อาณาจักรสุธรรมวดี

อาณาจักรสุธรรมวดี
ศตวรรษที่ 4 ก่อนคริสตกาล–17 พฤษภาคม ค.ศ. 1057
สถานะ	อาณาจักร
เมืองหลวง	สุธรรมปุระ (สุธรรมนคร, สะเทิม)
ภาษาทั่วไป	มอญ
ศาสนา	พุทธเถรวาท
การปกครอง	ราชาธิปไตย
ประวัติศาสตร์
• ก่อตั้งราชวงศ์	ศตวรรษที่ 4 ก่อนคริสตกาล
• อาณาจักรล่มสลาย	17 พฤษภาคม ค.ศ. 1057
ก่อนหน้า ทวารวดี

ประวัติศาสตร์พม่า
ยุคก่อนประวัติศาสตร์ 11,000–200 BCE นครรัฐปยู 200 BCE – 1050 (อาณาจักรศรีเกษตร, อาณาจักรตะก้อง) อาณาจักรมอญ 400 BCE – 1057 (อาณาจักรสุธรรมวดี) อาณาจักรยะไข่ 788?–1406
อาณาจักรพุกาม 849–1297 อาณาจักรพุกามตอนต้น 849–1044 ยุครณรัฐ พม่าตอนบน 1297–1555 มยีนไซ่ง์ และ ปี้นยะ 1297–1364 อาณาจักรซะไกง์ 1315–1364 อาณาจักรอังวะ 1364–1555 อาณาจักรแปร 1482–1542 อาณาจักรหงสาวดี 1287–1539, 1550–1552 รัฐชาน 1215–1563 อาณาจักรมเยาะอู้ 1429–1785 ราชวงศ์ตองอู 1510–1752 ตองอูยุคต้น 1510–1599 ยุคญองยาน 1599–1752 อาณาจักรหงสาวดีใหม่ 1740–1757 ราชวงศ์โก้นบอง 1752–1885
ยุคอาณานิคมบริติช 1824–1948 สงครามอังกฤษ–พม่า 1824–1885 (ครั้งที่ 1, ครั้งที่ 2, ครั้งที่ 3) ขบวนการต่อต้าน 1885–1895 ขบวนการชาตินิยม 1900–1948 การยึดครองของญี่ปุ่น 1942–1945
สมัยใหม่ 1948–ปัจจุบัน สหภาพพม่า 1948–1962 สาธารณรัฐสังคมนิยม 1962–1988 สหภาพเมียนมา 1988–2010 การปฏิรูปการเมือง 2011–2015 สภาบริหารแห่งรัฐ (2021–ปัจจุบัน)
ตัวเลขคือปีคริสต์ศักราช BCE หมายถึง ปีก่อนคริสต์ศักราช

อาณาจักรสะเทิม, สุวรรณภูมิ หรือ สุธรรมวดี (พม่า: သထုံခေတ် [θətʰòʊɰ̃ kʰɪʔ] หรือ သုဝဏ္ဏဘူမိ [θṵwəna̰ bʊ̀mḭ]) เป็นอาณาจักรมอญที่เชื่อว่าก่อตั้งในพม่าตอนล่างเมื่อศตวรรษที่ 4 ก่อนคริสตกาล จนถึงกลางคริสต์ศตวรรษที่ 11 มีศูนย์กลางที่เมืองสะเทิม มีการติดต่อค้าขายใกล้ชิดกับอินเดียใต้และศรีลังกา และกลายเป็นศูนย์กลางหลักของพระพุทธศาสนาเถรวาทในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เหมือนกับอาณาจักรมอญอื่น ๆ อาณาจักรสะเทิมเผชิญกับการบุกรุกทีละน้อยจากจักรวรรดิเขมร แต่ถูกพิชิตโดยอาณาจักรพุกามจากทางเหนือใน ค.ศ. 1057

ชื่ออาณาจักร

ตามความเชื่อของชาวมอญ อาณาจักรนี้มีชื่อว่าสุวรรณภูมิ (พม่า: သုဝဏ္ဏဘူမိ) ซึ่งเป็นชื่อที่ประเทศไทยตอนล่างอ้างสิทธิและก่อตั้งเมื่อสมัยพุทธกาล ช่วงศตวรรษที่ 6 ก่อนคริสต์ศักราช สะเทิมเป็นชื่อในภาษาพม่าของ Sadhuim ในภาษามอญ ซึ่งมาจากคำว่า สุธรรมปุระ ในภาษาบาลี จากสุธรรม (ศาสาสุธรรมา) สถานที่สำหรับประชุมของเหล่าเทวดา

ประวัติ

ตามความเชื่อของชาวมอญ อาณาจักรสุธรรมวดีก่อตั้งในสมัยพุทธกาล มีกษัตริย์ปกครองทั้งหมด 59 พระองค์ โดยเชื่อว่ากลุ่มผู้ลี้ภัยทางการเมืองได้ก่อตั้งเมืองหงสาวดี ขึ้นในปี ค.ศ. 573 มีการติดต่อค้าขายใกล้ชิดกับอินเดียใต้และลังกา และกลายเป็นศูนย์กลางหลักของพระพุทธศาสนาเถรวาทในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

อาณาจักรสุธรรมวดีสลายลงเนื่องจากพระเจ้าอนิรุทธ์ กษัตริย์แห่งพุกามได้ยกทัพมาตีและกวาดต้อนผู้คน ทรัพย์สมบัติ พระสงฆ์ พระไตรปิฎก รวมทั้งพระเจ้ามนูหะ กษัตริย์แห่งสุธรรมวดี กลับไปพุกาม ซึ่งพระองค์ได้ทรงสร้างวัดมนูหะ หรือวิหารพระอึดอัดไว้ ณ ที่นั่น

ดูเพิ่ม

• อาณาจักรมอญ
• ราชอาณาจักรหงสาวดี
• ราชอาณาจักรหงสาวดีใหม่

บรรรานุกรม

• Aung-Thwin, Michael (2005). The Mists of Rāmañña: the Legend that was Lower Burma. University of Hawaii Press. ISBN 978-0-8248-2886-8.
• Hall, D.G.E. (1960). Burma (3rd ed.). Hutchinson University Library. ISBN 978-1-4067-3503-1.
• Harvey, G. E. (1925). History of Burma: From the Earliest Times to 10 March 1824. London: Frank Cass & Co. Ltd.
• Htin Aung, Maung (1967). A History of Burma. New York and London: Cambridge University Press.
• Kyaw Thet (1962). History of Burma (ภาษาพม่า). Yangon: Yangon University Press.
• Lieberman, Victor B. (2003). Strange Parallels: Southeast Asia in Global Context, c. 800–1830, volume 1, Integration on the Mainland. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-80496-7.
• Phayre, Lt. Gen. Sir Arthur P. (1883). History of Burma (1967 ed.). London: Susil Gupta.
• Shorto, H.L. (2002). "The 32 Myos in the medieval Mon Kingdom". ใน Vladimir I. Braginsky (บ.ก.). Classical civilisations of South East Asia: an anthology of articles. Routledge. ISBN 9780700714100.
• South, Ashley (2003). Mon nationalism and civil war in Burma: the golden sheldrake. Routledge. ISBN 978-0-7007-1609-8.
• มอญ : ชนชาติเจ้าของอารยธรรมอันเก่าแก่ในแผ่นดินพม่า
• มอญ : ชนชาติบนแผ่นดินสุวรรณภูมิ Archived 2008-05-30 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• มอญ : ต้นตออารยธรรมอุษาคเนย์ เรียบเรียงจากข้อเขียนของนายปันหละ พิมพ์ในสารานุกรมพม่า ฉบับที่ 10 Archived 2008-05-30 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน