อ่าวเบงกอล

อ่าวเบงกอล
แผนที่อ่าวเบงกอล
ที่ตั้ง	เอเชียใต้และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
พิกัด	15°N 88°E
ชนิด	อ่าว
แหล่งน้ำไหลเข้าหลัก	มหาสมุทรอินเดีย
ประเทศในลุ่มน้ำ	บังกลาเทศ อินเดีย อินโดนีเซีย พม่า ศรีลังกา
ช่วงยาวที่สุด	2,090 กิโลเมตร (1,300 ไมล์)
ช่วงกว้างที่สุด	1,610 กิโลเมตร (1,000 ไมล์)
พื้นที่พื้นน้ำ	2,600,000 ตารางกิโลเมตร (1,000,000 ตารางไมล์)
ความลึกโดยเฉลี่ย	2,600 เมตร (8,500 ฟุต)
ความลึกสูงสุด	4,694 เมตร (15,400 ฟุต)

อ่าวเบงกอล (อังกฤษ: Bay of Bengal) เป็นอ่าวที่ใหญ่ที่สุดในโลก ตั้งอยู่ทางตะวันออกเฉียงเหนือของมหาสมุทรอินเดีย มีลักษณะคล้ายรูปสามเหลี่ยมล้อมรอบด้วยประเทศอินเดียและศรีลังกาทางด้านตะวันตก บังกลาเทศและรัฐเบงกอลตะวันตกของอินเดียทางด้านเหนือ (ซึ่งเป็นที่มาของชื่อ) และประเทศพม่า ภาคใต้ของประเทศไทย หมู่เกาะอันดามันและนิโคบาร์ทางด้านตะวันออก อาณาเขตด้านใต้แผ่ถึงเส้นเขตจินตนาการที่ลากจากดอนดราเฮดตอนใต้ของศรีลังกาไปถึงปลายด้านเหนือของเกาะสุมาตรา

อ่าวเบงกอลมีเนื้อที่ 2,172,000 กม² มีแม่น้ำสำคัญหลายสายไหลมาลงทะเล เช่น แม่น้ำคงคา แม่น้ำพรหมบุตร แม่น้ำอิรวดี แม่น้ำโคทาวรี แม่น้ำมหานที แม่น้ำกฤษณา และแม่น้ำกาเวรี เมืองท่าสำคัญของอ่าวเบงกอล ได้แก่ กัททะลูร์ เจนไน กากีนาทะ มะจิลีปัตนัม วิศาขปัตนัม พาราทิพ โกลกาตา จิตตะกอง และย่างกุ้ง

ศัพทมูลวิทยา

ข้อพิพาทเมื่อคริสต์ศตวรรษที่ 10 (พ.ศ. 1444-1543) เป็นเหตุทำให้ต้องเรียกอ่าวเบงกอลว่า "ทะเลสาบโชลา" (The Chola Lake) ชื่อในภาษาฮินดีเรียก Bangal ki Khadi

คำว่าเบงกอลมาจากภาษาสันสกฤตว่า "พังคะ" (Banga) หรือ "วังคะ" (Vanga) หมายถึงน้ำของดินดอนสามเหลี่ยมคงคา มีเรื่องปรัมปราเล่ากันมาว่าเกี่ยวกับบริเวณของเผ่าพันธุ์ดวงจันทร์แห่งเดลี (?)

แม่น้ำ

มีแม่น้ำสำคัญหลายสายที่ไหลจากทางตะวันตกสู่ตะวันออกของอ่าวเบงกอล ด้านเหนือมีแม่น้ำคงคา แม่น้ำเมฆนา และแม่น้ำพรหมบุตร ทางใต้มีแม่น้ำมหานทีไหลผ่านดินดอนสามเหลี่ยมมหานที แม่น้ำโคทาวรี แม่น้ำกฤษณา แม่น้ำอิรวดี และแม่น้ำกาเวรี แม่น้ำสั้นที่สุดที่ไหลลงอ่าวเบงกอลได้แก่แม่น้ำกูอุมที่ยาวเพียง 64 กิโลเมตร แม่น้ำพรหมบุตรมีความยาวเป็นอันดับที่ 28 ของโลก (2,948 กิโลเมตร) ไหลลงอ่าวเบงกอลผ่านอินเดีย จีน เนปาล บังกลาเทศ และภูฏาน มีป่าชายเลนที่เรียกชื่อว่าซุนดาร์บันส์ขึ้นอยู่บริเวณดินดอนสามเหลี่ยมคงคา ปากแม่น้ำพรหมบุตรและแม่น้ำเมฆนาที่เป็นชายฝั่งของอ่าวเบงกอล

เกาะ

หมู่เกาะอันดามันและนิโคบาร์ เป็นเกาะขนาดใหญ่ประกอบด้วย572เกาะตั้งอยู่บริเวณอ่าวเบงกอลและทะเลอันดามันมีมนุษย์อยู่อาศัยเพียง38เกาะประชากร3.5-3.8แสนคนเนื้อที่8295ตร.กม.ประกอบด้วยเกาะแฮพล็อก เกาะนีล เกาะอันดามัน เกาะเซาท์อันดามัน พอร์ทแบลร mahatma gandhi ma์rine national park เกาะอันดามันกลาง เกาะเซนทิเนลเหนือ

สมุทรศาสตร์

การเคลื่อนที่ของแผ่นเปลือกโลก

ท้องอ่าวเบงกอล

  แผ่นทวีปอินเดีย, สีแดง

  แผ่นทวีปอินโด-ออสเตรเลีย, สีส้มเทา

พายุโซนร้อนและพายุหมุน

พายุหมุนเขตร้อน 2B –พฤษภาคม 2545

พายุเขตร้อนที่มีลมหมุนที่ความเร็วตั้งแต่ 119 กิโลเมตรต่อชั่วโมงขึ้นไปเรียกว่า "พายุหมุน" (cyclone) เมื่อมีกำเนิดในอ่าวเบงกอล แต่ถ้ามีกำเนิดในมหาสมุทรแอตแลนติกเรียกกันว่า "เฮอร์ริเคน" (hurricane) มีผู้เสียชีวิตในบังกลาเทศระหว่าง 100,000 ถึง 500,000 คนเนื่องจากพายุหมุนเขตร้อนโบลาเมื่อ พ.ศ. 2513

• พ.ศ. 2551 พายุหมุนนาร์กิสอันมีความรุนแรงระดับสูง
• พ.ศ. 2550 พายุหมุนเขตร้อนขั้นรุนแรงมากชื่อ Sidr
• พ.ศ. 2549 พายุหมุนเขตร้อนขั้นรุนแรงมากชื่อ Mala
• พ.ศ. 2549 กันยายน พายุไต้ฝุ่นช้างสาร (Typhoon Xangsane)
• พ.ศ. 2547 พฤศจิกายนพายุไต้ฝุ่นมุ่ยฟ้า
• พ.ศ. 2545 พฤษภาคม พายุหมุนเขตร้อน ระดับ 2B
• พ.ศ. 2534 เมษายน พายุหมุนเขตร้อนบังกลาเทศ
• พ.ศ. 2532 พฤศจิกายน ไต้ฝุ่นเกย์
• พ.ศ. 2528 พฤษภาคม พายุโซนร้อน ระดับ 1B
• พ.ศ. 2525 เมษายน พายุหมุน ระดับ 1B
• พ.ศ. 2525 พฤษภาคม พายุเขตร้อน ระดับ 2B
• พ.ศ. 2525 ตุลาคม พายุเขตร้อน ระดับ 3B
• พ.ศ. 2524 ธันวาคม พายุหมุน ระดับ 3B
• พ.ศ. 2523 ตุลาคม พายุเขตร้อน ระดับ 1B
• พ.ศ. 2523 ธันวาคม พายุไม่ทราบชื่อ ระดับ 4B
• พ.ศ. 2523 ธันวาคม พายุเขตร้อน ระดับ 5B
• พ.ศ. 2514 พายุหมุนโอริสสา
• พ.ศ. 2513 พฤศจิกายน พายุหมุนโบลา

ประวัติศาสตร์

เนื่องจากการเคลื่อนที่ของแผ่นทวีป ทำให้แผ่นทวีปอินเดียแยกออกจากมาดากัสการ์และประทะกับแผ่นทวีปยูเรเชียเกิดเป็นเทือกเขาหิมาลัยและอ่าวเบงกอล

ดูเพิ่ม

• หมู่เกาะอันดามัน - Andaman Islands

อ่านเพิ่ม

• The Maritime Boundary Dispute Between Bangladesh and Myanmar: Motivations, Potential Solutions, and Implications by Jared Bissinger (Asia Policy, July 2010) published by National Bureau of Asian Research

แหล่งข้อมูลอื่น

• นิยามแบบพจนานุกรมของ Bay of Bengal ที่วิกิพจนานุกรม
• วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ Bay of Bengal
• 487 V. Suryanarayan, Prospects for a Bay of Bengal Community
• Arabian Sea: depth contours and undersea features – Map/Still – Britannica Concise
• Bay of Bengal in Encyclopedia
• Bay of Bengal Large Marine Ecosystem Project