อำเภอเรณูนคร

อำเภอเรณูนคร
อำเภอเรณูนคร
	อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Renu Nakhon
	วัดพระธาตุเรณู
	คำขวัญ: เรณูนคร ดอนดินถิ่นผู้ไทย ; สาวสวยรวยน้ำใจ เลิศวิไลในวัฒนธรรม
	แผนที่จังหวัดนครพนม เน้นอำเภอเรณูนคร
	พิกัด: 17°3′22″N 104°40′47″E / 17.05611°N 104.67972°E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	นครพนม
พื้นที่
• ทั้งหมด	254.765 ตร.กม. (98.365 ตร.ไมล์)
ประชากร (2564)
• ทั้งหมด	46,018 คน
• ความหนาแน่น	180.63 คน/ตร.กม. (467.8 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	48170
รหัสภูมิศาสตร์	4806
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอเรณูนคร เลขที่ 104 ; หมู่ที่ 9 ตำบลโพนทอง อำเภอเรณูนคร จังหวัดนครพนม 48170
	ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

เรณูนคร เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดนครพนม เดิมเป็นท้องที่ของอำเภอธาตุพนม ประกาศจัดตั้งเป็นกิ่งอำเภอ โดยแยกตำบลเรณู ตำบลโพนทอง และตำบลท่าลาด จากอำเภอธาตุพนมในวันที่ 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2513^[1]

แต่ยังไม่สามารถจัดตั้งเป็นอำเภอใหม่ได้ เนื่องจากไม่เข้าหลักเกณฑ์ในการจัดตั้งอำเภอใหม่ คือ ต้องมี 4 ตำบลขึ้นไป จึงได้แยกการปกครองออกดังนี้

แยก 9 หมู่บ้านของตำบลเรณู และจัดตั้งเป็น ตำบลโคกหินแฮ่
แยก 5 หมู่บ้านของตำบลนาถ่อน และจัดตั้งเป็น ตำบลโพนแพง
แยก 7 หมู่บ้านของตำบลบ้านค้อ อำเภอคำชะอี (จังหวัดมุกดาหารปัจจุบัน) และจัดตั้งเป็น ตำบลโพนงาม รวมทั้งโอนพื้นที่ไปยังการปกครองของกิ่งอำเภอเรณูนคร

ซึ่งต่อมาได้ยกฐานะเป็นอำเภอในวันที่ 21 สิงหาคม 2518^[2]

ต่อมาในปี พ.ศ. 2531 บ้านหนองย่างชิ้น หมู่ที่ 15 และอีก 7 หมู่บ้านได้ขอแยกตั้งตำบลใหม่ เป็นตำบลหนองย่างชิ้น

พ.ศ.2532 ตำบลเรณูได้แยกการปกครองของ 9 หมู่บ้าน และจัดตั้งเป็น ตำบลเรณูใต้ และบ้านนาขาม หมู่ที่ 2 และอีก 8 หมู่บ้านได้ขอแยกการปกครองออกจากตำบลท่าลาด โดยตั้งเป็นตำบลนาขาม ทำให้อำเภอเรณูนครมีการปกครอง 8 ตำบลจนถึงปัจจุบันนี้

ภายหลังได้มีการกำหนดการปกครองใหม่ในปี พ.ศ. 2540 โดยที่

ตำบลเรณู มี 13 หมู่บ้าน
ตำบลโพนทอง มี 10 หมู่บ้าน
ตำบลนางาม มี 14 หมู่บ้าน
ตำบลโคกหินแฮ่ มี 15 หมู่บ้าน
ตำบลท่าลาด มี 8 หมู่บ้าน
ตำบลหนองย่างชิ้น มี 8 หมู่บ้าน
ตำบลเรณูใต้ มี 13 หมู่บ้าน
ตำบลนาขาม มี 9 หมู่บ้าน

ประวัติศาสตร์

เมื่อ พ.ศ. 2369 (ก่อนสงครามเจ้าอนุวงศ์) ตรงกับในสมัยรัชกาลที่ 3 ที่เมืองวังมีความวุ่นวาย เกิดขัดแย้งภายในของกลุ่มผู้ไท ที่มีเมืองวังเป็นเมืองหลัก ได้มีไทครัวผู้ไทกลุ่มหนึ่งอพยพมาตั้งบ้านเรือนในฝั่งขวาแม่น้ำโขง มีนายไพร่ รวม 2,648 คน ต่อมาได้ตั้งบ้านเรือนอยู่ที่บ้านบุ่งหวาย ในปี พ.ศ. 2373 พระสุนทรราชวงษา เจ้าเมืองยโสธร ว่าราชการอยู่เมืองนครพนมได้มีใบบอกขอตั้งบ้านดงหวายเป็นเมือง "เรณูนคร" ต่อมา ร.3 ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ยกบ้านบุ่งหวาย ขึ้นเป็นเมืองเรณูนคร และตั้งให้ ท้าวสาย หัวหน้าไทครัวผู้ไทเป็น "พระแก้วโกมล" เจ้าเมืองเรณูนคร คนแรก ขึ้นเมืองนครพนม(ในปี พ.ศ. 2387) ซึ่งคือท้องที่ อำเภอเรณูนคร จังหวัดนครพนมในปัจจุบันนั่นเอง (จากเอกสาร ร.3 จ.ศ.1206 เลขที่ 58 หอสมุดแห่งชาติ) ชาวผู้ไทเรณูนคร จึงเป็นชาวผู้ไทกลุ่มแรกที่อพยพมาอยู่ในเขตฝั่งขวาแม่น้ำโขง(หมายถึงผู้ไทที่เป็นบรรพบุรุษของคนผู้ไทในอิสานปัจจุบัน)

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอเรณูนครมีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอปลาปาก อำเภอเมืองนครพนม และอำเภอธาตุพนม
ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอธาตุพนม
ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอธาตุพนม และอำเภอนาแก
ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอนาแก และอำเภอปลาปาก

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอเรณูนครแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 8 ตำบล 91 หมู่บ้าน ได้แก่

ลำดับ	อักษรไทย	อักษรโรมัน	จำนวนหมู่บ้าน	จำนวนประชากร (ธันวาคม 2565)^[3]
1.	เรณู	Renu	14	7,847
2.	โพนทอง	Phon Thong	10	5,669
3.	ท่าลาด	Tha Lat	8	3,109
4.	นางาม	Na Ngam	14	8,889
5.	โคกหินแฮ่	Khok Hin Hae	15	7,170
6.	หนองย่างชิ้น	Nong Yang Chin	8	4,381
7.	เรณูใต้	Renu Tai	13	5,002
8.	นาขาม	Na Kham	9	3,926

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอเรณูนครประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 9 แห่ง ได้แก่

เทศบาลตำบลเรณูนคร ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลเรณูและตำบลโพนทอง
องค์การบริหารส่วนตำบลเรณู ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเรณู (นอกเขตเทศบาลตำบลเรณูนคร)
องค์การบริหารส่วนตำบลโพนทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโพนทอง (นอกเขตเทศบาลตำบลเรณูนคร)
องค์การบริหารส่วนตำบลท่าลาด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าลาดทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลนางาม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนางามทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลโคกหินแฮ่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโคกหินแฮ่ทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลหนองย่างชิ้น ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองย่างชิ้นทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลเรณูใต้ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเรณูใต้ทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลนาขาม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาขามทั้งตำบล