ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ประเทศโปแลนด์"

แก้ไขลิงก์
พิกัด: 52°N 20°E / 52°N 20°E / 52; 20
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
เรียกดูประวัติแบบโต้ตอบ
← การแก้ไขก่อนหน้าการแก้ไขถัดไป →
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
เห็นภาพข้อความวิกิ
Phaisit16207 (คุย | ส่วนร่วม)
การแก้ไข 4,582 ครั้ง
ไม่มีความย่อการแก้ไข
Phaisit16207 (คุย | ส่วนร่วม)
การแก้ไข 4,582 ครั้ง
ไม่มีความย่อการแก้ไข
บรรทัด 8: บรรทัด 8:
| flag_border = Flag of Poland (normative).svg
| flag_border = Flag of Poland (normative).svg
| image_coat = Herb Polski.svg
| image_coat = Herb Polski.svg
| national_anthem = "[[มาซูแร็กดอมบรอฟสกีแยกอ]]"<br />({{lit|"โปแลนด์ยังไม่สูญสิ้น"}})<div style="padding-top:0.5em;">[[File:Mazurek Dabrowskiego.ogg|center]]</div>
| national_anthem = "[[มาซูแร็กดอมบรอฟสกีแยกอ]]"<br />({{lit|"โปแลนด์ยังไม่สูญสิ้น"}})<div style="padding-top:0.5em;">[[ไฟล์:Mazurek Dabrowskiego.ogg|center]]</div>
| image_map = {{Switcher|[[File:EU-Poland (orthographic projection).svg|frameless]]|แสดงลูกโลก|[[File:EU-Poland.svg|upright=1.15|frameless]]|แสดงแผนที่ยุโรป|default=1}}
| image_map = {{Switcher|[[File:EU-Poland (orthographic projection).svg|frameless]]|แสดงลูกโลก|[[File:EU-Poland.svg|upright=1.15|frameless]]|แสดงแผนที่ยุโรป|default=1}}
| map_caption = {{map caption |location_color=เขียวเข้ม |region=ยุโรป |region_color=เทาเข้ม |subregion=[[สหภาพยุโรป]] |subregion_color=เขียว |legend=EU-Poland.svg}}
| map_caption = {{map caption |location_color=เขียวเข้ม |region=ยุโรป |region_color=เทาเข้ม |subregion=[[สหภาพยุโรป]] |subregion_color=เขียว |legend=EU-Poland.svg}}
บรรทัด 95: บรรทัด 95:
{{รัฐภาวะโปแลนด์}}
{{รัฐภาวะโปแลนด์}}


'''โปแลนด์''' ({{lang-en|Poland}}; {{lang-pl|Polska}} {{IPAc-pl|AUD|Pl-Polska.ogg|'|p|o|l|s|k|a}} '' ปอลสกา'') หรือชื่อทางการคือ '''สาธารณรัฐโปแลนด์''' ({{lang-en|Republic of Poland}}; {{lang-pl|[[Rzeczpospolita]] Polska|links=no}} {{IPAc-pl|AUD|Pl-Rzeczpospolita Polska.ogg|rz|e|cz|p|o|'|s|p|o|l|i|t|a|-|'|p|o|l|s|k|a}}) เป็น[[ประเทศ]]ในตอนกลางของ[[ทวีปยุโรป|ยุโรป]]<ref>{{cite book|last1= Johnson|first1= Lonnie R.|title= Central Europe: enemies, neighbors, friends|date=1996|publisher= Oxford University Press |url=https://archive.org/details/isbn_9780195100716|url-access= registration|page= [https://archive.org/details/isbn_9780195100716/page/3 3]|isbn= 978-0-19-802607-5}}</ref> ถูกแบ่งออกเป็น 16 [[Voivodeships of Poland|จังหวัดปกครอง]] ครอบคลุมพื้นที่กว่า {{convert|312696|km2|mi2}} และมีภูมิอากาศ[[ภูมิอากาศแบบอบอุ่น|แบบอบอุ่นตามฤดูกาล]]เป็นส่วนใหญ่<ref name="CSO_2008" /> โปแลนด์มีประชากรเกือบ 38.5&nbsp;ล้านคน และเป็น[[รัฐสมาชิกสหภาพยุโรป|รัฐสมาชิก]]ที่มีประชากรมากที่สุดเป็นอันดับ 5 ของสหภาพยุโรป<ref name="CSO_2008" /> โดยมี[[วอร์ซอ]] เป็นเมืองหลวงและ[[List of cities and towns in Poland|เมืองที่ใหญ่ที่สุด]]ของประเทศ โดยมีเมืองใหญ่อื่น ๆ ได้แก่ [[กรากุฟ]], [[วูช]], [[วรอตสวัฟ]], [[พอซนาน]], [[กดัญสก์]] และ[[ชแชตชิน]]
'''โปแลนด์''' ({{lang-en|Poland}}; {{lang-pl|Polska}} {{IPAc-pl|AUD|Pl-Polska.ogg|'|p|o|l|s|k|a}} '' ปอลสกา'') มีชื่อทางการอย่างเป็นทางการว่า '''สาธารณรัฐโปแลนด์''' ({{lang-en|Republic of Poland}}; {{lang-pl|[[Rzeczpospolita]] Polska|links=no}} {{IPAc-pl|AUD|Pl-Rzeczpospolita Polska.ogg|rz|e|cz|p|o|'|s|p|o|l|i|t|a|-|'|p|o|l|s|k|a}}) เป็น[[ประเทศ]]ในตอนกลางของ[[ทวีปยุโรป|ยุโรป]]<ref>{{cite book|last1= Johnson|first1= Lonnie R.|title= Central Europe: enemies, neighbors, friends|date=1996|publisher= Oxford University Press |url=https://archive.org/details/isbn_9780195100716|url-access= registration|page= [https://archive.org/details/isbn_9780195100716/page/3 3]|isbn= 978-0-19-802607-5}}</ref> ถูกแบ่งออกเป็น 16 [[Voivodeships of Poland|จังหวัดปกครอง]] ครอบคลุมพื้นที่กว่า {{convert|312696|km2|mi2}} และมีภูมิอากาศ[[ภูมิอากาศแบบอบอุ่น|แบบอบอุ่นตามฤดูกาล]]เป็นส่วนใหญ่<ref name="CSO_2008" /> โปแลนด์มีประชากรเกือบ 38.5&nbsp;ล้านคน และเป็น[[รัฐสมาชิกสหภาพยุโรป|รัฐสมาชิก]]ที่มีประชากรมากที่สุดเป็นอันดับ 5 ของสหภาพยุโรป<ref name="CSO_2008" /> โดยมี[[วอร์ซอ]] เป็นเมืองหลวงและ[[List of cities and towns in Poland|เมืองที่ใหญ่ที่สุด]]ของประเทศ โดยมีเมืองใหญ่อื่น ๆ ได้แก่ [[กรากุฟ]], [[วูช]], [[วรอตสวัฟ]], [[พอซนาน]], [[กดัญสก์]] และ[[ชแชตชิน]]


ดินแดนที่มีความหลากหลายทางภูมิศาสตร์ของโปแลนด์นั้น ครอบคลุมตั้งแต่ชายฝั่งตามแนว[[ทะเลบอลติก]]ทางตอนเหนือของประเทศ ไปจนถึง[[Sudetes|เทือกเขาชูแดแรส]]และ[[เทือกเขาคาร์เพเทียน|คาร์เพเทียน]]ทางตอนใต้ โปแลนด์มีพรมแดนทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือติดกับ[[ประเทศลิทัวเนีย|ลิทัวเนีย]]และ[[ประเทศรัสเซีย|รัสเซีย]] (ผ่านทาง[[แคว้นคาลินินกราด]]) ทิศตะวันออกติดกับ[[ประเทศเบลารุส|เบลารุส]]และ[[ประเทศยูเครน|ยูเครน]] ทิศใต้ติดกับ[[ประเทศสโลวาเกีย|สโลวาเกีย]]และ[[ประเทศเช็กเกีย|เช็กเกีย]] และทิศตะวันตกติดกับ[[ประเทศเยอรมนี|เยอรมนี]]<ref>{{Cite web|url=https://geohistory.today/poland/|title=Poland|date=28 February 2017}}</ref>
ดินแดนที่มีความหลากหลายทางภูมิศาสตร์ของโปแลนด์นั้น ครอบคลุมตั้งแต่ชายฝั่งตามแนว[[ทะเลบอลติก]]ทางตอนเหนือของประเทศ ไปจนถึง[[Sudetes|เทือกเขาชูแดแรส]]และ[[เทือกเขาคาร์เพเทียน|คาร์เพเทียน]]ทางตอนใต้ โปแลนด์มีพรมแดนทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือติดกับ[[ประเทศลิทัวเนีย|ลิทัวเนีย]]และ[[ประเทศรัสเซีย|รัสเซีย]] (ผ่านทาง[[แคว้นคาลินินกราด]]) ทิศตะวันออกติดกับ[[ประเทศเบลารุส|เบลารุส]]และ[[ประเทศยูเครน|ยูเครน]] ทิศใต้ติดกับ[[ประเทศสโลวาเกีย|สโลวาเกีย]]และ[[ประเทศเช็กเกีย|เช็กเกีย]] และทิศตะวันตกติดกับ[[ประเทศเยอรมนี|เยอรมนี]]<ref>{{Cite web|url=https://geohistory.today/poland/|title=Poland|date=28 February 2017}}</ref>


[[ประวัติศาสตร์โปแลนด์|ประวัติศาสตร์]]ของมนุษย์ที่[[Prehistory and protohistory of Poland|มีชีวิตชีวาบนผืนดินของโปแลนด์]] มีระยะเวลาอยู่เป็นหลายพันปี ตลอด[[ยุคโบราณตอนปลาย]]มีความหลากหลายอย่างกว้างขว้าง โดยมีวัฒนธรรมและชนเผ่าต่าง ๆ ได้ตั้งรกรากอยู่บน[[North European Plain|ที่ราบในยุโรปกลาง]]อันกว้างใหญ่ อย่างไรก็ตาม [[Polans (western)|ชาวโปลันด์ตะวันตก]]เป็นผู้ที่ครอบครองภูมิภาคแห่งนี้ และก็ได้[[Name of Poland|ตั้งชื่อให้กับภูมิภาคนี้ว่าโปแลนด์]] การสถาปนารัฐโปแลนด์นั้นสามารถย้อนรอยไปถึง ค.ศ. 966 เมื่อมี[[Mieszko I of Poland|ผู้ปกครอง]]นอกรีตแห่งราชอาณาจักรที่อยู่ร่วมกับดินแดนของประเทศโปแลนด์ในปัจจุบัน ได้ยอมรับ[[ศาสนาคริสต์]] และได้เปลี่ยนมานับถือ[[โรมันคาทอลิก|คริสต์นิกายโรมันคาทอลิก]]<ref name="A Concise History of Poland" /> [[ราชอาณาจักรโปแลนด์ (ค.ศ. 1025–1569)|ราชอาณาจักรโปแลนด์]]ถูกก่อตั้งขึ้นใน ค.ศ. 1025 และใน ค.ศ. 1569 ก็ได้ประสาน[[สหราชอาณาจักรโปแลนด์-ลิทัวเนีย|ความสัมพันธ์ทางการเมืองที่มีมายาวนาน]]กับ[[แกรนด์ดัชชีลิทัวเนีย|ลิทัวเนีย]] โดยการลงนามใน[[Union of Lublin|สหภาพลูบลิน]] สหภาพนี้ได้ก่อตั้ง[[เครือจักรภพโปแลนด์–ลิทัวเนีย]] ซึ่งเป็นหนึ่งในประเทศที่มีพื้นที่มากที่สุด (มีพื้นที่มากกว่า {{convert|1|e6km2|sqmi|sigfig=1|abbr=off|disp=or|spell=in}}) และเป็นประเทศที่มีประชากรมากที่สุดในยุโรป ภายในคริสต์ศตวรรษที่ 16 ถึง 17 โดยมีระบบการเมืองเป็นแบบเสรีที่มี[[Golden Liberty|เอกลักษณ์เฉพาะ]] ซึ่งได้รับเอารัฐธรรมนูญสมัยใหม่ เป็นฉบับแรกของยุโรปมาใช้ นั่นคือ [[Constitution of 3 May 1791|รัฐธรรมนูญวันที่ 3 พฤษภาคม ค.ศ. 1791]]<ref>Norman Davies, ''Europe: A History'', Pimlico 1997, p. 554: ''Poland-Lithuania was another country which experienced its 'Golden Age' during the sixteenth and early seventeenth centuries. The realm of the last Jagiellons was absolutely the largest state in Europe''</ref><ref>{{cite book|author=Piotr Stefan Wandycz|title=The price of freedom: a history of East Central Europe from the Middle Ages to the present|url=https://books.google.com/books?id=m5plR3x6jLAC&pg=PA66|access-date=13 August 2011|year=2001|publisher=Psychology Press|isbn=978-0-415-25491-5|page=66}}</ref><ref>{{Cite book|last1=Gehler|first1=Michael|url=https://books.google.com/books?id=V0rW0pBr2SAC&q=Michael+Gehler%2C+%E2%80%8ERolf+Steininger+%C2%B7+2005|title=Towards a European Constitution: A Historical and Political Comparison with the United States|last2=Steininger|first2=Rolf|date=2005|publisher=Böhlau Verlag Wien|isbn=978-3-205-77359-7|pages=13|language=en|quote=Poland had actually managed to pass a first progressive constitution on 3, May 1795; this was Europes first written constitution.}}</ref>
[[ประวัติศาสตร์โปแลนด์|ประวัติศาสตร์]]ของมนุษย์ที่[[Prehistory and protohistory of Poland|มีชีวิตชีวาบนผืนดินของโปแลนด์]] มีระยะเวลาอยู่เป็นหลายพันปี ตลอด[[ยุคโบราณตอนปลาย]]มีความหลากหลายอย่างกว้างขว้าง โดยมีวัฒนธรรมและชนเผ่าต่าง ๆ ได้ตั้งรกรากอยู่บน[[North European Plain|ที่ราบในยุโรปกลาง]]อันกว้างใหญ่ อย่างไรก็ตาม [[Polans (western)|ชาวโปลันด์ตะวันตก]]เป็นผู้ที่ครอบครองภูมิภาคแห่งนี้ และก็ได้[[Name of Poland|ตั้งชื่อให้กับภูมิภาคนี้ว่าโปแลนด์]] การสถาปนารัฐโปแลนด์นั้นสามารถย้อนรอยไปถึง ค.ศ. 966 เมื่อมี[[Mieszko I of Poland|ผู้ปกครอง]]นอกรีตแห่งราชอาณาจักรที่อยู่ร่วมกับดินแดนของประเทศโปแลนด์ในปัจจุบัน ได้ยอมรับ[[ศาสนาคริสต์]] และได้เปลี่ยนมานับถือ[[โรมันคาทอลิก|คริสต์นิกายโรมันคาทอลิก]]<ref name="A Concise History of Poland" /> [[ราชอาณาจักรโปแลนด์ (ค.ศ. 1025–1569)|ราชอาณาจักรโปแลนด์]]ถูกก่อตั้งขึ้นใน ค.ศ. 1025 และใน ค.ศ. 1569 ก็ได้ประสาน[[สหราชอาณาจักรโปแลนด์-ลิทัวเนีย|ความสัมพันธ์ทางการเมืองที่มีมายาวนาน]]กับ[[แกรนด์ดัชชีลิทัวเนีย|ลิทัวเนีย]] โดยการลงนามใน[[Union of Lublin|สหภาพลูบลิน]] สหภาพนี้ได้ก่อตั้ง[[เครือจักรภพโปแลนด์–ลิทัวเนีย]] ซึ่งเป็นหนึ่งในประเทศที่มีพื้นที่มากที่สุด (มีพื้นที่มากกว่า {{convert|1|e6km2|sqmi|sigfig=1|abbr=off|disp=or|spell=in}}) และเป็นประเทศที่มีประชากรมากที่สุดในยุโรป ภายในคริสต์ศตวรรษที่ 16 ถึง 17 โดยมีระบบการเมืองเป็นแบบเสรีที่มี[[Golden Liberty|เอกลักษณ์เฉพาะ]] ซึ่งได้รับเอารัฐธรรมนูญสมัยใหม่ เป็นฉบับแรกของยุโรปมาใช้ นั่นคือ [[Constitution of 3 May 1791|รัฐธรรมนูญวันที่ 3 พฤษภาคม ค.ศ. 1791]]<ref>Norman Davies, ''Europe: A History'', Pimlico 1997, p. 554: ''Poland-Lithuania was another country which experienced its 'Golden Age' during the sixteenth and early seventeenth centuries. The realm of the last Jagiellons was absolutely the largest state in Europe''</ref><ref>{{cite book|author=Piotr Stefan Wandycz|title=The price of freedom: a history of East Central Europe from the Middle Ages to the present|url=https://books.google.com/books?id=m5plR3x6jLAC&pg=PA66|access-date=13 August 2011|year=2001|publisher=Psychology Press|isbn=978-0-415-25491-5|page=66}}</ref><ref>{{Cite book|last1=Gehler|first1=Michael|url=https://books.google.com/books?id=V0rW0pBr2SAC&q=Michael+Gehler%2C+%E2%80%8ERolf+Steininger+%C2%B7+2005|title=Towards a European Constitution: A Historical and Political Comparison with the United States|last2=Steininger|first2=Rolf|date=2005|publisher=Böhlau Verlag Wien|isbn=978-3-205-77359-7|pages=13|language=en|quote=Poland had actually managed to pass a first progressive constitution on 3, May 1795; this was Europes first written constitution.}}</ref>

หลังผ่านพ้น[[Polish Golden Age|ความโดดเด่นและความรุ่งเรือง]]แล้วนั้น เครือจักรภพโปแลนด์–ลิทัวเนียก็ถูก[[Partitions of Poland|แบ่งดินแดนโดยประเทศเพื่อนบ้านของเครือจักรภพโปแลนด์–ลิทัวเนีย]] เมื่อช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 18 และรับ[[สาธารณรัฐโปแลนด์ที่ 2|เอกราช]]อีกครังใน ค.ศ. 1918 ด้วย[[สนธิสัญญาแวร์ซาย]] หลังจาก[[History of Poland (1918–39)|ความขัดแย้งทางด้านดินแดน]]อยู่หลายครั้ง โปแลนด์ซึ่งเป็นรัฐหลายชนชาตินั้น ได้รับการฟื้นฟูสถานะเป็นผู้เล่นหลักในการเมืองของยุโรป ในเดือนกันยายน ค.ศ. 1939 [[สงครามโลกครั้งที่สอง]]เริ่มต้นขึ้นด้วย[[การบุกครองโปแลนด์|การรุกรานโปแลนด์]]โดย[[นาซีเยอรมนี]] ตามมาด้วย[[สหภาพโซเวียต]]ที่รุกรานโปแลนด์ตาม[[กติกาสัญญาโมโลตอฟ–ริบเบินทร็อพ]] พลเมืองชาวโปแลนด์ประมาณ 6 ล้านคน รวมถึง[[The Holocaust in Poland|ชาวยิวในประเทศ]]จำนวน 3 ล้านคน ต้องเสียชีวิตลงตลอดช่วงระหว่างสงคราม<ref>{{cite book|author1=Tatjana Tönsmeyer|author2=Peter Haslinger|author3=Agnes Laba|title=Coping with Hunger and Shortage under German Occupation in World War II|url=https://books.google.com/books?id=qbBhDwAAQBAJ&pg=PA188|date= 2018|publisher=Springer|isbn=978-3-319-77467-1|page=188}}</ref><ref name="szma">{{harvp|Materski|Szarota|2009}}</ref> ในฐานะที่เป็นรัฐสมาชิกของ[[กลุ่มตะวันออก]] [[สาธารณรัฐประชาชนโปแลนด์]]ได้ประกาศโดยทันทีว่า ประเทศของตนเป็นหัวหน้าในการลงนาม[[กติกาสัญญาวอร์ซอ|สนธิสัญญาวอร์ซอ]] ท่ามกลางความตึงเครียดใน[[สงครามเย็น]] ที่เกิดขึ้นทั่วโลก ภายหลัง[[Revolutions of 1989|เหตุการณ์ใน ค.ศ. 1989]] โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากการเกิดขึ้นและการมีส่วนร่วมของ[[โซลิดาริตี|ขบวนการโซลิดาริตี]] [[สหพรรคแรงงานโปแลนด์|รัฐบาลคอมมิวนิสต์]]ถูก[[Fall of communism in Poland|ยุบ]] และโปแลนด์ก็ได้สถาปนาตนเองขึ้นมาใหม่ ในฐานะสาธารณรัฐ[[ประชาธิปไตย]]


== ภูมิศาสตร์ ==
== ภูมิศาสตร์ ==

รุ่นแก้ไขเมื่อ 21:42, 9 ตุลาคม 2564

52°N 20°E / 52°N 20°E / 52; 20

สาธารณรัฐโปแลนด์

Rzeczpospolita Polska  (โปแลนด์)
เพลงชาติ: "มาซูแร็กดอมบรอฟสกีแยกอ"
(แปลว่า "โปแลนด์ยังไม่สูญสิ้น")
ที่ตั้งของ ประเทศโปแลนด์  (เขียวเข้ม)

– ในยุโรป  (เขียว & เทาเข้ม)
– ในสหภาพยุโรป  (เขียว)  —  [คำอธิบายสัญลักษณ์]

เมืองหลวง
และเมืองใหญ่สุด
วอร์ซอ
52°13′N 21°02′E / 52.217°N 21.033°E / 52.217; 21.033
ภาษาราชการโปแลนด์[1]
กลุ่มชาติพันธุ์
(พ.ศ. 2554[2][3])
ศาสนา
(พ.ศ. 2562[4])
เดมะนิม
การปกครองรัฐเดี่ยว ระบบกึ่งประธานาธิบดี
สาธารณรัฐรัฐธรรมนูญ
อันด์แชย์ ดูดา
มาแตอุช มอราวีแยตสกี
สภานิติบัญญัติรัฐสภา
วุฒิสภา
เซย์ม
ก่อตั้ง
14 เมษายน ค.ศ. 966
18 เมษายน ค.ศ. 1025
1 กรกฎาคม ค.ศ. 1569
24 ตุลาคม ค.ศ. 1795
11 พฤศจิกายน ค.ศ. 1918
17 กันยายน ค.ศ. 1939
19 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1947
31 ธันวาคม ค.ศ. 1989[6]
พื้นที่
• รวม
312,696[7] ตารางกิโลเมตร (120,733 ตารางไมล์)[c] (อันดับที่ 69)
1.48 (ณ ปี 2558)[9]
ประชากร
• 2563 ประมาณ
ลดลงเป็นกลาง 38,268,000[10] (อันดับที่ 38)
123 ต่อตารางกิโลเมตร (318.6 ต่อตารางไมล์) (อันดับที่ 83)
จีดีพี (อำนาจซื้อ) 2564 (ประมาณ)
• รวม
เพิ่มขึ้น 1.363 ล้านล้านดอลลาร์[11] (อันดับที่ 19)
เพิ่มขึ้น 35,957 ดอลลาร์[11] (อันดับที่ 39)
จีดีพี (ราคาตลาด) 2564 (ประมาณ)
• รวม
เพิ่มขึ้น 642 พันล้านดอลลาร์[11] (อันดับที่ 22)
เพิ่มขึ้น 16,930 ดอลลาร์[11] (อันดับที่ 44)
จีนี (2562)Negative increase 28.5[12]
ต่ำ
เอชดีไอ (2562)เพิ่มขึ้น 0.880[13]
สูงมาก · อันดับที่ 35
สกุลเงินซวอตือ (PLN)
เขตเวลาUTC+1 (เวลายุโรปกลาง)
• ฤดูร้อน (เวลาออมแสง)
UTC+2 (เวลาออมแสงยุโรปกลาง)
รูปแบบวันที่dd/mm/yyyy (ค.ศ.)
ขับรถด้านขวา
รหัสโทรศัพท์+48
โดเมนบนสุด.pl
เว็บไซต์
poland.pl
บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของชุด
รัฐชาติโปแลนด์
โปแลนด์

โปแลนด์ (อังกฤษ: Poland; โปแลนด์: Polska [ˈpɔlska] ( ฟังเสียง) ปอลสกา) มีชื่อทางการอย่างเป็นทางการว่า สาธารณรัฐโปแลนด์ (อังกฤษ: Republic of Poland; โปแลนด์: Rzeczpospolita Polska [ʐɛt​͡ʂpɔˈspɔlita ˈpɔlska] ( ฟังเสียง)) เป็นประเทศในตอนกลางของยุโรป[14] ถูกแบ่งออกเป็น 16 จังหวัดปกครอง ครอบคลุมพื้นที่กว่า 312,696 ตารางกิโลเมตร (120,733 ตารางไมล์) และมีภูมิอากาศแบบอบอุ่นตามฤดูกาลเป็นส่วนใหญ่[8] โปแลนด์มีประชากรเกือบ 38.5 ล้านคน และเป็นรัฐสมาชิกที่มีประชากรมากที่สุดเป็นอันดับ 5 ของสหภาพยุโรป[8] โดยมีวอร์ซอ เป็นเมืองหลวงและเมืองที่ใหญ่ที่สุดของประเทศ โดยมีเมืองใหญ่อื่น ๆ ได้แก่ กรากุฟ, วูช, วรอตสวัฟ, พอซนาน, กดัญสก์ และชแชตชิน

ดินแดนที่มีความหลากหลายทางภูมิศาสตร์ของโปแลนด์นั้น ครอบคลุมตั้งแต่ชายฝั่งตามแนวทะเลบอลติกทางตอนเหนือของประเทศ ไปจนถึงเทือกเขาชูแดแรสและคาร์เพเทียนทางตอนใต้ โปแลนด์มีพรมแดนทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือติดกับลิทัวเนียและรัสเซีย (ผ่านทางแคว้นคาลินินกราด) ทิศตะวันออกติดกับเบลารุสและยูเครน ทิศใต้ติดกับสโลวาเกียและเช็กเกีย และทิศตะวันตกติดกับเยอรมนี[15]

ประวัติศาสตร์ของมนุษย์ที่มีชีวิตชีวาบนผืนดินของโปแลนด์ มีระยะเวลาอยู่เป็นหลายพันปี ตลอดยุคโบราณตอนปลายมีความหลากหลายอย่างกว้างขว้าง โดยมีวัฒนธรรมและชนเผ่าต่าง ๆ ได้ตั้งรกรากอยู่บนที่ราบในยุโรปกลางอันกว้างใหญ่ อย่างไรก็ตาม ชาวโปลันด์ตะวันตกเป็นผู้ที่ครอบครองภูมิภาคแห่งนี้ และก็ได้ตั้งชื่อให้กับภูมิภาคนี้ว่าโปแลนด์ การสถาปนารัฐโปแลนด์นั้นสามารถย้อนรอยไปถึง ค.ศ. 966 เมื่อมีผู้ปกครองนอกรีตแห่งราชอาณาจักรที่อยู่ร่วมกับดินแดนของประเทศโปแลนด์ในปัจจุบัน ได้ยอมรับศาสนาคริสต์ และได้เปลี่ยนมานับถือคริสต์นิกายโรมันคาทอลิก[16] ราชอาณาจักรโปแลนด์ถูกก่อตั้งขึ้นใน ค.ศ. 1025 และใน ค.ศ. 1569 ก็ได้ประสานความสัมพันธ์ทางการเมืองที่มีมายาวนานกับลิทัวเนีย โดยการลงนามในสหภาพลูบลิน สหภาพนี้ได้ก่อตั้งเครือจักรภพโปแลนด์–ลิทัวเนีย ซึ่งเป็นหนึ่งในประเทศที่มีพื้นที่มากที่สุด (มีพื้นที่มากกว่า หนึ่ง ล้าน ตารางกิโลเมตร หรือ 400,000 ตารางไมล์) และเป็นประเทศที่มีประชากรมากที่สุดในยุโรป ภายในคริสต์ศตวรรษที่ 16 ถึง 17 โดยมีระบบการเมืองเป็นแบบเสรีที่มีเอกลักษณ์เฉพาะ ซึ่งได้รับเอารัฐธรรมนูญสมัยใหม่ เป็นฉบับแรกของยุโรปมาใช้ นั่นคือ รัฐธรรมนูญวันที่ 3 พฤษภาคม ค.ศ. 1791[17][18][19]

หลังผ่านพ้นความโดดเด่นและความรุ่งเรืองแล้วนั้น เครือจักรภพโปแลนด์–ลิทัวเนียก็ถูกแบ่งดินแดนโดยประเทศเพื่อนบ้านของเครือจักรภพโปแลนด์–ลิทัวเนีย เมื่อช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 18 และรับเอกราชอีกครังใน ค.ศ. 1918 ด้วยสนธิสัญญาแวร์ซาย หลังจากความขัดแย้งทางด้านดินแดนอยู่หลายครั้ง โปแลนด์ซึ่งเป็นรัฐหลายชนชาตินั้น ได้รับการฟื้นฟูสถานะเป็นผู้เล่นหลักในการเมืองของยุโรป ในเดือนกันยายน ค.ศ. 1939 สงครามโลกครั้งที่สองเริ่มต้นขึ้นด้วยการรุกรานโปแลนด์โดยนาซีเยอรมนี ตามมาด้วยสหภาพโซเวียตที่รุกรานโปแลนด์ตามกติกาสัญญาโมโลตอฟ–ริบเบินทร็อพ พลเมืองชาวโปแลนด์ประมาณ 6 ล้านคน รวมถึงชาวยิวในประเทศจำนวน 3 ล้านคน ต้องเสียชีวิตลงตลอดช่วงระหว่างสงคราม[20][21] ในฐานะที่เป็นรัฐสมาชิกของกลุ่มตะวันออก สาธารณรัฐประชาชนโปแลนด์ได้ประกาศโดยทันทีว่า ประเทศของตนเป็นหัวหน้าในการลงนามสนธิสัญญาวอร์ซอ ท่ามกลางความตึงเครียดในสงครามเย็น ที่เกิดขึ้นทั่วโลก ภายหลังเหตุการณ์ใน ค.ศ. 1989 โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากการเกิดขึ้นและการมีส่วนร่วมของขบวนการโซลิดาริตี รัฐบาลคอมมิวนิสต์ถูกยุบ และโปแลนด์ก็ได้สถาปนาตนเองขึ้นมาใหม่ ในฐานะสาธารณรัฐประชาธิปไตย

ภูมิศาสตร์

ที่ตั้ง ตั้งอยู่ใจกลางทวีปยุโรป มีพรมแดนติด 7 ประเทศ ได้แก่ ทิศเหนือจรดรัสเซีย (แคว้นคาลีนินกราด) ทิศตะวันออกเฉียงเหนือและทิศตะวันออกจรดลิทัวเนีย เบลารุส และยูเครน ทิศใต้จรดสโลวาเกียและสาธารณรัฐเช็ก ทิศตะวันตกจรดเยอรมนี และทิศเหนือจรดทะเลบอลติก

ภูมิประเทศ เป็นพื้นที่ราบเกือบทั้งประเทศ นอกจากบริเวณชายแดนทางใต้เป็นทิวเขาตาตรา ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของเทือกเขาคาร์เพเทียและภูเขาซูดีทีส ซึ่งมียอดเขาสูงที่สุดคือยอด Rysy สูงจากระดับน้ำทะเล 8,200 ฟุต เป็นพรมแดนธรรมชาติกั้นระหว่างโปแลนด์กับสโลวาเกีย โปแลนด์มีแม่น้ำสายสำคัญคือ แม่น้ำโอเดอร์ที่อยู่ทางตะวันตกเฉียงใต้ และแม่น้ำวิสตูลาที่อยู่ทางตะวันออกของประเทศ

ประวัติศาสตร์

บทความหลัก: ประวัติศาสตร์โปแลนด์

ยุคก่อนประวัติศาสตร์

ยุคกลาง

ร่วมสมัย

โปแลนด์เคยเป็นส่วนหนึ่งของสหภาพโซเวียต ในการรบวอร์ซอ โปแลนด์ต้องสู้กับสหภาพโซเวียตที่มีทหารมากกว่าถึงห้าเท่า แต่ทหารโปแลนด์ที่รักชาติก็สามารถขับไล่รัสเซียออกไปได้ ต่อมาโปแลนด์เกิดความขัดแย้งภายในประเทศ นาซีเยอรมนีได้เรียกร้องผนวกท่าเรือเสรีดานซิกแต่โปแลนด์ปฏิเสธ นาซีเยอรมนีกับสหภาพโซเวียตได้ทำสนธิสัญญาโมโลตอฟ-ริบเบนทรอพและร่วมมือกันเข้ายึดครองโปแลนด์ ในปี พ.ศ. 2482 โดยเยอรมนีจะเข้ายึดด้านตะวันตก ส่วนสหภาพโซเวียตจะเข้ายึดด้านตะวันออก แต่รัฐบาลของโปแลนด์ได้หลบลี้ภัยไปยังประเทศอังกฤษและจัดตั้งเป็นรัฐบาลพลัดถิ่นทำการต่อสู้กับนาซีเยอรมนีต่อไป

ในระหว่างอยู่ภายใต้การครอบครองของนาซีเยอรมัน นาซีได้ทำการกวาดต้อนชาวยิวในโปแลนด์หลายล้านคนไปยังค่ายกักกัน โดยเฉพาะค่ายกักกันเอาชวิตซ์ และทำการสังหารหมู่อย่างโหดและทารุณ ต่อมาในปี 1945 กองทัพแดงแห่งสหภาพโซเวียตได้เข้ายึดครองโปแลนด์และได้ให้ปกครองด้วยระบอบคอมมิวนิสต์ หลังสงครามโลกครั้งที่สองและสงครามเย็น ประเทศโปแลนด์ได้เป็นหนึ่งในสมาชิกของประเทศในยุโรปตะวันออกที่ปกครองด้วยระบอบคอมมิวนิสต์

การเมือง

บริหาร

บทความหลัก: รัฐบาลโปแลนด์

นิติบัญญัติ

บทความหลัก: รัฐสภาโปแลนด์

ตุลาการ

บทความหลัก: กฎหมายโปแลนด์

การแบ่งเขตการปกครอง

โปแลนด์แบ่งเขตการปกครองระดับบนสุดออกเป็น 16 จังหวัด (โปแลนด์: województwa) ได้แก่

จังหวัด เมืองหลัก
ชื่อภาษาโปแลนด์ ชื่อภาษาอังกฤษ
กูยาวือ-ปอมอแช กูยาวือ-พอเมอเรเนีย บึดก็อชตช์ / ทอรูน
ชฟีแยนตือ-กชึช โฮลีครอสส์ กีแยลต์แซ
ชล็อนสก์ ไซลีเซีย คาโตวีตเซ
ดอลนือชล็อนสก์ โลว์เออร์ไซลีเซีย วรอตสวัฟ
ปอดลาแช พอดลาเคีย เบียวิสตอค
ปอตการ์ปาแช ซับคาร์เพเทีย เชชูฟ
ปอมอแช พอเมอเรเนีย กดัญสก์
ปอมอแชซาคอดแญ เวสต์พอเมอเรเนีย ชแชชิน
มาซอฟแช แมโซเวีย วอร์ซอ
มาวอปอลสกา เลสเซอร์โปแลนด์ กรากุฟ
ลูบลิน ลูบลิน ลูบลิน
ลูบุช ลูบุช กอร์ซูฟเวียลคอปอลสกี / แชลอนากูรา
วาร์เมีย-มาซูรือ วาร์เมีย-มาซูเรีย ออลชติน
วีแยลกอปอลสกา เกรตเตอร์โปแลนด์ พอซนาน
วูช วูช วูช
ออปอแล ออปอแล ออปอแล

การปกครองในระดับรองลงไปจากจังหวัดได้แก่

  • เทศมณฑล (powiaty) แบ่งเป็น
    • เทศมณฑลท้องถิ่น (powiaty ziemskie) 314 แห่ง และ
    • เทศมณฑลนคร (powiaty grodzkie) 65 แห่ง
  • เทศบาล (gminy) 2,478 แห่ง

กองทัพ

บทความหลัก: กองทัพโปแลนด์

เศรษฐกิจ

เกษตรกรรม

อุตสาหกรรม

การพัฒนาทางเศรษฐกิจ

การท่องเที่ยว

โครงสร้างพื้นฐาน

คมนาคมและโทรคมนาคม

วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

การศึกษา

สาธารณสุข

ประชากร

มีประชากรราว ๆ 37.97 ล้านคน

เชื้อชาติ

ประชากร 37.97 ล้านคน เป็นชาวโปแลนด์ร้อยละ 98 อีกร้อยละ 2 มีเชื้อสายเยอรมัน เบลารุส ยูเครน ลิทัวเนีย และอื่น ๆ

ศาสนา

ภาษา

คนในประเทศนี้ใช้ภาษาโปแลนด์เป็นหลัก

กีฬา

บทความหลัก: ฟุตบอลทีมชาติโปแลนด์, โปแลนด์ในโอลิมปิก, และ โปแลนด์ในพาราลิมปิก

วัฒนธรรม

วรรณกรรม

สถาปัตยกรรม

อาหาร

ดนตรี

ภาพยนตร์

สื่อสารมวลชน

วันหยุด

บทความหลัก: รายชื่อวันสำคัญของโปแลนด์

ดูเพิ่ม

หมายเหตุ

  1. ↑ Many declared more than one ethnic or national identity. The percentages of ethnic Poles and minorities depend on how they are counted. 94.83% declared exclusively Polish identity, 96.88% declared Polish as their first identity and 97.10% as either first or second identity. Around 98% declared some sort of Polish as their first identity.
  2. ↑ การเข้ารับศาสนาคริสต์ในประเทศโปแลนด์ถือเป็นหนึ่งในเหตุการณ์สำคัญที่สุดในประวัติศาสตร์ของประเทศ โดยไม่สนถึงการติดต่อทางศาสนาหรืออื่น ๆ เพราะว่าเป็นการรวมชนเผ่าโปแลนด์ให้เป็นหนึ่ง[5]
  3. ↑ พื้นที่โปแลนด์ตามสำนักงานสถิติกลาง มีพื้นที่ 312,679 ตารางกิโลเมตร (120,726 ตารางไมล์) โดยมีพื้นดิน 311,888 ตารางกิโลเมตร (120,421 ตารางไมล์) และพื้นน้ำส่วนใน 791 ตารางกิโลเมตร (305 ตารางไมล์)[8]

อ้างอิง

  1. ↑ รัฐธรรมนูญสาธารณรัฐโปแลนด์ มาตราที่ 27
  2. ↑ Struktura narodowo-etniczna, językowa i wyznaniowa ludności Polski. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011 [National-ethnic, linguistic and religious structure of Poland. National Census of Population and Housing 2011] (PDF) (ภาษาโปแลนด์). Central Statistical Office. 2015. ISBN 978-83-7027-597-6.
  3. ↑ Ludność. Stan i struktura demograficzno-społeczna. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011 [Population. Number and demographical-social structure. National Census of Population and Housing 2011] (PDF) (ภาษาโปแลนด์). Central Statistical Office. 2013. ISBN 978-83-7027-521-1.
  4. ↑ "Special Eurobarometer 493, European Union: European Commission, September 2019, pages 229–230". ec.europa.eu (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 3 October 2020.
  5. ↑ Christian Smith (1996). Disruptive Religion: The Force of Faith in Social-movement Activism. Psychology Press. ISBN 978-0-415-91405-5. สืบค้นเมื่อ 9 September 2013 – โดยทาง Google Books.
  6. ↑ "The Act of December 29, 1989 amending the Constitution of the Polish People's Republic". Internetowy System Aktów Prawnych. สืบค้นเมื่อ 18 October 2020. (ในภาษาโปแลนด์)
  7. ↑ GUS. "Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2018 roku".
  8. ↑ 8.0 8.1 8.2 "Concise Statistical Yearbook of Poland, 2008" (PDF). Central Statistical Office. 28 July 2008. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 28 October 2008. สืบค้นเมื่อ 12 August 2008.
  9. ↑ "Surface water and surface water change". Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). สืบค้นเมื่อ 11 October 2020.
  10. ↑ demografia.stat.gov.pl/. "Population. Size and structure and vital statistics in Poland by territorial division. As of December 31, 2019". stat.gov.pl.
  11. ↑ 11.0 11.1 11.2 11.3 "World Economic Outlook Database, October 2019". IMF.org. International Monetary Fund. สืบค้นเมื่อ 30 October 2019.
  12. ↑ "Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey". ec.europa.eu. Eurostat. สืบค้นเมื่อ 20 March 2020.
  13. ↑ "Human Development Report 2020" (PDF) (ภาษาอังกฤษ). United Nations Development Programme. 10 December 2019. สืบค้นเมื่อ 10 December 2019.
  14. ↑ Johnson, Lonnie R. (1996). Central Europe: enemies, neighbors, friends. Oxford University Press. p. 3. ISBN 978-0-19-802607-5.
  15. ↑ "Poland". 28 February 2017.
  16. ↑ อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ A Concise History of Poland
  17. ↑ Norman Davies, Europe: A History, Pimlico 1997, p. 554: Poland-Lithuania was another country which experienced its 'Golden Age' during the sixteenth and early seventeenth centuries. The realm of the last Jagiellons was absolutely the largest state in Europe
  18. ↑ Piotr Stefan Wandycz (2001). The price of freedom: a history of East Central Europe from the Middle Ages to the present. Psychology Press. p. 66. ISBN 978-0-415-25491-5. สืบค้นเมื่อ 13 August 2011.
  19. ↑ Gehler, Michael; Steininger, Rolf (2005). Towards a European Constitution: A Historical and Political Comparison with the United States (ภาษาอังกฤษ). Böhlau Verlag Wien. p. 13. ISBN 978-3-205-77359-7. Poland had actually managed to pass a first progressive constitution on 3, May 1795; this was Europes first written constitution.
  20. ↑ Tatjana Tönsmeyer; Peter Haslinger; Agnes Laba (2018). Coping with Hunger and Shortage under German Occupation in World War II. Springer. p. 188. ISBN 978-3-319-77467-1.
  21. ↑ Materski & Szarota (2009)

แหล่งข้อมูลอื่น

เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=ประเทศโปแลนด์&oldid=9685772"