หัวหน้าผู้ฝึกสอน

หัวหน้าผู้ฝึกสอน (head coach), ผู้ฝึกสอนชุดใหญ่ (senior coach) หรือ ผู้จัดการ (manager) เป็นผู้ฝึกสอนและพัฒนานักกีฬาระดับอาชีพ พวกเขาจะเป็นที่รู้จักในระดับสาธารณะและมักจะได้รับเงินมากกว่าผู้ฝึกสอนอื่น ในกีฬาบางชนิด อย่างเช่นฟุตบอล หัวหน้าผู้ฝึกสอนมักจะได้รับการเรียกว่าผู้จัดการทีม ในขณะที่กีฬาอื่น อย่างเช่นฟุตบอลกติกาออสเตรเลีย โดยทั่วไปจะเรียกว่าผู้ฝึกสอนชุดใหญ่

ผู้ฝึกสอนอื่นมักจะเป็นผู้อยู่ใต้บังคับบัญชาของหัวหน้าผู้ฝึกสอน โดยมักจะอยู่ในตำแหน่งรุกและตำแหน่งรับ และบางครั้งก็ดำเนินงานเป็นผู้ฝึกสอนรายบุคคล

อเมริกันฟุตบอล

สำหรับบทความที่เกี่ยวกับตำแหน่งผู้ฝึกสอน ดูที่ หมวดหมู่:ผู้ฝึกสอนอเมริกันฟุตบอล

หัวหน้าผู้ฝึกสอนอเมริกันฟุตบอลมีความรับผิดชอบที่แตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับระดับของกีฬาของพวกเขาที่ได้รับการฝึก

อเมริกันฟุตบอลระดับไฮสคูล

หัวหน้าผู้ฝึกสอนจะมีส่วนช่วยให้ทีมที่มีความซับซ้อนเกิดความสมบูรณ์มากยิ่งขึ้น โดยเขาอาจจะมีการปฏิบัติหน้าที่ประสานงานกับกองรุกหรือกองรับ

บ่อยครั้งที่หัวหน้าผู้ฝึกสอนระดับไฮสคูลจะต้องทำงานนอกสนามมากขึ้น ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญที่หัวหน้าผู้ฝึกสอนระดับไฮสคูลมีอำนาจในการว่าจ้างและจัดทีมผู้ฝึกสอนเชิงรุกเนื่องจากเมื่อหัวหน้าผู้ฝึกสอนได้ออกไปจากการฝึกซ้อม จากนั้นเขาจะต้องมั่นใจว่าทีมของเขาจะได้รับการดูแลจากคนที่ไว้ใจได้กับผู้ฝึกสอนรายอื่นและสตาฟฟ์ของเขา หนึ่งในปัญหาที่ยากที่สุดเมื่อออกจากสนามแล้ว หัวหน้าผู้ฝึกสอนยังต้องติดต่อกับผู้ที่เป็นพ่อแม่ เขาจะต้องสามารถที่จะจัดการกับปัญหาใด ๆ ที่พ่อแม่อาจมีขึ้นกับวิธีที่หัวหน้าผู้ฝึกสอนดำเนินการในโครงการ มาโดยตลอดในการรับหน้าที่และไม่วางตัวให้ตกต่ำ นอกจากนี้ หัวหน้าผู้ฝึกสอนทีมอเมริกันฟุตบอลระดับไฮสคูลมักจะทำหน้าที่เป็นผู้ประสานงานหรือผู้อำนวยการกีฬาของโรงเรียน ซึ่งเป็นการเพิ่มความรับผิดชอบต่องานของเขา ในบางขอบเขตอำนาจ หัวหน้าผู้ฝึกสอนยังต้องจ่ายงานภายในโรงเรียน ซึ่งโดยมากมักจะเป็นในฐานะครูคนหนึ่ง

อเมริกันฟุตบอลระดับวิทยาลัย

ลู โฮลต์ซ หัวหน้าผู้ฝึกสอนอเมริกันฟุตบอลระดับวิทยาลัย

หนึ่งในคุณลักษณะที่สำคัญของหัวหน้าผู้ฝึกสอนในอเมริกันฟุตบอลระดับวิทยาลัยจะมีอัตราการเปลี่ยนแปลงสูงสำหรับงานต่าง ๆ กับข้อยกเว้นบางประการ (บุคคลที่โดดเด่น ได้แก่ โจ พาเทอร์โน, ทอม ออสบอร์น, บิล สไนเดอร์, แฟรงก์ บีมเมอร์, โบ เชมเบชเลอร์, วูดี เฮย์ส, บอบบี โบว์เดน, คริส ปีเตอร์เซน, ดาร์เรล รอยัล และลาเวลล์ เอ็ดเวิร์ดส) โดยผู้ฝึกสอนระดับวิทยาลัยมักเปลี่ยนงานเป็นประจำ และไม่ค่อยอยู่กับโรงเรียนเป็นเวลากว่าทศวรรษ ซึ่งผู้ฝึกสอนบางรายได้ออกจากโรงเรียนและกลับมาร่วมทำหน้าที่หลังจากนั้นในช่วงระยะเวลาหนึ่ง

หัวหน้าผู้ฝึกสอนในระดับวิทยาลัยหลายรายมีเจ้าหน้าที่จ่ายงาน และด้วยเหตุนี้จึงมีความอิสระในการใช้สมาธิต่อทีมโดยรวมได้มากกว่าที่จะจัดการฝึกสอนด้วยการปกครองที่แตกต่าง

ซึ่งแตกต่างจากหัวหน้าผู้ฝึกสอนในระดับอื่น ๆ การฝึกสอนระดับวิทยาลัยจะต้องรับผิดชอบต่อส่วนประกอบและการพัฒนาของผู้เล่นในทีม มีความสามารถในการสรรหาและพัฒนาผู้เล่นระดับสูงที่ทำหน้าที่หลักให้ประสบความสำเร็จ

ผู้ฝึกสอนระดับวิทยาลัยทำหน้าที่ในฐานะเป็นโฉมหน้าให้แก่ทีม เมื่อนักกีฬาหนุ่มสาวไม่ต้องการที่จะถูกไล่ล่าจากสื่อ พวกเขามักจะเรียกร้องเพื่อหารือเกี่ยวกับเหตุการณ์ที่มีการปิดสนาม เช่น มีการละเมิดกฎ หรือการเล่นนอกกรอบของนักกีฬา โดยบางครั้ง ผู้ฝึกสอนจะกลายเป็นผู้มีชื่อเสียงจากการใช้สิทธิของเขา ยกตัวอย่างเช่น ลู โฮลต์ซ

ในช่วงท้ายของปี มีผู้ฝึกสอนอเมริกันฟุตบอลระดับวิทยาลัยจำนวนมากที่ได้รับรางวัลประจำปี โดยมักจะได้รับรางวัลทั้งหมดในผู้ฝึกสอนคนเดียวกัน แต่ก็มีความแตกต่างกันในบางประการ เกียรติยศด้านการฝึกสอนที่สำคัญประจำปีประกอบด้วยโฮมดีโปโค้ชออฟเดอะเยียร์, เดอะลิเบอร์ตีมูชวลโค้ชออฟเดอะเยียร์อะวอร์ด, แอสโซซิเอทเพรสคอลเลจฟุตบอลโค้ชออฟเดอะเยียร์อะวอร์ด และพอล 'แบร์' ไบรอันท์อะวอร์ด

เอ็นเอฟแอล

บิล เบลิชิค หัวหน้าผู้ฝึกสอนอเมริกันฟุตบอลในการแข่งขันเอ็นเอฟแอล

ในระดับอาชีพ ผู้ฝึกสอนอาจทำงานโดยได้รับค่าตอบแทนถึงล้านดอลลาร์ต่อปี โดยที่เขาหรือเธอไม่ต้องเดินทางสรรหานักเรียนระดับไฮสคูลทั่วประเทศ ซึ่งหัวหน้าผู้ฝึกสอนจะมีเวลามากขึ้นในการเอาใจใส่ด้านกลยุทธ์และหนังสือแผนการเล่น โดยมีการประสานงานกับทีมงานซึ่งทำหน้าที่มากกว่าในระดับวิทยาลัย งานหัวหน้าผู้ฝึกสอน จะมีลักษณะงานที่ไม่มั่นคงและใช้เวลาทำงานหลายชั่วโมง จึงเป็นงานที่เครียดมาก กระนั้น ก็มีการให้เงินดีในระดับสูง แต่ก็มีโอกาสถูกไล่ออกได้ในระดับที่พอกัน โดยผู้ฝึกสอนหลายรายมักเกษียณตัวเองในวัยห้าสิบต้น ๆ

มีหลายปัจจัยที่เป็นส่วนหนึ่งของหนังสือสัญญาผู้ฝึกสอนในเอ็นเอฟแอล ซึ่งมีส่วนเกี่ยวข้องกับกีฬาที่ทำรายได้สูงสุดสูงถึง 11 พันล้านเหรียญสหรัฐอย่างเอ็นเอฟแอล ในขณะที่รายได้สูงสุดของเมเจอร์ลีกเบสบอลอยู่ที่ 7 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ โดยหัวหน้าผู้ฝึกสอนเอ็นเอฟแอลนับเป็นผู้ฝึกสอนระดับอาชีพที่ได้รับค่าจ้างสูงสุด โดยผู้ฝึกสอนอเมริกันฟุตบอลระดับอาชีพ นับเป็นผู้ฝึกสอนที่ได้รับค่าตอบแทนสูงสุดของนิตยสารฟอร์บ ซึ่งบิล เบลิชิค อยู่ในอันดับ 1 ของวงการได้เป็นปีที่สอง โดยที่ไม่มีผู้ฝึกสอนของเมเจอร์ลีกเบสบอลและเนชันแนลฮอกกี้ลีกเข้าร่วมทำรายการ

องค์ประกอบของหนังสือสัญญาผู้ฝึกสอนในเอ็นเอฟแอลที่สำคัญอีกประการหนึ่ง คือ การเจรจาต่อรองระหว่างผู้ฝึกสอนและเจ้าของทีมเอ็นเอฟแอลที่เป็นรายบุคคล ต่างมีข้อกำหนดถึงความต้องการในสัญญาการจ้างงานผู้ฝึกสอนของเอ็นเอฟแอล ที่อนุญาตให้ทีมจ้างสามารถระงับเงินเดือนส่วนหนึ่งของผู้ฝึกสอนเมื่อการดำเนินงานในลีกถูกระงับ เช่น มีการล็อกออกหรือการเจรจาสัญญาทางโทรทัศน์

ฟุตบอล

เกียรติศักดิ์ เสนาเมือง หัวหน้าผู้ฝึกสอนฟุตบอลทีมชาติไทย

โคเซ อันโตเนียว กามาโช อดีตหัวหน้าผู้ฝึกสอนฟุตบอลทีมชาติจีน

ปิยะพงษ์ ผิวอ่อน หัวหน้าผู้ฝึกสอนทีมสิงห์ออลสตาร์

เดวิด มอยส์ อดีตหัวหน้าผู้ฝึกสอนทีมสโมสรฟุตบอลแมนเชสเตอร์ยูไนเต็ด

โยอาคิม เลิฟ หัวหน้าผู้ฝึกสอนฟุตบอลทีมชาติเยอรมนี

ในการแข่งขันฟุตบอลระดับนานาชาติ หัวหน้าผู้ฝึกสอนมักมีบทบาทในการนำทีมสู่ผลแพ้ชนะแบบเกินคาดอยู่ไม่น้อย อาทิ เกียรติศักดิ์ เสนาเมือง ซึ่งทำหน้าที่หัวหน้าผู้ฝึกสอนฟุตบอลทีมชาติไทยเป็นครั้งแรก ได้สร้างผลงานให้ทีมของตนเป็นฝ่ายชนะฟุตบอลทีมชาติจีนที่ 5 ประตูต่อ 1 ส่งผลให้โคเซ อันโตเนียว กามาโช ซึ่งทำหน้าที่เป็นหัวหน้าผู้ฝึกสอนฟุตบอลทีมชาติจีน ถูกประท้วงให้ออกจากตำแหน่งโดยกองเชียร์ของทีมดังกล่าว ตามมาด้วยการทำหน้าที่เป็นหัวหน้าผู้ฝึกสอนทีมสิงห์ออลสตาร์โดยปิยะพงษ์ ผิวอ่อน ในการแข่งขันครบรอบ 80 ปี บริษัทบุญรอดบริวเวอรี่ และได้เป็นฝ่ายชนะทีมสโมสรฟุตบอลแมนเชสเตอร์ยูไนเต็ด ซึ่งมีเดวิด มอยส์ ทำหน้าที่เป็นหัวหน้าผู้ฝึกสอนทีมดังกล่าวเป็นครั้งแรก

ส่วนในฟุตบอลหญิง หนึ่งฤทัย สระทองเวียน เป็นผู้พาทีมฟุตบอลหญิงทีมชาติไทย เข้าสู่การแข่งขันฟุตบอลโลกหญิงได้สำเร็จเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ฟุตบอลในประเทศไทย หลังจากเข้ารับหน้าที่เป็นหัวหน้าผู้ฝึกสอนเพียงไม่นาน

ด้านการแข่งขันฟุตบอลโลก โยอาคิม เลิฟ ซึ่งเป็นหัวหน้าผู้ฝึกสอนฟุตบอลทีมชาติเยอรมนี ได้เคยสร้างผลงานให้ทีมชาติของตนเป็นฝ่ายชนะฟุตบอลทีมชาติบราซิลด้วยผลการแข่ง 7 ประตูต่อ 1 ในการแข่งขันฟุตบอลโลก 2014 นับเป็นความพ่ายแพ้สูงสุดครั้งหนึ่งในประวัติศาสตร์ของฟุตบอลทีมชาติบราซิล

ฟุตซอล

ด้านการแข่งขันฟุตซอลในระดับโลก หัวหน้าผู้ฝึกสอนย่อมมีส่วนในการผลักดันให้ทีมสามารถฟันฝ่าเข้าสู่รอบถัดไป ดังกรณีของ วิคเตอร์ เฮอร์มันส์ ซึ่งเป็นชาวดัตช์ ผู้ทำหน้าที่เป็นหัวหน้าผู้ฝึกสอนฟุตซอลทีมชาติไทย ที่สามารถพาทีมเข้าสู่รอบ 2 ในการแข่งขันฟุตซอลชิงแชมป์โลกได้เป็นครั้งแรก

วอลเลย์บอล

เกียรติพงษ์ รัชตเกรียงไกร หัวหน้าผู้ฝึกสอนวอลเลย์บอลหญิงทีมชาติไทย และทีมอิกติซาดชิ บากู

ในกรณีหัวหน้าผู้ฝึกสอนวอลเลย์บอลทีมชาติ ก็สามารถมีส่วนร่วมในการฝึกสอนทีมวอลเลย์บอลสโมสรได้เช่นกัน ดังเช่น เกียรติพงษ์ รัชตเกรียงไกร ซึ่งเป็นหัวหน้าผู้ฝึกสอนวอลเลย์บอลหญิงทีมชาติไทย และอดีตผู้ฝึกสอนทีมสโมสรวอลเลย์บอลอิกติซาดชิ บากู ของประเทศอาเซอร์ไบจาน และโดยปกติแล้ว หัวหน้าผู้ฝึกสอนทีมวอลเลย์บอล มักเป็นนักวอลเลย์บอลผู้มีผลงานในอดีตมาก่อน ดังเช่น คุมิ นะคะดะ ซึ่งเป็นหัวหน้าผู้ฝึกสอนทีมวอลเลย์บอลหญิงฮิซะมิสึสปริงส์ โดยทีมของเธอ สามารถสร้างผลงานได้อย่างโดดเด่นในการแข่งขันวอลเลย์บอลหญิงชิงแชมป์สโมสรเอเชีย 2014 ที่จังหวัดนครปฐม

มวยไทย

หัวหน้าผู้ฝึกสอนมวยไทยที่มีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักในระดับแถวหน้า ดังเช่น สุรัตน์ เสียงหล่อ เป็นที่ยอมรับโดยทั่วไปว่าไม่เล่นพนันมวย ตลอดระยะเวลานับสิบปีที่อยู่ในวงการ

มวยสากลสมัครเล่น

หัวหน้าผู้ฝึกสอนนักมวยสากลสมัครเล่นในการแข่งขันระดับโลก อาจมีบทบาทไม่ยิ่งหย่อนไปกว่านักกีฬา อาทิ โอมาร์ มาลากอน เป็นชาวคิวบา ซึ่งทำหน้าที่เป็นหัวหน้าผู้ฝึกสอนให้แก่นักมวยสากลสมัครเล่นทีมชาติไทยหลายราย โดยเขาเป็นหนึ่งในผู้ทำการประท้วง และรู้สึกไม่พอใจต่อการตัดสินของกรรมการเมื่อครั้งที่แก้ว พงษ์ประยูร เป็นฝ่ายแพ้ต่อโจว ซื่อหมิง ในการแข่งขันกีฬามวยสากลสมัครเล่นรุ่นไลท์ฟลายเวทชายในโอลิมปิกฤดูร้อน 2012

เซปักตะกร้อ

ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา หัวหน้าผู้ฝึกสอนเซปักตะกร้อจากประเทศไทย มักได้รับการทาบทามให้เข้าทำหน้าที่เป็นผู้ฝึกสอนให้แก่ทีมชาติอื่นหลายประเทศ ซึ่งอาจมีการตอบตกลงหรือไม่ก็ได้ เช่น สุรัตน์ ณ เชียงใหม่ ซึ่งเคยทำหน้าที่เป็นผู้ฝึกสอนเซปักตะกร้อให้แก่ทีมชาติเกาหลีใต้, ญี่ปุ่น, สิงคโปร์ และโอมาน ในขณะที่กมล ตันกิมหงษ์ ได้ปฏิเสธการรับหน้าที่เป็นผู้ฝึกสอนให้แก่ทีมชาติเกาหลีใต้ และมาเลเซีย เนื่องด้วยต้องการทำหน้าที่เป็นผู้ฝึกสอนให้แก่ทีมชาติไทยต่อไป

เทควันโด

หัวหน้าผู้ฝึกสอนเทควันโดบางราย จะมีความผูกพันระหว่างผู้ฝึกสอนกับลูกศิษย์ ดังกรณีของ ชเว ยองซอก เป็นชาวเกาหลีใต้ ซึ่งรับหน้าที่เป็นหัวหน้าผู้ฝึกสอนนักกีฬาเทควันโดทีมชาติไทย ที่แม้หลายประเทศจะทำการทาบทามให้ไปเป็นผู้ฝึกสอนให้แก่ประเทศของตนด้วยค่าตอบแทนที่สูงกว่า แต่เขาก็ปฏิเสธไปทุกราย เนื่องด้วยความผูกพันที่มีต่อลูกศิษย์ชาวไทย

ดูเพิ่ม

• ผู้ฝึกสอน
• ผู้ฝึกสอน (บาสเกตบอล)
• ผู้จัดการ (เบสบอล)
• ผู้จัดการ (ฟุตบอล)
• ผู้ฝึกสอน (ฮอกกี้น้ำแข็ง)
• หมวดหมู่:ผู้ฝึกสอนกีฬา