กระบก
| กระบก | |
|---|---|
| |
| สถานะการอนุรักษ์ | |
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ 
| |
| อาณาจักร: | พืช Plantae |
| เคลด: | พืชมีท่อลำเลียง Tracheophytes |
| เคลด: | พืชดอก Angiosperms |
| เคลด: | พืชใบเลี้ยงคู่แท้ Eudicots |
| เคลด: | โรสิด Rosids |
| อันดับ: | อันดับโนรา Malpighiales |
| วงศ์: | วงศ์กระบก Irvingiaceae |
| สกุล: | Irvingia Irvingia Oliv. ex A.W.Benn. |
| สปีชีส์: | Irvingia malayana |
| ชื่อทวินาม | |
| Irvingia malayana Oliv. ex A.W.Benn. | |
| ชื่อพ้อง[2] | |
กระบก (ชื่อวิทยาศาสตร์: Irvingia malayana) เป็นไม้ในเขตเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ภาคเหนือเรียกมะมื่น ภาคอีสานเรียกหมากบก ภาษาชองเรียกชะอัง สุโขทัยและโคราชเรียกมะลื่น ภาษาส่วยในจังหวัดสุรินทร์เรียกหลักกาย เป็นไม้ยืนต้นในวงศ์ Irvingiaceae[3] ไม่ผลัดใบ เปลือกสีเทาอ่อนปนน้ำตาล ใบเดี่ยว เรียงสลับ ผิวเกลี้ยง ดอกขนาดเล็ก มีขนนุ่ม ออกดอกรวมกันเป็นช่อโตที่ปลายกิ่ง สีขาวอมเขียวอ่อน ผลกลมรี ทรงกล้วยไข่ ขนาดใกล้เคียงกับมะม่วงกะล่อนขนาดเล็ก ผลอ่อนสีเขียว เมื่อแก่จะเข้มขึ้น สุกเป็นสีเหลืองอมเขียว เนื้อเละ เมล็ดแห้ง
การใช้ประโยชน์
[แก้]
เนื้อไม้ใช้ในการก่อสร้าง[4] และเผาถ่าน[5] เมล็ดนำไปอบหรือคั่ว รับประทานได้ [6] เนื้อในเมล็ดรสมันอมหวาน ทางจังหวัดระยองนำเมล็ดกระบกมาบดละเอียด คลุกน้ำตาล ห่อด้วยใบตอง เรียกข้าวราง เมล็ดมีน้ำมันมาก ใช้ทำสบู่และเทียนไขได้ เนื้อในเมล็ด บำรุงเส้นเอ็นและไขข้อ ฆ่าพยาธิในท้อง
อ้างอิง
[แก้]- ↑ Barstow, M. (2020). "Irvingia malayana". IUCN Red List of Threatened Species. 2020: e.T33227A67741108. doi:10.2305/IUCN.UK.2020-2.RLTS.T33227A67741108.en. สืบค้นเมื่อ 19 November 2021.
- ↑ "Irvingia malayana Oliv. ex A.W.Benn". The Plant List. สืบค้นเมื่อ 5 July 2015.
- ↑ "Irvingia malayana Oliv. ex A.W.Benn". Plants of the World Online. The Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. n.d. สืบค้นเมื่อ August 21, 2020.
- ↑ Asianplant - Irvingia malayana Oliv. ex Benn.
- ↑ Trees in Paddy Fields in Northeast Thailand
- ↑ ‘wild’ food plants used by rice farmers in Kalasin, Northeast Thailand
- นิดดา หงส์วิวัฒน์ และทวีทอง หงส์วิวัฒน์. กระบก ใน ผลไม้ 111 ชนิด: คุณค่าอาหารและการกิน. กทม. แสงแดด. 2550. หน้า 295
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]
วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ Irvingia malayana- “Somehow, we managed to live” เก็บถาวร 2016-03-06 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
