ข้ามไปเนื้อหา

กรดซัลฟิวริก

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
กรดซัลฟิวริก
Space-filling model
Ball-and-stick model
S=O bond length = 142.2 pm,
S-O bond length = 157.4 pm,
O-H bond length = 97 pm
ชื่อ
IUPAC name
Sulfuric acid
ชื่ออื่น
Oil of vitriol
Hydrogen sulfate
เลขทะเบียน
3D model (JSmol)
ChEBI
ChEMBL
เคมสไปเดอร์
ECHA InfoCard 100.028.763 แก้ไขสิ่งนี้ที่วิกิสนเทศ
EC Number
  • 231-639-5
เลขอี E513 (acidity regulators, ...)
2122
KEGG
RTECS number
  • WS5600000
UNII
UN number 1830
  • InChI=1S/H2O4S/c1-5(2,3)4/h(H2,1,2,3,4) checkY
    Key: QAOWNCQODCNURD-UHFFFAOYSA-N checkY
  • InChI=1/H2O4S/c1-5(2,3)4/h(H2,1,2,3,4)
    Key: QAOWNCQODCNURD-UHFFFAOYAC
  • OS(=O)(=O)O
คุณสมบัติ
H2SO4, sometimes expressed (HO)2SO2
มวลโมเลกุล 98.079 g/mol
ลักษณะทางกายภาพ Colorless viscous liquid
กลิ่น Odorless
ความหนาแน่น 1.8302 g/cm3, liquid[1]
จุดหลอมเหลว 10.31[1] องศาเซลเซียส (50.56 องศาฟาเรนไฮต์; 283.46 เคลวิน)
จุดเดือด 337[1] องศาเซลเซียส (639 องศาฟาเรนไฮต์; 610 เคลวิน)
When sulfuric acid is above 300 °C (572 °F; 573 K), it gradually decomposes to SO3 + H2O
miscible, exothermic
ความดันไอ 0.001 mmHg (20 °C)[2]
pKa pKa1 = −2.8
pKa2 = 1.99
เบส Bisulfate
ความหนืด 26.7 cP (20 °C)
โครงสร้าง[3]
monoclinic
C2/c
a = 818.1(2) pm, b = 469.60(10) pm, c = 856.3(2) pm
α = 90°, β = 111.39(3)
°, γ = 90°
4
อุณหเคมี
157 J/(mol·K)[4]
−814 kJ/mol[4]
ความอันตราย
GHS labelling:
The corrosion pictogram in the Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS) The skull-and-crossbones pictogram in the Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS)
อันตราย
H314
P260, P264, P280, P301+P330+P331, P303+P361+P353, P304+P340, P305+P351+P338, P310, P321, P363, P405, P501
NFPA 704 (fire diamond)
NFPA 704 four-colored diamondHealth 3: Short exposure could cause serious temporary or residual injury. E.g. chlorine gasFlammability 0: Will not burn. E.g. waterInstability 2: Undergoes violent chemical change at elevated temperatures and pressures, reacts violently with water, or may form explosive mixtures with water. E.g. white phosphorusSpecial hazard W+OX: Reacts with water in an unusual or dangerous manner AND is oxidizer
3
0
2
W
OX
จุดวาบไฟ Non-flammable
15 mg/m3 (IDLH), 1 mg/m3 (TWA), 2 mg/m3 (STEL)
ปริมาณหรือความเข้มข้น (LD, LC):
2140 mg/kg (rat, oral)[5]
  • 50 mg/m3 (guinea pig, 8 hr)
  • 510 mg/m3 (rat, 2 hr)
  • 320 mg/m3 (mouse, 2 hr)
  • 18 mg/m3 (guinea pig)
[5]
87 mg/m3 (guinea pig, 2.75 hr)[5]
NIOSH (US health exposure limits):
PEL (Permissible)
 TWA 1 mg/m3[2]
REL (Recommended)
 TWA 1 mg/m3[2]
IDLH (Immediate danger)
 15 mg/m3[2]
เอกสารข้อมูลความปลอดภัย (SDS) External MSDS
สารประกอบอื่นที่เกี่ยวข้องกัน
strong acidsที่เกี่ยวข้อง
สารประกอบที่เกี่ยวข้อง
หากมิได้ระบุเป็นอื่น ข้อมูลข้างต้นนี้คือข้อมูลสาร ณ ภาวะมาตรฐานที่ 25 °C, 100 kPa

กรดกำมะถัน หรือ กรดซัลฟิวริก (อังกฤษ: sulfuric acid หรือ sulphuric acid) มีสูตรเคมีว่า H2SO4 เป็นกรดแร่ (mineral acid) แก่ ละลายได้ในน้ำในทุกความเข้มข้น ค้นพบโดย ญาบิร อิบิน ฮัยยาน (Jabir Ibn Hayyan) นักเคมีชาวอาหรับ พบว่ากรดซัลฟิวริกมีประโยชน์มากมายและเป็นสารเคมีที่มีการผลิตมากที่สุด รองจากน้ำ ในปี ค.ศ. 2001 ทั่วโลกผลิตรวมกันประมาณ 165 ล้านตัน ซึ่งมูลค่าประมาณ 320,000 ล้านบาท (8 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ) ประโยชน์ของกรดกำมะถันได้แก่ ใช้ในการผลิต ปุ๋ย กระบวนการผลิตแร่ การสังเคราะห์เคมี การกำจัดน้ำเสีย ใช้เป็นสารละลายอิเล็กทรอไลต์ในแบตเตอรี่และกระบวนการกลั่นน้ำมัน กรดกำมะถันมีชื่อเดิมคือ "Zayt al-Zaj" หรือ "ออยล์ออฟวิตริออล" (oil of vitriol)

คุณสมบัติทางเคมี

[แก้]

ถึงแม้ว่าเราสามารถผลิตกรดซัลฟิวริกความเข้มข้น 100% แต่จะมีการสูญเสีย SO3 ที่จุดเดือดทำให้กรดที่ได้เหลือความเข้มข้นประมาณ 98.3% กรดความเข้มข้น 98% มีเสถียรภาพมากในการเก็บรักษา รูปแบบผลิตภัณฑ์นี้ของกรดจะถูกเรียกว่า กรดซัลฟิวริก เข้มข้น ("concentrated" sulfuric acid) ผลิตภัณฑ์ของ กรดซัลฟิวริก ที่ความเข้มข้นอื่นมีดังนี้:

  • 33.5%, เรียก กรดแบตเตอรี่ (battery acid) ใช้ใน แบตเตอรี่ประเภทตะกั่ว-กรด
  • 62.18%, เรียก แชมเบอร์ (chamber) หรือ กรดปุ๋ย (fertilizer acid)
  • 77.67%, เรียก โทเวอร์ (tower) หรือ กรดโกลเวอร์ (Glover acid)
  • 98%, เรียก กรดซัลฟิวริก เข้มข้น (concentrated) (กรดซัลฟิวริก สามารถละลายผิวหนังชั้นนอกจนเหลือแต่กระดูกสบายๆภายใน3-5นาที และสามารถละลายกระดูกได้เช่นกันแต่จะช้ากว่าเนื้อเยื้อหรือผิวหนัง) และ สามารถพบได้ในเขตน้ำพุร้อน บางที่จุดจะมีความเข้มข้นสูง ซึ่งในอดีตเคยมีมนุษย์สูดดมอากาศที่ปนเปื้อนจนทำให้ถึงแก่ความตาย และเคยมีมนุษย์ตกไปในบ่อน้ำจนเสียชีวิตมากมาย ถึงแม้จะมีป้ายเตือนเช่นกัน

อ้างอิง

[แก้]
  • Chenier, Philip J. Survey of Industrial Chemistry, pp 45-57. John Wiley & Sons, New York, 1987. ISBN 0-471-01077-4.
  • Greenwood, N.N. and A. Earnshaw. Chemistry of the Elements, pp 837-845. Pergamon Press, Oxford, UK, 1984. ISBN 0-08-022057-6.
  • Handbook of Chemistry and Physics, 71st edition, CRC Press, Ann Arbor, Michigan, 1990.
  • Khairallah, Amin A. Outline of Arabic Contributions to Medicine, chapter 10. Beirut, 1946.
  1. 1 2 3 Haynes, William M. (2014). CRC Handbook of Chemistry and Physics (ภาษาอังกฤษ) (95 ed.). CRC Press. pp. 4–92. ISBN 9781482208689. สืบค้นเมื่อ 18 November 2018.
  2. 1 2 3 4 NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0577". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH).
  3. ↑ Kemnitz, E.; Werner, C.; Trojanov, S. (15 November 1996). "Reinvestigation of Crystalline Sulfuric Acid and Oxonium Hydrogensulfate". Acta Crystallographica Section C Crystal Structure Communications. 52 (11): 2665–2668. doi:10.1107/S0108270196006749.
  4. 1 2 Zumdahl, Steven S. (2009). Chemical Principles 6th Ed. Houghton Mifflin Company. p. A23. ISBN 978-0-618-94690-7.
  5. 1 2 3 "Sulfuric acid". Immediately Dangerous to Life and Health Concentrations (IDLH). National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH).
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=กรดซัลฟิวริก&oldid=12501556"