เจ้ามหาพรหมสุรธาดา

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ไปยังการนำทาง ไปยังการค้นหา
เจ้ามหาพรหมสุรธาดา
เจ้ามหาพรหมสุรธาดา.jpg
เจ้าผู้ครองนครน่าน
ครองราชย์11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2462 - 17 สิงหาคม พ.ศ. 2474
ก่อนหน้าพระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดช
ชายาเจ้าศรีโสภา ณ น่าน (ชายาเอก)
เจ้าบัวทิพย์ ณ น่าน
เจ้าศรีคำ ณ น่าน
พระราชบุตร9 คน
ราชวงศ์หลวงติ๋นมหาวงศ์
พระบิดาเจ้าอนันตวรฤทธิเดช
พระมารดาแม่เจ้าขอดแก้ว
ประสูติ17 ตุลาคม พ.ศ. 2389
พิราลัย17 สิงหาคม พ.ศ. 2474 (84 ปี)

มหาอำมาตย์โท เจ้ามหาพรหมสุรธาดา มีนามเดิมว่า มหาพรหม สกุล ณ น่าน ประสูติเมื่อวันที่ 17 ตุลาคม พ.ศ. 2389 เป็นเจ้าผู้ครองนครน่าน องค์ที่ 64 และเป็นเจ้าผู้ครองนครน่าน องค์ที่ 14 ในราชวงศ์ติ๋นมหาวงศ์ เป็นราชโอรสในเจ้าอนันตวรฤทธิเดชกับแม่เจ้าขอดแก้ว เป็นพระอนุชาต่างเจ้ามารดากับพระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดช

เจ้ามหาพรหมสุรธาดา ถึงแก่พิราลัย เมื่อวันที่ 17 สิงหาคม พ.ศ. 2474 สิริรวมอายุได้ 84 ปี ซึ่งเป็นเจ้าผู้ครองนครองค์สุดท้ายของนครน่าน ก่อนจะมีการเปลี่ยนแปลงการปกครองสยามประเทศ ในปี พ.ศ. 2475

พระประวัติ[แก้]

เจ้ามหาพรหมสุรธาดา มีพระนามเดิมว่า เจ้ามหาพรหม ณ น่าน ประสูติเมื่อวันที่ 17 ตุลาคม พ.ศ. 2389 เป็นโอรสในเจ้าอนันตวรฤทธิเดช ประสูติแต่แม่เจ้าขอดแก้ว และเป็นอนุชาต่างเจ้ามารดาในพระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดช และมีพระโสทรขนิษฐา 1 องค์ คือ เจ้านางยอดมโนลา[1]

อิสริยยศและบรรดาศักดิ์[แก้]

เจ้ามหาพรหมสุรธาดา เจ้านครน่าน ทรงได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์ และพระยศทางทหาร ดังนี้

  • ในปี พ.ศ. 2436 ได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็นเจ้าราชวงศ์ นครน่าน
  • ในปี พ.ศ. 2443 ได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น เจ้าอุปราช นครน่าน และทรงดำรงตำแหน่งเสนามหาดไทยจังหวัดน่าน
  • ในปี พ.ศ. 2454 ได้รับพระราชทานยศเป็น อำมาตย์เอก
  • ในปี พ.ศ. 2460 ได้รับพระราชทานยศเป็น มหาอำมาตย์โท[2]
  • ในปี พ.ศ. 2461 ได้รั้งตำแหน่งเจ้าผู้ครองนครน่าน[3]
  • ในปี พ.ศ. 2462 ได้รับพระราชทานเลื่อนบรรดาศักดิ์เป็น เจ้ามหาพรหมสุรธาดา นันทบุราธิวาศวงศ์ บรมราชประสงค์สฤษดิรักษ์ นิตยสวามิภักดิ์อาชวาศัย ประสาสนนัยวิจิตร กิติคุณาดิเรก เอกโยนกมหานคราธิบดี เจ้านครน่าน[4] โดยมียศทางพลเรือนเป็นมหาอำมาตย์โท และยศทางการทหารเป็นนายพลตรี

เจ้ามหาพรหมสุรธาดา ถึงแก่พิราลัยในวันที่ 17 สิงหาคม พ.ศ. 2474 ด้วยโรคชรา สิริอายุ 85 ปี[2]

การพระราชทานเพลิงศพ[แก้]

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้มหาอำมาตย์โท พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าทศศิริวงศ์ สมุหเทศาภิบาลมณฑลพายัพ เสด็จแทนพระองค์ พร้อมด้วยเจ้าพนักงานภูษามาลา กรมสนมพลเรือน ในการพระราชทานเพลิงศพเจ้ามหาพรมสุรธาดา โดยพระราชทานโกศโถประกอบศพ มีฐานตั้งรองโกศ 1 ชั้น พร้อมด้วยเครื่องอิสริยยศ ฉัตรเบญจาตั้ง 4 คัน มีประโคมกลองชะนะ 10 จ่าปี 1 ตั้งแต่วันที่ 29 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2474 (นับตามสากลเป็น พ.ศ. 2475) ครั้นถึงวันที่ 3 มีนาคม เวลาบ่าย จึงได้พระราชทานเพลิงศพ ณ สุสานดอนชัย ตำบลในเวียง อำเภอเมืองน่าน จังหวัดน่าน[5]

พระโอรส-ธิดา[แก้]

เจ้ามหาพรหมสุรธาดา มีโอรสและธิดา รวม 9 คน อยู่ในราชตระกูล ณ น่าน มีนามตามลำดับ ดังนี้

  1. ในเจ้าศรีโสภา จ.จ.[6] ชายาเอก มีโอรส 3 องค์ และธิดา 1 องค์ ได้แก่
    1. เจ้าสุริยวงศ์ (น้อยอินทนนท์ ณ น่าน) สมรสกับเจ้าเกี๋ยง ณ น่าน มีโอรสธิดาได้แก่
      1. ร้อยโทเจ้าวรญาติ (เจ้าน้อยมหายศ)
      2. เจ้าบัวคำ
      3. เจ้าน้อยสาร
      4. เจ้าชื่น
      5. เจ้าหนานบุญผาย
      6. เจ้าน้อยข่ายแก้ว
    2. เจ้าบัวเขียว สมรสกับเจ้าราชวงศ์ (สุทธิสาร ณ น่าน)[7] มีธิดาได้แก่
      1. เจ้าดาวเรือง
      2. เจ้าเมฆวดี
      3. เจ้าบุญตุ้ม
    3. เจ้าบุรีรัตน์ (ขัติยศ ณ น่าน) สมรสกับเจ้านางจันทรประภา ณ น่าน มีโอรสธิดาได้แก่
      1. เจ้าประทุม
      2. เจ้าประยูร
      3. เจ้าประคอง
    4. เจ้าราชบุตร (หมอกฟ้า ณ น่าน) สมรสกับเจ้าบุญโสม ณ น่าน มีธิดาได้แก่
      1. เจ้าจุมปี
      2. เจ้าบัวมัน
      3. เจ้าโคมทอง
  2. ในเจ้าบัวทิพย์ ณ น่าน มีโอรส 3 องค์ ได้แก่
    1. เจ้าธาดา (นามเดิม เจ้าแก้วพรหมา)
    2. เจ้าเมืองพรหม (นามเดิม เจ้าขี้หมู)
    3. เจ้าสุรพงษ์ (นามเดิม เจ้าจันต๊ะคาด)
  3. ในเจ้าศรีคำ ณ น่าน มีโอรส 1 องค์ และธิดา 1 องค์ ได้แก่
    1. เจ้าสนิท หรือ เจ้านิด
    2. เจ้าลัดดา (นามเดิม เจ้าหมัดคำ)

พระกรณียกิจที่สำคัญ[แก้]

การสร้างท่าอากาศยานน่าน[แก้]

ในปี พ.ศ. 2458 เจ้ามหาพรหมสุรธาดา ทรงบริจาคทุนทรัพย์ส่วนพระองค์เพื่อซื้อเครื่องบินให้แก่กองทัพอากาศ[8] จำนวน 1 ลำ ซึ่งต่อมาพระองค์มีพระประสงค์จะชมเครื่องบินลำที่พระองค์ซื้อให้แก่กองทัพอากาศ จึงได้นำความปรึกษากับอำมาตย์เอกพระวรไชยวุฒิกรณ์ ปลัดมณฑลพายัพ เพื่อจัดสร้างสนามบินขึ้น เมื่อพระวรไชยวุฒิกรณ์เห็นชอบแล้ว จึงได้เกณฑ์แรงงานราษฎรทำการถากถางโค่นต้นไม้บริเวณตำบลหัวเวียงเหนือเพื่อสร้างสนามบินขึ้น โดยใช้เวลาในการสร้างประมาณ 3 ปีเศษ จึงแล้วเสร็จ และทางกองทัพอากาศจึงได้นำเครื่องบินแบบ “เบเก้” จำนวน 3 ลำ รวมทั้งลำที่เจ้ามหาพรหมสุรธาดาฯ ได้ทรงบริจาคทุนทรัพย์ส่วนพระองค์ซื้อให้ บินจากกองทัพอากาศดอนเมืองถึงสนามบินน่านสำเร็จและลงอย่างปลอดภัย ครั้นเมื่อเครื่องบินได้กลับไปแล้วก็มิได้ใช้สนามบินนี้อีก คงปล่อยทิ้งไว้และได้รับการบำรุงรักษาตามสมควร

รับเสด็จรัชกาลที่ 7 คราวประพาสหัวเมืองฝ่ายเหนือ[แก้]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์[แก้]

พงศาวลี[แก้]

อ้างอิง[แก้]

  1. ↑ https://th.m.wikisource.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%8A%E0%B8%B8%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B8%87%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%B2%E0%B8%A3_%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88_%E0%B9%91%E0%B9%90
  2. ↑ 2.0 2.1 ข่าวพิราลัย
  3. ↑ ราชกิจานุเบกษา, แจ้งความกระทรวงมหาดไทย เรื่องแต่งตั้งตำแหน่งเจ้าผู้ครองจังหวัดน่านแทนตำแหน่งที่ว่างอยู่, เล่ม 35, 28 เมษายน พ.ศ. 2461, หน้า 223
  4. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานสัญญาบัตรเจ้าผู้ครองนคร, เล่ม 36, 23 พฤศจิกายน พ.ศ. 2462, หน้า 2414
  5. ↑ ราชกิจานุเบกษา พระราชทานเพลิงศพ เล่ม 48 หน้า 4876 ลงวันที่ 2 มีนาคม 2474
  6. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, ตอนที่ 35 เล่ม 23, 25 พฤศจิกายน ร.ศ. 125, หน้า 893
  7. ↑ แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์
  8. ↑ แจ้งความกระทรวงกลาโหม เจ้าอุปราชให้เงิน ๙,๐๐๐ บาทสำหรับซื้อเครื่องบิน
  9. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๒๓, ตอนที่ ๓๖, ๒ ธันวาคม ร.ศ. ๑๒๕, หน้า ๓๙๙๔ ๙๒๕
  10. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์และเหรียญฝ่ายหน้า, เล่ม ๔๓, ตอน๐ ง, ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๖๙, หน้า ๓๙๙๔
  11. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๒๘, ตอน๐ ง, ๑๒ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๕๔, หน้า ๑๗๘๓
  12. ↑ พระราชทานพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ จุลจอมเกล้าฝ่ายหน้า
ก่อนหน้า เจ้ามหาพรหมสุรธาดา ถัดไป
พระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดช 2leftarrow.png เจ้าผู้ครองนครน่าน
องค์ที่ 14 ในราชวงศ์ติ๋นมหาวงศ์
(พ.ศ. 2362 - พ.ศ. 2474) 		2rightarrow.png ยกเลิกตำแหน่ง
ผู้สืบตระกูล: เจ้าราชบุตร (หมอกฟ้า ณ น่าน)
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=เจ้ามหาพรหมสุรธาดา&oldid=9260725"