CYP2C9
ไซโทโครม P450 2C9 (อังกฤษ: Cytochrome P450 2C9; ชื่อย่อ: CYP2C9; EC 1.14.13.48) เป็นเอนไซม์ในมหาสกุลไซโทโครม P450 ซึ่งระบบออกซิเดชันอเนกประสงค์ของร่างกาย โดย CYP2C9 มีหน้าที่ในการกระตุ้นให้เกิดเมแทบอลิซึมของสารกลุ่มซีโนไบโอติคส์ในร่างกาย ทั้งนี้ เอนไซม์ CYP2C9 ถูกควบคุมโดยยีน CYP2C9[3][4] ซึ่งอยู่บนโครโมโซมคู่ที่ 10 โลคัส 10q23.33 และถือเป็นส่วนหนึ่งของกลุ่มยีน cytochrome P450[5]
เนื้อหา
หน้าที่[แก้]
CYP2C9 เป็นเอนไซม์ที่สำคัญในไซโทโครม P450 ซึ่งทำหน้าที่หลักในการออกซิไดซ์สารซีโนไบโอติกและสารประกอบอื่นภายในร่างกาย โดยปริมาณของ CYP2C9 มีสัดส่วนคิดเป็นร้อยละ 18 ของโปรตีนในไซโทโครม P450ของไมโครโซมของเซลล์ตับ โดยยาที่ใช้ในการป้องกันและบำบัดรักษาโรคในปัจจุบันกว่า 100 ชนิดนั้นต้องเกิดการเมแทบอลิซึมผ่าน CYP2C9 นี้ ซึ่งรวมไปถึงยาที่มีขอบเขตการรักษาแคบ (narrow therapeutic index) อย่างวาร์ฟาริน และเฟนิโทอิน และยารักษาโรคเรื้อรังอื่นๆอีกมากมายที่จำเป็นต้องมีการบริหารยาต่อเนื่องเป็นประจำทุกวัน เช่น อะซีโนคูมารอล โทลบูตาไมด์ ลอซาร์แทน กลิพิไซด์ และยาแก้อักเสบชนิดไม่ใช่สเตอรอยด์บางชนิด ในทางตรงกันข้าม เท่าที่มีข้อมูลในปัจจุบัน CYP2C9 ที่อยู่นอกเนื้อเยื่อตับจำทำหน้าที่ในการเมแทบอไลซ์สารภายในร่างกาย (endogenous compound) ที่สำคัญ เช่น เซโรโทนิน และเนื่องจากการที่ CYP2C9 มีฤทธิ์เป็นเอนไซม์อีพอกซีจีเนสด้วย ทำให้สามารถเมแทบอไลซ์กรดไขมันไม่อิ่มตัวสายได้ด้วย โดยจะมีการเปลี่ยนแปลงกรดไขมันเหล่านี้ไปเป็นสารชีวเคมีที่ออกฤทธิ์ต่อร่างกายต่อไป[6][7]
การเกิดเมแทบอลิซึมของกรดไขมันไม่อิ่มตัวสายยาวโดย CYP2C9 จะได้สารเมแทบอลไต์ที่แตกต่างกันออกไปขึ้นกับชนิดของกรดไขมันตั้งต้น โดยการเมแทบอไลซ์กรดอะราคิโดนิกจะให้สารผลิตภัณฑ์เป็นกลุ่มสารสเตอริโอไอโซเมอร์ของกรดอีพอกไซด์ไอโคแซททริอีโนอิค (EETs) คือ 5R,6S-epoxy-8Z,11Z,14Z-eicosatetrienoic และ 5S,6R-epoxy-8Z,11Z,14Z-eicosatetrienoic acids; 11R,12S-epoxy-8Z,11Z,14Z-eicosatetrienoic และ 11S,12R-epoxy-5Z,8Z,14Z-eicosatetrienoic acids; และ 14R,15S-epoxy-5Z,8Z,11Z-eicosatetrainoic และ 14S,15R-epoxy-5Z,8Z,11Z-eicosatetrainoic acids ส่วนการเมแทบอไลซ์กรดดอคโคซาเฮกซะอีโนอิกจะได้สารเมแทบอไลต์เป็นกรดอีพอกซีดอคโคซาเพนทาอีโนอิก (EDPs; ส่วนใหญ่เป็น 19,20-epoxy-eicosapentaenoic acid ไอโซเมอร์ [10,11-EDPs]) และการเมแทบอไลซ์กรดไอโคซาเพนทาอีโนอิกจะได้สารสุดท้ายเป็นกรดอีพอกซีไอโคซาเตตราอีโนอิก (EEQs, ส่วนใหญ่เป็น 17,18-EEQ และ 14,15-EEQ ไอโซเมอร์)[8] ข้อมูลจากการศึกษาในสัตว์ทดลองและในมนุษย์ที่มีอยู่อย่างจำกัดพบว่าสารอีพอกไซด์เหล่านี้มีความเกี่ยวเนื่องกับการลดลงของระดับความดันโลหิตในผู้ที่มีความดันโลหิตสูง, การป้องกันการเกิดกล้ามเนื้อหัวใจตายเหตุขาดเลือด และความผิดปกติอื่นที่จะนำสู่การเกิดพยาธิสภาพแก่หัวใจ; การกระตุ้นการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็ง; การยับยั้งกระบวนการการอักเสบ; การกระตุ้นการสร้างหลอดเลือดใหม่; และฤทธิ์อื่นๆ ต่อเนื้อเยื่อประสาท ซึ่งรวมไปถึงการปรับสมดุลการหลั่งฮอร์โมนประสาท และการยับยั้งการรับรู้ความปวด (ดูเพิ่มที่ กรดอีพอกซีไอโคแซททริอีโนอิก และอีพอกซีจีเนส)[7]
เภสัชพันธุศาสตร์[แก้]
CYP2C9 ถือเป็นเอนไซม์อีกชนิดหนึ่งที่มีการแสดงออกที่มีความแปรผันหลากหลายทางพันธุกรรม ทั้งนี้เนื่องจากยีน CYP2C9 ที่ควบคุมการทำงานของเอนไซม์ชนิดนี้มีความแปรผันหลากหลายค่อนข้างสูง โดยในปัจจุบัน SNPs ของยีน CYP2C9 มีอยู่มากกว่า 50 ซิงเกิลนิวคลีโอไทด์โพลีมอร์ฟิซึม (SNPs) ทั้งในส่วนควบคุมและส่วนกำหนดข้อมูลพันธุกรรม[9] ในจำนวนนี้พบว่าบาง SNPs มีความสัมพันธ์กับการลดลงของการทำงานของเอนไซม์ CYP2C9 เมื่อเปรียบเทียบกับเอนไซม์ในหลอดทดลอง[ต้องการอ้างอิง]
การศึกษาในมนุษย์หลายการศึกษาพบว่ารูปแบบพันธุกรรมหลายรูปแบบของ CYP2C9 ที่เกิดจากการกลายพันธุ์มีความสัมพันธ์กับระดับการเกิดเมแทบอลิซึมและขนาดยาต่อวันของซับสเตรตของ CYP2C9 ที่ลดลงอย่างมีนัยสำคัญ ซึ่งโดยความเป็นจริงแล้ว อาการไม่พึงประสงค์จากยา (ADRs) ที่เกิดขึ้นมักเป็นผลมาจากการเปลี่ยนแปลงการทำงานของเอนไซม์ CYP2C9 ที่ไม่อาจคาดเดาได้ และถือเป็นผลสืบเนื่องมาจากความแปรผันหลากหลายทางพันธุกรรมอีกทอดหนึ่ง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ซับสเตรตที่สำคัญของ CYP2C9 อย่างวาร์ฟารินและเฟนิโทอิน ที่อาจถูกเมแทบอไลซ์ได้น้อยลงเนื่องจากความแปรผันหลากหลายทางพันธุกรรมและการเกิดอันตรกิริยาระหว่างยา ซึ่งอาจนำไปสู่การเกิดพิษจากยาทั้ง 2 ชนิดนี้ได้ ถึงแม้จะเป็นการบริหารยาในขนาดปกติก็ตาม[10][11]
ความถี่อัลลีล (%) ของยีน CYP2C9 ในกลุ่มประชากรต่างๆ
| อัลลีล | ชาวอเมริกันเชื้อสายแอฟริกา | ชาวแอฟริกันผิวดำ | ชาวปิ๊กมี่ | ชาวเอเชีย | ชาวคอเคเซียน |
|---|---|---|---|---|---|
| CYP2C9*2 | 2.9 | 0-4.3 | 0 | 0-0.1 | 8-19 |
| CYP2C9*3 | 2.0 | 0-2.3 | 0 | 1.1-3.6 | 3.3-16.2 |
| CYP2C9*5 | 0-1.7 | 0.8-1.8 | ไม่มีข้อมูล | 0 | 0 |
| CYP2C9*6 | 0.6 | 2.7 | ไม่มีข้อมูล | 0 | 0 |
| CYP2C9*7 | 0 | 0 | 6 | 0 | 0 |
| CYP2C9*8 | 1.9 | 8.6 | 4 | 0 | 0 |
| CYP2C9*9 | 13 | 15.7 | 22 | 0 | 0.3 |
| CYP2C9*11 | 1.4-1.8 | 2.7 | 6 | 0 | 0.4-1.0 |
| CYP2C9*13 | ไม่มีข้อมูล | ไม่มีข้อมูล | ไม่มีข้อมูล | 0.19-0.45 | ไม่มีข้อมูล |
ลิแกนด์ของ CYP2C9[แก้]
![[icon]](/wiki/%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%A5%E0%B9%8C:Wiki_letter_w_cropped.svg){kind=small} | ส่วนนี้รอเพิ่มเติมข้อมูล คุณสามารถช่วยเพิ่มข้อมูลส่วนนี้ได้ |
การเป็นอีพอกซีจีเนส[แก้]
| ส่วนนี้รอเพิ่มเติมข้อมูล คุณสามารถช่วยเพิ่มข้อมูลส่วนนี้ได้ |
ดูเพิ่ม[แก้]
 |
คอมมอนส์ มีภาพและสื่อเกี่ยวกับ: CYP2C9 |
อ้างอิง[แก้]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 GRCh38: Ensembl release 89: ENSG00000138109 - Ensembl, May 2017
- ↑ "Human PubMed Reference:".
- ↑ Romkes M, Faletto MB, Blaisdell JA, Raucy JL, Goldstein JA (April 1991). "Cloning and expression of complementary DNAs for multiple members of the human cytochrome P450IIC subfamily". Biochemistry. 30 (13): 3247–55. doi:10.1021/bi00227a012. PMID 2009263.
- ↑ Inoue K, Inazawa J, Suzuki Y, Shimada T, Yamazaki H, Guengerich FP, Abe T (September 1994). "Fluorescence in situ hybridization analysis of chromosomal localization of three human cytochrome P450 2C genes (CYP2C8, 2C9, and 2C10) at 10q24.1". The Japanese Journal of Human Genetics. 39 (3): 337–43. doi:10.1007/BF01874052. PMID 7841444.
- ↑ National Center for Biotechnology Information (April 9, 2018). "CYP2C9 cytochrome P450 family 2 subfamily C member 9 [ Homo sapiens (human) ]". U.S. National Library of Medicine. สืบค้นเมื่อ April 18, 2018.
- ↑ Rettie AE, Jones JP (2005). "Clinical and toxicological relevance of CYP2C9: drug-drug interactions and pharmacogenetics". Annual Review of Pharmacology and Toxicology. 45: 477–94. doi:10.1146/annurev.pharmtox.45.120403.095821. PMID 15822186.
- ↑ 7.0 7.1 Spector AA, Kim HY (April 2015). "Cytochrome P450 epoxygenase pathway of polyunsaturated fatty acid metabolism". Biochimica et Biophysica Acta. 1851 (4): 356–65. doi:10.1016/j.bbalip.2014.07.020. PMC 4314516. PMID 25093613.
- ↑ Westphal C, Konkel A, Schunck WH (November 2011). "CYP-eicosanoids--a new link between omega-3 fatty acids and cardiac disease?". Prostaglandins & Other Lipid Mediators. 96 (1–4): 99–108. doi:10.1016/j.prostaglandins.2011.09.001. PMID 21945326.
- ↑ Sim, Sarah C (2 May 2011). "CYP2C9 allele nomenclature". Cytochrome P450 (CYP) Allele Nomenclature Committee.
- ↑ García-Martín E, Martínez C, Ladero JM, Agúndez JA (2006). "Interethnic and intraethnic variability of CYP2C8 and CYP2C9 polymorphisms in healthy individuals". Molecular Diagnosis & Therapy. 10 (1): 29–40. doi:10.1007/BF03256440. PMID 16646575.
- ↑ Rosemary J, Adithan C (Jan 2007). "The pharmacogenetics of CYP2C9 and CYP2C19: ethnic variation and clinical significance". Current Clinical Pharmacology. 2 (1): 93–109. doi:10.2174/157488407779422302. PMID 18690857.
แหล่งข้อมูลอื่น[แก้]
- PharmGKB: Annotated PGx Gene Information for CYP2C9
- SuperCYP: Database for Drug-Cytochrome-Interactions
- ตำแหน่งจีโนม CYP2C9 ของมนุษย์ และหน้าเพจแสดงข้อมูลเกี่ยวกับยีน CYP2C9 ใน UCSC Genome Browser
- Goldstein JA, de Morais SM (December 1994). "Biochemistry and molecular biology of the human CYP2C subfamily". Pharmacogenetics. 4 (6): 285–99. doi:10.1097/00008571-199412000-00001. PMID 7704034.
- Miners JO, Birkett DJ (June 1998). "Cytochrome P4502C9: an enzyme of major importance in human drug metabolism". British Journal of Clinical Pharmacology. 45 (6): 525–38. doi:10.1046/j.1365-2125.1998.00721.x. PMC 1873650. PMID 9663807.
- Smith G, Stubbins MJ, Harries LW, Wolf CR (December 1998). "Molecular genetics of the human cytochrome P450 monooxygenase superfamily". Xenobiotica. 28 (12): 1129–65. doi:10.1080/004982598238868. PMID 9890157.
- Henderson RF (June 2001). "Species differences in the metabolism of olefins: implications for risk assessment". Chemico-Biological Interactions. 135-136: 53–64. doi:10.1016/S0009-2797(01)00170-3. PMID 11397381.
- Xie HG, Prasad HC, Kim RB, Stein CM (November 2002). "CYP2C9 allelic variants: ethnic distribution and functional significance". Advanced Drug Delivery Reviews. 54 (10): 1257–70. doi:10.1016/S0169-409X(02)00076-5. PMID 12406644.
- Palkimas MP, Skinner HM, Gandhi PJ, Gardner AJ (June 2003). "Polymorphism induced sensitivity to warfarin: a review of the literature". Journal of Thrombosis and Thrombolysis. 15 (3): 205–12. doi:10.1023/B:THRO.0000011376.12309.af. PMID 14739630.
- Daly AK, Aithal GP (August 2003). "Genetic regulation of warfarin metabolism and response". Seminars in Vascular Medicine. 3 (3): 231–8. doi:10.1055/s-2003-44458. PMID 15199455.
บทความนี้รวบรวมข้อมูลจากหอสมุดแพทยศาสตร์แห่งชาติอเมริกัน ซึ่งจัดเป็นสาธารณสมบัติ
| |||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
