เจ้ามหาพรหมสุรธาดา

เจ้ามหาพรหมสุรธาดา
เจ้าผู้ครองนครน่าน องค์ที่ 64 แห่งราชวงศ์ติ๋นมหาวงศ์
ดำรงพระยศ	11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2462 - 17 สิงหาคม พ.ศ. 2474 (13 ปี)
ก่อนหน้า	พระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดช
ถัดไป	ยกเลิกตำแหน่ง
ชายา	เจ้านางศรีโสภา (ชายาเอก) เจ้านางบัวทิพย์ เจ้านางศรีคำ
พระราชบุตร	9 คน
พระนามเต็ม เจ้ามหาพรหมสุรธาดา นันทบุราธิวาศวงศ์ บรมราชประสงค์สฤษดิรักษ์ นิตยสวามิภักดิ์อาชวาศัย ประสาสนนัยวิจิตร กิติคุณาดิเรก เอกโยนกมหานคราธิบดี เจ้านครน่าน
ราชสกุล	ต้นราชสกุล ณ น่าน สายที่ 3
ราชวงศ์	ราชวงศ์ติ๋นมหาวงศ์
พระบิดา	เจ้าอนันตวรฤทธิเดช
พระมารดา	แม่เจ้าขอดแก้วเทวี
ประสูติ	17 ตุลาคม พ.ศ. 2389 เจ้ามหาพรหม
พิราลัย	17 สิงหาคม พ.ศ. 2474 (84 ปี)

มหาอำมาตย์โท นายพลตรี เจ้ามหาพรหมสุรธาดา เจ้าผู้ครองนครน่าน องค์ที่ 64 และองค์ที่ 14 แห่งราชวงศ์ติ๋นมหาวงศ์ และทรงเป็นเจ้าผู้ครองนครองค์สุดท้ายของนครน่าน ก่อนจะมีการเปลี่ยนแปลงการปกครองของสยามประเทศ ในปี พ.ศ. 2475 เป็นราชโอรสในเจ้าอนันตวรฤทธิเดช เจ้าผู้ครองนครน่าน องค์ที่ 62 และเป็นพระอนุชาต่างเจ้ามารดากับพระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดช เจ้าผู้ครองนครน่าน องค์ที่ 63

พระประวัติ

เจ้ามหาพรหมสุรธาดา มีนามเดิมว่า เจ้ามหาพรหม ประสูติเมื่อวันที่ 17 ตุลาคม พ.ศ. 2389 เป็นโอรสในเจ้าอนันตวรฤทธิเดช ประสูติแต่แม่เจ้าขอดแก้ว และเป็นอนุชาต่างเจ้ามารดาในพระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดช และมีพระโสทรขนิษฐา 1 องค์ คือ เจ้านางยอดมโนลา

อิสริยยศและบรรดาศักดิ์

เจ้ามหาพรหมสุรธาดา เจ้านครน่าน ทรงได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์ และพระยศทางทหาร ดังนี้

• ในปี พ.ศ. 2436 ได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็นเจ้าราชวงศ์ นครน่าน
• ในปี พ.ศ. 2443 ได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น เจ้าอุปราช นครน่าน และทรงดำรงตำแหน่งเสนามหาดไทยจังหวัดน่าน
• ในปี พ.ศ. 2461 ได้รั้งตำแหน่งเจ้าผู้ครองนครน่าน
• ในปี พ.ศ. 2462 ได้รับพระราชทานเลื่อนบรรดาศักดิ์เป็น เจ้ามหาพรหมสุรธาดา นันทบุราธิวาศวงศ์ บรมราชประสงค์สฤษดิรักษ์ นิตยสวามิภักดิ์อาชวาศัย ประสาสนนัยวิจิตร กิติคุณาดิเรก เอกโยนกมหานคราธิบดี เจ้านครน่าน

พระยศพลเรือน

1. พ.ศ. 2454 ได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น อำมาตย์เอก
2. พ.ศ. 2460 ได้รับพระราชทานเลื่อนบรรดาศักดิ์เป็น มหาอำมาตย์โท

พระยศทหาร

1. พ.ศ. 2448 ได้รับพระราชทานยศเป็น นายพันโทพิเศษ ในกรมทหารราบที่ 18
2. พ.ศ. 2454 ได้รับพระราชทานเลื่อนยศเป็น นายพันเอกพิเศษ ในกรมทหารราบที่ 18
3. พ.ศ. 2461 ได้รับพระราชทานเลื่อนยศเป็น นายพลตรีพิเศษ ในกรมทหารราบที่ 18

พระยศเสือป่า

1. พ.ศ. 2461 ได้รับพระราชทานยศเสือป่าเป็น นายกองเอกเสือป่า ในกองเสือป่าจังหวัดน่าน

พิราลัย

เจ้ามหาพรหมสุรธาดา ถึงแก่พิราลัยในวันที่ 17 สิงหาคม พ.ศ. 2474 ด้วยโรคชรา สิริอายุได้ 85 ปี

การพระราชทานเพลิงศพ

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้มหาอำมาตย์โท พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าทศศิริวงศ์ สมุหเทศาภิบาลมณฑลพายัพ เสด็จแทนพระองค์ พร้อมด้วยเจ้าพนักงานภูษามาลา กรมสนมพลเรือน ในการพระราชทานเพลิงศพเจ้ามหาพรมสุรธาดา โดยพระราชทานโกศโถประกอบศพ มีฐานตั้งรองโกศ 1 ชั้น พร้อมด้วยเครื่องอิสริยยศ ฉัตรเบญจาตั้ง 4 คัน มีประโคมกลองชะนะ 10 จ่าปี 1 ตั้งแต่วันที่ 29 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2474 (นับตามสากลเป็น พ.ศ. 2475) ครั้นถึงวันที่ 3 มีนาคม เวลาบ่าย จึงได้พระราชทานเพลิงศพ ณ สุสานดอนชัย ตำบลในเวียง อำเภอเมืองน่าน จังหวัดน่าน

พระโอรส-ธิดา

เจ้ามหาพรหมสุรธาดา มีโอรสและธิดา รวม 9 คน อยู่ในราชตระกูล ณ น่าน มีนามตามลำดับ ดังนี้

1. ในเจ้าศรีโสภา จ.จ. ชายาเอก มีโอรส 3 องค์ และธิดา 1 องค์ ได้แก่
   1. เจ้าสุริยวงศ์ (น้อยอินทนนท์ ณ น่าน) สมรสกับเจ้าเกี๋ยง ณ น่าน มีโอรสธิดาได้แก่
      1. ร้อยโทเจ้าวรญาติ (เจ้าน้อยมหายศ)
      2. เจ้าบัวคำ
      3. เจ้าน้อยสาร
      4. เจ้าชื่น
      5. เจ้าหนานบุญผาย
      6. เจ้าน้อยข่ายแก้ว
   2. เจ้าบัวเขียว สมรสกับเจ้าราชวงศ์ (สุทธิสาร ณ น่าน) มีธิดาได้แก่
      1. เจ้าดาวเรือง
      2. เจ้าเมฆวดี
      3. เจ้าบุญตุ้ม
   3. เจ้าบุรีรัตน์ (ขัติยศ ณ น่าน) สมรสกับเจ้านางจันทรประภา ณ น่าน มีโอรสธิดาได้แก่
      1. เจ้าประทุม
      2. เจ้าประยูร
      3. เจ้าประคอง
   4. เจ้าราชบุตร (หมอกฟ้า ณ น่าน) สมรสกับเจ้าบุญโสม ณ น่าน มีธิดาได้แก่
      1. เจ้าจุมปี
      2. เจ้าบัวมัน
      3. เจ้าโคมทอง
2. ในเจ้าบัวทิพย์ ณ น่าน มีโอรส 3 องค์ ได้แก่
   1. เจ้าธาดา (นามเดิม เจ้าแก้วพรหมา)
   2. เจ้าเมืองพรหม (นามเดิม เจ้าขี้หมู)
   3. เจ้าสุรพงษ์ (นามเดิม เจ้าจันต๊ะคาด)
3. ในเจ้าศรีคำ ณ น่าน มีโอรส 1 องค์ และธิดา 1 องค์ ได้แก่
   1. เจ้าสนิท หรือ เจ้านิด
   2. เจ้าลัดดา (นามเดิม เจ้าหมัดคำ)

พระกรณียกิจที่สำคัญ

การสร้างท่าอากาศยานน่าน

ในปี พ.ศ. 2458 เจ้ามหาพรหมสุรธาดา ทรงบริจาคทุนทรัพย์ส่วนพระองค์เพื่อซื้อเครื่องบินให้แก่กองทัพอากาศ จำนวน 1 ลำ ซึ่งต่อมาพระองค์มีพระประสงค์จะชมเครื่องบินลำที่พระองค์ซื้อให้แก่กองทัพอากาศ จึงได้นำความปรึกษากับอำมาตย์เอกพระวรไชยวุฒิกรณ์ ปลัดมณฑลพายัพ เพื่อจัดสร้างสนามบินขึ้น เมื่อพระวรไชยวุฒิกรณ์เห็นชอบแล้ว จึงได้เกณฑ์แรงงานราษฎรทำการถากถางโค่นต้นไม้บริเวณตำบลหัวเวียงเหนือเพื่อสร้างสนามบินขึ้น โดยใช้เวลาในการสร้างประมาณ 3 ปีเศษ จึงแล้วเสร็จ และทางกองทัพอากาศจึงได้นำเครื่องบินแบบ “เบเก้” จำนวน 3 ลำ รวมทั้งลำที่เจ้ามหาพรหมสุรธาดา ได้ทรงบริจาคทุนทรัพย์ส่วนพระองค์ซื้อให้ บินจากกองทัพอากาศดอนเมืองถึงสนามบินน่านสำเร็จและลงอย่างปลอดภัย ครั้นเมื่อเครื่องบินได้กลับไปแล้วก็มิได้ใช้สนามบินนี้อีก คงปล่อยทิ้งไว้และได้รับการบำรุงรักษาตามสมควร

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2435 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 5 เบญจมาภรณ์มงกุฎไทย (บ.ม.) (สมัยนั้นเรียกว่าวิจิตราภรณ์)
• พ.ศ. 2436 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 4 จัตุรถาภรณ์ช้างเผือก (จ.ช.) (สมัยนั้นเรียกว่าภูษณาภรณ์)
• พ.ศ. 2443 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 3 ตริตราภรณ์ช้างเผือก (ต.ช.) (สมัยนั้นเรียกว่านิภาภรณ์)
• พ.ศ. 2449 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 2 ทวีติยาภรณ์มงกุฎไทย (ท.ม.) (สมัยนั้นเรียกว่าจุลสุราภรณ์)
• พ.ศ. 2451 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้า (ท.จ.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2454 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2460 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 2 ทวีติยาภรณ์ช้างเผือก (ท.ช.) (สมัยนั้นเรียกว่าจุลวราภรณ์)
• พ.ศ. 2461 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)
• พ.ศ. 2467 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)
• พ.ศ. 2469 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)

เหรียญราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2436 – เหรียญรัชฎาภิเศกมาลา (ร.ศ.)
• เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 3 (ว.ป.ร.3)

พงศาวลี

พงศาวลีของเจ้ามหาพรหมสุรธาดา
4. เจ้าฟ้าหลวงอัตถวรปัญโญ                             2. เจ้าอนันตวรฤทธิเดช                                   1. เจ้ามหาพรหมสุรธาดา                                         3. เจ้าขอดแก้ว

อ้างอิง

ก่อนหน้า		เจ้ามหาพรหมสุรธาดา		ถัดไป
พระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดช		เจ้าผู้ครองนครน่าน องค์ที่ 14 ในราชวงศ์ติ๋นมหาวงศ์ (พ.ศ. 2362 - พ.ศ. 2474)		ยกเลิกตำแหน่ง ผู้สืบตระกูล: เจ้าราชบุตร (หมอกฟ้า ณ น่าน)