ระบบการลงคะแนนแบบแฮร์-คลาร์ก

ระบบการลงคะแนนแบบแฮร์-คลาร์ก (อังกฤษ: Hare–Clark electoral system) เป็นระบบการลงคะแนนประเภทหนึ่งของการลงคะแนนแบบถ่ายโอนคะแนนเสียงซึ่งเป็นการเลือกตั้งระบบสัดส่วนที่ใช้ในการเลือกตั้งในแทสเมเนียและออสเตรเลียนแคพิทอลเทร์ริทอรี

วิธีการในการจัดสรรลำดับความชอบนั้นคล้ายคลึงกับในระบบลงคะแนนอื่น ๆ ที่ใช้ในประเทศออสเตรเลีย เช่น ในการเลือกตั้งวุฒิสภาออสเตรเลีย

ที่มาของชื่อของระบบนั้นนำมาจากทอมัส แฮร์ เนติบัณฑิตชาวอังกฤษ และแอนดรูว์ อิงกลิส คลาร์ก อัยการสูงสุดแห่งแทสเมเนีย ซึ่งเป็นผู้ริเริ่มแปลงระบบมาใช้ในแทสเมเนียใน ค.ศ. 1896

การนับคะแนน

ตัวอย่างวิธีการนับคะแนน

1. การนับคะแนน

คะแนนบัตรเสียนั้นจะไม่ถูกนับ (เช่น ไม่ได้ทำเครื่องหมายใด ๆ) และจากนั้นคะแนนความชอบในลำดับแรกในบัตรลงคะแนนแต่ละใบนั้นถูกนับ

ตัวอย่าง: จากคะแนนเสียงทั้งหมด 10,500 คะแนนในหน่วยเลือกตั้ง มี 500 คะแนนเป็นบัตรเสีย ดังนั้นจึงเหลือจำนวนบัตรดีรวมทั้งสิ้น 10,000 ใบ

2. การกำหนดโควตา

จำนวนทั้งหมดของบัตรดีจะนำมาคำนวณโควตาที่ใช้ในการหาผู้สมัครที่จะได้รับเลือก (โควตาดรูป)

${\mbox{quota to be elected}}=\left({{\rm {\mbox{total valid votes}}} \over {\rm {\mbox{number of vacancies}}}+1}\right)+1$

ตัวอย่าง: คะแนนจากบัตรดีรวมทั้งสิ้น 10,000 คะแนน และมีผู้แทนที่จะต้องเลือกจำนวนทั้งสิ้น 3 ที่นั่ง โควตาสำหรับเลือกผู้ชนะ (x)=((10000)/(3+1))+1 x = 2501 จำนวนโควตาที่ใช้ในการเลือกผู้สมัครคือ 2,501 คะแนน

3. การประกาศผู้ชนะ

ผู้สมัครจะได้รับเลือกเมื่อคะแนนเสียงที่ได้รับถึงจำนวนโควตา ในขณะที่คะแนนเสียงส่วนเกินจากโควตานั้นจะแบ่งออกไปตามเกณฑ์ในข้อ 4 ด้านล่าง หากไม่มีผู้สมัครใดที่ได้คะแนนเสียงเกินจากโควตา และยังมีที่นั่งเหลือ จะต้องดำเนินการนับคะแนนต่อตามข้อ 5 การนับคะแนนจะสิ้นสุดลงเมื่อไม่มีที่นั่งเหลือ

ตัวอย่าง: ผู้สมัคร PLATYPUS ได้รับคะแนน 3,000 คะแนนเสียงจากลำดับแรก และเป็นจำนวนมากกว่าโควตาที่ 2,501 คะแนน ดังนั้นผู้สมัคร PLATYPUS ได้รับเลือก

4. ผู้สมัครที่มีคะแนนเกิน

จำนวนคะแนนเสียงที่เกินจากโควตาถือเป็นคะแนนเกิน จำนวนคะแนนเกินนั้นจะใช้ในการกำหนดค่าการโอนคะแนนของผู้สมัครรายนั้น

4a. การกำหนดค่าการโอน

${\mbox{transfer value}}=\left({{\rm {\mbox{surplus votes}}} \over {\rm {\mbox{last votes received}}}}\right)$

ตัวอย่าง: ผู้สมัคร PLATYPUS ซึ่งมีคะแนนเสียงในลำดับแรก 3,000 คะแนน ซึ่งเกินกว่าโควตา 499 คะแนน ค่าการโอน (x)=(499/3000) (x)=0.17 ค่าการโอนของผู้สมัคร PLATYPUS คือ 0.17

4b. การแบ่งคะแนนความชอบ

คะแนนความชอบจากผู้สมัครรายที่ได้รับเลือกจะถูกรวมจากบัตรลงคะแนนทั้งหมด และแบ่งให้ตามอัตราค่าการโอน

${\mbox{value of distributed preferences}}={\mbox{transfer value}}*{\mbox{number of preferences}}$

ตัวอย่าง: จากคะแนนความชอบในลำดับแรกทั้งหมด 3,000 คะแนนของผู้สมัคร PLATYPUS, ประกอบด้วยคะแนนเสียง 1,000 คะแนนซึ่งออกให้ผู้สมัคร WOMBAT เป็นลำดับสอง ดังนั้น WOMBAT จะได้รับคะแนนเหล่านี้ตามค่าอัตราการโอน ${\mbox{170}}=0.17*1,000$ ผู้สมัคร WOMBAT จะได้รับ 170 คะแนน โดยนำไปรวมกับคะแนนเดิม

4c. การนับคะแนนรวมใหม่

คะแนนรวมใหม่ของผู้สมัครจะถูกคำนวณ (ย้อนไปที่ขั้นตอนที่ 3)

5. ผู้สมัครรายที่เหลืออยู่ที่ยังไม่ถึงโควตา

ในกรณียังมีที่นั่งเหลือ แต่ผู้สมัครที่เหลือทั้งหมดได้คะแนนเท่ากัน หรือน้อยกว่าโควตา ผู้สมัครรายที่มีคะแนนน้อยที่สุดจะตกรอบ โดยคะแนนความชอบของผู้สมัครที่ตกรอบนั้นจะถูกแบ่ง และนับคะแนนรวมใหม่อีกรอบ (ย้อนกลับไปข้อที่ 3) การนับคะแนนจะสิ้นสุดลงเมื่อใดที่ทุกที่นั่งได้รับการจัดสรรจนครบ

ดูเพิ่ม

• โควตาแฮร์

อ่านเพิ่มเติม

• Election 2014: Tasmania's Hare-Clark Electoral System
• Hare-Clark Explained – Tasmanian Electoral Commission (video)

แหล่งข้อมูลอื่น

• Parliament of Tasmania
• Tasmanian Electoral Commission
• ACT Electoral Commission