ความทรงจำแห่งโลก

ความทรงจำแห่งโลก (อังกฤษ: Memory of the World, ฝรั่งเศส: Mémoire du monde) คือแผนงานที่องค์การศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ หรือยูเนสโก กำหนดขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2535 (ค.ศ. 1992) เพื่อมีวัตถุประสงค์เพื่อการอนุรักษ์ และการเผยแพร่มรดกภูมิปัญญาของโลกที่บันทึกไว้เป็นลายลักษณ์อักษร ไม่ว่าจะเป็นการบันทึกไว้ในรูปแบบใดหรือของประเทศใดก็ตาม ถือว่าเป็นแหล่งรวมความคิด ความรู้ ประสบการณ์ ที่สามารถสะท้อนให้เห็นถึงความหลากหลายทั้งในด้านของวัฒนธรรม จากสังคมในอดีตให้แก่สังคมปัจจุบัน และเพื่อที่จะสืบสานส่งต่อให้แก่สังคมในอนาคต

วัตถุประสงค์

1. เพื่ออำนวยความสะดวกในการอนุรักษ์โดยกรรมวิธีที่เหมาะสมที่สุด
2. เพื่อช่วยเหลือให้มีการเผยแพร่เอกสารมรดกอย่างกว้างขวางที่สุด
3. เพื่อเผยแพร่ความตระหนักในความสำคัญของเอกสารมรดกอย่างกว้างขวางทั่วโลก

หลักเกณฑ์ในการคัดเลือก

หลักเกณฑ์ในการคัดเลือกเอกสารมรดก ดังต่อไปนี้ ใช้ได้ในการคัดเลือกเอกสารมรดกที่มีคุณค่าต่อประเทศ ต่อภูมิภาค และต่อโลก

1. หลักเกณฑ์ที่ 1 ความเป็นของแท้ (Authenticity)
2. หลักเกณฑ์ที่ 2 มีความโดดเด่นและไม่อาจทดแทนได้ (Unique and Irriplaceable)
3. หลักเกณฑ์ที่ 3 มีความสำคัญในระดับโลก ในเรื่องเวลาและอายุ (Time) สถานที่ (Place) บุคคล (People) เนื้อหาสาระแนวคิด (Subject and Theme) และ รูปแบบและวิธีเขียน (Form and Style)
4. หลักเกณฑ์ที่ 4 ลักษณะอื่นๆ ได้แก่ ความหายาก (Rarity) ความบริบูรณ์ (Integrity) ความเสี่ยง (Threat) และโครงการบริหารจัดการ (Management plan)

สถิติ

ภูมิภาค	จำนวนที่ได้รับขึ้นทะเบียน	จำนวนประเทศ/องค์กร
แอฟริกา	14	9
รัฐอาหรับ	9	5
เอเชียแปซิฟิก	80	24
ยุโรปและอเมริกาเหนือ	181	39
ละตินอเมริกาและแคริบเบียน	67	25
องค์กรระหว่างประเทศ	4	4
มูลนิธิเอกชน	1	1
รวม	301	107

รายชื่อความทรงดำแห่งโลกในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

กัมพูชา

ชื่อภาษาไทย	ชื่อภาษาอังกฤษ	ภาพ	ปีที่ยอมรับ	คำอธิบาย
พิพิธภัณฑ์หอจดหมายเหตุการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์	Tuol Sleng Genocide Museum Archives		2009

อินโดนีเซีย

ชื่อภาษาไทย	ชื่อภาษาอังกฤษ	ภาพ	ปีที่ยอมรับ	คำอธิบาย
จดหมายเหตุบริษัทอินเดียตะวันตกของชาวดัตช์	Archives of the Dutch East India Company		2003
บันทึกซูเร็คกาลิโก้	Sureq Galigo		2011
บันทึกนากาเรคราตากามา	Nagarakretagama		2013
จดหมายเหตุดิโปเนโกโร่	Babad Diponegoro		2013

ประเทศไทย

• ในประเทศไทยมีคณะกรรมการแห่งชาติว่าด้วยแผนงานความทรงจำแห่งโลกเป็นผู้ดูแลงาน

สิ่งที่ได้รับขึ้นทะเบียนแล้ว

• พ.ศ. 2546 - ศิลาจารึกพ่อขุนรามคำแหง (ศิลาจารึกหลักที่ 1)
• พ.ศ. 2552 - เอกสารสำคัญทางประวัติศาสตร์ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เอกสารเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงของสยาม
• พ.ศ. 2554 - จารึกวัดโพธิ์ ในวัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามราชวรมหาวิหาร
• พ.ศ. 2556 - บันทึกการประชุมของสยามสมาคมในพระบรมราชูปถัมภ์ ระหว่างปี พ.ศ. 2447 - พ.ศ. 2547

ดูเพิ่ม

• มรดกโลก
• มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม

แหล่งข้อมูลอื่น

• ทะเบียนมรดกเอกสารของโลก องค์การยูเนสโก
• เว็บไซต์คณะกรรมการแห่งชาติว่าด้วยแผนงานความทรงจำแห่งโลก
• มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม