ภาษาจีนกลางสำเนียงไต้หวัน

ภาษาจีนกลางสำเนียงไต้หวัน
華語 หฺวา-ยฺหวี่
ประเทศที่มีการพูด	ไต้หวัน
ภูมิภาค	เอเชีย
จำนวนผู้พูด	4.3 ล้านคน (1999)  (ไม่พบวันที่)
ตระกูลภาษา	จีน-ทิเบต กลุ่มภาษาจีน ภาษาจีนกลาง ภาษาจีนสำเนียงปักกิ่ง ภาษาจีนมาตรฐาน ภาษาจีนกลางสำเนียงไต้หวัน
สถานภาพทางการ
ภาษาทางการ	สาธารณรัฐจีน
ผู้วางระเบียบ	กระทรวงศึกษาแห่งไต้หวัน
รหัสภาษา
ISO 639-3	–

ภาษาจีนกลางสำเนียงไต้หวัน หรือ ภาษาจีนไถวาน เป็นภาษาจีนที่กลายร่างมาจากภาษาจีนมาตรฐานแต่มีการเปลี่ยนแปลงเล็กน้อยเป็นภาษาทางการในเกาะไต้หวัน ภาษานี้เป็นที่รู้จักในคนท้องถิ่นว่า 國語 (กว๋อ-ยฺหวี่) ซึ่งภาษาจีนมาตรฐานก็ได้รับการเปลี่ยนแปลงมาจากภาษาจีนกลางสำเนียงปักกิ่งอีกที

กว๋อยวี่ แทบจะมีระบบการพูดและการเขียนเหมือนกับภาษาจีนมาตรฐานแทบทั้งสิ้น ซึ่งภาษาจีนมาตรฐานเรียกว่า 普通话 (ผู่ทงฮว่า) แต่อย่างไรก็ตามภาษาจีนกลางสำเนียงไต้หวันก็ได้รับคำศัพท์ ไวยากรณ์ และการออกเสียง ที่ผิดเพี้ยนไปจากภาษาจีนมาตรฐานเล็กน้อย ซึ่งได้รับอิทธิพลมาจากภาษาไต้หวัน (臺灣閩南語) และภาษาฮักกา (客家話) ซึ่งเป็นภาษาแม่ของพลเมืองเกาะนี้จำนวน 70% และ 14% ตามลำดับ

ความต่างจากภาษาจีนมาตรฐาน

ดูสารนิเทศเพิ่มเติมที่: ภาษาจีนกลาง

ตัวอักษร

ภาษาจีนกลางสำเนียงไต้หวันใช้ตัวอักษรจีนเต็มซึ่งตรงข้ามกับภาษาจีนมาตรฐานที่ใช้ตัวย่อ อักษรเบรลล์ของภาษาจีนสำเนียงนี้ก็มีความแตกต่างจากภาษาจีนมาตรฐานมาก โดยเฉพาะการเขียนตัวอักษรละตินก็มีความแตกต่างอย่างมากโดยตัวอักษรละตินเป็นมาตรฐานสำหรับการเขียนพินอินของภาษาจีนมาตรฐานอยู่แล้ว ในขณะที่ตัวอักษรละตินในภาษาจีนสำเนียงนี้จะถูกเขียนตามเวด-ไจลส์

การออกเสียง

วิธีการออกเสียงภาษาจีนกลางสำเนียงไต้หวันหลักๆได้รับอิทธิพลมาจากภาษาฮกเกี้ยนและภาษาอังกฤษ แต่พยายามเลียนแบบภาษาจีนกลางมาตรฐานโดยวรรณยุกต์ทั้งสี่มีการใช้แทบจะเหมือนจากภาษาจีนมาตรฐานส่วนคำศัพท์หลายๆคำนำมาจากภาษาไต้หวันแต่รักษาวรรณยุกต์ทั้งสี่ตามภาษาจีนมาตรฐานเอาใว้ แต่พยัญชนะต้นมีข้อจำกัดอยู่มาก

หากจำแนกเสียงพยัญชนะเป็นสัทอักษรสากลภาษาจีนกลางสำเนียงไต้หวันจะมีความแตกต่างกับภาษาจีนกลางมาตรฐานตามถิ่นต่างๆดังนี้

สัทอักษรจีน	ปักกิ่ง (มาตรฐาน)	ไทเป/ เถา-ยฺเหวียน	ไถจง	เกาสฺยง/ ผิงตง	ไต้หวันเชื้อสายแคะ	คำอธิบาย
b/ㄅ	[p]	[p]~[b]				เสียง ป, เสียง บ ใช้ในคำยืมภาษาฮกเกี้ยนเท่านั้น
p/ㄆ	[pʰ]					เสียง ผ
m/ㄇ	[m]					เสียง ม
f/ㄈ	[f]			[hʷ]	[f]	ภาษาฮกเกี้ยนไม่มีเสียง ฟ และคนไต้หวันภาคใต้มีปัญหาในการออกเสียงนี้
d/ㄉ	[t]					เสียง ต
t/ㄊ	[tʰ]					เสียง ถ
n/ㄋ	[n]					เสียง น
l/ㄌ	[l]					คล้าย ล; ตรงกับ l ในภาษาอังกฤษ
g/ㄌ	[k]	[k]~[g]				[g] ตรงกับตัวอักษร g ในภาษาอังกฤษเช่นคำว่า grand, gross ใช้ในคำยืมภาษาฮกเกี้ยนเท่านั้น
k/ㄎ	[kʰ]					เสียง ข
h/ㄏ	[x]	[h]				[x] = ข (กำเมือง) ภาษาฮกเกี้ยนและภาษาแคะไม่มีเสียง [x] และแทนด้วยเสียง [h] ซึ่งตรงกับ ห ในภาษาไทยกลาง
j/ㄐ	[t͡ɕ]
q/ㄑ	[t͡ɕʰ]
x/ㄒ	[ɕ]					ไม่ใกล้เคียงเสียงใดในภาษาไทย
zh/ㄓ	[ʈ͡ʂ]	[ʤ]			[ʧ]	ไม่มีเสียงภาษาไทยเทียบ ทั้งในภาษาฮกเกี้ยนและภาษาแคะไม่มีเสียงม้วนลิ้นจึงไม่มี [ʈ͡ʂ], [ʈ͡ʂʰ] และ [ʂ] ทั้งสามเสียง สำหรับภาษาแคะมีเสียงพยัญชนะคู่ขนานคือเสียงหลังปุ่มเหงือก [ʧ], [ʧʰ] และ [ʃ] ตามลำดับ คนไต้หวันเชื้อสายฮกเกี้ยนเกิดจากการม้วนลิ้นไม่สุดเพราะภาษาฮกเกี้ยนไม่มีเสียงที่ใกล้เคียงและเสียงจึงออกมาเป็น [ʤ], [ʧ] และ [ʃ] ตามลำดับ เสียง [ʤ] ตรงกับ j ในภาษาอังกฤษ, [ʧ] ตรงกับ ch ในภาษาอังกฤษ, [ʈ͡ʂʰ] คือ [ʈ͡ʂ] พ่นลม ส่วน [ʃ] ตรงกับ sh ในภาษาอังกฤษ
ch/ㄔ	[ʈ͡ʂʰ]	[ʧ]			[ʧʰ]
sh/ㄕ	[ʂ]	[ʃ]
r/ㄖ	[ʐ]	[ɻ]~[ɹ]	[ɹ]~[j]	[j]	[ɻ]~[ɹ]	[ʐ] คือเสียงเสียดแทรก แต่ภาษาจีนกลางสำเนียงไต้หวันทุกถิ่นย่อยเป็นเสียงเปิด คนไต้หวันเชื้อสายแคะใช้เหมือนกับคนเชื้อสายฮกเกี้ยนในไทเป [ɻ] เป็นเสี้ยงม้วนลิ้นสุด, [ɹ] เป็นเพราะม้วนลิ้นไม่สุด และ [j] คือเสียง ย เพราะเกิดจากคนไต้หวันภาคใต้ติดมาจากเสียงภาษาฮกเกี้ยนอยู่ก่อน
z/ㄗ	[ts]
c/ㄘ	[tsʰ]
s/ㄙ	[s]					เสียง ส

หากจำแนกเสียงกึ่งสระทั้งเป็นสัทอักษรสากลจะถอดเสียงพยัญชนะได้ดังนี้

สัทอักษรจีน	ปักกิ่ง (มาตรฐาน)	ไทเป/ เถา-ยฺเหวียน	ไถจง	เกาสฺยง/ ผิงตง	ไต้หวันเชื้อสายแคะ	คำอธิบาย
yi/ㄧ (อยู่เดี่ยว)	[ʔi]					เท่ากับคำว่า อี ในภาษาไทย
yi/ㄧ (มีสระ)	[ji+_]	[ʔi+_]~[ji+_]				คนไต้หวันใช้เสียง อี จะใช้ ยี เมื่อเลียนแบบคนจีนแผ่นดินใหญ่
yi/ㄧ (ควบ)	[_+ji]	[_i]				คนไต้หวันละเสียง อ และ ย ให้เหลือแค่เสียงพยัญชนะตัวหน้าตัวเดียวและทำหน้าที่เป็นแค่สระอี
wu/ㄨ (อยู่เดี่ยว)	[ʔu]					เท่ากับคำว่า อู ในภาษาไทย
wu/ㄨ (มีสระ)	[wu+_]	[ʋ+_]		[wu+_]	[ʋ+_]	[w] = ว ต้องมีสระอูพ่วง [ʋ] ใกล้เคียงกับ [w] แต่ไม่มีสระอูพ่วง
wu/ㄨ (ติด)	[_u]					เหลือแค่สระอูเหมือนกัน
yu/ㄩ	[ɰɯ]	[ʔʷy]~[jʷy]				จีนมาตรฐานไม่มีเสียงใกล้เคียงกับภาษาไทย แต่สำเนียงถิ่นไต้หวันเป็น อ หรือและ ย ควบ ว สระอีทั้งสองเสียง

ตัวอย่างคำศัพท์ที่ออกเสียงต่างกัน

คำส่วนใหญ่จะมีการออกเสียงวรรณยุกต์ที่ต่างกัน

	จีนมาตรฐาน	จีนกลางสำเนียงไต้หวัน	เพิ่มเติม
垃圾 (or 拉圾) ("garbage")	lājī	lèsè	การออกเสียง lèsè มาจากภาษาง่อ คำนี้ก็เรียกในแผ่นดินใหญ่จนกระทั่งปี 1949.
液體 (液体) ("liquid")	yètǐ	yìtǐ, yètǐ
和 ("and")	hé	hàn, hé
星期 ("week")	xīngqī	xīngqí
企業 (企业) ("enterprise")	qǐyè	qìyè
危險 (危险) ("danger")	wēixiǎn	wéixiǎn
包括 (包括) ("including")	bāokuò	bāoguā, bāokuò
法國 (法国) ("France")	Fǎguó	Fàguó
微波爐 (微波炉) ("microwave")	wēibōlú	wéibōlú