หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล

หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล
ธรรมเนียมพระยศของ; หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล
การทูล	ฝ่าพระบาท
การแทนตน	กระหม่อม/หม่อมฉัน
การขานรับ	กระหม่อม/เพคะ

หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล
หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล
ประสูติ	31 ธันวาคม พ.ศ. 2479
สิ้นชีพิตักษัย	1 กันยายน พ.ศ. 2565 (85 ปี); โรงพยาบาลบำรุงราษฎร์ กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย
หม่อม	หม่อมบงกชปริยา ยุคล ณ อยุธยา
พระบุตร	หม่อมราชวงศ์ศรีเฉลิม กาญจนภู; หม่อมราชวงศ์อุรรัตน ยุคล; พระราชวชิราภินันท์ (หม่อมราชวงศ์นันทวัฒน์ ชยวฑฺฒโน);
ราชสกุล	ยุคล
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมพลฑิฆัมพร
พระมารดา	สมเชื้อ มุกสิกบุตร

หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล (31 ธันวาคม พ.ศ. 2479 – 1 กันยายน พ.ศ. 2565) เป็นพระโอรสในพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมพลฑิฆัมพร ประสูติแต่สมเชื้อ มุกสิกบุตร และเป็นพระราชวงศ์ที่เสด็จแทนพระองค์ในพระราชพิธีสำคัญอยู่บ่อยครั้ง

พระประวัติ

หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล มีพระนามลำลองว่า ท่านชายอ้วน เป็นพระโอรสในพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมพลฑิฆัมพร ประสูติแต่สมเชื้อ มุกสิกบุตร (สกุลเดิม ชมเสวี) ธิดาของพระนิเวศน์วิสุทธิ์ (เอิบ ชมเสวี) มีพี่น้องต่างพระบิดา 2 คน^[1] และต่างมารดาอีก 6 องค์ มีพระอนุชาร่วมพระบิดาที่สำคัญหนึ่งองค์คือ พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมศึกยุคล

หม่อมเจ้ามงคลเฉลิมเสกสมรสกับหม่อมบงกชปริยา ยุคล ณ อยุธยา (นามเดิม เบ็ตตี คอลค์สตีน) มีโอรส-ธิดาสามคน คือ^[2]

หม่อมราชวงศ์ศรีเฉลิม กาญจนภู อดีตผู้ช่วยเลขาธิการมูลนิธิชัยพัฒนา สมรสกับวรุณ กาญจนภู ผู้บริหารระดับสูง ธนาคารทหารไทย จำกัด (มหาชน) มีบุตรสองคน
หม่อมราชวงศ์อุรรัตนา ยุคล
พระเทพวชิราภินันท์ (หม่อมราชวงศ์นันทวัฒน์ ชยวฑฺฒโน)

หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล ยังเป็นหนึ่งในพระอนุวงศ์ผู้ใหญ่ที่ ครั้นถึงเทศกาลสงกรานต์ พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ข้าราชสำนักผู้ใหญ่ เชิญเครื่องสรงน้ำสงกรานต์ไปพระราชทาน เป็นการแสดงพระราชกตัญญุตาธรรมตามโบราณราชประเพณีที่สืบทอดกันมาแต่โบราณ โดยทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ผู้แทนพระองค์เชิญเครื่องสรงน้ำสงกรานต์ไปพระราชทาน^[3]

การศึกษา

ระดับประถมศึกษาและมัธยมศึกษา, วชิราวุธวิทยาลัย

บริหารธุรกิจมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยนอร์ทอีสเทิร์น, สหรัฐ
พาณิชยศาสตรบัณฑิต, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์^[4]

การทรงงาน

ภายหลังทรงสำเร็จการศึกษา หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล ทรงปฏิบัติงานที่ ธนาคารกรุงเทพ ในตำแหน่งต่าง ๆ ดังนี้

2547 - 2565: กรรมการตรวจสอบ บริษัท ธนาคารกรุงเทพ จำกัด (มหาชน)^[5]
เมษายน 2546 - 2565: กรรมการอิสระ บริษัท ธนาคารกรุงเทพ จำกัด (มหาชน)
2543 - 2546: ที่ปรึกษาประจำฝ่ายการประชาสัมพันธ์ บริษัท ธนาคารกรุงเทพ จำกัด (มหาชน)
2509 - 2542: ผู้บริหาร บริษัท ธนาคารกรุงเทพ จำกัด (มหาชน)

กรณียกิจ

หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล ทรงร่วมงานพระราชพิธีและเคยเสด็จแทนพระองค์หลายครั้ง เช่น พระราชพิธีสังเวยพระป้าย เนื่องในเทศกาลตรุษจีน^[6]^[7]^[8]^[9] พระราชพิธีวิสาขบูชา^[10]^[11] เป็นต้น

ในการบำเพ็ญพระราชกุศลพิธีกงเต๊ก ถวายพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เมื่อวันที่ 28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2560 หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล ได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ให้ทำหน้าที่อัญเชิญเครื่องทองน้อย ในพิธีข้ามสะพานโอฆสงสาร โดยพระสงฆ์จีนสวดพระพุทธมนต์ นำเสด็จดวงพระวิญญาณลงจากพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท พร้อมเชิญเครื่องทองน้อย และธงพุ่มดวงพระวิญญาณลงมาประดิษฐาน ณ มณฑลพิธี พระสงฆ์จีนสวดพระพุทธมนต์ นำดวงพระวิญญาณ พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำเนินข้ามสะพานโอฆสงสาร 3 รอบ โดยพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชดำเนินตามเครื่องทองน้อยที่อัญเชิญโดยหม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล และธงพุ่มดวงพระวิญญาณ อัญเชิญโดย พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมศึกยุคล พร้อมกันนั้นได้ทรงโปรยเหรียญลงในขันสาครที่หัวสะพานและท้ายสะพาน เมื่อครบ 3 รอบ พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงจุดธูปเทียนเครื่องทองน้อยเพื่อบูชาเทพรักษาสะพานที่ท้ายสะพาน ทรงรับกระดาษเงิน กระดาษทอง แล้วพระราชทานแก่เจ้าพนักงานนำไปเผา พระสงฆ์จีนสวดพระพุทธมนต์นำดวงพระวิญญาณ เสด็จพระราชดำเนินข้ามสะพานโอฆสงสาร เที่ยวกลับ 3 รอบจนครบ จึงเชิญดวงพระวิญญาณเสด็จขึ้นพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท

ในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พุทธศักราช 2562 หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล เป็นหนึ่งในผู้ทูลเกล้าฯ ถวายน้ำอภิเษกแด่พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ระหว่างประทับเหนือพระที่นั่งอัฐทิศอุทุมพรราชอาสน์ โดยหม่อมเจ้ามงคลเฉลิมทรงเป็นผู้แทนประจำทิศอาคเนย์^[12]

ในวันที่ 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2563 เวลา 16.59 น. พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล เสด็จแทนพระองค์ ไปยังศาลาสหทัยสมาคม พระบรมมหาราชวัง ในการทรงพระสุหร่าย ทรงเจิมเทียนรุ่ง เทียนเดิน และธูปที่ทรงพระราชอุทิศพระราชทาน ไปจุดบูชาพระรัตนตรัย ตามพระอารามหลวงต่าง ๆ เนื่องในวันวิสาขบูชา จำนวน 6 วัด และเนื่องในวันอัฏฐมีบูชา อีก 7 วัด^[13] และในวันที่ 14 พฤษภาคม พ.ศ. 2563 เวลา 16.51 น. ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เสด็จแทนพระองค์ ไปทรงจุดเทียนรุ่งที่ทรงพระราชอุทิศบูชาพระรัตนตรัยตามพระอารามหลวงต่าง ๆ เนื่องในวันอัฏฐมีบูชา ณ พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม^[14]^[15]

หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล ยังได้ถวายงานสมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี ในการเสด็จไปทรงประกอบพระกรณียกิจแทนพระองค์อยู่บ่อยครั้ง

นอกจากนี้ หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล ยังโปรดสนทนาธรรมกับพระเถระชั้นผู้ใหญ่อยู่เสมอ หม่อมเจ้ามงคลเฉลิมทรงแขวนพระเครื่องติดตัวประจำหลายองค์ ส่วนใหญ่เป็นพระกริ่ง โดยได้รับประทานจากสมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณสังวร

หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล เคยประทานสัมภาษณ์ว่า "ชีวิตตั้งแต่เกิดมา มีเหตุการณ์เฉียดตายมาตลอด ขนาดรถพลิกคว่ำหลายตลบยังไม่เป็นอะไรเลย ยิ่งสมัยเด็ก ๆ เป็นช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 อยู่ที่วังลดาวัลย์ ซึ่งเป็นบ้านเก่าของปู่ (สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ายุคลทิฆัมพร กรมหลวงลพบุรีราเมศวร์) มีลูกระเบิดเพลิงลงหน้าบ้านหลังบ้านก็ไม่ระเบิด"^[16]

ในการพระศพสมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณสังวร พ.ศ. 2556 หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล ได้รับการแต่งตั้งเป็นคณะกรรมการอำนวยการจัดงานพระศพในตำแหน่งคณะที่ปรึกษาฝ่ายฆราวาส^[17]

หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก มหาวชิรมงกุฎ และตติยจุลจอมเกล้า ฝ่ายหน้า สืบตระกูลพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมพลฑิฆัมพร

สิ้นชีพิตักษัย

หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล สิ้นชีพิตักษัยด้วยพระอาการหทัยเต้นผิดจังหวะรุนแรง ณ โรงพยาบาลบำรุงราษฎร์ เมื่อวันที่ 1 กันยายน พ.ศ. 2565 เวลา 15.17 น. สิริชันษา 85 ปี ในการนี้พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี เสด็จพระราชดำเนินไปในการพระราชทานน้ำหลวงสรงศพ ณ ศาลา 100 ปี วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามราชวรวิหาร เมื่อวันที่ 3 กันยายน พ.ศ. 2565

ในการนี้ พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ เลื่อนชั้นเกียรติยศประกอบศพ จากโกศราชวงศ์เป็นโกศมณฑป ฉัตรเครื่องสูงทองแผ่ลวดตั้งประดับ แตรงอน แตรฝรั่ง ปี่ กลองชนะ ประโคมเวลาพระราชทานน้ำหลวงสรงศพ และทรงรับศพอยู่ในพระบรมราชานุเคราะห์โดยตลอด มีพระพิธีธรรมสวดพระอภิธรรมเวลากลางคืน กำหนด 7 คืน

พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี เสด็จพระราชดำเนินพร้อมด้วยสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี และ ท่านผู้หญิงพลอยไพลิน เจนเซน ไปในการพระราชทานเพลิงศพ ณ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร เมื่อวันที่ 21 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2566