อำเภอเมืองสุโขทัย
อำเภอเมืองสุโขทัย | |
|---|---|
| การถอดเสียงอักษรโรมัน | |
| • อักษรโรมัน | Amphoe Mueang Sukhothai |
| คำขวัญ: กำเนิดอักษรไทย เล่นไฟลอยกระทง สรีดภงส์แหล่งเก็บน้ำ ลายครามสังคโลก มรดกโลกล้ำค่า พระแม่ย่าพ่อขุนราม ของงามตู้ไม้แกะสลัก อาณาจักรสุโขทัย | |
 แผนที่จังหวัดสุโขทัย เน้นอำเภอเมืองสุโขทัย | |
| พิกัด: 17°0′28″N 99°49′23″E / 17.00778°N 99.82306°E | |
| ประเทศ |  ไทย |
| จังหวัด | สุโขทัย |
| พื้นที่ | |
| • ทั้งหมด | 581.474 ตร.กม. (224.508 ตร.ไมล์) |
| ประชากร (2564) | |
| • ทั้งหมด | 102,359 คน |
| • ความหนาแน่น | 176.03 คน/ตร.กม. (455.9 คน/ตร.ไมล์) |
| รหัสไปรษณีย์ | 64000 |
| รหัสภูมิศาสตร์ | 6401 |
| ที่ตั้งที่ว่าการ | ที่ว่าการอำเภอเมืองสุโขทัย ถนนสิงหวัฒน์ ตำบลธานี อำเภอเมืองสุโขทัย จังหวัดสุโขทัย 64000 |
 ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย | |
เมืองสุโขทัย เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดสุโขทัย โดยถือเป็นศูนย์กลางการบริหารราชการ ศูนย์กลางธุรกิจ และวัฒนธรรมของจังหวัด
ประวัติศาสตร์
[แก้]เดิมอำเภอดังกล่าวเป็นเมืองเอกของจังหวัดศุโขไทย (สะกดตามราชกิจจานุเบกษาใน พ.ศ. 2460)[1] เดิมชื่อว่า อำเภอเมือง ซึ่งใน พ.ศ. 2460 อำเภอนี้ถูกเปลี่ยนชื่อเป็น อำเภอธานี[1] จนเมื่อวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2475 ได้ยุบอำเภอธานีและเปลี่ยนชื่อเป็น อำเภอสุโขทัยธานี ขึ้นต่อจังหวัดสวรรคโลก[2][3]
ภายหลังใน พ.ศ. 2482 ได้มีการเปลี่ยนแปลงชื่อจังหวัดสวรรคโลกเป็นจังหวัดสุโขทัย จึงได้ยกอำเภอสุโขทัยธานีเป็นศูนย์กลางของจังหวัด และได้เปลี่ยนชื่อเป็น อำเภอเมืองสุโขทัย[4]
และเนื่องจากอาณาเขตในอำเภอเมืองสุโขทัยนั้นกว้างขวางขึ้น ทำให้ไม่สะดวกต่อการติดต่อทางราชการ ซึ่งต่อมาได้มีการแบ่งพื้นที่การปกครองต่อมา ดังนี้
- พ.ศ. 2452 ยกฐานะตำบลบ้านด่านและตำบลลานหอย อำเภอเมืองสุโขทัย ขึ้นเป็น กิ่งอำเภอบ้านด่าน
- วันที่ 29 เมษายน 2460 เปลี่ยนแปลงชื่อกิ่งอำเภอบ้านด่าน อำเภอเมืองสุโขทัย จังหวัดสุโขทัย เป็น กิ่งอำเภอลานหอย[5]
- วันที่ 27 สิงหาคม 2476 ตั้งตำบลตลิ่งชัน แยกออกจากตำบลบ้านด่าน[6]
- วันที่ 14 มีนาคม 2480 จัดตั้งเทศบาลเมืองสุโขทัยธานี จังหวัดสวรรคโลก ในท้องที่ตำบลธานีทั้งตำบล[7]
- วันที่ 1 เมษายน 2480 เปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดสุโขทัย และจังหวัดตาก โดยโอนพื้นที่หมู่ที่ 6 ตำบลลานหอย กิ่งอำเภอลานหอย อำเภอเมืองสุโขทัย จังหวัดสุโขทัย ไปขึ้นกับตำบลน้ำรึม อำเภอเมืองตาก จังหวัดตาก[8]
- วันที่ 17 เมษายน 2482 เปลี่ยนแปลงชื่อจังหวัดสวรรคโลก เป็นจังหวัดสุโขทัย และเปลี่ยนชื่ออำเภอธานี เป็นอำเภอเมืองสุโขทัย รวมทั้งเปลี่ยนแปลงสถานะอำเภอธานีให้เหลือเพียงตำบลธานี ขึ้นต่ออำเภอเมืองสุโขทัย[9] และได้เปลี่ยนแปลงชื่อกิ่งอำเภอลานหอย จังหวัดสุโขทัย เป็น กิ่งอำเภอบ้านด่านลานหอย[10]
- พ.ศ. 2499 แยกพื้นที่ตำบลโตนด ตำบลทุ่งหลวง ตำบลสามพวง และตำบลศรีคีรีมาศ แล้วจัดตั้งเป็น กิ่งอำเภอคีรีมาศ โดยให้ขึ้นต่ออำเภอเมืองสุโขทัย
- วันที่ 5 มิถุนายน 2499 ยกฐานะกิ่งอำเภอคีรีมาศ อำเภอเมืองสุโขทัย เป็น อำเภอคีรีมาศ[11]
- วันที่ 15 ตุลาคม 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลบ้านโตนด ในพื้นที่บางส่วนของตำบลโตนด และโอนขึ้นตรงต่ออำเภอคีรีมาศ จังหวัดสุโขทัย[12]
- วันที่ 28 พฤศจิกายน 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลลานหอย ในท้องที่บางส่วนของตำบลลานหอย[13]
- วันที่ 26 มกราคม 2500 จัดตั้งสุขาภิบาลเมืองเก่า ในท้องที่บางส่วนของตำบลเมืองเก่า[14]
- วันที่ 27 มีนาคม 2505 จัดตั้งสุขาภิบาลบ้านสวน ในพื้นที่บางส่วนของตำบลบ้านสวน[15]
- วันที่ 16 กรกฎาคม 2506 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอบ้านด่านลานหอย อำเภอเมืองสุโขทัย เป็น อำเภอบ้านด่านลานหอย[16]
- วันที่ 18 เมษายน 2510 โอนพื้นที่หมู่ที่ 1 และ หมู่ที่ 4 ของตำบลปากแคว และหมู่ที่ 7 ของตำบลยางซ้าย (เฉพาะส่วนตัดเข้ากับในพื้นที่เทศบาลเมืองสุโขทัย) ให้ไปขึ้นกับตำบลธานี[17]
- วันที่ 12 พฤษภาคม 2524 ตั้งตำบลวังทองแดง แยกจากตำบลเมืองเก่า[18]
- วันที่ 3 มีนาคม 2538 ยกฐานะสภาตำบลบ้านกล้วย เป็นองค์การบริหารส่วนตำบลบ้านกล้วย[19]
- วันที่ 30 มกราคม 2539 ยกฐานะสภาตำบลวังทองแดง สภาตำบลบ้านสวน (เฉพาะนอกเขตสุขาภิบาล) สภาตำบลบ้านหลุม สภาตำบลปากแคว สภาตำบลยางซ้าย และสภาตำบลเมืองเก่า (เฉพาะนอกเขตสุขาภิบาล) ขึ้นเป็น องค์การบริหารส่วนตำบลวังทองแดง องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านสวน องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านหลุม องค์การบริหารส่วนตำบลปากแคว องค์การบริหารส่วนตำบลยางซ้าย และองค์การบริหารส่วนตำบลเมืองเก่า ตามลำดับ[20]
- วันที่ 25 ธันวาคม 2539 ยกฐานะสภาตำบลตาลเตี้ย และสภาตำบลปากพระ ขึ้นเป็นองค์การบริหารส่วนตำบลตาลเตี้ย และองค์การบริหารส่วนตำบลปากพระ[21]
- วันที่ 27 พฤษภาคม 2541 กำหนดเขตหมู่บ้านในอำเภอเมืองดังนี้
- ตำบลวังทองแดง มี 7 หมู่บ้าน
- ตำบลเมืองเก่า มี 10 หมู่บ้าน
- ตำบลบ้านกล้วย มี 11 หมู่บ้าน
- ตำบลปากแคว มี 8 หมู่บ้าน
- ตำบลตาลเตี้ย มี 4 หมู่บ้าน
- ตำบลบ้านสวน มี 13 หมู่บ้าน
- ตำบลบ้านหลุม มี 9 หมู่บ้าน
- ตำบลปากพระ มี 5 หมู่บ้าน
- ตำบลยางซ้าย มี 11 หมู่บ้าน
- นอกจากนี้ ยังกำหนดเขตของตำบลธานีใหม่ โดยครอบคลุมพื้นที่ในเขตเทศบาลเมืองสุโขทัยธานีทั้งหมด
- วันที่ 24 กุมภาพันธ์ 2542 ยกฐานะสุขาภิบาลเมืองเก่าและสุขาภิบาลบ้านสวน เป็นเทศบาลตำบลเมืองเก่าและเทศบาลตำบลบ้านสวน ด้วยผลของกฎหมาย
- วันที่ 1 ตุลาคม 2546 แยกบ้านวังตะคร้อ หมู่ที่ 4 ตำบลเมืองเก่า จัดตั้งเป็นหมู่ที่ 11 บ้านวังใหม่เจริญสุข[22]
- วันที่ 23 มีนาคม 2549 แยกบ้านสนามบิน หมู่ที่ 1 ตำบลบ้านกล้วย จัดตั้งเป็น 2 หมู่บ้าน ได้แก่ หมู่ที่ 13 บ้านคลองโพธิ์ และหมู่ที่ 14 บ้านเนินทอง[23]
- วันที่ 14 กันยายน 2550 ยกฐานะองค์การบริหารส่วนตำบลบ้านกล้วย เป็น เทศบาลตำบลบ้านกล้วย
ที่ตั้งและอาณาเขต
[แก้]อำเภอเมืองสุโขทัยตั้งอยู่ทางทิศใต้ของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียง ดังนี้
- ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอศรีสำโรง
- ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอพรหมพิราม (จังหวัดพิษณุโลก) และอำเภอกงไกรลาศ
- ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอคีรีมาศ
- ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอบ้านด่านลานหอย
การแบ่งเขตการปกครอง
[แก้]การปกครองส่วนภูมิภาค
[แก้]อำเภอเมืองสุโขทัยแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 10 ตำบล 97 หมู่บ้าน ได้แก่
| 1. | ธานี | (Thani) | 6. | บ้านกล้วย | (Ban Kluai) | ||||||||
| 2. | บ้านสวน | (Ban Suan) | 7. | บ้านหลุม | (Ban Lum) | ||||||||
| 3. | เมืองเก่า | (Mueang Kao) | 8. | ตาลเตี้ย | (Tan Tia) | ||||||||
| 4. | ปากแคว | (Pak Khwae) | 9. | ปากพระ | (Pak Phra) | ||||||||
| 5. | ยางซ้าย | (Yang Sai) | 10. | วังทองแดง | (Wang Thongdaeng) |
การปกครองส่วนท้องถิ่น
[แก้]ท้องที่อำเภอเมืองสุโขทัยประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 12 แห่ง ได้แก่
- เทศบาลเมืองสุโขทัยธานี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลธานีทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลบ้านสวน ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลบ้านสวน
- เทศบาลตำบลเมืองเก่า ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลเมืองเก่า
- เทศบาลตำบลบ้านกล้วย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านกล้วยทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านสวน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านสวน (นอกเขตเทศบาลตำบลบ้านสวน)
- องค์การบริหารส่วนตำบลเมืองเก่า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเมืองเก่า (นอกเขตเทศบาลตำบลเมืองเก่า)
- องค์การบริหารส่วนตำบลปากแคว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปากแควทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลยางซ้าย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลยางซ้ายทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านหลุม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านหลุมทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลตาลเตี้ย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลตาลเตี้ยทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลปากพระ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปากพระทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลวังทองแดง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังทองแดงทั้งตำบล
สถานที่สำคัญ
[แก้]- อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย
- มหาวิทยาลัยรามคำแหง วิทยาเขตสุโขทัย
- สถาบันการพลศึกษา วิทยาเขตสุโขทัย
- แก้มลิงทุ่งทะเลหลวง
- สวนหลวงเฉลิมพระเกียรติ ร.9
- ศาลพระแม่ย่า
- พุทธอุทยานสุโขทัย
อ้างอิง
[แก้]- ↑ 1.0 1.1 "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนชื่ออำเภอ" (PDF). Royal Gazette. 34 (0 ก): 40–68. 1917-04-29. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-11-07. สืบค้นเมื่อ 2012-03-26.
- ↑ "พระบรมราชโองการ ประกาศ ยุบรวมท้องที่บางมณฑลและบางจังหวัด". Royal Gazette. 48 (0 ก): 576–578. 1932-02-21.[ลิงก์เสีย]
- ↑ ประกาศกรมศิลปากร กำหนดจำนวนโบราณสถานสำหรับชาติ
- ↑ "พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนนามจังหวัดและอำเภอบางแห่ง พุทธศักราช ๒๔๘๒" (PDF). Royal Gazette. 56 (0 ก): 351–353. 1939-04-17. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2008-04-09. สืบค้นเมื่อ 2012-03-26.
- ↑ [1] ประกาศ เรื่องเปลี่ยนชื่ออำเภอ
- ↑ [2]
- ↑ [3] พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลเมืองสุโขทัยธานี จังหวัดสวรรคโลก พุทธศักราช ๒๔๘๐
- ↑ [4] พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงเขตต์จังหวัด พุทธศักราช ๒๔๗๙
- ↑ [5]พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนนามจังหวัดและอำเภอบางแห่ง พุทธศักราช ๒๔๘๒
- ↑ [6]พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนนามอำเภอ กิ่งอำเภอ และตำบลบางแห่ง พุทธศักราช ๒๔๘๒
- ↑ [7] พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งอำเภอนาทวี อำเภอสะบ้าย้อย อำเภอคำชะอี อำเภอย่านตาขาว อำเภอวัดโบสถ์ อำเภอหนองบัว อำเภอวัฒนานคร อำเภอแสวงหา อำเภอท่าชนะ อำเภอพระพุทธบาท อำเภอโนนสัง อำเภอบำเหน็จณรงค์ อำเภอคอนสวรรค์ อำเภอบ้านโฮ่ง อำเภอคีรีมาศ อำเภอชนแดน อำเภอแม่แจ่ม อำเภอไทรน้อย และอำเภอบ้านแพง พ.ศ. ๒๔๙๙
- ↑ [8] ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลบ้านโตนด กิ่งอำเภอคีรีมาศ อำเภอเมืองสุโขทัย จังหวัดสุโขทัย
- ↑ [9]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลลานหอย กิ่งอำเภอบ้านด่านลานหอย อำเภอเมืองสุโขทัย จังหวัดสุโขทัย
- ↑ [10]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลเมืองเก่า อำเภอเมืองสุโขทัย จังหวัดสุโขทัย
- ↑ [11]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลบ้านสวน จังหวัดสุโขทัย
- ↑ [12]พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอบ่อพลอย อำเภอไทรโยค อำเภอหนองปรือ อำเภอหนองสองห้อง อำเภอประทาย อำเภอห้วยแถลง อำเภอละหานทราย อำเภอกุยบุรี อำเภอตาพระยา อำเภอหนองไผ่ อำเภอนาเชือก อำเภอวัดเพลง อำเภอพนัสนิคม อำเภอภูกระดึง อำเภอปรางค์กู่ อำเภอท่าช้าง อำเภอบ้านด่านลานหอย อำเภอบ้านดง อำเภอสว่างอารมณ์ และอำเภอกุดชุม พ.ศ. ๒๕๐๖
- ↑ [13]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเมืองสุโขทัย จังหวัดสุโขทัย
- ↑ [14]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเมืองสุโขทัย จังหวัดสุโขทัย
- ↑ [15]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบล (จำนวน ๖๑๘ แห่ง)
- ↑ [16]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบล (จำนวน ๒๑๔๓ แห่ง)
- ↑ [17]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบล (จำนวน ๓๖๓๗ แห่ง)
- ↑ [18]ประกาศจังหวัดสุโขทัย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตหมู่บ้าน [อำเภอกงไกรลาศ, อำเภอเมืองสุโขทัย, อำเภอคีรีมาศ, อำเภอบ้านด่านลานหอย, อำเภอศรีสัชนาลัย]
- ↑ [19]ประกาศจังหวัดสุโขทัย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตหมู่บ้าน [อำเภอเมืองสุโขทัย อำเภอสำโรง อำเภอศรีสัชนาลัย อำเภอกงไกรลาศ อำเภอทุ่งเสลี่ยม]
| อำเภอ | .svg) | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ประวัติศาสตร์ | |||||||||
| ภูมิศาสตร์ | |||||||||
| เศรษฐกิจ |
| ||||||||
| สังคม |
| ||||||||
