CYP2A6
ไซโทโครม P450 2A6 (อังกฤษ: Cytochrome P450 2A6; ชื่อย่อ: CYP2A6; EC 1.14.14.1) เป็นโปรตีนในมหาสกุลไซโทโครม P450 ซึ่งเป็นระบบเอนไซม์ออกซิเดซอเนกประสงค์ของร่างกายมนุษย์[3] โดยการแสดงออกของ CYP2A6 นั้นจะถูกควบคุมโดยยีน CYP2A6 บน โครโมโซมคู่ที่ 19 โลคัส 19q13.2 และถือเป็นยีนอีกชนิดหนึ่งในกลุ่มยีน cytochrome P450[3][4] โดย CYP2A6 ของมนุษย์จะมีหน้าที่ในกระตุ้นการเกิดเมแทบอลิซึมของสารซีโนไบโอติคในร่างกาย นอกจากนี้ CYP2A6 ยังถือเป็นเอนไซม์หลักที่จะมีการแสดงออกเพื่อให้เกิดปฏิกิริยาออกซิเดชันของนิโคตินและโคตินีน เมื่อมีสารทั้งสองเข้ามาในระบบ นอกเหนือจากนั้นจะเป็นการเมแทบอไลซ์ยาชนิดต่างๆ สารก่อมะเร็ง อัลคาลอยด์จำพวกคูมารีน โดย CYP2A6 เป็นเอนไซม์เพียงชนิดเดียวในร่างกายมนุษย์ที่มีความสามารถในการกระตุ้นการเกิดปฏิกิริยา 7-hydroxylation เพื่อเมแทบอไลซ์คูมาริน โดยสารที่เกิดจากปฏิกิริยาการเมแทบอไลซ์นี้คือ 7-hydroxycoumarin ซึ่งใช้เป็นตัวชี้วัดการทำงานของ CYP2A6[3]
ทั้งนี้ CYP2A6 เดิมชื่อ CYP2A3 ถือเป็นสมาชิกของกลุ่มเอนไซม์ขนาดใหญ่ของไซโทโครม P450 ที่มียีนควบคุมอยู่บนโครโมโซม 19q เช่นเดียวกันเอนไซม์อื่นในสกุลย่อย CYP2A, CYP2B และ CYP2F แต่ในภายหลังมีการพิจารณาเปลี่ยนชื่อเอนไซม์นี้จาก CYP2A3 เป็น CYP2A6[3] เนื่องจากชื่อเดิมซ้ำซ้อนกับ CYP2A3 ที่พบในหนู แต่มีโครงสร้างและหน้าที่แตกต่างกัน[5][6]
การกระจายและความผันแปร[แก้]
การกระจายของ CYP2A6 ในเนื้อเยื่อของร่างกายนั้นจะพบอยู่ในร่างแหเอนโดพลาซึมเป็นหลัก และมีปริมาณมากที่สุดในเซลล์เนื้อเยื่อตับ[4][7] ส่วนการแสดงออกของ CYP2A6 นั้นจะพบได้มากในเซลล์ตับ ถุงน้ำดี และเซลล์เยื่อบุโพรงจมูก (Nasal Respiratory Epithellium)[7] ส่วนความผันแปรระดับยีนของ CYP2A6 นั้นว่ามีความผันแปรระหว่างบุคคลของ CYP2A6 อะโพโปรตีน และระดับเอ็มอาร์เอ็นเอของยีนนี้อย่างมีนัยสำคัญ[8]
ตัวอย่างผังปฏิสัมพันธ์[แก้]
CYP2A6 เป็นเอนไซม์ที่เกี่ยวข้องกับกระบวนต่างๆของร่างกายมากมาย โดยเฉพาะด้านการแพทย์ ตัวอย่างเช่น ทีกาเฟอร์ ซึ่งเป็นยาในรูปโปรดรัก ที่ใช้ในการรักษามะเร็งหลายชนิด จำเป็นต้องถูกเปลี่ยนให้เป็น ฟลูออโรยูราซิล ซึ่งรูปที่ออกฤทธิ์ (active form) ด้วย CYP2A6 ในเซลล์ตับ[9][10][11] ดังผังปฏิสัมพันธ์ด้านล่าง
คลิกเลือกที่ชื่อยีน, โปรตีน, หรือสารเมแทบอไลต์ด้านล่าง เพื่อเชื่อมโยงไปยังบทความวิกิพีเดียที่เกี่ยวเนื่อง[§ 1]
- ↑ The interactive pathway map can be edited at WikiPathways: "FluoropyrimidineActivity_WP1601".
ลิแกนด์ของ CYP2A6[แก้]
ลิแกนด์ของ CYP2A6 นั้นมีหลายชนิด โดยแบ่งออกได้เป็น 3 กลุ่ม คือ ลิแกนด์ที่เป็นสารซับสเตรต สารเหนี่ยวนำ (Inducer) และสารยับยั้ง ( inhibitor) ดังแสดงในตารางด้านล่าง โดยลิแกนด์หลักที่สามารถเหนี่ยวนำเพื่อเพิ่มการทำงานของ CYP2A6 ที่พบได้บ่อยมากที่สุด คือ ฟีโนบาร์บิทอล ไรแฟมพิซิน และยากันชักบางชนิด[12]
สารซับสเตรต | สารยับยั้ง | สารเหนี่ยวนำ |
|
|
ดูเพิ่ม[แก้]
![]() |
คอมมอนส์ มีภาพและสื่อเกี่ยวกับ: CYP2A6 |
อ้างอิง[แก้]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 GRCh38: Ensembl release 89: ENSG00000255974 - Ensembl, May 2017
- ↑ "Human PubMed Reference:".
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 "Entrez Gene: CYP2A6 cytochrome P450, family 2, subfamily A, polypeptide 6".
- ↑ 4.0 4.1 National Center for Biotechnology Information (April 8, 2018). "CYP2A6 cytochrome P450 family 2 subfamily A member 6 [ Homo sapiens (human) ]". U.S. National Library of Medicine. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-10-01. สืบค้นเมื่อ April 12, 2018.
- ↑ Hellmold H, Magnusson M, Pelto-Huikko M, Rylander T, Gustafsson J, Warner M. (1998). "Identification of CYP2A3 as a major cytochrome P450 enzyme in the female peripubertal rat breast" (PDF). Mol Pharmacol. 53 (3): 475–82. PMID 9495814. Unknown parameter
|month=
ignored (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ National Center for Biotechnology Information (March 13, 2018). "Cyp2a3 cytochrome P450, family 2, subfamily a, polypeptide 3 [ Rattus norvegicus (Norway rat) ]". U.S. National Library of Medicine. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ April 12, 2018. สืบค้นเมื่อ April 12, 2018.
- ↑ 7.0 7.1 Weizmann Institute of Science (2018). "CYP2A6 Gene (Protein Coding)". คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ January 3, 2018. สืบค้นเมื่อ April 12, 2018.
- ↑ A.B. RENWICK, P. S. Watts, R. J. Edwards, P. T. Barton, I.Guyonnet, R. J. Price, J. M. Tredger, O. Pelkonen, A. R. Boobis, and B. G. Lake (2000). "Differential Maintenance of Cytochrome P450 Enzymes in Cultured Precision-cut Human Liver Slices" (PDF). The American Society for Pharmacology and Experimental Therapeutics. 28 (10): 1202–9. PMID 10997941. Unknown parameter
|month=
ignored (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ El Sayed, YM; Sadée, W (1983). "Metabolic activation of R,S-1-(tetrahydro-2-furanyl)-5-fluorouracil (ftorafur) to 5-fluorouracil by soluble enzymes". Cancer Research. 43 (9): 4039–44. PMID 6409396.
- ↑ Nakayama, T; Noguchi, S (January 2010). "Therapeutic usefulness of postoperative adjuvant chemotherapy with Tegafur-Uracil (UFT) in patients with breast cancer: focus on the results of clinical studies in Japan" (PDF). The Oncologist. 15 (1): 26–36. doi:10.1634/theoncologist.2009-0255. PMC 3227888. PMID 20080863.
- ↑ Matt P, van Zwieten-Boot B, Calvo Rojas G, Ter Hofstede H, Garcia-Carbonero R, Camarero J, Abadie E, Pignatti F (October 2011). "The European Medicines Agency review of Tegafur/Gimeracil/Oteracil (Teysuno™) for the treatment of advanced gastric cancer when given in combination with cisplatin: summary of the Scientific Assessment of the Committee for medicinal products for human use (CHMP)" (PDF). The Oncologist. 16 (10): 1451–1457. doi:10.1634/theoncologist.2011-0224. PMC 3228070. PMID 21963999.CS1 maint: uses authors parameter (link)
- ↑ 12.00 12.01 12.02 12.03 12.04 12.05 12.06 12.07 12.08 12.09 12.10 12.11 12.12 12.13 12.14 12.15 12.16 12.17 12.18 12.19 12.20 12.21 12.22 12.23 12.24 12.25 12.26 12.27 12.28 12.29 12.30 Lacy CF, Armstrong LL, Goldman MP, Lance LL (2007). Cytochrome P450 Enzymes: Substrates, Inhibitors, and Inducers. Hudson, OH: LexiComp Inc. pp. 1899–1912.CS1 maint: uses authors parameter (link)
- ↑ Wen X, Wang JS, Neuvonen PJ, Backman JT (2002). "Isoniazid is a mechanism-based inhibitor of cytochrome P450 1A2, 2A6, 2C19 and 3A4 isoforms in human liver microsomes". Eur. J. Clin. Pharmacol. 57 (11): 799–804. doi:10.1007/s00228-001-0396-3. PMID 11868802.CS1 maint: uses authors parameter (link)
- ↑ Siu EC, Tyndale RF (2008). "Selegiline is a mechanism-based inactivator of CYP2A6 inhibiting nicotine metabolism in humans and mice". J. Pharmacol. Exp. Ther. 324 (3): 992–9. doi:10.1124/jpet.107.133900. PMID 18065502.CS1 maint: uses authors parameter (link)
แหล่งข้อมูลอื่น[แก้]
- Pelkonen O, Rautio A, Raunio H, Pasanen M (2000). "CYP2A6: a human coumarin 7-hydroxylase". Toxicology. 144 (1–3): 139–47. doi:10.1016/S0300-483X(99)00200-0. PMID 10781881.CS1 maint: uses authors parameter (link)
- Fernandez-Salguero P, Gonzalez FJ (1995). "The CYP2A gene subfamily: species differences, regulation, catalytic activities and role in chemical carcinogenesis". Pharmacogenetics. 5 (Special Issue): S123–8. doi:10.1097/00008571-199512001-00013. PMID 7581481.CS1 maint: uses authors parameter (link)
- Smith G, Stubbins MJ, Harries LW, Wolf CR (1999). "Molecular genetics of the human cytochrome P450 monooxygenase superfamily". Xenobiotica. 28 (12): 1129–65. doi:10.1080/004982598238868. PMID 9890157.CS1 maint: uses authors parameter (link)
- Pelkonen O, Rautio A, Raunio H, Pasanen M (2000). "CYP2A6: a human coumarin 7-hydroxylase". Toxicology. 144 (1–3): 139–47. doi:10.1016/S0300-483X(99)00200-0. PMID 10781881.CS1 maint: uses authors parameter (link)
- Tyndale RF, Sellers EM (2002). "Genetic variation in CYP2A6-mediated nicotine metabolism alters smoking behavior". Therapeutic drug monitoring. 24 (1): 163–71. doi:10.1097/00007691-200202000-00026. PMID 11805739.CS1 maint: uses authors parameter (link)
- Xu C, Goodz S, Sellers EM, Tyndale RF (2003). "CYP2A6 genetic variation and potential consequences". Adv. Drug Deliv. Rev. 54 (10): 1245–56. doi:10.1016/S0169-409X(02)00065-0. PMID 12406643.CS1 maint: uses authors parameter (link)
- Kamataki T, Fujieda M, Kiyotani K และคณะ (2005). "Genetic polymorphism of CYP2A6 as one of the potential determinants of tobacco-related cancer risk". Biochem. Biophys. Res. Commun. 338 (1): 306–10. doi:10.1016/j.bbrc.2005.08.268. PMID 16176798.CS1 maint: uses authors parameter (link)
- Maurice M, Emiliani S, Dalet-Beluche I และคณะ (1991). "Isolation and characterization of a cytochrome P450 of the IIA subfamily from human liver microsomes". Eur. J. Biochem. 200 (2): 511–7. doi:10.1111/j.1432-1033.1991.tb16212.x. PMID 1889415.CS1 maint: uses authors parameter (link)
- Yun CH, Shimada T, Guengerich FP (1991). "Purification and characterization of human liver microsomal cytochrome P-450 2A6". Mol. Pharmacol. 40 (5): 679–85. PMID 1944238.CS1 maint: uses authors parameter (link)
- Yamano S, Tatsuno J, Gonzalez FJ (1990). "The CYP2A3 gene product catalyzes coumarin 7-hydroxylation in human liver microsomes". Biochemistry. 29 (5): 1322–9. doi:10.1021/bi00457a031. PMID 2322567.CS1 maint: uses authors parameter (link)
- Miles JS, Bickmore W, Brook JD และคณะ (1989). "Close linkage of the human cytochrome P450IIA and P450IIB gene subfamilies: implications for the assignment of substrate specificity". Nucleic Acids Res. 17 (8): 2907–17. doi:10.1093/nar/17.8.2907. PMC 317701. PMID 2726448.CS1 maint: uses authors parameter (link)
- Yamano S, Nagata K, Yamazoe Y และคณะ (1989). "cDNA and deduced amino acid sequences of human P450 IIA3 (CYP2A3)". Nucleic Acids Res. 17 (12): 4888. doi:10.1093/nar/17.12.4888. PMC 318052. PMID 2748347.CS1 maint: uses authors parameter (link)
- Phillips IR, Shephard EA, Ashworth A, Rabin BR (1985). "Isolation and sequence of a human cytochrome P-450 cDNA clone". Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 82 (4): 983–7. doi:10.1073/pnas.82.4.983. PMC 397177. PMID 3856261.CS1 maint: uses authors parameter (link)
- Wainwright BJ, Watson EK, Shephard EA, Phillips IR (1985). "RFLP for a human cytochrome P-450 gene at 19q13.1-qter (HGM8 provisional designation CYPI)". Nucleic Acids Res. 13 (12): 4610. doi:10.1093/nar/13.12.4610. PMC 321810. PMID 4011450.CS1 maint: uses authors parameter (link)
- Fernandez-Salguero P, Hoffman SM, Cholerton S และคณะ (1995). "A genetic polymorphism in coumarin 7-hydroxylation: sequence of the human CYP2A genes and identification of variant CYP2A6 alleles". Am. J. Hum. Genet. 57 (3): 651–60. PMC 1801261. PMID 7668294.CS1 maint: uses authors parameter (link)
- Ding S, Lake BG, Friedberg T, Wolf CR (1995). "Expression and alternative splicing of the cytochrome P-450 CYP2A7". Biochem. J. 306. ( Pt 1): 161–6. PMC 1136496. PMID 7864805.CS1 maint: uses authors parameter (link)
- Hoffman SM, Fernandez-Salguero P, Gonzalez FJ, Mohrenweiser HW (1996). "Organization and evolution of the cytochrome P450 CYP2A-2B-2F subfamily gene cluster on human chromosome 19". J. Mol. Evol. 41 (6): 894–900. doi:10.1007/bf00173169. PMID 8587134.CS1 maint: uses authors parameter (link)
- Hadidi H, Zahlsen K, Idle JR, Cholerton S (1998). "A single amino acid substitution (Leu160His) in cytochrome P450 CYP2A6 causes switching from 7-hydroxylation to 3-hydroxylation of coumarin". Food Chem. Toxicol. 35 (9): 903–7. doi:10.1016/S0278-6915(97)00066-5. PMID 9409631.CS1 maint: uses authors parameter (link)
- Oscarson M, Gullstén H, Rautio A และคณะ (1998). "Genotyping of human cytochrome P450 2A6 (CYP2A6), a nicotine C-oxidase". FEBS Lett. 438 (3): 201–5. doi:10.1016/S0014-5793(98)01297-6. PMID 9827545.CS1 maint: uses authors parameter (link)
บทความนี้รวบรวมข้อมูลจากหอสมุดแพทยศาสตร์แห่งชาติอเมริกัน ซึ่งจัดเป็นสาธารณสมบัติ