กลุ่มวาดะห์

กลุ่มวาดะห์ หรือ "กลุ่มเอกภาพ" เป็นชื่อกลุ่มนักการเมืองมุสลิมที่เคยทรงอิทธิพลอย่างสูงในพื้นที่ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ ก่อตั้งโดย นายเด่น โต๊ะมีนา และ นายวันมูหะมัดนอร์ มะทา ส.ส.พรรคกิจสังคมในขณะนั้น โดยเข้าสังกัดและส่งผู้สมัคร ส.ส. ในนาม พรรคประชาธิปัตย์

ต่อมากลุ่มวาดะห์ลาออกจากพรรคประชาธิปัตย์โดยไปร่วมก่อตั้ง พรรคความหวังใหม่ ตามคำเชิญของ พล.อ.ชวลิต ยงใจยุทธ โดย นายวันมูหะมัดนอร์ มะทา แกนนำกลุ่มได้ดำรงตำแหน่งรองหัวหน้าพรรค และต่อมาเป็นผู้นำกลุ่มแทน นายเด่น โต๊ะมีนา ที่ไม่ได้รับการเลือกตั้ง ความสำคัญของกลุ่มวาดะห์ใน พรรคความหวังใหม่ ยิ่งสูงขึ้นเมื่อ นายวันมูหะมัดนอร์ มะทา แกนนำกลุ่มได้ขึ้นเป็นเลขาธิการพรรค

ต่อมา พรรคความหวังใหม่ ได้ยุบรวมเข้ากับ พรรคไทยรักไทย เมื่อเดือนมกราคม พ.ศ. 2545 ทำให้ กลุ่มวาดะห์ ย้ายมาสังกัด พรรคไทยรักไทย ด้วย โดยยังคงได้รับความสำคัญส่งผลให้ นายวันมูหะมัดนอร์ มะทา แกนนำกลุ่มได้รับตำแหน่งเป็น รองหัวหน้าพรรคไทยรักไทย และมีตำแหน่งเป็นถึง รองนายกรัฐมนตรี

ชื่อเสียงของ กลุ่มวาดะห์ ต้องตกต่ำลงอย่างมาก เมื่อพ่ายแพ้การเลือกตั้งในพื้นที่ภาคใต้ให้กับ พรรคประชาธิปัตย์ ในการเลือกตั้งทั่วไป พ.ศ. 2548 โดยไม่มีผู้สมัครของทางกลุ่มได้รับเลือกตั้งเลยแม้แต่คนเดียวทั้งที่เคยครองพื้นที่อย่างเหนียวแน่นมากว่า 20 ปี

ภายหลังการรัฐประหาร พ.ศ. 2549 พรรคไทยรักไทย ถูกฟ้องร้องใน "คดียุบพรรค" และต่อมา ตุลาการรัฐธรรมนูญ มีคำวินิจฉัยให้ "ยุบพรรค" พรรคไทยรักไทย และกรรมการบริหารพรรคถูกตัดสิทธิทางการเมือง 5 ปี ซึ่งมีผลทำให้นายวันมูหะมัดนอร์ มะทา หนึ่งในกรรมการบริหาร พรรคไทยรักไทย ต้องเว้นวรรคทางการเมือง ทำได้เพียงให้คำแนะนำ ส.ส. ในกลุ่มซึ่งย้ายจาก พรรคไทยรักไทย ไปเข้าสังกัด พรรคประชาราช อยู่ระยะหนึ่ง ก่อนจะย้ายไปสังกัด พรรคมัชฌิมาธิปไตย เมื่อเดือนตุลาคม พ.ศ. 2550

วันที่ 31 ตุลาคม พ.ศ. 2550 กลุ่มวาดะห์ประชุมกันและมีมติว่าจะลงสมัครรับเลือกตั้ง 23 ธันวาคม พ.ศ. 2550 ในนามพรรคพลังประชาชน ต่อมาภายหลังการยุบพรรคพลังประชาชน ในปี พ.ศ. 2551 สมาชิกกลุ่มวาดะห์บางส่วนจึงย้ายมาสังกัดพรรคมาตุภูมิ ขณะที่บางส่วนได้ย้ายไปสังกัด พรรคเพื่อไทย

ใน พ.ศ. 2561 สมาชิกกลุ่มวาดะห์ทั้งหมดได้พากันย้ายออกจากพรรคมาตุภูมิและพรรคเพื่อไทยเพื่อมาสังกัด พรรคประชาชาติ ที่จัดตั้งขึ้นใหม่

รายชื่อของสมาชิกกลุ่มวาดะห์

สังกัดพรรคประชาชาติ

• วันมูหะมัดนอร์ มะทา สส.ยะลา และ สส.บัญชีรายชื่อ (ผู้นำกลุ่มวาดะห์)
• ซูการ์โน มะทา สส.ยะลา
• อารีเพ็ญ อุตรสินธุ์ อดีต สส.นราธิวาส
• มุข สุไลมาน อดีต สส.ปัตตานี
• มูฮำมัดอารีฟีน จะปะกิยา อดีต สส.ปัตตานี
• จิรายุส เนาวเกตุ อดีต สส.สตูล

ไม่ได้สังกัดพรรคประชาชาติ

• เด่น โต๊ะมีนา อดีต สส.และอดีต สว.ปัตตานี
• สมมารถ เจ๊ะนา
• ปรีชา บุญมี อดีต ส.ส.ปัตตานี
• นัจมุดดีน อูมา อดีต สส.นราธิวาส (ปัจจุบันสังกัดพรรคภูมิใจไทย)
• ไพศาล ยิ่งสมาน อดีต สส.ยะลา (เสียชีวิตเมื่อวันที่ 16 มกราคม พ.ศ. 2556)
• บูราฮานูดิน อุเซ็ง อดีต สส.ยะลา (เสียชีวิตเมื่อวันที่ 17 ตุลาคม พ.ศ. 2558)
• พิบูลย์ พงศ์ธเนศ อดีต ส.ส.นราธิวาส (เสียชีวิตในปี พ.ศ. 2559)