อำเภอควนขนุน

อำเภอควนขนุน
อำเภอ
คำขวัญ: ถิ่นพระดังเมืองคนดี ประเพณีลือเลื่อง เฟื่องฟูการศึกษา ผ้าทอแพรกหา ทะเลงามตา นกน้ำเพลินใจ
พิกัดภูมิศาสตร์: 7°44′6″N 100°0′36″E
อักษรไทย	อำเภอควนขนุน
อักษรโรมัน	Amphoe Khuan Khanun
จังหวัด	พัทลุง
พื้นที่
• ทั้งหมด	453.96 ตร.กม. (175.27 ตร.ไมล์)
ประชากร (2562)
• ทั้งหมด	84,247 คน
• ความหนาแน่น	185.58 คน/ตร.กม. (480.6 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	93110, 93150 (เฉพาะตำบลทะเลน้อย พนางตุง และมะกอกเหนือ)
รหัสภูมิศาสตร์	9305
ที่ตั้ง ที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอควนขนุน หมู่ที่ 5 ตำบลควนขนุน อำเภอควนขนุน จังหวัดพัทลุง 93110
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ควนขนุน เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดพัทลุง

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอควนขนุนเป็นอำเภอที่มีขนาดใหญ่ที่สุดของจังหวัดพัทลุง ตั้งอยู่ทางทิศเหนือของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอป่าพะยอมและอำเภอชะอวด(จังหวัดนครศรีธรรมราช)
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอระโนด(จังหวัดสงขลา)
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอเมืองพัทลุงและอำเภอศรีบรรพต
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอศรีบรรพตและอำเภอป่าพะยอม

ประวัติ

จากคำบอกเล่าของผู้รู้ในตำบล ตำบลควนขนุนเป็นตำบลเก่าแก่มาแต่ดั้งเดิม ไม่ปรากฏว่าย้ายมาจากที่ใดและไม่ปรากฏปีที่จัดตั้ง สำหรับชื่อที่เรียกตำบลควนขนุนเดิมบริเวณนี้มีต้นขนุนอยู่ 1 ต้น วันหนึ่งมีพระภิกษุเดินผ่านมาได้กลิ่นหอมของขนุนสุก แต่เมื่อมองหาผลบนต้นกลับไม่พบทั้งที่ยังมีกลิ่นหอมอยู่เหมือนเดิม จึงลองช่วยกันขุดใต้ดินบริเวณต้นขนุน พบขนุนมีลักษณะผิวสีทองจึงได้ช่วยกันนำขึ้นมาและไปถวายเจ้าเมือง เจ้าเมืองประทับใจมากที่มีของแปลกประหลาดจึงได้ประทานรางวัลฆ้อง 2 ลูก เป็นฆ้องเงินและฆ้องทอง และประทานชื่อว่า "บ้านควนขนุน"

อำเภอควนขนุนเดิมเรียกว่า อำเภออุดร จัดตั้งเมื่อปี พ.ศ. 2439 หรือ ร.ศ. 115 มีพระพลสงคราม (โต ศิริธร) เป็นนายอำเภอคนแรก ต่อมาภายหลังเป็นพระยาศิริธรเทพสัมพันธ์ เจ้ากรมเสมียนตรา อำเภอตั้งอยู่ที่หมู่ที่ 5 ตำบลควนขนุน และได้ย้ายที่ตั้งอีกจำนวน 4 ครั้ง ครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2442 ย้ายที่ว่าการอำเภอไปตั้งที่บ้านมะกอกใต้ เรียกว่า อำเภอมะกอกใต้ ครั้งที่ 2 เมื่อปี พ.ศ. 2450 ย้ายไปที่บ้านทะเลน้อย เรียก อำเภอทะเลน้อย ครั้งที่ 3 ไม่ปรากฏปี พ.ศ. ย้ายไปที่บ้านพนางตุง เรียก อำเภอพนางตุง และครั้งสุดท้าย เมื่อปี พ.ศ. 2466 ย้ายกลับมาตั้งที่เดิมคือที่บ้านควนขนุน เรียกว่า อำเภอควนขนุน มาจนถึงปัจจุบัน

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอควนขนุนแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 12 ตำบล 129หมู่บ้าน ได้แก่

1.

ควนขนุน

(Khuan Khanun)

9 หมู่บ้าน

7.

โตนดด้วน

(Tanot Duan)

11 หมู่บ้าน

2.

ทะเลน้อย

(Thale Noi)

10 หมู่บ้าน

8.

ดอนทราย

(Don Sai)

11 หมู่บ้าน

3.

นาขยาด

(Na Khayat)

12 หมู่บ้าน

9.

มะกอกเหนือ

(Makok Nuea)

9 หมู่บ้าน

4.

พนมวังก์

(Phanom Wang)

8 หมู่บ้าน

10.

พนางตุง

(Phanang Tung)

13 หมู่บ้าน

5.

แหลมโตนด

(Laem Tanot)

9 หมู่บ้าน

11.

ชะมวง

(Chamuang)

16 หมู่บ้าน

6.

ปันแต

(Pan Tae)

13 หมู่บ้าน

12.

แพรกหา

(Phraek Ha)

8 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอควนขนุนประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 14 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลควนขนุน ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของหมู่ที่ 5, 9 ตำบลควนขนุน
• เทศบาลตำบลมะกอกเหนือ ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของหมู่ที่ 1 ตำบลมะกอกเหนือ
• เทศบาลตำบลหนองพ้อ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลควนขนุน (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลควนขนุน)
• เทศบาลตำบลนาขยาด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาขยาดทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลบ้านสวน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลมะกอกเหนือ (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลมะกอกเหนือ)
• เทศบาลตำบลพนางตุง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพนางตุงทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลทะเลน้อย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทะเลน้อยทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลโตนดด้วน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโตนดด้วนทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลแพรกหา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแพรกหาทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลแหลมโตนด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแหลมโตนดทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลดอนทราย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดอนทรายทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลพนมวังก์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพนมวังก์ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลปันแต ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปันแตทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลชะมวง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลชะมวงทั้งตำบล

ภูมิอากาศ

อยู่ภายใต้อิทธิพลมรสุม อากาศอบอุ่นเย็นสบายตลอดปี

เศรษฐกิจ

• อาชีพหลัก ทำนา ทำสวน ผลผลิตทางการเกษตรที่สำคัญ ได้แก่ ข้าว ยางพารา และผลไม้
• อาชีพเสริม เลี้ยงสัตว์ ประมง ค้าขาย หัตถกรรม อุตสาหกรรมขนาดเล็ก
• ธนาคาร มี 4 แห่ง ได้แก่

1. ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร
2. ธนาคารออมสิน
3. ธนาคารกรุงเทพ
4. ธนาคารกรุงไทย

การศึกษาและสังคม

• โรงเรียนมัธยมศึกษา

1. โรงเรียนควนขนุน
2. โรงเรียนปัญญาวุธ
3. โรงเรียนอุดมวิทยายน
4. โรงเรียนดอนศาลานำวิทยา
5. โรงเรียนพนางตุง
6. วิทยาลัยการอาชีพควนขนุน

• มหาวิทยาลัย

1. วิทยาลัยภูมิปัญญาชุมชน มหาวิทยาลัยทักษิณ
2. พุทธมณฑลภาคใต้
3. พิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ธรรมชาติ

• โรงพยาบาลชุมชน 1 แห่ง คือ โรงพยาบาลควนขนุน

ทรัพยากรธรรมชาติ

• ทรัพยากรดิน สภาพดินโดยทั่วไปเป็นดินปนทราย
• ทรัพยากรน้ำ แหล่งน้ำที่สำคัญ ได้แก่

1. ทะเลน้อย
2. คลองปันแต
3. คลองปากประ

• ทรัพยากรป่าไม้ มีป่าไม้ประมาณ 35,744 ไร่ เป็นป่าสงวนแห่งชาติ 5 แห่ง

การคมนาคม

• ทางบก ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 41 และ 4187 (โพธิ์ทอง-ควนขนุน)
• ทางรถไฟ สถานีรถไฟปากคลองและสถานีรถไฟแหลมโตนด