทศ[แก้]

หมู่เกาะที่สำคัญ[แก้]

ทุ่งหญ้าและที่ราบลุ่ม[แก้]

ที่ราบยุโรปตะวันออก, ภูมิทัศน์ที่ใหญ่ที่สุดของยุโรป
ที่ราบทางเหนือของยุโรป
ที่ราบพันโนเนีย
ที่ราบสเปน เป็นที่ราบสูงในภาคกลาง (กินพื้นที่ 40% ของประเทศ)
ที่ราบโพ

เทือกเขา[แก้]

ภูเขาสำคัญ ๆ ในยุโรป:

เทือกเขายูรัล, แยกระหว่างยุโรปกับเอเชีย
เทือกเขาคาร์เพเทียนเทือกเขาที่ยาวเป็นอันดับ2ในยุโรป
เทือกเขาแอลป์ที่มีชื่อเสียงมากในยุโรป
เทือกเขาพิเรนีสพรมแดนธรรมชาติของสเปนและฝรั่งเศส

พื้นที่ต่าง ๆ ของภูมิประเทศที่เป็นภูเขาของยุโรป (อ้างอิงจาก UNEP-WCMC เก็บถาวร 2008-05-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน) :

ระดับความสูง	อาณาเขต (km²)	% อาณาเขต
≥4500m	1	0.00%
3500-4500m	225	0.00%
2500-3500m	497,886	4.89%
1500-2500m & ลาดชัน ≥2°	145,838	1.43%
1000-1500m & ลาดชัน ≥5° หรือระดับความสูง >300m	345,255	3.39%
300-1000m หรือระดับความสูง >300m	1,222,104	12.00%
ภูเขา	2,211,308	21.72%
ทวีปยุโรป	10,180,000	100.00%

หมายเหตุ ≥ อ่านว่า มากกว่าหรือเท่ากับ

ประเทศที่ไม่มีทางออกสู่ทะเล[แก้]

ประเทศที่เป็นเกาะ[แก้]

ประเทศที่มีดินแดนข้ามทวีป[แก้]

ยูเรเชีย	ประเทศอาเซอร์ไบจาน, ประเทศจอร์เจีย, คาซัคสถาน, ประเทศรัสเซีย, ประเทศตุรกี
ยุโรป-แอฟริกา	ประเทศมอลตา, ประเทศสเปน (เซวตา, เมลียา และกานาเรียส), ประเทศอิตาลี (ลัมเปดูซาและลัมปีโอเน), ประเทศโปรตุเกส (มาเดรา),^[4] ประเทศฝรั่งเศส (เรอูว์นียงและมายอต)
อเมริกาใต้	ประเทศฝรั่งเศส (เฟรนช์เกียนา)
อเมริกาเหนือ	ประเทศฝรั่งเศส (กัวเดอลุป, มาร์ตีนิก และแซ็งปีแยร์และมีเกอลง), ประเทศเดนมาร์ก (กรีนแลนด์), ประเทศเนเธอร์แลนด์ (โบแนเรอ, ซาบา และซินต์เอิสตาซียึส), ประเทศโปรตุเกส (Corvo Island, Flores Island)

ประเทศที่มีชื่อเมืองหลวงกับชื่อประเทศเหมือนกัน[แก้]

ประเทศที่เมืองหลวงไม่ใช่เมืองใหญ่สุด[แก้]

ประเทศ	เมืองหลวง	เมืองใหญ่ที่สุด
ลีชเทินชไตน์	วาดุซ	ชาน
มอลตา	วัลเลตตา	บีร์กีร์การา
ซานมารีโน	ซานมารีโน	แซร์ราวัลเล
สวิสเซอร์แลนด์	แบร์น	ซือริช
ตุรกี	อังการา	อิสตันบูล

หมายเหตุ: กรุงโรมเมืองหลวงของอิตาลีเป็นเมืองที่ใหญ่ที่สุดของประเทศหากพิจารณาเฉพาะเมือง (มหานครมิลานเป็นเขตปริมณฑลที่ใหญ่ที่สุดในอิตาลี)

เมืองบรัสเทล - เมืองหลวงของเขตการปกครองบรัสเซลส์ถือเป็นเมืองที่ใหญ่ที่สุดในเบลเยี่ยม ประชากรของกรุงบรัสเซลส์คือ 175,000 คน ส่วนเมือง Antwerp เป็นเมืองที่ใหญ่ที่สุดของประเทศ

ประเทศที่มีเพื่อนบ้านมากที่สุด[แก้]

14	รัสเซีย (รวม แคว้นคาลินินกราด)
11	ฝรั่งเศส (รวม overseas departments และ territories)
9	เยอรมนี
8	ออสเตรีย, เซอร์เบีย, ตุรกี
7	ฮังการี, โปแลนด์, ยูเครน
6	อิตาลี
5	อาเซอร์ไบจาน, เบลารุส, โครเอเชีย, คาซัคสถาน, โรมาเนีย, มาซิโดเนีย, สโลวาเกีย, สเปน (รวม Ceuta และ Melilla), สวิสเซอร์แลนด์
4	อัลเบเนีย, อาร์มีเนีย, บัลแกเรีย, เช็กเกีย, จอร์เจีย, กรีซ, คอซอวอ, ลัตเวีย, ลิทัวเนีย, มอนเตเนโกร, สโลวีเนีย
3	ประเทศบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา, ฟินแลนด์, เนเธอร์แลนด์ (รวม Sint Maarten), นอร์เวย์, ลักเซมเบิร์ก
2	อันดอร์รา, เอสโตเนีย, ลีชเทินชไตน์, มอลโดวา, สวีเดน
1	เดนมาร์ก, ไอร์แลนด์, โมนาโก, โปรตุเกส, ซานมารีโน, สหราชอาณาจักร, วาติกัน
0	ไอซ์แลนด์, ไซปรัส, มอลตา

อ้างอิง[แก้]

↑ Language facts – European day of languages ("ข้อเท็จจริงเรื่องภาษา - วันภาษาแห่งยุโรป"), Council of Europe. สืบค้นเมื่อ 21 กันยายน 2559
↑ See Robinson, Allan Richard and Paola Malanotte-Rizzoli, Ocean Processes in Climate Dynamics: Global and Mediterranean Examples. Springer, 1994, p. 307, ISBN 0-7923-2624-5.
↑ Europe:Physical Geography เก็บถาวร 2012-09-13 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน National Geographic - Education
↑ Peoples of Africa. Marshall Cavendish. 2000. ISBN 9780761471585.

บทความทวีปยุโรปนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

[1] Language facts – European day of languages ("ข้อเท็จจริงเรื่องภาษา - วันภาษาแห่งยุโรป"), Council of Europe. สืบค้นเมื่อ 21 กันยายน 2559

[2] See Robinson, Allan Richard and Paola Malanotte-Rizzoli, Ocean Processes in Climate Dynamics: Global and Mediterranean Examples. Springer, 1994, p. 307, ISBN 0-7923-2624-5.

[3] Europe:Physical Geography เก็บถาวร 2012-09-13 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน National Geographic - Education

[4] Peoples of Africa. Marshall Cavendish. 2000. ISBN 9780761471585.

[1]

[2]

[3]

[4]