ประตูพระบรมมหาราชวัง
หน้าตา
บทความนี้ได้รับแจ้งให้ปรับปรุงหลายข้อ กรุณาช่วยปรับปรุงบทความ หรืออภิปรายปัญหาที่หน้าอภิปราย
|
ประตูพระบรมมหาราชวัง
ประตูชั้นนอก
[แก้]ประตูชั้นนอก อยู่ตามแนวกำแพงพระบรมมหาราชวัง มี ๑๒ ประตูใหญ่ ตั้งชื่อคล้องจองกัน คือ
- ประตูวิมานเทเวศร์ [1] เป็นประตูชั้นนอกพระบรมมหาราชวังด้านทิศเหนือ อยู่ระหว่างประตูสุนทรทิศาและประตูวิเศษไชยศรี ตรงข้ามกับมหาวิทยาลัยศิลปากร สร้างขึ้นในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช เป็นประตูสำคัญในรัชสมัยนั้น เพราะเป็นทางอัญเชิญพระราชสาสน์จากประเทศต่าง ๆ แห่เข้ามาทางประตูวิมานเทเวศร์ ผ่านหน้าศาลาลูกขุน เลี้ยวเข้าประตูพิมานไชยศรี (ประตูโค้ง กั้นระหว่างเขตพระราชฐานชั้นนอกและชั้นกลาง อยู่ระหว่างประตูวิเศษไชยศรีและพระที่นั่งจักรีมหาปราสาท) ไปยังพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย ถัดเข้ามาข้างในเป็น ประตูสุวรรณภิบาล
- ประตูวิเศษไชยศรี [2] เป็นประตูชั้นนอกพระบรมมหาราชวังด้านทิศเหนือ อยู่ระหว่างประตูวิมานเทเวศร์และป้อมขันธ์เขื่อนเพชร ตรงกับถนนหน้าพระธาตุ สร้างขึ้นในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช เป็นประตูสำคัญเพราะเป็นเส้นทางเสด็จพระราชดำเนินเข้าสู่พระมหามณเฑียร ปัจจุบันประตูวิเศษไชยศรีเป็นประตูทางเข้าออกพระบรมมหาราชวังที่สำคัญที่สุด ถัดเข้ามาด้านในเป็น ประตูพิมานไชยศรี และหากมองผ่านประตูนี้เข้าไป จะเห็นพระที่นั่งจักรีมหาปราสาทในมุมที่สวยงามสง่า
- ประตูมณีนพรัตน์ [3] มีชื่อสามัญว่า "ประตูฉนวนวัดพระแก้ว" เป็นประตูชั้นนอกพระบรมมหาราชวังด้านทิศเหนือ อยู่ระหว่างป้อมขันธ์เขื่อนเพชรและป้อมเผด็จดัสกร ตรงข้ามกับท้องสนามหลวง สร้างในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช เปิดใช้เมื่อมีการเชิญพระบรมศพออกมาตั้งที่พระเมรุมาศท้องสนามหลวง ใช้เป็นประตูฉนวนให้ฝ่ายในออกไปงานพระเมรุ และรื้อฉนวนออกเมื่อเสร็จงานพร้อมทั้งปิดประตูนี้ด้วย ประตูนี้จึงปิดตลอดเวลา ยกเว้นในกรณีพิเศษ อาทิ การเข้ากราบถวายสักการะพระบรมศพ พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ในปี พ.ศ. 2559-2560[4] เป็นต้น
- ประตูสวัสดิโสภา [5] อยู่ทางด้านทิศตะวันออก อยู่ระหว่างป้อมเผด็จดัสกรและป้อมสัญจรใจวิง ตรงข้ามกับกระทรวงกลาโหม (มีชื่อสามัญว่า ประตูทอง เพราะเป็นทางผ่านสำหรับประชาชนที่จะไปปิดทองคำเปลวบูชาพระแก้วมรกต)
- ประตูเทวาพิทักษ์ [6] อยู่ทางด้านทิศตะวันออก ตรงกับถนนสราญรมย์ ถัดจากป้อมสิงขรขันฑ์ เหนือพระที่นั่งสุทไธสวรรย์ปราสาท ติดกับป้อมขยันยิงยุทธ
- ประตูศักดิ์ไชยสิทธิ์ [7] อยู่ทางด้านทิศตะวันออก ตรงข้ามกับวังสราญรมย์ ใต้พระที่นั่งสุทไธสวรรย์ปราสาท ติดกับป้อมฤทธิรุดโรมรัน ถัดเข้ามาเป็น ประตูราชสำราญ
- ประตูวิจิตรบรรจง [8] อยู่ทางด้านทิศใต้ อยู่ระหว่างป้อมมณีปราการและป้อมพิศาลสีมา บริเวณพระตำหนักสวนกุหลาบ ตรงข้ามกับวัดพระเชตุพนฯ (มีชื่อสามัญว่า ประตูฉนวนชั้นนอกออกไปวัดโพธิ์) ถัดเข้ามาด้านในเป็น ประตูพิศาลทักษิณ
- ประตูอนงคารักษ์ [9] อยู่ทางด้านทิศใต้ อยู่ระหว่างป้อมพิศาลสีมาและประตูพิทักษ์บวร ตรงข้ามกับวิหารพระพุทธไสยาสของวัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามฯ (มีชื่อสามัญว่า ประตูผีชั้นนอก) ถัดเข้ามาด้านในเป็น ประตูกัลยาวดี (มีชื่อสามัญว่า ประตูผีชั้นใน)
- ประตูพิทักษ์บวร [10] อยู่ทางด้านทิศใต้ อยู่ระหว่างประตูอนงคารักษ์และป้อมภูผาสุทัศน์ เป็นประตูด้านสกัดทางใต้ ตรงกับถนนมหาราช ข้างในตรงกับถนนสกัดกำแพง พระบรมมหาราชวัง (มีชื่อสามัญว่า ประตูแดงท้ายสนม เพราะทาสีแดง ตั้งอยู่ริมตลาดชื่อท้ายสนม)
- ประตูสุนทรทิศา [11] อยู่ทางด้านทิศเหนือ ระหว่างป้อมอินทรรังสรรและประตูวิมานเทเวศร์ ตรงข้ามกับมหาวิทยาลัยศิลปากร เป็นประตูด้านสกัดทางเหนือ
- ประตูเทวาภิรมย์ [12] อยู่ทางด้านทิศตะวันตก ระหว่างป้อมมหาสัตตโลหะและป้อมทัศนนิกร ตรงข้ามกับท่าราชวรดิฐ (มีชื่อสามัญว่า ประตูท่าขุนนางหน้าโรงทาน) ถัดเข้ามาด้านในเป็น ประตูศรีสุนทร
- ประตูอุดมสุดารักษ์ [13] อยู่ทางด้านทิศตะวันตก เป็นประตูฉนวนออกทางตรงพระที่นั่งที่ท่าราชวรดิษ ขนาบด้วยป้อมโสฬสศิลาทางด้านใต้และป้อมมหาสัตตโลหะทางด้านเหนือ
และประตูเล็กคือ
- ประตูช่องกุด อยู่ทางด้านทิศตะวันตก ระหว่างป้อมภูผาสุทัศน์และป้อมสัตตบรรพต เป็นประตูพระบรมมหาราชวังซึ่งราษฎรสามัญใช้เข้า-ออกติดต่อกับคนภายในวัง ประตูช่องกุดเป็นประตูขนาดเล็ก เจาะทะลุกำแพงวังและไม่มีซุ้มประตู
ประตูชั้นใน
[แก้]ประตูพระบรมมหาราชวังชั้นใน บางประตูถูกรื้อไปแล้ว
- ประตูสุวรรณบริบาล [14] อยู่ทางด้านทิศเหนือ เป็นประตู 2 ชั้น ตรงเข้าสู่พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท ปัจจุบัน เหลือเพียงประตูชั้นเดียว
- ประตูพิมานไชยศรี [15] อยู่ทางด้านทิศเหนือ เป็นประตู 2 ชั้น เช่นเดียวกับประตูสุวรรณบริบาล ตั้งอยู่ตรงกับพระที่นั่งจักรีมหาปราสาท ปัจจุบันประตูนี้มีความสำคัญอย่างมาก เพราะเป็นเส้นทางเสด็จพระราชดำเนินและเส้นทางสัญจรหลักเข้าสู่พระราชฐานชั้นกลาง
- ประตูสีกรลีลาศ
- ประตูเทวราชดำรงศร
- ประตูอุดรสิงหรักษ์
- ประตูจักรพรรดิ์ภิรมย์
- ประตูกมลาสประเวศ
- ประตูอมเรศร์สัญจร
- ประตูสนามราชกิจ
- ประตูดุสิตศาสดา
- ประตูนางในไคลคลา
- ประตูกัลยาวดี
- ประตูศรีสุดาวงษ์
- ประตูอนงคลีลา [16]
- ประตูยาตราสตรี [17]
- ประตูศรีสุนทร [18]
- ประตูพรหมศรีสวัสดิ์ สร้างขึ้นในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเพื่อกั้นเขตพระราชฐานชั้นกลางและชั้นใน นอกจากนี้ ยังใช้เป็นประตูที่ใช้นำพระศพของเจ้านายมาตั้งที่หอภายในเขตพระราชฐานชั้นกลาง เช่น หอธรรมสังเวช
- ประตูพรหมโกหด
- ประตูแถลงราชกิจ
- ประตูปริตประเวศ
- ประตูราชสำราญ อยู่ทางด้านทิศตะวันออก เป็นประตูทางเข้าออกของพระราชฐานชั้นใน ปัจจุบันประตูนี้เปิดเฉพาะเป็นเส้นทางพระราชดำเนินในบางกรณี เช่น เสด็จออกรับพระราชสาส์นตราตั้งที่พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท
- ประตูพิศาลทักษิณ
อ้างอิง
[แก้]- พิกัดภูมิศาสตร์
- ↑ ประตูวิมานเทเวศร์ 13°45′08″N 100°29′25″E / 13.7522088°N 100.4902214°E
- ↑ ประตูวิเศษไชยศรี 13°45′08″N 100°29′28″E / 13.7522609°N 100.4911816°E
- ↑ ประตูมณีนพรัตน์ 13°45′08″N 100°29′33″E / 13.7522818°N 100.4925817°E
- ↑ เปลี่ยนใช้"ประตูมณีนพรัตน์"เข้าถวายสักการะพระบรมศพ
- ↑ ประตูสวัสดิโสภา 13°45′06″N 100°29′37″E / 13.7517138°N 100.4934883°E
- ↑ ประตูเทวาพิทักษ์ 13°44′59″N 100°29′38″E / 13.7497025°N 100.4937887°E
- ↑ ประตูศักดิ์ไชยสิทธิ์ 13°44′57″N 100°29′38″E / 13.7490303°N 100.493896°E
- ↑ ประตูวิจิตรบรรจง 13°44′51″N 100°29′36″E / 13.7474775°N 100.4932684°E
- ↑ ประตูอนงคารักษ์ 13°44′49″N 100°29′30″E / 13.7470033°N 100.4916859°E
- ↑ ประตูพิทักษ์บวร 13°44′48″N 100°29′28″E / 13.7467845°N 100.4909992°E
- ↑ ประตูสุนทรทิศา 13°45′08″N 100°29′22″E / 13.7521984°N 100.4895562°E
- ↑ ประตูเทวาภิรมย์ 13°45′01″N 100°29′23″E / 13.7503173°N 100.4897118°E
- ↑ ประตูอุดมสุดารักษ์ 13°44′59″N 100°29′23″E / 13.7497129°N 100.4897815°E
- ↑ ประตูสุวรรณบริบาล 13°45′04″N 100°29′25″E / 13.7511511°N 100.4903609°E
- ↑ ประตูพิมานไชยศรี 13°45′03″N 100°29′29″E / 13.7508436°N 100.4913157°E
- ↑ ประตูอนงคลีลา 13°44′57″N 100°29′25″E / 13.7492023°N 100.4902482°E
- ↑ ประตูยาตราสตรี 13°44′59″N 100°29′24″E / 13.7497442°N 100.4900497°E
- ↑ ประตูศรีสุนทร 13°45′01″N 100°29′24″E / 13.750359°N 100.490039°E