หน่วยเรือรักษาความสงบเรียบร้อยตามลำแม่น้ำโขง

หน่วยเรือรักษาความสงบเรียบร้อยตามลำแม่น้ำโขง
สถานีเรือเชียงของ นขร.เขตเชียงราย
ประจำการ	20 พฤศจิกายน พ.ศ. 2513 (2513-11-20)
ประเทศ	ไทย
เหล่า	กองทัพเรือไทย
รูปแบบ	หน่วยเฉพาะกิจ
บทบาท	การสงครามแม่น้ำ
ขึ้นกับ	กองเรือลำน้ำ กองเรือยุทธการ
กองบัญชาการ	ตำบลอาจสามารถ อำเภอเมืองนครพนม จังหวัดนครพนม
สมญา	นขร.
คำขวัญ	อริล้ำมิรั้งรอ นรข.จะต่อตี ใต้ร่มธงนาวี ปฐพีจักร่มเย็น
ปฏิบัติการสำคัญ	การก่อการกำเริบคอมมิวนิสต์ในประเทศไทย
เว็บไซต์	www.mru.navy.mi.th
ผู้บังคับบัญชา
ผบ.นรข.	พลเรือตรี นรินทร์ ขาวเจริญ
รอง ผบ.นรข.	นาวาเอก ณฐพัฒน์ ซื่อมงคล
รรก.เสนาธิการ	นาวาเอก แมนรัตน์ บุญสวัสดิ์
เครื่องหมายสังกัด
ธงราชนาวี

หน่วยเรือรักษาความสงบเรียบร้อยตามลำแม่น้ำโขง (อังกฤษ: Mekong Riverine Unit) หรือย่อว่า นรข. คือหน่วยเฉพาะกิจของกองทัพเรือไทยในการปฏิบัติการทางเรือในแม่น้ำโขง ซึ่งเป็นพรมแดนธรรมชาติระหว่างประเทศไทยและประเทศลาวในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทยความยาว 928 กิโลเมตร

ประวัติ

แต่เดิม หน่วยเรือรักษาความสงบเรียบร้อยตามลำแม่น้ำโขง (นรข.) มีชื่อว่า หน่วยปฏิบัติการตามลำแม่น้ำโขง (นปข.) ก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 20 พฤศจิกายน พ.ศ. 2513 ก่อตั้งขึ้นมาเพื่อเป็นหน่วยปฏิบัติการในการเอาชนะการต่อสู้กับลัทธิคอมมิวนิสต์ อยู่ในสังกัดของกองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายใน (กอ.รมน.) ในเวลาต่อมา ภัยจากลัทธิคอมมิวนิสต์ได้ลดความรุนแรง ซึ่งภัยคุกคามได้เปลี่ยนไปจากในประเทศเป็นจากนอกประเทศ ทำให้หน่วยปฏิบัติการตามลำแม่น้ำโขงได้ถูกปรับให้เป็นหน่วยงานตามแผนป้องกันประเทศเมื่อวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2531 ในฐานะของหน่วยเฉพาะกิจของกองทัพเรือ และขึ้นตรงด้านยุทธการกับกองทัพภาคที่ 2 กองทัพบกไทย

ต่อมาในพื้นที่จังหวัดเชียงรายซึ่งมีแม่น้ำโขงเป็นแนวพรมแดนเช่นเดียวกันได้เกิดปัญหายาเสพติด และการลักลอบเข้าเมืองผ่านทางพรมแดนธรรมชาติคือแม่น้ำโขง จึงได้มีการประสานและร้องขอไปยังกองทัพเรือให้จัดกำลังเข้าปฏิบัติการในแม่น้ำโขงช่วงจังหวัดเชียงรายเช่นเดียวกับในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ทำให้วันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2538 กองทัพเรือได้จัดตั้งหน่วยปฏิบัติการตามลำแม่น้ำโขง เขตเชียงราย เพื่อสนับสนุนการปฏิบัติงานของหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการป้องกันประเทศในพื้นที่จังหวัดเชียงราย และขึ้นตรงด้านยุทธการกับกองทัพภาคที่ 3

จากนั้นได้มีการประชุมคณะรัฐมนตรีร่วมไทย - ลาว ที่เมืองปากเซ แขวงจำปาสัก ประเทศลาว และจังหวัดอุบลราชธานีในวันที่ 20-21 มีนาคม พ.ศ. 2547 ซึ่งได้หารือเกี่ยวกับประเด็นด้านความมั่นคง และมีการเปลี่ยนแปลงขึ้นกับหน่วยปฏิบัติการตามลำแม่น้ำโขง โดยได้เปลี่ยนชื่อหน่วยปฏิบัติการตามลำแม่น้ำโขง และมอบหมายภารกิจในการป้องกันและปราบปรามยาเสพติดเป็นหลัก และได้รับภารกิจในการป้องกันอาชญากรรมข้ามชาติมาด้วยหลังจากนั้น ซึ่งได้รับความเห็นชอบจากกระทรวงกลาโหมในการเปลี่ยนชื่อเมื่อวันที่ 28 พฤษภาคม พ.ศ. 2547 จากชื่อเดิม หน่วยปฏิบัติการตามลำแม่น้ำโขง คำย่อ "นปข." เป็น หน่วยเรือรักษาความสงบเรียบร้อยตามลำแม่น้ำโขง คำย่อ "นรข." มอบหมายภารกิจในการรักษาความสงบเรียบร้อยตลอดลำแม่น้ำโขงรวมไปถึงพื้นที่ชายฝั่งแม่น้ำ เน้นไปในการปฏิบัติการป้องกันการกระทำที่ผิดกฎหมายที่ส่งผลต่อความมั่นคงของชาติ และการช่วยเหลือประชาชนจากภัยพิบัติต่าง ๆ ตามกรอบของหลักมนุษยธรรม

โครงสร้าง

ส่วนบัญชาการ

หน่วยเรือรักษาความสงบเรียบร้อยตามลำแม่น้ำโขง มีการจัดหน่วยภายในส่วนบัญชาการ ได้แก่

• ธก.-กพ.นรข.
• ยก.-ขว.นรข.
• กบ.นรข.
• ฝ่ายกิจการพลเรือน (กพร.นรข.)
• ซบ.นรข.
• ฝ่ายคลังและบริการ
• ชุดปฏิบัติการพิเศษ (ชปพ.นรข.)
• กองร้อยป้องกัน

หน่วยขึ้นตรง

นรข.เขตเชียงราย

นรข.เขตหนองคาย

นรข.เขตนครพนม

นรข.เขตอุบลราชธานี

บก.นรข.

ที่ตั้งหน่วยเรือรักษาความสงบเรียบร้อยตามลำแม่น้ำโขงทั้ง 4 เขต

หน่วยเรือรักษาความสงบเรียบร้อยตามลำแม่น้ำโขง มีส่วนปฏิบัติการสถานีเรือเป็นฐานปฏิบัติการตลอดแม่น้ำโขงส่วนที่เป็นพรมแดนระหว่างประเทศไทยและประเทศลาว กินพื้นที่จำนวน 8 จังหวัด แบ่งออกเป็น 4 เขต 14 สถานีเรือ และ 1 หน่วยเรือ ดังนี้

สถานีเรือ	อำเภอ	จังหวัด	หมายเหตุ
หน่วยเรือรักษาความสงบเรียบร้อยตามลำแม่น้ำโขง	เมืองนครพนม	นครพนม	ที่ตั้งกองบัญชาการ
เขตเชียงราย
สถานีเรือเชียงแสน	เชียงแสน	เชียงราย	ที่ตั้งกองบังคับการเขต
สถานีเรือเชียงของ	เชียงของ	เชียงราย
เขตหนองคาย
สถานีเรือเชียงคาน	เชียงคาน	เลย
สถานีเรือสังคม	สังคม	หนองคาย
สถานีเรือหนองคาย	เมืองหนองคาย	หนองคาย
สถานีเรือรัตนวาปี	รัตนวาปี	หนองคาย
หน่วยเรือโพนพิสัย	โพนพิสัย	หนองคาย	หน่วยเรือ
สถานีเรือศรีเชียงใหม่	ศรีเชียงใหม่	หนองคาย	ที่ตั้งกองบังคับการเขต
สถานีเรือบึงกาฬ	เมืองบึงกาฬ	บึงกาฬ
เขตนครพนม
สถานีเรือบ้านแพง	บ้านแพง	นครพนม
สถานีเรือนครพนม	เมืองนครพนม	นครพนม
สถานีเรือธาตุพนม	ธาตุพนม	นครพนม
สถานีเรือมุกดาหาร	เมืองมุกดาหาร	มุกดาหาร
เขตอุบลราชธานี
สถานีเรือเขมราฐ	เขมราฐ	อุบลราชธานี	ที่ตั้งกองบังคับการเขต
สถานีเรือโขงเจียม	โขงเจียม	อุบลราชธานี

ภารกิจ

หน่วยเรือรักษาความสงบเรียบร้อยตามลำแม่น้ำโขง ความยาว 928 กิโลเมตร มีภารกิจหลักในการป้องกันและรักษาอธิปไตยของไทยซึ่งรวมไปถึงผลประโยชน์และความมั่นคงของประเทศไทยตามลำน้ำโขง ดูแลพรมแดนระหว่างประเทศไทยและประเทศลาวเพื่อป้องกันปราบปรามการกระทำผิดกฎหมาย สนับสนุนกำลังทางบกในการรักษาความมั่นคงของประเทศ รวมถึงยังปกป้องคุ้มครองและช่วยเหลือประชาชนจากภัยพิบัติต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในพื้นที่รับผิดชอบตามหลักมนุษยธรรม

ในการปฏิบัติงาน หน่วยเรือรักษาความสงบเรียบร้อยตามลำแม่น้ำโขงจะปฏิบัติงานร่วมกันกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการบังคับใช้กฎหมายต่าง ๆ ในการปราบปรามการกระทำที่ผิดกฎหมาย เช่น การลักลอบขนของผิดกฎหมาย การลักลอบขนยาเสพติด รวมไปถึงการลักลอบหลบหนีเข้าเมือง

ยุทโธปกรณ์

เรือตรวจการณ์รูปแบบเดียวกันของกองเรือลำน้ำ ระหว่างการฝึกร่วมผสมกับสหรัฐที่แม่น้ำนครนายก

หน่วยเรือรักษาความสงบเรียบร้อยตามลำแม่น้ำโขง ใช้อาวุธและยุทโธปกรณ์ในอัตราของกองเรือลำน้ำ กองเรือยุทธการ ในการลาดตระเวนตรวจการณ์ในลำแม่น้ำโขง ซึ่งเรือหลักที่ใช้งานคือ

1. เรือเร็วตรวจการณ์ลำน้ำ มีใช้งานจำนวนประมาณ 28 ลำ ติดตั้งเกราะกันกระสุน อาวุธปืนกลขนาด .50 ปืนกลขนาด 7.62 มิลลิเมตร เครื่องยิงลูกระเบิดขนาด 60 มิลลิเมตร เครื่องยิงลูกระเบิดกลขนาด 40 มิลลิเมตร และระบบเรดาร์ในการนำร่องเรือ
2. เรือจู่โจมลำน้ำ ติดตั้งเกราะกันกระสุนขนาดเบา มีความเร็วสูง ติดตั้งปืนกลขนาด 7.62 มิลลิเมตรได้ 1-2 กระบอก
3. เรือยางท้องแข็ง
4. เรือยาง

วัฒนธรรมประชานิยม

หน่วยเรือรักษาความสงบเรียบร้อยตามลำแม่น้ำโขง ถูกกล่าวถึงในบทเพลงผ่านชื่อเก่าของหน่วยในบทเพลงชื่อว่า หนุ่ม นปข. แต่งโดย ครูสุรินทร์ ภาคศิริ ต้นฉบับขับร้องโดย สุริยา ฟ้าปทุมเมื่อปี พ.ศ. 2515 และนำมาขับร้องใหม่อีกครั้งโดย ไผ่ พงศธร ในปี พ.ศ. 2555 ทำให้ได้รับรางวัลมหานครอวอร์ดส ครั้งที่ 9 ประจำปี 2555 สาขา เพลงลูกทุ่งฮิตเก่าทำใหม่ยอดนิยม